Metoda Tomatisa - Impuls Terapia Białystok

Metoda Tomatisa
1. TWÓRCA METODY TRENINGU SŁUCHOWEGO.
Twórcą metody treningu słuchowego (stymulacji audio-psycho-lingwistycznej) jest prof.
Alfred A. Tomatis wybitny francuski otolaryngolog, neurolog i foniatra. Przez 50 lat prowadził on badania nad
funkcjonowaniem ucha oraz jego wpływem na słyszenie, język i uczenie się. Wiele czasu
poświęcił opracowaniu skomplikowanej technologii „elektronicznego ucha”, które jest imitacją
ucha doskonałego.
Trening słuchowy, jako metoda terapeutyczna, cieszy się uznaniem wielu specjalistów z
dziedziny medycyny, psychologii, pedagogiki i terapii zajęciowej. Wykorzystuje się ją w kilkuset
ośrodkach na całym świecie. Pacjentami prof. A. A. Tomatisa byli między innymi: Ge’rard
Depardieu, Maria Callas, Pavarotti, Romy Schneider.
2. PRAWA TOMATISA - CZYM SIĘ RÓŻNI SŁUCHANIE OD SŁYSZENIA?
1.
Głos zawiera tylko to, co może usłyszeć ucho.
1/7
Metoda Tomatisa
2.
Jeżeli uszkodzonemu uchu umożliwi się ponownie prawidłowe słyszenie utraconych
lub stłumionych częstotliwości natychmiast zostają one w sposób nieświadomy
zrekonstruowane w emitowanym głosie.
3.
Odpowiednia stymulacja słuchowa spowoduje trwałą poprawę zdolności słuchania i w
konsekwencji polepszenie odtwarzania dźwięku.
Profesor A. A. Tomatis wyodrębnił słyszenie i słuchanie jako dwa odrębne procesy.
Słyszenie jest procesem biernym, a słuchanie aktywnym. Kiedy się zamyślimy nie słuchamy,
tylko słyszymy. Odbieranie bodźców słuchowych odbywa się wówczas poza naszą
świadomością. Nie analizujemy świadomie docierających do nas komunikatów. Słuchanie
wymaga zaś skupienia i zaangażowania.
Trudności ze słuchaniem powodują problemy, między innymi, z koncentracją uwagi, mową i
czytaniem. Na słuchanie składa się nie tylko zdolność przyswajania informacji z otoczenia, ale
także umiejętność ich filtrowania, czyli eliminacji tych bodźców, które są dla nas w danej chwili
zbędne i nieistotne. Tak przefiltrowaną informację mózg może przetworzyć i posegregować.
Zdolność tą określamy mianem uwagi słuchowej. Gdy jest ona zaburzona dziecko
postrzegane jest jako niegrzeczne, a nawet agresywne. Jego zachowanie nie wynika ze złej
woli. Jest efektem braku umiejętności radzenia sobie z natłokiem docierających do niego w
każdej chwili bodźców z otoczenia.
Możemy dobrze słyszeć (wskazują na to badania audiologiczne), a jednocześnie mieć
problemy z syntezą i analizą słyszanych dźwięków oraz trudności ze skojarzeniem znaków
graficznych z odpowiednimi dźwiękami, co ma szczególne znaczenie w procesach poprawnego
czytania i pisania.
Odbudowanie świadomej potrzeby słuchania jest kluczem do odtworzenia komunikacji, a co
za tym idzie potrzeby mówienia. Prof. A.A.Tomatis wykazał, że aby wytworzyć dźwięk, musimy
go najpierw usłyszeć. Odkrycie tzw. "efektu Tomatisa", tj. zasady mówiącej, że możemy
powiedzieć tylko to, co może usłyszeć ucho oraz, że modyfikacja słyszenia prowadzi do zmian
w głosie zostało ogłoszone przez Francuską Akademię Nauk Ścisłych i Medycyny oraz stało się
podwaliną nowej interdyscyplinarnej nauki zwanej audio-psycho-fonologią.
2/7
Metoda Tomatisa
3. DLA KOGO METODA JEST PRZEZNACZONA
Metoda treningu słuchowego przeznaczona jest dla :
Dzieci z problemami szkolnymi: zaburzeniami pamięci, uwagi, koncentracji, dysleksją,
dysortografią, trudnościami w czytaniu, nauce języków obcych.
Dzieci 6-7 letnich niedojrzałych emocjonalnie i społecznie do rozpoczęcia nauki
szkolnej.
Dzieci i młodzieży autystycznej, z nadpobudliwością psychoruchową (ADHD),
zespołem Downa, mózgowym porażeniem dziecięcym, wcześniaków.
Dzieci i młodzieży z zaburzoną koordynacją i integracją sensomotoryczną
(zaburzenia integracji sensorycznej).
Osób chcących doskonalić swój potencjał.
Osób z opóźnionym lub nieprawidłowym rozwojem mowy (również dorosłych).
Dzieci, młodzieży i dorosłych z problemami emocjonalnymi, żyjących w stresie,
mających trudności w kontaktach społecznych.
Dorosłych z zaburzeniami głosu spowodowanymi jego niewłaściwym używaniem
(nauczyciele, śpiewacy, lektorzy, aktorzy)
Osób uczących się języków, jako przygotowanie ucha do nauki języków obcych .
4. NA CZYM POLEGA METODA TRENINGU SŁUCHOWEGO?
Trening słuchowy według metody prof. A.A. Tomatisa polega na słuchaniu odpowiednio
przetworzonych dźwięków, w ściśle określonym czasie, przy ustawieniu odpowiednich
parametrów. Specjalistyczne urządzenie zwane „elektronicznym uchem”, jako idealny
model ucha ludzkiego, umożliwia stworzenie odpowiednich warunków terapeutycznych. Mięśnie
ucha środkowego przez dwie godziny dziennie są zmuszane do ciągłej pracy, co w warunkach
3/7
Metoda Tomatisa
naturalnych nie jest możliwe. Prowadzi to do zwiększenia zdolności i precyzyjności analizy
dźwięku. Umożliwia również pooprawę zdolności radzenia sobie z natłokiem bodźców
słuchowych na które jesteśmy narażeni każdego dnia (zmniejsza się lub eliminuje
nadwrażliwość słuchowa).
Prof .A.A. Tomatis wiele czasu poświęcił wybraniu odpowiedniej muzyki, która umożliwiłaby
realizację założeń metody. Podczas terapii centrum procesów myślenia – kora mózgowa
(CUN) – stymulowane jest przez odpowiednio dobrane dźwięki o określonej i zróżnicowanej
częstotliwości. W
ykorzystuje się między innymi
dźwięki mające dużo wysokich częstotliwości, które są szczególnie korzystne dla ludzkiego
organizmu. Takie kryterium spełnia przede wszystkim muzyka Mozarta. Wykorzystywane są
również chorały gregoriańskie, walce oraz filtrowany głos matki.
Efekt Tomatisa :
-
powoduje gimnastykę ucha,
wzbudza pragnienie komunikacji,
ogranicza lęki i stres.
5. PROCES DIAGNOZY
Trening uwagi słuchowej poprzedzony jest szczegółową diagnozą określającą rodzaj i zakres
problemów dziecka. Składa się na nią:
4/7
Metoda Tomatisa
1.
Wywiad z rodzicami.
2.
Analiza dostarczonej dokumentacji pedagogicznej, psychologicznej i medycznej.
3.
Badanie dziecka w zakresie uwagi i lateralizacji słuchowej przy użyciu
specjalistycznego urządzenia- audiometru. Mierzy ono odpowiedzi dziecka na poszczególne
częstotliwości, zdolność do rozróżniania dźwięków oraz dominację ucha.
4.
Inne metody diagnostyczne ( w zależności od potrzeb).
Na podstawie analizy uzyskanych danych opracowuje się indywidualny program terapii dla
każdego dziecka.
6. PROCES TERAPII
Prof. Alfred Tomatis przykładał niezwykłą wagę do jakości prowadzonej terapii.
Stosowana przez nas stymulacja słuchowa prowadzona jest ściśle według
opracowanych przez niego zasad.
Długość trwania programu terapeutycznego różni się w zależności od nasilenia deficytów
dziecka oraz jego reakcji na stosowaną stymulację. Minimalny czas trwania treningu
słuchowego obejmuje dwa etapy. Pierwszy etap składa się z 30 godzi słuchania (15 dni, po
dwie godziny dziennie). Drugi etap rozpoczyna się po 6-8 tygodniowej przerwie i trwa 15
godzin. Oprócz biernego słuchania obejmuje on także aktywną pracę z mikrofonem w której
uczestniczą również dzieci niemówiące. Jego celem jest zwiększenie świadomości samokontroli
dźwięków, polepszenie płynności mowy lub jej zapoczątkowanie.
Podczas drugiego etapu wykorzystywany jest elektronicznie przefiltrowany głos matki.
Przypomina on wówczas głos, który słyszało dziecko w okresie życia płodowego.Daje mu to
możliwość ponownego przeżycia poszczególnych faz rozwoju prowadzących do mówienia,
zwłaszcza wówczas, gdy pierwsze etapy komunikowania się uległy zaburzeniu. Wpływa także
5/7
Metoda Tomatisa
korzystnie na sferę emocjonalną dziecka („zamknięcie w sobie” lub nadpobudliwość).
W zależności od postępów dziecka możliwe jest przedłużenie terapii o kolejne, ośmiodniowe
etapy. Przebieg procesu terapeutycznego jest na bieżąco monitorowany. Testy uwagi i
lateralizacji słuchowej powtarzane są przed i po zakończeniu każdego etapu terapii.
7. EFEKTY TERAPII MOŻLIWE DO OSIĄGNIĘCIA
1.
Poprawa w zakresie umiejętności szkolnych: czytania, pisania, zmniejszenie liczby
popełnianych błędów ortograficznych, lepsze zapamiętywanie.
2.
Poprawa koncentracji i uwagi.
3.
Wzbudzenie motywacji do komunikowania się.
4.
Poprawa w zakresie sprawności posługiwania się mową.
5.
Poprawa rozumienia języka.
6.
Zmniejszenie nadwrażliwości na dźwięki oraz inne bodźce sensoryczne.
7.
Zwiększenie zdolności do koncentrowania uwagi.
8.
Polepszenie koordynacji ruchowej i równowagi, co wzmacnia efekty rehabilitacji
ruchowej i metody Integracji Sensorycznej.
9.
Skuteczniejsze radzenie sobie z emocjami i stresem.
10.
Lepsze wykorzystywanie posiadanych możliwości.
Należy pamiętać, iż system nerwowy potrzebuje czasu na zintegrowanie i „przetwarzanie”
tego czego „nauczył” się podczas treningu słuchowego. Dlatego też efekty terapii nie muszą
pojawić się natychmiast po jej zakończeniu. Niekiedy potrzeba dłuższego czasu, aby
zauważalne były wyraźne zmiany w funkcjonowaniu dziecka. Natomiast raz osiągnięte rezultaty
są trwałe.
6/7
Metoda Tomatisa
8. SPRZĘT WYKORZYSTYWANY PODCZAS TERAPII
Wykorzystywany materiał dźwiękowy zapisany jest w wysokiej jakości cyfrowej. Następnie
zostaje przetworzony za pomocą „elektronicznego ucha” w sposób analogowy. Elektroniczne
ucho filtruje dźwięki, jak też włącza je i wyłącza.
Podczas terapii wykorzystuje się specjalne słuchawki, które poza tradycyjnymi głośnikami na
uszach, wyposażone są w wibrator kostny umieszczony na szczycie głowy. Wysłuchiwane
dźwięki przenoszone są zatem zarówno drogą powietrzna, jak i kostną. Jest to szczególnie
istotne w przypadku małych dzieci lub dzieci z zaburzonym rozwojem, które szybciej i lepiej
odbierają bodźce słuchowe drogą kostną, czyli poprzez całe ciało.
7/7