beethoven i jego wiedeń

BEETHOVEN I JEGO WIEDEŃ
Wystawa manuskryptów w Bibliotece Jagiellońskiej
P
A. Wojanr
A. Wojanr
A. Wojanr
onad dwadzieścia autografów wielkich kompozytorów: kardynała Franciszka Macharskiego, rzecznika praw obywatelBeethovena, Mozarta, Haydna, Schuberta, Brucknera i Che- skich dr. Janusza Kochanowskiego oraz przedstawicieli krakowrubiniego, można było oglądać podczas wystawy zorganizowanej skich uczelni wyższych, studentów i oczywiście gości z Warszaw Bibliotece Jagiellońskiej, zatytułowanej Beethoven i jego wy. Wszystkich zgromadzonych gorąco przywitała, zapraszając
Wiedeń. Ekspozycja, otwarta 4 marca 2008 roku, tradycyjnie już jednocześnie na ponad 30 jedynych w swoim rodzaju koncertów,
zainaugurowała wydarzenia kolejnego Wielkanocnego Festiwalu Elżbieta Penderecka – inicjatorka i dyrektor generalny WielkaLudwiga van Beethovena.
nocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena. – Temat przewodni
Wszystkie zaprezentowane manuskrypty, które obecnie są tegorocznego Festiwalu – Beethoven i jego Wiedeń – można
przechowywane w BJ, pochodziły ze zbiorów dawnej Pruskiej Bi- rozumieć jako spotkanie dwóch zależnych od siebie wartości:
blioteki Państwotwórcy i tego, co określa się mianem genius loci; artysty i miejwej w Berlinie,
sca znaczącego, wyróżniającego się na Ziemi; kompozytora
a dopełnieniem
i przestrzeni
tego wyjątkowego
wyznaczonej
wyboru rękopisów
przez życie
były druki z koleki charakter
cji Oddziału Zbiomiasta. A dla
rów Muzycznych
muzyki taBJ, ilustrujące akkim miastem
tywność wiedeńszczególnym
skich wydawców
jest właśi odzwierciedlająnie Wiedeń
ce muzyczne gusta
– podkreślała
i zainteresowania
podczas uroZgromadzonych w BJ gości powitali czystości. Jak
ówczesnych me- Na otwarcie wystawy
jak zawsze przybyło
rektor UJ prof. Karol Musioł, dyrek- napisał prof.
lomanów.
wielu
melomanów
tor BJ prof. Zdzisław Pietrzyk…
– To jedyna okaMieczysław
zja, by zobaczyć, dostępne tak naprawdę
Tomaszewski we wstępie do obszernie wydatylko dla nielicznej grupy badaczy oryginego katalogu towarzyszącego Festiwalowi,
nały rękopisów genialnych kompozytorów
to właśnie w Wiedniu powstawało Requiem
i rzadkich druków ich dzieł – mówił,
Mozarta i Stworzenie świata Haydna, IX symwitając licznie zgromadzonych gości,
fonia Beethovena i Podróż zimowa Schuberta,
dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej prof.
Te Deum Brucknera i Cztery pieśni poważne
Zdzisław Pietrzyk. Poinformował także,
Brahmsa, Pieśni na śmierć dzieci Mahlera,
że tegoroczna ekspozycja dedykowana … oraz Elżbieta Penderecka – inicjatorka i dyrek- Wozzeck Berga i Pięć utworów fortepianowych
została pamięci zmarłej 14 stycznia 2008 tor generalny Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga Arnolda Schönberga, tych, które otworzyły
van Beethovena
rejestr utworów pisanych nowym sposobem
roku Agnieszce Mietelskiej-Ciepierskiej,
która była nie tylko kuratorem poprzednich jedenastu wystaw, – dodekafonicznym. Nie jesteśmy tego do końca pewni, ale wiele
ale przede wszystkim ich dobrym duchem i wspaniałym orga- wskazuje też na to, że również w Wiedniu, po nocnej wizycie
w katedrze św. Stefana, skomponował Chopin swoje pierwsze
nizatorem.
– W życiu codziennym muzyka jest dodatkowym wymiarem. Scherzo h-moll.
Co zatem można było zobaczyć na tegorocznej, zorganizowaA na tej wystawie znajdują się manuskrypty tych, którzy rozciągnęli ten wymiar aż do gwiazd – akcentował podczas uroczystości nej w duchu wiedeńskim, wystawie manuskryptów i pierwodrurektor UJ prof. Karol Musioł. – Ta niecodzienna ekspozycja jest ków, oprócz symfonii wiedeńskich klasyków: Josepha Haydna,
wydarzeniem nie tylko dla muzyków czy teoretyków muzyki, ale Wolfganga Amadeusza Mozarta i Ludwiga van Beethovena?
– Tego ostatniego – szkice słynnej Dziewiątej symfonii, która
także dla wszystkich jej miłośników.
Wielu z nich przybyło na uroczystość do Jagiellonki. Wśród stanowi most łączący dwie epoki. Dzieło to swym przesłaniem,
gości nie zabrakło przedstawicieli korpusu dyplomatycznego, z centralną dlań ideą braterstwa i stanu szczęśliwości, przynależy
reprezentantów władz wojewódzkich i samorządowych, konsula jeszcze do epoki oświeconego umysłu. Siłą wyrazu i sposobem
generalnego Republiki Federalnej Niemiec dr. Thomasa Gläsera, budowania muzyki zapowiada już epokę romantyzmu – epokę kon68
ALMA MATER
A. Wojanr
A. Wojanr
A. Wojanr
trastów i przeciwieństw, epokę wielkich form i lirycznych pieśni było usłyszeć Kwartet smyczkowy F-dur op. 18/1 Ludwiga
– podkreślała w swym wystąpieniu Elżbieta Penderecka. – Ro- van Beethovena. Wieczorem natomiast w Filharmonii im.
dzinę twórców wiedeńskich dopełnili Franz Schubert i Anton Karola Szymanowskiego w Krakowie, pod batutą Michała
Bruckner. Schubert był symbolem wiedeńskiego artysty, piewcą Dworzyńskiego, odbył się koncert Orkiestry Akademii Beethokultury miasta, reprezentantem nowej warstwy odbiorców. Bru- venowskiej, będącej najmłodszą obecnie w Polsce profesjonalckner – wielki późnoromantyczny mistyk – właśnie w Wiedniu ną orkiestrą symfoniczną tworzoną przez najwybitniejszych
skrystalizował indywidualny symfoniczny styl. Klasycy dobrze studentów i absolwentów europejskich akademii muzycznych
w Krakowie, Stuttznani byli wiedeńskiej publiczności. Mozart nie pisał
garcie, Karlsruhe,
nowej symfonii czy nowego koncertu instrumentalneBrukseli, Paryżu
go, jeśli nie miał szans na wykonanie utworów. Tak
oraz Grazu. Parbardzo liczył się dla niego odbiór u słuchaczy: ich
tię solową, to jest
reakcja, zrozumienie „mowy” wyrażonej w dźwięKoncert fletowy
kach, życie muzyki w krwiobiegu kultury. Piękny
G-dur KV 313
to przykład kierowania się do określonego kręgu
Wolfganga Amaodbiorców, wychodzenia im naprzeciw. A zarazem:
deusza Mozarta,
świadectwo uwrażliwiania słuchaczy na nowe piękno
zagrał mający już
i nowe kompozytorskie rozwiązania.
na swym konWarto zaznaczyć, że szczególną uwagę zwiedzających przyciągały autografy oper Luigiego Checie wiele prestirubiniego, którego
żowych nagród
Tu ż p o o t w a rc i u 25-letni Łukasz
twórczość związana
wystawy; Elżbieta
była z teatrem muDługosz. MłodośPenderecka oraz rekzycznym, a którego
cią i profesjonalitor UJ prof. Karol
manuskrypty jeszzmem urzekł meMusioł
cze nigdy nie były
lomanów kwartet
prezentowane podsolistów: Iwona Hossa (sopran), Małgoczas festiwalowych
rzata Pańko (mezzosopran), Rafał Bartwystaw. Zainteresomiński (tenor) oraz Wojciech Gierlach.
waniem cieszyły się
Wydarzeniem był także występ połąrównież wiedeńskie
czonych chórów: Krakowskiego Chóru
druki muzyczne soAkademickiego Uniwersytetu Jagiellońnat fortepianowych
skiego i Chóru „Psalmodia” Papieskiej
i utworów kameralAkademii Teologicznej w Krakowie
nych Haydna, Mo(przygotowanie Włodzimierz Siedlik)
zarta i Beethovena.
oraz Chóru Filharmonii im. Karola
– Kameralistyka to Rękopisy wielkich mistrzów
Szymanowskiego w Kramożna było oglądać do
ta dziedzina muzykowie (przygotowanie
21 marca br.
ki, w której do głosu
Jacek Mentel).
dochodzą uczucia czyste, wypowiadane głosem
12. Festiwal Beethościszonym i dyskretnym, przeznaczone dla salonu
venowski trwał 14 dni
i zacisza domowego. Uczucia bardzo ludzkie
– od 9 do 22 marca. Mui osobiste – akcentowała Elżbieta Penderecka. –
zyka wielkich mistrzów
Aby przybliżyć charakter i urok Wiednia czasów
rozbrzmiewała nie tylko
Beethovena, na tegorocznej wystawie zaprezenw Warszawie, ale taktowane zostały akwaforty kolorowane akwarelą,
że w Gdańsku, Łodzi,
które przedstawiały – przykładowo – kawiarnię
Białymstoku i dwukrotna Praterze. To w tej kawiarni kwartet Josepha
nie jeszcze w Krakowie.
Böhma grał ostatnie Beethovenowskie kwartety
17 marca w kościele św.
smyczkowe, koncepcją brzmienia i wyrazu mu- Tegoroczną wystawę manuskryptów dedykowano zmarłej Katarzyny można było
14 stycznia br. Agnieszce Mietelskiej-Ciepierskiej
zycznego wybiegające poza epokę oświecenia.
posłuchać Liturgii św.
Dobór prezentowanych obiektów, jak i przygotowanie Jana Chryzostoma op. 31 na chór mieszany a capella Siergraficzne, świetnie korespondujące z tematem przewodnim gieja Rachmaninowa w wykonaniu Ukraińskiego Narodo12. Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena, były wego Chóru Akademickiego „Dumka”, natomiast 22 marca
zasługą kuratora wystawy Sylwii Heinrich (wychowanki Ag- w krakowskiej filharmonii wystąpiła Kremerata Baltica wraz
nieszki Mietelskiej-Ciepierskiej) oraz Lecha Dziewulskiego, z Gidonem Kremerem – założycielem zespołu. W repertuarze
który jak co roku zapewnił oprawę plastyczną.
tej słynnej orkiestry kameralnej znalazły się między innymi
4 marca 2008 roku w Bibliotece Jagiellońskiej w klimat utwory Luigiego Cherubiniego i Josepha Haydna.
wystawy manuskryptów wprowadził melomanów minikoncert
zespołu Royal String Quartet, w wykonaniu którego można
Rita Pagacz-Moczarska
ALMA MATER
69