Niedziela palmowa

Spis treści:
1. NIEDZIELA PALMOWA ................................................... STR.1
2. WIELKI CZWARTEK ....................................................... STR. 2
3. WIELKI PIĄTEK ............................................................... STR. 3
4. WIELKA SOBOTA ........................................................... STR. 4
5. WIELKA NIEDZIELA........................................................ STR. 6
6.
PONIEDZIAŁEK WIELKANOCNY ................................... STR. 7
7.
ŚWIĄTECZNA PASCHA ................................................. STR. 8
Autor numeru:
Klub Wydawniczy „REDAKTOR”
przy III LO, 2011 r.
1







To tzw. Niedziela Męki Pańskiej, Niedziela Pasyjna, zwana
niekiedy Kwietną lub Wierzbną
Obchodzona jest w Polsce od średniowiecza
Od 1985 roku zgodnie z wolą papieża Jana Pawła II,
w niedzielę palmową obchodzony jest Światowy Dzień Młodzieży - w każdej diecezji młodzież spotyka się ze swoimi biskupami
Niedziela palmowa przypada 7 dni przed Wielkanocą
i rozpoczyna tzw. Wielki Tydzień
Rozpoczyna okres wyciszenia, skupienia, kontemplacji
Została ustanowiona na pamiątkę przybycia Chrystusa
do Jerozolimy
Dla uczczenia tego wydarzenia w niedzielę palmową każdy
przynosi ze sobą do kościoła palmę, która jest symbolem odradzającego się życia.
2
TRIDUUM PASCHALNE to najważniejsze wydarzenie w roku
liturgicznym katolików, którego istotą jest celebracja Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa. Rozpoczyna się wieczorną Mszą
Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek, a kończy drugimi nieszporami po południu Niedzieli Wielkanocnej.
 Jest to ważne święto ustanowienia sakramentów: Kapłaństwa
i Eucharystii
 W kościołach katedralnych rano ma miejsce uroczysta Msza
Święta zwana Krzyżmą
 Jest ona sprawowana przez biskupa diecezjalnego wraz
z prezbiterami (duchownymi mającymi prawo prowadzenia
nabożeństw i sprawowania sakramentów)
 Podczas Krzyżmy poświęcone zostają nowe oleje przeznaczone do namaszczeń: podczas chrztu, bierzmowania, sakramentu kapłaństwa oraz przy namaszczeniu chorych
 W trakcie tej mszy odbywa się odnowienie przyrzeczeń kapłańskich.
 W kościołach parafialnych ma miejsce tylko jedna uroczysta
msza sprawowana wieczorem - Msza Wieczerzy Pańskiej,
która rozpoczyna Triduum Paschalne
 W jej trakcie podczas śpiewu „Chwała na wysokości Bogu”
biją wszystkie dzwony w świątyni
 Po zakończeniu śpiewu dzwony i organy milkną
 W czasie Przeistoczenia (przemiany podczas Eucharystii:
chleba [hostii] w Ciało, a
wina w Krew Jezusa
Chrystusa) używane są
kołatki
 W niektórych kościołach
odbywa się obrzęd obmycia nóg dwunastu
mężczyznom, czyli tzw.
Mandatum
 Podczas Mszy Wieczerzy Pańskiej konsekruje
3




się taką ilość komunikantów, by wystarczyła na dzień obecny i następny
Po zakończeniu Wieczerzy Najświętszy Sakrament przenosi się
do kaplicy adoracji, zwanej Ciemnicą (na pamiątkę uwięzienia
Jezusa po Ostatniej Wieczerzy)
Tam adoruje się go do późnych godzin nocnych i przez cały Wielki
Piątek
Po zakończeniu liturgii z ołtarza zdejmuje się świece, mszał,
krzyż, obrusy, a Tabernakulum zostaje otwarte i puste
Wieczną lampkę wygasza się.











Wielki Piątek to jeden
z dwóch dni w roku obok
Wielkiej Soboty, w którym
nie sprawuje się ofiary
mszy
Jest dniem najgłębszej żałoby, dniem skupienia
Tego dnia obowiązuje post
ścisły
Wielkopiątkowa liturgia jest pamiątką męki i śmierci Jezusa
Chrystusa zabitego na krzyżu
Przed śmiercią był On biczowany, poddany mękom, zmuszony
do dźwigania krzyża, ukrzyżowany i wyszydzany
Kapłani celebrują Liturgię w czerwonych ornatach
Liturgia Słowa Bożego zaczyna się bez pieśni
W jej skład wchodzą dwa czytania, psalm (bez organów) oraz
opis Męki Pańskiej z Ewangelii św. Jana
Po kazaniu następuje Adoracja Krzyża, podczas której kapłani,
służba liturgiczna i wierni całują rany Jezusa na krzyżu
Po adoracji Najświętszy Sakrament zostaje przyniesiony
z Ciemnicy i następuje Komunia święta
Po jej zakończeniu Jezus pod postacią eucharystyczną zostaje
przeniesiony do Grobu, przy którym zaczyna się adoracja.
4









W Wielką Sobotę
czuwa się przy
Grobie
Pańskim,
rozważając
Mękę
i Śmierć Chrystusa
 Istnieje też zwyczaj
odwiedzania symbolicznych Grobów
Pańskich w kościołach, a także grobów bliskich osób na cmentarzach
Formalnie Wielka Sobota posiada tylko teksty Liturgii Godzin,
nie ma natomiast formularza Mszy Świętej, a Liturgia Wigilii
Paschalnej należy już do Niedzieli Zmartwychwstania
W Polsce i niektórych sąsiednich krajach tradycyjnie wierni
przynoszą w tym dniu w koszach potrawy wielkanocne czyli
tzw. święconkę, aby ją poświęcić
Liturgia Wigilii Paschalnej jest najważniejszą celebracją
w Roku Liturgicznym. Zgodnie z bardzo dawną tradycją noc
poprzedzająca Niedzielę Zmartwychwstania powinna być czuwaniem na cześć Pana. Wierni trzymają w rękach zapalone
świece. Wszystkie obrzędy Wigilii Paschalnej odbywają się
w nocy, ale należy je zakończyć przed świtem niedzieli
Kapłani ubierają się w szaty mszalne koloru białego
Liturgia Światła Przed kościołem kapłan święci ogień, od którego zapala się paschał – symbol Chrystusa
Na świecy paschalnej kapłan kreśli krzyż i litery: Α (alfa) i Ω
(omega). Oznacza to, że na początku był Bóg i on też przyjdzie
na końcu jako miłosierny sędzia
Na paschale kapłan zapisuje bieżącą datę, chcąc podkreślić, że
Chrystus przechodzi od punktu alfa (od stworzenia świata) do
punktu omega (końca świata) historii zbawienia, która przechodzi również przez ten konkretny rok
Ponadto kapłan wbija w paschał pięć gwoździ (gron) symbolizujących pięć ran Chrystusa
5












Swoją symbolikę ma również
światło świecy paschalnej,
rozjaśniające mroki ciemnego
kościoła, odwołuje się do
Chrystusa, który rozprasza
mroki ludzkiego życia, nadając mu sens
Następnie diakon (pierwszy
z trzech stopni święceń sakramentalnych) lub kapłan, wnosi zapalony paschał
do świątyni, zatrzymując się u progu, na środku świątyni i przed
ołtarzem głównym, śpiewając Światło Chrystusa. Lud odpowiada wówczas Bogu niech będą dzięki
Wszyscy zapalają świece od płomienia paschału, podając sobie
światło
Następnie kapłan okadza paschał i śpiewa Exsultet – uroczyste
Orędzie Wielkanocne zaczynające się od słów: Weselcie się już
zastępy Aniołów w niebie...
Liturgia Słowa W tym dniu przewidziane jest dziewięć czytań
biblijnych: siedem starotestamentalnych, epistoła oraz ewangelia, które są przeplatane psalmami responsoryjnymi i modlitwami
Po ostatnim czytaniu ze Starego Testamentu i modlitwie, kapłan intonuje hymn Chwała na wysokości, w trakcie którego,
podobnie jak podczas Mszy Wieczerzy Pańskiej w Wielki
Czwartek, uderza się we wszystkie dzwony, grają organy
(kołatki zastępuje się dzwonkami i gongiem)
Po uroczystym hymnie celebrans odmawia kolektę (modlitwę
odmawianą przed pierwszym czytaniem w czasie Mszy św.)
Następnie lektor odczytuje Epistołę (czytanie z listów Apostolskich)
Później śpiewane jest uroczyste Alleluja i psalm responsoryjny
Potem kapłan czyta Ewangelię i wygłasza homilię
Liturgia Chrzcielna Następuje po homilii, w trakcie której
śpiewana jest Litania do Wszystkich Świętych
Następnie celebrans błogosławi wodę chrzcielną, zanurzając
w niej trzy razy paschał
6



Liturgia Eucharystyczna Jej przebieg jest podobny do Liturgii
Eucharystycznych innych niedziel
Ceremonię kończy uroczysta procesja rezurekcyjna z Najświętszym Sakramentem, która jest radosnym ogłoszeniem
zmartwychwstania Chrystusa i wezwaniem całego stworzenia
do udziału w triumfie Zmartwychwstałego
 Ostatnio w niektórych kościołach procesja następuje nie
po Wigilii Paschalnej, a przed
pierwszą mszą poranną w niedzielę – rezurekcją
 Rozpoczyna się ona przy
Grobie Pańskim, przy którym
kapłan śpiewem oznajmia
zmartwychwstanie Chrystusa
 Po powrocie do kościoła
odśpiewuje się hymn „Chwała
na wysokości”
 Po rozdaniu Komunii wiernym śpiewa się uroczysty
Hymn Te Deum - Ciebie, Boga wysławiamy
Od tej Niedzieli przy ołtarzu krzyż jest ozdobiony czerwoną
stułą, a przez kolejne dni, aż do drugiej Niedzieli Wielkanocnej
włącznie w obrzędach zakończenia mówi się: Idźcie w pokoju
Chrystusa. Alleluja, alleluja / Bogu niech będą dzięki. Alleluja, alleluja



Po powrocie z rezurekcji, w całej Polsce na stole wielkanocnym
obok mięs i ciast stawia się koszyk ze święconką
Śniadanie wielkanocne rozpoczyna zwyczaj dzielenia się poświęconym jajkiem, podobny w swej formie i symbolice do
bożonarodzeniowego łamania się opłatkiem
Głównym ciastem wielkanocnym jest babka drożdżowa oraz
mazurki
7


Pokarmy wchodzące w skład
święconki zawierają : jaja - symboli nowego życia w postaci kolorowych pisanek, kraszanek;
baranka - symbolizującego
zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa dawniej formowanego z masła lub ciasta, później cukrowego i
z chorągiewką z napisem Alleluja
lub z czekolady; sól kuchenną - która miała chronić przed
zepsuciem, chleb, wędlinę, chrzan, pieprz, ciasta świąteczne
Koszyczek z wikliny przystraja się listkami bukszpanu.
* LANY PONIEDZIAŁEK * ŚMIGUS-DYNGUS *
* OBLEWANKA * POLEWANKA *







To drugi dzień świąt Zmartwychwstania Pańskiego
Jest dniem kończącym święta wielkanocne
Zwyczajowo przeznaczony jest na odwiedzanie rodziny i znajomych, w przeciwieństwie do niedzieli wielkanocnej, którą
spędza się w gronie najbliższych
W wielu krajach przez długi czas
świętowano Wielkanoc przez 3 dni,
także w Polsce
W poniedziałek wielkanocny panowie
oblewali panie, a we wtorek wielkanocny, panie oblewały panów
Istotą śmigusa było smaganie rózgami
po nogach i udach, zaś dyngusa – oblewanie wodą i zbieranie datków stanowiących wielkanocny „okup”
W miastach panowie korzystali ze
śmigusa-dyngusa bardzo skromnie,
8





spryskując panny najwyżej wodą różaną
Na wsiach w ruch szły
wiadra i kubły, a przemoczona
odzież
i mokre włosy świadczyły o powodzeniu
panny
Polewanie wodą nawiązuje do dawnych praktyk pogańskich, łączących się z symbolicznym
budzeniem
się
przyrody
do
życia
i co rok odnawialnej zdolności ziemi do rodzenia. Do dziś zwyczaj kropienia wodą święconą pól w poniedziałkowy ranek
przez gospodarzy jest spotykany we wsiach na południu Polski
Tradycją Poniedziałku Wielkanocnego na wsiach jest do dzisiaj
w niektórych regionach południowej Polski robienie psikusów
sąsiadom (zamieniano bramy, na dachach umieszczano narzędzia rolnicze, chowano wiadra na wodę)
W niektórych południowych regionach kraju odbywa się tradycyjna procesja konna, w której bierze udział również ksiądz.
Po uroczystej mszy w intencji dobrych urodzajów orszak objeżdża pola, które kapłan poświęca
W Krakowie do dzisiejszego dnia zachował się Emaus, odpust
przy klasztorze Norbertanek na Salwatorze.
Składniki:





250 g cukru
9
1 kg niekwaśnego, tłustego twarogu (dobrze
odciśnięty)
5 żółtek
200 g miękkiego masła
1/4 l śmietanki kremówki (36%)





1/2 laski wanilii (ewentualnie aromat lub cukier waniliowy)
200 g bakalii (opcjonalnie); np. migdały, rodzynki, orzechy
polewa czekoladowa (do ozdobienia)
świeże owoce, np. truskawki (do ozdobienia)
bita śmietana (do ozdobienia)
Wykonanie:
Krok 1. Twaróg przecieramy przez sito lub trzykrotnie mielimy
w ma szynce o drobnych oczkach.
Krok 2. W garnku ucieramy żółtka z cukrem, dodajemy śmietankę
i dalej ucieramy, aż do uzyskania konsystencji kremu.
Krok 3. Garnek z żółtkami stawiamy na ogniu i ogrzewamy prawie
do zagotowania, cały czas mieszając.
Krok 4. W trakcie ogrzewania kremu z żółtek dodajemy miąższ
wydrążony z laski wanilii.
Krok 5. Zdejmujemy garnek z ognia, dodajemy masło, przetarty ser
i ucieramy mikserem.
Krok 6. Dodajemy ulubione bakalie, dokładnie mieszamy.
Krok 7. Na dnie durszlaka (lub specjalnej dziurkowanej foremki –
jeśli taką posiadamy) układamy czystą ściereczkę/serwetkę,
wlewamy masę i odciskamy.
Krok 8. Zawijamy serwetkę, mocno dociskamy z góry (możemy poło
żyć deseczkę obciążoną np. słoikiem z miodem, dżemem itp.)
i zostawiamy na noc w lodówce.
Krok 9. Na drugi dzień wykładamy paschę na talerz, ozdabiamy
owocami, bitą śmietaną, czekoladową i całymi bakaliami.
http://pozytywnakuchnia.pl/p
ascha-wielkanocna/
10