Dziecięce lęki. Jak pokonać strach?

Dziecięce lęki.
Jak pokonać strach?
Odczuwanie przez dzieci lęków jest naturalną reakcją na nowe i nieprzewidywalne sytuacje.
Strach to jeden z elementów rozwijającego się życia uczuciowego oraz emocjonalnego.
Niekiedy stan ten odczuwalny jest mocniej, przez co dziecko może bać się spać samo w
pokoju czy iść do przedszkola. Jak pomóc mu przezwyciężyć to uczucie?
Rozwój psychoemocjonalny dziecka uzależniony jest od czynników środowiskowych
i wychowawczych. Dlatego nieocenione zadanie w rozwoju procesów poznawczych oraz
społecznych ma forma komunikacji. Lęk czy strach to emocje wrodzone – odczuwa je każdy,
także dorośli. Różnica polega jednak na tym, że potrafią sobie oni racjonalnie wytłumaczyć
zjawiska lub sytuacje. Dzieci jeszcze nie mają takiej zdolności, dlatego panikują. Przyczyną lęku
może być nieprzyjemna sytuacja, nieznane miejsca, odgłosy czy zmiany przestrzenne. Bardzo
silnie działa też oddzielenie od rodziców, np. podczas pierwszych dni w przedszkolu. Żadnego z
odczuwanych lęków nie należy lekceważyć ani bagatelizować. Rola rodziców w oswojeniu
strachu gra ogromną rolę.
Czego boją się dzieci?

obcych ludzi,

zwierząt,

rozstania z mamą,

ciemności,

burzy oraz głośnych odgłosów,

masek i przebrań,

postaci z bajek oraz potworów,

fryzjera i lekarza.
Skąd te lęki?
Lęki, jako naturalny element życia emocjonalnego dziecka, mogą się pojawiać i znikać. Niektóre
zostaną poskromione szybciej oraz łagodniej, inne będą wymagały więcej wsparcia oraz rozmów
z rodzicami. Niekiedy dzieci czują strach w sytuacji, którą już znają, np. nie chcą iść do
przedszkola lub szkoły. Może to wynikać z wydarzenia dnia poprzedniego: kłótnia z innym
dzieckiem, krzyk lub zdenerwowanie nauczyciela, nieodrobione zadanie domowe czy strach przed
sprawdzianem. W przypadku małych dzieci powodem może być zły sen, który po przebudzeniu
wywołał bardzo silne poczucie lęku. W takiej sytuacji najważniejsza jest obecność rodziców oraz
spokojna rozmowa. Zawsze pytaj, czy coś się wydarzyło, co jest przyczyną niechęci oraz strachu
przed opuszczeniem domu. Na etapie początkowym szybko zobaczysz odmienny stan dziecka,
które się boi. Jego lęk jest widoczny, a dzięki temu łatwiej go opanować. Ważne, by dziecko nie
tłumiło w sobie tych emocji.
Objawy strachu

płacz,

histeria,

kołatanie serca,

duszności,

drżenie rąk,

bóle brzucha,

wymioty i nudności,

ściskanie w gardle.
„Przytul mnie, mamo”
Uczucie lęku potrafi wprowadzić dziecko w stan paniki, histerii i płaczu. Rolą rodziców nie jest
zatem całkowite wyeliminowanie sytuacji wywołujących strach, a nauczenie dziecka radzenia
sobie i zapanowania nad tym uczuciem. W tym celu powinni pozwolić dziecku odczuwać lęk,
a jednocześnie wytłumaczyć, że każdy się czasami boi i jest to normalne. Nic tak nie pomaga
wystraszonemu maluchowi jak bliskość mamy. Przytulenie oraz zapewnienie, że wszystko jest
dobrze, to pierwszy krok do pokonania strachu. Bardzo ważna jest także rozmowa: o samym lęku,
jego źródle oraz przyczynach. Rodzice powinni zachować spokój, pod żadnym pozorem nie
bagatelizować uczuć dziecka oraz w pierwszej kolejności okazać rodzicielskie ciepło i
zrozumienie. Ponadto wsparcie pomaga w samodzielnym zwalczaniu strachu, gdyż dziecko,
widząc opanowanie rodziców oraz odbywając z nimi spokojną rozmowę, o tym, co czuje, będzie
umiało nazwać swoje obawy, a następnie je wyciszyć. Jeśli zbliża się stresująca sytuacja, warto
przygotować dziecko powoli, bez presji. Zostań z nim w przedszkolu podczas pierwszych dni,
zabierz ulubioną zabawkę, a później zawsze przychodź punktualnie o umówionym czasie.
Dzieci nie lubią:

strasznych opowieści, groźnych postaci z bajek, potworów,

wymyślonych historii o tym, że ktoś je zabierze lub porwie,

wyśmiewania i lekceważenia jego lęków,

zostawać same i zasypiać w ciemnościach,

kiedy ktoś obcy chce je dotknąć, wziąć na ręce.
Większość typowych dla danego okresu rozwojowego lęków z czasem mija. Bliskość i
zrozumienie są kluczem do psychiki przestraszonego dziecka. Dorośli boją się w większości tego
samego. Jednak potrafią pokonać strach. Dzięki temu pomagają swoim pociechom przezwyciężyć
to nieprzyjemne uczucie.
Ważne: kalendarz lęków
Dwulatek – głośne i nagłe dźwięki, zmiany przestrzenne, rozłąka z mamą.
Trzylatek – obcy, przebrania, maski, upiory i potwory.
Czterolatek – ciemność, dzikie zwierzęta.
Pięciolatek – ciemność i opuszczenie przez mamę.
Sześciolatek – śmierć bliskich, piekło, czarownice, potwory i duchy, woda, samotność, zgubienie
się, lęki nocne.
Siedmiolatek – ciemność, wojna, przestępcy oraz lęki, związane ze szkołą (spóźnienie się,
klasówka, brak pracy domowej, oceny i brakiem akceptacji przez innych).
Dziesięciolatek – ciemność, zwierzęta, przestępcy, wypadki, katastrofy.
Trzynastolatek – obcy, brak akceptacji ze strony rówieśników, wystąpienia publiczne.
Czternastolatek – ciemność, wysokość, plotki i krytyka, odrzucenie.