podsumowanie II spotkania – 24 czerwca 2014 roku

Grupa VI – „Wizjonerzy”
Podsumowanie drugiego warsztatu grupy, 24 czerwca 2014 r., godz. 18:30 - 21:30, ul.
Jazdów 10/6
WSTĘPNE INFORMACJE
24 czerwca 2014 r. odbyło się drugie spotkanie grupy VI „Wizjonerzy”. Było to drugie z trzech
spotkań, których celem jest wypracowanie koncepcji zagospodarowania terenu Osiedla
Jazdów. Spotkania odbywają się w ramach konsultacji społecznych ws. przyszłości i form
zagospodarowania terenu Osiedla Jazdów organizowanych przez m.st. Warszawę.
Równolegle pracuje jeszcze 5 grup interesariuszy, z których każda opracowuje swoją
koncepcję. We wrześniu 2014 roku odbędzie się spotkanie grupy mieszanej, w której wezmą
udział przedstawiciele wszystkich sześciu zespołów, wybrani przez członków każdej z grup.
Celem spotkania grupy mieszanej będzie wypracowanie ostatecznej koncepcji na podstawie
rezultatów wypracowanych przez grupy interesariuszy. Koncepcja zostanie przekazana jako
wniosek do zmiany zapisów Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego m.st. Warszawy (dalej jako Studium uikzp) i/lub miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego rejonu Jazdowa – część wschodnia.
Grupa VI jest jedną z trzech grup warsztatowych, do których dobór był otwarty.
Do udziału w warsztatach zaproszono osoby, które przesłały zgłoszenie internetowe
dostępne do dn. 1 czerwca 2014 na stronie www.konsultacje.um.warszawa.pl. Dobór osób
do poszczególnych grup opierał się na analizie ankiety wypełnianej przez osoby zgłaszające
się do udziału w procesie konsultacji. Do grupy VI zaproszono osoby, których wyobrażenie o
przyszłości tego terenu opisane w ankiecie wyróżniało się kreatywnością i zawierało
niestandardowe pomysły. Pozostałe dwie grupy to mieszkańcy Warszawy, którzy
uczestniczyli w przedsięwzięciach odbywających się na terenie Osiedla Jazdów (grupa III)
oraz mieszkańcy Warszawy, którzy mimo, iż nie są bezpośredni zaangażowani w sprawy
terenu Osiedla Jazdów, wyrazili chęć aktywnego udziału w procesie konsultacji (grupa IV).
Pozostałe trzy jednorodne grupy robocze zostały utworzone przez dobór celowy. Są to
następujące grupy:
 grupa I - obecni gospodarze terenu Osiedla Jazdów (mieszkańcy Osiedla oraz
organizacje pozarządowe i grupy nieformalne prowadzące tam swoje działania),
 grupa II - sąsiedzi terenu Osiedla Jazdów (zostały zaproszone instytucje, których
siedziba mieści się w sąsiedztwie lub w obrębie terenu Osiedla Jazdów tj.: Centrum
Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Instytut Teatralny im. Zbigniewa
Raszewskiego, Szkoła Podstawowa nr 12 im. Powstańców Śląskich, Przedszkole nr
129 Raj na Skarpie, Fundacja Pomocy Polakom na Wschodzie, Główna Biblioteka
Lekarska - Dział Zbiorów Specjalnych, Placówka Opieki Dziennej Psychiatrycznej,
spółdzielnie mieszkaniowe i ambasady oraz te, które prowadzą działania albo będą
prowadzić działania w sąsiedztwie terenu Osiedla Jazdów - Muzeum Historii Polski,
Zarząd Terenów Publicznych),
 grupa V - eksperci (m.in. architekt, urbanista, architekt krajobrazu, urzędnicy).
UCZESTNICY
W drugim spotkaniu wzięło udział 13 osób, w tym:
 osoby zawodowo zajmujące się kwestiami związanymi z rozwojem miasta,
 specjalistki i specjaliści w dziedzinie socjologii, architektury, urbanistyki, twórczości
artystycznej, historii sztuki, antropologii kultury,
 członkowie organizacji działających w obszarze partycypacji społecznej, tj.:
Stowarzyszenia Flaneur oraz Fundacji Stocznia,
 bloger piszący o Warszawie i jej architekturze,





osoby związane z tym terenem, które uczyły się lub pracowały / nadal uczą się lub
pracują w tej okolicy,
osoby, które interesuję się rozwojem tej części miasta,
osoby, które interesują się lub zawodowo zajmuję się przyrodą,
osoby, które uczestniczyły w dotychczasowych działaniach społecznych i kulturalnych
organizowanych na terenie Osiedla Jazdów,
osoby, które lubią spacerować w tej okolicy.
*informacje uzyskane za pośrednictwem ankiety internetowej oraz listy obecności
Za moderowanie warsztatu odpowiedzialne były Alicja Latkowska oraz Zuzanna Rokita ze
Stowarzyszenia Kulturotwórczego Miastodwa. Obecna była również Martyna Leciak
reprezentująca Centrum Komunikacji Społecznej Urzędu m.st. Warszawy.
CELE WARSZTATU
Drugie spotkanie miało na celu wypracowanie następujących rezultatów:
1. Uzupełnienie diagnozy terenu Osiedla Jazdów podczas spaceru.
2. Wypracowanie wstępnych pomysłów na wykorzystanie atutów i neutralizację słabych
stron terenu.
Założono następujące cele dla dwóch kolejnych warsztatów:
1. Dalsza praca nad przyszłą wizją tego miejsca - wypracowanie konkretnych zaleceń i
propozycji funkcji oraz formy zagospodarowania przestrzeni.
2. Analiza krytyczna wypracowanych propozycji i doprecyzowanie koncepcji wyjściowej
do pracy grupy mieszanej.
3. Wyłonienie reprezentacji na spotkania mieszane.
ZASADY OBOWIĄZUJĄCE PODCZAS WARSZTATÓW
Moderatorki przypomniały zasady warsztatu i trybu pracy:
1. Zasada dobrej woli uczestników i organizatorów (kwestie niejasne są na bieżąco
omawiane i wyjaśniane, kwestie sporne są zapisywane).
2. Zasada wzajemnego słuchania, szacunek dla głosu i opinii każdego uczestnika.
3. Wspólny rezultat warsztatów (spotkania nie są protokołowane, wypowiedzi nie są
przypisywane do konkretnych osób, efekty warsztatów są wspólnie wypracowywane
jako rezultat pracy grupowej).
AKTUALIZACJA WIEDZY NA TEMAT OBSZARU OSIEDLA I TERENÓW PRZYLEGŁYCH
Moderatorka uzupełniła informacje dotyczące zagadnień, które były przedmiotem dyskusji
podczas pierwszego spotkania grupy.
I.
Status własnościowy terenu w okresie międzywojennym
W okresie międzywojennym, teren od Pięknej do Agrykoli należał do Szpitala
Ujazdowskiego. W 1922 roku utworzona została Wojskowa Szkoła Sanitarna, funkcjonująca
również jako Oficerska Szkoła Sanitarna, oraz Centrum Wyszkolenia Sanitarnego. Tym
samy teren był własnością Wojska Polskiego. Po 1945 planowano odbudować tam Szpital,
ale potem w ramach Układu Warszawskiego przeniesiono lokalizację na Szaserów na
Grochowie. Na miejscu wysadzonego zamku planowano wznieść Teatr Wojska Polskiego,
jednak plany te nie zostały zrealizowane. Od 1945 zagościły tu domki fińskie.
Informacje skonsultowane ze Stowarzyszeniem Twórców Muzeum Zamku i Szpitala
Wojskowego na Ujazdowie.
II.
Status budynków murowanych (nie uwzględniając ambasad):
Na podstawie wykazu zabytków ujętych w gminnej ewidencji zabytków m.st. Warszawy, str.
135:
1) poz. 6136 – ul. Jazdów 10A i ul. Jazdów 10B – pawilon Szpitala Ujazdowskiego (teraz
pod tym adresem jest Przedszkole nr 129 i siedziba Fundacji "Pomoc Polakom na
Wschodzie"),
2) poz. 6139 – ul. Jazdów 5 – teraz jest w tym budynku Oddział XV Dzienny Psychiatryczny
Rehabilitacyjny Szpitala przy ul. Nowowiejskiej, a kiedyś był to Pawilon Szpitalny Dawnego
Szpitala Ujazdowskiego, w którym mieścił się zakład radiologii.
3) poz. 6140 – ul. Jazdów 8A – dawna zabudowa Szpitala Ujazdowskiego (budynek
stomatologii). Później, gdy zaczęto budować osiedle domków fińskich, urządzono tam
ogólnodostępną łaźnię. Dziś własność Miejskiego Przedsiębiorstwa Robót Ogrodniczych
(MPRO).
Szkoła nr 12 im. Powstańców Śląskich, ul. Górnośląska 45 jest budynkiem powojennym,
który nie podlega ochronie zabytków.
Historię tego terenu i domków fińskich można prześledzić na stronie Stowarzyszenia
Pracowni Etnograficznej Domkifinskie.etnograficzna.pl.
Historia Zamku i Szpitala na Ujazdowie jest także opisana na stronie Muzeum Zamku na
Ujazdowie Zamekujazdowski.art.pl.
Uczestnicy zostali również zaproszeni na wernisaż wystawy "Warszawski Jazdów", który
odbył się w piątek 27 czerwca 2014 roku o godzinie 18.30 przed Instytutem Teatralnym im.
Zbigniewa Raszewskiego ul. Jazdów 1. Wystawa potrwa do 31 sierpnia br.
REZULTATY WARSZTATU
Po wprowadzeniu rozpoczęto właściwą pracę warsztatową składającą się z dwóch etapów:
1. Uzupełnienie diagnozy podczas spaceru kreatywnego i dyskusji.
2. Wypracowanie w dwóch grupach wstępnych pomysłów na wykorzystanie atutów i
neutralizację słabych stron terenu.
Uzupełnienie diagnozy
Podczas pierwszego etapu spotkania uczestnicy wyszli na spacer badawczy, podczas
którego pracowali „metodą kapeluszy de Bono”. Metoda ta służy zorientowaniu każdego z
członków zespołu projektowego na dokładne zbadanie wybranego aspektu przestrzeni.
Każdy z uczestników losuje kolor swojego kapelusza i w zależności od wyniku „zakłada”
dany kapelusz, to znaczy przyjmuje jedną z następujących perspektyw:
kapelusz biały – pełen obiektywizm w postrzeganiu przestrzeni, rejestrowanie jedynie
„nagich” faktów, powstrzymywanie się od interpretacji;
kapelusz żółty – obserwacja przestrzeni pod kątem jej pozytywów; rejestrowanie samych
dobrych stron;
kapelusz zielony – obserwacja przestrzeni pod kątem potencjału do realizacji pomysłów,
mnożenie możliwości rozwoju danego miejsca;
kapelusz czarny – krytyczna obserwacja przestrzeni, spostrzeganie wszystkich
niedoskonałości badanej przestrzeni;
kapelusz czerwony – perspektywa emocjonalna, próba wyczucia atmosfery danej
przestrzeni, uczuć lub emocji, jakie wzbudza – zarówno pozytywnych, jak i negatywnych;
liczą się pierwsze wrażenia, mogą być zapisywane w sposób hasłowy.
Spacer służył nie tylko dopełnieniu diagnozy słabych i mocnych stron terenu – „metoda
kapeluszy de Bono” wnosi również wkład w postaci różnych określeń danej przestrzeni,
zbioru przymiotników, które na dalszych etapach mogą stanowić zbiór kreatywnych pojęć
służących wypracowywaniu funkcji danej przestrzeni.
Spostrzeżenia
Perspektywa



kapelusz biały




Kapelusz żółty









Kapelusz zielony



Skarpa ma kształt tarasowy,
wieczorem teren jest oświetlony,
obszar sprawia wrażenie zaaranżowanego, jednak
zwracają uwagę dziurawe chodniki,
teren jest zielony, rosną tu wysokie drzewa i
słychać śpiew ptaków,
domki użytkowane są zadbane, w przeciwieństwie
do niektórych pustostanów, które są zarośnięte i
niezadbane.
Teren jest malowniczy, dominuje natura i zieleń,
przestrzeń ma ludzki i bliski wymiar, zabudowa
jest małej skali,
przestrzeń jest oazą spokoju,
skojarzenie "park rozrywki",
część południowa terenu przy Trasie
Łazienkowskiej jest wolną przestrzenią,
tam, gdzie są zamieszkane domki, teren wydaje
się pełen życia,
podczas spaceru można czuć się bezpiecznie.
Przestrzeń sprawia wrażenie tajemniczej, niezwykłej,
inspiruje do podążania tropem przygody,
zielone osiedle, gdzie naturalność może być pod
kontrolą,
potencjalnym rozwiązaniem dla tego terenu jest
zamknięcie Trasy Łazienkowskiej w tunelu,
warto szukać inspiracji wśród skandynawskich
rozwiązań ("uszwedzenie" przestrzeni),
można tu zakładać ogrody warzywne uprawiane
wspólnie przez społeczność i przynoszące plony,
teren ten ma potencjał biodynamiczny: możliwość
zastosowania kolektorów, budowy ekokotłowni,
stworzenia kompościaków na bio-odpady, zastosowania
technologii zielonego dachu,
miejsce to powinno również służyć upamiętnieniu
powojennej historii Warszawy,




Kapelusz czarny










Kapelusz
czerwony



można zaobserwować dualność przestrzeni: hałas /
cisza, granice i podziały / otwartość, współczesność /
historia,
lokalizacja i charakter tego terenu przywołuje na myśl
wyspę czy też jezioro połączone mostami z resztą
Śródmieścia - centralna lokalizacja daje wiele
możliwość przy zachowaniu autonomii,
miejsce to może stanowić przestrzeń pikniku bez
ingerencji budowlanej.
Dziury po zburzonych domkach wywołują smutne
wrażenie,
przestrzeń wydaje się chaotyczna,
można zaobserwować zaśmiecone obszary,
straszą wystające nad ziemią przewody elektryczne,
nawierzchnia chodników i jezdni jest w wielu miejscach
dziurawa, zniszczona,
przeszkadza hałas od Trasy Łazienkowskiej,
Przedwojenne, zabytkowe budynki są zaniedbane (tj. ul.
Jazdów 8a),
oświetlene przy dawnym budynku radiologii (ul. Jazdów
5) wydaje się niepotrzebne w ciągu dnia.
Przestrzeń wydaje się sielska i swojska, nie ma poczucia
obcości, jednak nie zaprasza do zostania dłużej, bo nie ma
gdzie usiąść,
podczas spaceru spotyka się tu uśmiechniętych ludzi,
mimo, że przestrzeń jest w centrum miasta, stanowi jakby
jego kontrapunkt: "antymiasto",
przestrzeń zdaje się opuszczona, niewykorzystana, ale
wyczuwalny jest potencjał,
można poczuć się tu dobrze i swobodnie, bo przestrzeń zdaje
się niewymuszona, wolna, wakacyjna, ciekawa,
miejsce budzi miłe skojarzenia inspirowane otaczającą
przyrodą – przestrzeń naturalna i owocowa.
Opracowanie koncepcji wstępnej
Po uzupełnieniu diagnozy i dyskusji uczestnicy warsztatów zostali podzieleni na trzy grupy
robocze i przystąpili do wypracowania wstępnych wizji funkcjonowania tego miejsca.
Poniższa tabela prezentuje podsumowanie wyników prac.
Funkcja /
temat
Przestrzeń
działań
społecznych
Proponowane rozwiązania, funkcje terenu, postulaty



Przestrzeń o charakterze społecznym, różnorodna, ale
skoordynowana.
Centrum aktywności obywatelskiej – przestrzeń służąca edukacji i
aktywności obywatelskiej, organizowaniu warsztatów, funkcja
inkubatora pomysłów i rozwiązań, przestrzeń "żywego eksperymentu"
środowisk ludzkich.
Ważne jest strefowanie działań, tak aby nie były one przypadkowe.







Park kulturowy 



Gospodarze



Przestrzeń
otwarta,
publiczna




Zabudowa





Przyroda
Ekologia


Każdy domek powinien mieć swój określony profil działalności.
Działania powinny reprezentować różne sektory i różne sposoby
finansowania.
Demokratyczna forma włączająca mieszkańców i różnorodne
organizacje.
Integracja różnych grup wiekowych.
Wspieranie kooperatyzmu, warsztatów spółdzielczych.
Jeden z domków może być na stałe poświęcony prowadzeniu
konsultacji społecznych.
Stworzenie przestrzeni wymiany doświadczeń muzycznych na ul.
Johna Lennona.
Promocja tożsamości tego miejsca z każdego okresu historycznego.
Utworzenie w istniejącej zabudowie muzeum historii odbudowy
Warszawy z ekspozycją zarówno stałą, jak i zmienną o charakterze
społecznościowym – tworzoną przez mieszkańców, ich mikrohistorie i
artefakty.
Muzeum byłoby jednocześnie laboratorium budowy Warszawy – forum
rozważań o przestrzeni miejskiej – wizjach miasta z przeszłości,
również tych niezrealizowanych oraz planowaniu przyszłości miasta
(awangarda historyczna i awangarda dziś).
Podkreślenie historycznego charakteru poprzez oznaczenie
historycznych miejsc i scieżek.
Wyznaczenie szlaku laboratorium Jazdów.
Domki fińskie dostępne dla organizacji prowadzących działania o
określonym profilu.
Gospodarze domków fińskich wybierani nie na stałe, ale kadencyjnie.
Gospodarze pełnią rolę kustosza-opiekuna odpowiedzialnego za
domek i ogród.
Mieszkańcy, organizacje, ambasady jako współgospodarze.
Powołanie Społecznej Rady Osiedla / Rady Gospodarzy.
Należy zachęcić mieszkańców nie tylko do przechodzenia/jeżdżenia/biegania, ale także do pozostania w tym miejscu –
spędzania czasu na tym terenie, rekreacji, uczestniczenia w
prowadzonych tu działaniach, inicjatywach, wydarzeniach.
Przestrzeń o charakterze ogólnodostępnym i otwartym 24/7:
 wewnątrz: ponieważ aktualnie granice pomiędzy przestrzenią
prywatną i publiczną są niejasne, należy zlikwidować płoty,
ogrodzenia,
 na zewnątrz: powiązania z sąsiadującą przestrzenią, postulat
otworzenia bramy Parku Ujazdowskiego.
Konieczne jest postawienie ławek oraz tablic informacyjnych.
Należy uporządkować teren i numerację budynków.
Należy zachować domki fińskie - część można przystosować do
aktualnych potrzeb i działań, część należy przywrócić do pierwotnego
charakteru (jeden domek mógłby mieć charakter "skansenu").
Brak nowej wysokiej zabudowy.
Dopuszczalna architektura małej skali, tymczasowe konstrukcje, tj.
pawilony. Inspiracja – fińska bioarchitektura uzupełniająca straty
zabudowy.
Centrum zielonych terenów.
Modelowy przykład zrównoważonego rozwoju – samowystarczalność
energetyki i zasobów (kompostownik, woda deszczowa, ekologiczna
kotłownia).
Funkcja
terapeutyczna
Funkcja
komunikacyjna i
rekreacyjna



Uprawa warzyw i owoców.
Odtworzenie przykładowej kwatery ogrodu z czasów Anny Jagiellonki.
Wykorzystanie przestrzeni do celów terapeutycznych.

Jazdów mieści się na przecięciu szlaków - zielony szlak Skarpy z
południowego wschodu na północny zachód, historyczny Trakt
Królewski oraz komunikacyjne połączenie z Polem Mokotowskim i
Wisłą (zakryta Trasa Łazienkowska). Trasy te mogą być użytkowane
przez rowerzystów, biegaczy, rolkarzy, itd.
Niezbędnym jest rewitalizacja i dalszy rozwój ścieżek rowerowych i
deptaków, remont i ulepszanie nawierzchni.
Można zainstalować stacje samoobsługowe dla rowerów.
Należy oznakować szlaki komunikacyjne, można stworzyć ścieżki
informacyjne.
Samochody powinny mieć zakaz wjazdu na teren Osiedla Jazdów,
wjazd możliwy tylko dla posiadaczy przepustek.
Niektóre domki mogłyby również pełnić funkcję międzynarodowej bazy
noclegowej.




Funkcja
noclegowa

Trzecie spotkanie grupy odbędzie się w czwartek, 10 lipca w godzinach 18:00 - 21:00 w
tym samym domku fińskim przy ul. Jazdów 10/6.