List profesjonalny

MINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ
DEPARTAMENT KOORDYNACJI SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO
ul. Nowogrodzka 1/3/5, 00-513 Warszawa, tel. +48 22 529 06 90, fax +48 22 529 06 91
www.mpips.gov.pl; e-mail: [email protected]
Warszawa, 9 lutego 2015 r.
DSZ-IV.542.4.1.2015.PG
Pan Jarosław Ligas
p.o. Wicedyrektor Wojewódzkiego
Urzędu Pracy w Katowicach
ul. Kościuszki 30
40-048 Katowice
W odpowiedzi na pismo z dnia 14 stycznia 2015 r., znak: TZ-51032-328TS/15, dotyczące
prośby o udzielenie wyjaśnień o charakterze interpretacyjnym w kwestii zastosowania przepisów
art. 9d ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
(t.j.: Dz. U. z 2013 r. poz. 674, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”, Departament Koordynacji
Systemów Zabezpieczenia Społecznego przedstawia poniżej swoje stanowisko.
Na wstępie należy zaznaczyć, że celem przepisu art. 9d ustawy jest umożliwienie
bezrobotnemu pobierania zasiłku w niższej wysokości w czasie prowadzenia przez marszałka
województwa postępowania wyjaśniającego dotyczącego pracy tego bezrobotnego w innym państwie
członkowskim. Oznacza to, że przepis art. 9d ustawy nie narusza ogólnych przepisów dotyczących
właściwości rzeczowej marszałka województwa określonych w art. 8a ustawy.
W opisanej w przedmiotowym piśmie hipotetycznej sytuacji starosta powiatu na mocy
„tymczasowej” decyzji administracyjnej w oparciu o art. 9d ust. 1 ustawy przyznał bezrobotnemu
zasiłek w wysokości 100%, a następnie przekazał sprawę, zgodnie z art. 9d ust. 2 ustawy,
do marszałka województwa w celu ustalenia, czy okresy pracy tego bezrobotnego za granicą mają
wpływ, zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej dotyczącymi koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego, na wysokość lub okres pobierania zasiłku. W wyniku przeprowadzonego
postępowania wyjaśniającego marszałek województwa ustalił, że bezrobotny spełnił za granicą okres
pracy na własny rachunek, który nie był uznawany za okres ubezpieczenia.
Należy w tym miejscu zauważyć, że zgodnie z art. 9d ust. 3 ustawy w przypadku ustalenia,
że okresy pracy bezrobotnego za granicą wpływają na wysokość lub okres pobierania zasiłku,
marszałek województwa wydaje decyzję w oparciu o art. 8a ust. 1 na cały okres zasiłkowy.
Z kolei art. 9d ust. 5 ustawy, reguluje sytuację, gdy w wyniku przeprowadzonego przez marszałka
województwa postępowania wyjaśniającego, okaże się, że okresy pracy bezrobotnego za granicą nie
mają wpływu na jego prawo do zasiłku. W takiej sytuacji marszałek województwa powinien wydać
decyzję o umorzeniu postępowania, a decyzja starosty wydana na mocy art. 9 ust. 1 ustawy pozostanie
w obrocie prawnym, jako decyzja wydana przez właściwy organ. Z treści ww. przepisów wynika
zatem, że art. 9d ust. 3 ustawy należy zastosować, gdy sprawa przyznania prawa do zasiłku należy
do właściwości rzeczowej marszałka województwa, a art. 9d ust. 5 ustawy – gdy sprawa należy
do właściwości rzeczowej starosty powiatu.
W myśl art. 8 ust. 1 pkt 8 lit. c w związku z art. 8a ust. 1 ustawy marszałek województwa jest
organem właściwym do wydawania decyzji administracyjnych w sprawach dotyczących przyznania
albo odmowy przyznania, na zasadach określonych przepisami o koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego, prawa do zasiłku dla bezrobotnych, jeżeli okres ubezpieczenia,
zatrudnienia lub pracy na własny rachunek spełniony przez bezrobotnego w innym państwie
członkowskim Unii Europejskiej ma wpływ na nabycie, wysokość lub okres pobierania zasiłku.
Z kolei z treści art. 10 ust. 7 pkt 1 w związku z art. 9 ust. 1 pkt 14 lit. b ustawy wynika, że organem
właściwym do wydawania decyzji administracyjnych w sprawach dotyczących przyznania prawa
do zasiłku dla bezrobotnych, niezwiązanych z koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego jest
starosta powiatu.
W myśl art. 71 ust. 1 pkt 2 lit. d ustawy warunkiem uznania okresu prowadzenia działalności
gospodarczej jest faktyczne odprowadzanie składek na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy.
Na uwagę zasługuje fakt, że zgodnie z art. 61 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia Parlamentu
Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE L 166 z dnia 30 kwietnia 2004 r., z późn. zm.; Dz. Urz. UE
Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, z późn. zm.) – zwanego dalej rozporządzeniem 883/2004 –
w przypadkach, gdy mające zastosowanie ustawodawstwo uzależnia prawo do świadczeń
od spełnienia okresów ubezpieczenia, to okresy zatrudnienia lub pracy na własny rachunek ukończone
na podstawie ustawodawstwa innego państwa członkowskiego nie są brane pod uwagę, o ile nie
byłyby one uznawane za okresy ubezpieczenia, gdyby zostały ukończone zgodnie z mającym
zastosowanie ustawodawstwem. Oznacza to, że spełniony w innym państwie członkowskim okres
pracy na własny rachunek, który nie został wskazany jako okres ubezpieczenia, nie może zostać
w żadnym przypadku zaliczony jako okres uprawniający do zasiłku na terytorium Rzeczypospolitej
2
Polskiej, przy czym podstawą prawną nieuwzględnienia tego okresu jest art. 61 ust. 1 akapit drugi
rozporządzenia 883/2004.
Zgodnie z art. art. 61 ust. 1 rozporządzenia 883/2004 przepisy o koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego mają zastosowanie jedynie do uwzględniania w niezbędnym zakresie
okresów ubezpieczenia, zatrudnienia lub działalności na własny rachunek spełnionych
w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej w celu nabycia, zachowania lub odzyskania
prawa do świadczeń z tytułu bezrobocia na terytorium państwa przyznającego prawo do zasiłku
dla bezrobotnych. W ocenie Departamentu nie ulega wątpliwości, że do spraw odmowy
uwzględnienia, spełnionego w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, niebędącego
okresem ubezpieczenia okresu pracy na własny rachunek, mają zastosowanie przepisy o koordynacji
systemów zabezpieczenia społecznego, a konkretnie art. 61 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia
883/2004.
W konsekwencji, zdaniem Departamentu, organem właściwym do wydania decyzji
o odmowie przyznania prawa do zasiłku dla bezrobotnych z powodu nieuwzględnienia, spełnionego
w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, niebędącego okresem ubezpieczenia okresu
pracy na własny rachunek, jest marszałek województwa, a nie starosta powiatu. Biorąc pod uwagę
powyższe, a także fakt, że art. 9d ust. 5 ustawy ma zastosowanie tylko w przypadku, gdy sprawa
przyznania bezrobotnemu zasiłku należy do właściwości rzeczowej starosty powiatu, należy uznać,
że w opisanej w przedmiotowym piśmie sytuacji, marszałek województwa powinien wydać w oparciu
o art. 9d ust. 3 ustawy decyzję o przyznaniu prawa do zasiłku w wysokości 100%. W uzasadnieniu
tej decyzji należy zamieścić szczegółowe wyjaśnienie, dlaczego okres nieubezpieczonej pracy
na własny rachunek za granicą nie został zaliczony jako okres uprawniający do zasiłku.
W uzasadnieniu decyzji marszałka województwa powinna znaleźć się również informacja o treści
art. 9 ust. 4 ustawy, zgodnie z którym wcześniejsza „tymczasowa” decyzja starosty powiatu wydana
na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy zostaje z mocy prawa uchylana i zastępowana przez decyzję
marszałka, przy czym zasiłek dla bezrobotnych wypłacony na mocy wcześniejszej „tymczasowej”
decyzji starosty, będzie zaliczony na poczet zasiłku, który powinien być wypłacony na mocy decyzji
marszałka województwa.
Zastępca Dyrektora Departamentu Koordynacji
Systemów Zabezpieczenia Społecznego
Michał Drozdowicz
(-)
3