NUTRIGENOMIKA - geny a dieta - Wszechnica Żywieniowa w SGGW

NUTRIGENOMIKA
- geny a dieta
dr inż. Magdalena Górnicka Katedra Żywienia
Człowieka Zakład Oceny Żywienia Kierownik: prof.
dr hab. Anna Gronowska-Senger
NUTRIGENOMIKA ________________
Badanie zależności między :
* żywieniem a genomem,
* indywidualną osobniczą odpowiedzią na
składniki diety, związaną z polimorfizmem
genetycznym, czyli zróżnicowaniem
strukturalnym i funkcjonalnym w obrębie
genomu.
Cel: określenie zindywidualizowanego
żywienia w zapobieganiu chorobom, poprawy
jakości życia oraz złagodzeniu procesu
starzenia się organizmu.
GENY-instrukcje konieczne do powstania
i trwania organizmu. Życie zależy od
zdolności komórek do przechowywania,
powielania, odczytywania i tłumaczenia
tych instrukcji.
Informacja dziedziczna jest kopiowana i
przekazywana na komórki potomne.
Geny
wyznaczają
charakterystyczne
cechy gatunku
Genomika - badanie struktury i funkcji genomów różnych
organizmów; bada różnice i podobieństwa DNA genomów
osobników tego samego lub różnych gatunków
• Genom - całkowity DNA zawarty w jądrze
komórki, obejmujący wszystkie geny, jak i
odcinki międzygenowe. W genomie zawarta jest
cała informacja biologiczna niezbędna do
powstawania organizmu i utrzymywania go przy
życiu.
30% całego genomu stanowią geny i sekwencje związane z genami
Bioaktywne składniki żywności wpływające na
genom, a przez to na stan zdrowia:
• niezbędne tj. witaminy i składniki mineralne
• nie niezbędne:
0 fitochemiczne: karotenoidy, flawonoidy, indole
0 zoochemiczne: CLA, n-3 0 bakteriochemiczne:
kwas masłowy i inne składniki produkowane w
wyniku fermentacji przez mikroflorę przewodu
pokarmowego
• bakterie patogenne i probiotyczne
__________
■
Roberts, 2001
Koncepcja nutrigenomikiopiera się na następujących
założeniach:
* składniki pokarmowe mogą wpływać na ryzyko
rozwoju chorób
* składniki pokarmowe mogą pośrednio lub
bezpośrednio oddziaływać na ludzki genom,
zmieniać ekspresję genów i jej produkty
* składniki pokarmowe mogą kompensować lub
wzmagać efekty genetycznego polimorfizmu
Trujillo, Davis, Milner, 2006;
__________
Verrips i in. 2001
PODSUMOWANIE
Oczekiwania wobec nutrigenomiki są
bardzo wysokie i wymagają rozpoznania,
w jaki sposób najważniejsze składniki
naszej diety wpływają na nasze geny.
Dieta jako lekarstwo, którego dawkowanie
należałoby ustalać indywidualnie.
A na razie...
* Dieta bogata w warzywa i owoce, połączona z
aktywnością fizyczną
* „Nasza fizjologia odżywiania jest bardziej dostosowana
do menu paleolitycznego niż produktów z półek
supermarketów", czyli chude mięso, ryby, warzywa,
owoce, orzechy, mniej węglowodanów (cukier, potrawy
mączne)
M. Konarzewski
* Dieta „jedz połowę" - ograniczenie kaloryczności
przyjmowanych pokarmów przy jednoczesnym
zachowaniu wartości odżywczych spowalnia starzenie i
może wydłużyć życie