Koo za milion 05-07-2007 Dobry koo sportowy kosztuje majątek

Koo za milion
05-07-2007
Dobry koo sportowy kosztuje majątek. Wszyscy o tym wiedzą, ale mało kto dostrzega w tym
szansę dla polskiej hodowli.
Na europejskich hipodromach dominują konie niemieckie, holenderskie, belgijskie. Zwiększa
się import tych koni do Polski i panuje dośd powszechna opinia, że przyszłośd polskiego
jeździectwa trzeba budowad na zagranicznej hodowli. Przykłady zdają się taką tezę
potwierdzad. Jednym z lepszych skoczków ubiegłorocznego Torwaru był belgijski 12-letni
ogier Risoptin, na którym Łukasz Jooczyk wygrał trzy poważne konkursy.
Wartośd Risoptina szacowana jest na poziomie 300 tys. euro. Co przeszkadza, aby takie konie
rodziły się w Polsce?
Przeszkadza brak wiary. Jeszcze 30 lat temu nikomu nie śniło się, że polski koo może byd wart
milion dolarów, do czasu, gdy w 1981 r. za tę cenę został sprzedany arabski ogier El Paso. A
przecież Polska nie posiada wybitnych warunków naturalnych do hodowli koni tej rasy.
Jeszcze 10 lat temu nikt nie przypuszczał, że polskie konie wyścigowe pełnej krwi mogą
odnosid sukcesy w Anglii. Udowodnił to ogier Corletto w 2000 r, a sprzedaż klaczy
Kombinacja, rok później, pokazała, ze polskie folbluty mogą osiągad ceny porównywalne do
wartości najlepszych naszych arabów.
Są w Polsce wszelkie warunki aby hodowad klasowe konie wierzchowe. Są jeszcze obiekty:
stadniny, stada ogierów, ośrodki treningowe i tory wyścigowe. Są ludzie, którzy kochają
hodowlę i znają się na niej. Jest jeszcze cenny materiał genetyczny. Ale, jak długo jeszcze?
Doświadczenia Europy Zachodniej oraz obserwacja tego, co już dzieje się w Polsce pozwalają
na postawienie kilku ważnych tez:
W ciągu najbliższych kilkunastu lat: jeździectwo stanie się w Polsce sportem
masowym, formą rekreacji, obejmującą 600 – 800 tys. osób;
nastąpi wzrost popytu na konie wierzchowe i zaprzęgowe rzędu 150 – 200 tys. szt.,
które albo zostaną wyhodowane w Polsce, albo będą sprowadzone z zagranicy;
rozwój jeździectwa i hodowli może zapewnid w Polsce 50 – 75 tys. miejsc pracy.
Aby nadążyd za powyższymi trendami, a zwłaszcza żeby polska hodowla mogła zaspokoid
rosnący krajowy popyt, a nawet produkowad konie na eksport potrzebna jest zasadnicza
reforma polskiej hodowli oraz jej ukierunkowanie na podstawowy cel strategiczny:
produkcję koni wierzchowych i zaprzęgowych ze specjalizacją do sportów konnych i
wyścigów.
Podstawą tej reformy powinno byd umiejętnie ułożone partnerstwo pomiędzy hodowlą
prywatną i paostwową z wyraźnym rozgraniczeniem funkcji i roli obydwu partnerów.
Rolą hodowli prywatnej jest produkcja koni na potrzeby rynku i dynamiczne reagowanie na
zmiany popytu. Polscy hodowcy będą w stanie konkurowad na światowym rynku z kolegami
z Niemiec, Belgii czy Holandii, pod warunkiem stworzenia w Polsce podobnego, jak w
tamtych krajach klimatu dla rozwoju hodowli koni, jeździectwa i wyścigów.
Naturą hodowli prywatnej jest jednak jej stosunkowo krótka żywotnośd, wynikająca z
orientacji rynkowej. Program hodowlany trwa tak długo, jak długo trwa zainteresowanie
właścicieli, po czym stado ulega najczęściej rozprzedaniu. Dla całokształtu hodowli ważne
jest, aby pojawiający się wciąż nowi hodowcy prywatni mogli zakupid potrzebny im materiał
hodowlany ze sprawdzonego źródła. Tutaj pojawia się rola hodowli paostwowej.
Rola hodowli państwowej:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
wieloletnia praca dla utrzymania i ulepszania potencjału genetycznego
udostępnianie materiału zarodowego hodowcom prywatnym
utrzymywanie obiektów kultury narodowej
kształcenie kadr na potrzeby hodowli i jeździectwa
rozwijanie lokalnych rynków zbytu
promocja hodowli koni i jeździectwa
Wymienionym powyżej zadaniom powinna odpowiadad struktura organizacyjna hodowli z
uwzględnieniem roli istniejących już obecnie elementów:
Polskiego Związku Hodowców Koni odpowiedzialnego za prowadzenie ksiąg stadnych
i ocenę wartości użytkowej,
paostwowych stadnin przygotowujących materiał męski zgodnie z zasadami
długofalowej polityki hodowlanej,
stad ogierów, które ten materiał męski utrzymują i udostępniają dla potrzeb hodowli
prywatnej i paostwowej.
Warunkiem rozwoju hodowli prywatnej jest stabilny rynek zbytu (jeździectwo i wyścigi) oraz
dostęp do dobrego materiału genetycznego.
Warunkiem rozwoju poszczególnych ras koni i ich genetycznych walorów jest wieloletni
program doboru i selekcji prowadzony przez kolejne pokolenia hodowców na wielu
pokoleniach koni. Jest to naturalny atut hodowli paostwowej, możliwy do osiągnięcia pod
warunkiem odpowiedniej jej organizacji.
Proponowana struktura organizacyjna hodowli państwowej.
Centralny Zarząd Stadnin Państwowych (CZSP):
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
wytyczanie, we współpracy z PZHK, długofalowych trendów rozwoju hodowli koni,
nadzór i zarządzanie ośrodkami paostwowymi
centralne gospodarowanie finansami (przychody i rozchody),
utrzymywanie i promowanie wysokich standardów profesjonalnych, rozwój rynku
zbytu,
programy badawcze i rozwojowe,
jednolita polityka kadrowa,
promocja i reklama polskiej hodowli,
współpraca krajowa i zagraniczna.
Centrum zarządzania hodowlą paostwową jest absolutnie niezbędne i przynosi sprawdzalne
korzyści, które można przeanalizowad na przykładzie Francji (Les Haras Nationaux) i Niemiec
(Niemiecka Federacja Jeździecka łączy w sobie funkcje jeździeckie i hodowlane). Centralny
Zarząd Stadnin Paostwowych powinien podlegad Ministerstwu Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Stadniny państwowe:
1.
2.
3.
4.
doskonalenie określonej specjalizacji w długoletnim programie hodowlanym,
udostępnianie materiału zarodowego hodowcom prywatnym,
program sportowy i rekreacyjny,
sprzedaż koni sportowych i rekreacyjnych, niepotrzebnych do hodowli.
W pierwszym okresie organizacji CZSP powinien przeprowadzid lustrację wszystkich
podległych stadnin wraz z oceną przydatności poszczególnych rodzin żeoskich do realizacji
wytyczonych celów. Postępy hodowlane osiągane przez stadniny powinny byd przedmiotem
okresowych przeglądów z wnioskami dla dyrektorów/hodowców do wykonania.
Stada ogierów i zakłady treningowe:
1. trening i przygotowanie prób dzielności ogierów i klaczy, utrzymywanie
reproduktorów i udostępnianie hodowcom prywatnym stanówek i nasienia,
2. kształcenie kadr dla hodowli i jeździectwa,
3. tworzenie lokalnych rynków zbytu – pokazy i aukcje dla hodowców prywatnych,
4. program sportowy i rekreacyjny,
5. sprzedaż własnych koni wierzchowych, zaprzęgowych i sportowych poprzez aukcje
6. kultywowanie tradycji kawaleryjskiej.
Zarówno stadniny paostwowe jak stada ogierów powinny pełnid funkcje usługowe wobec
hodowli prywatnej. Nie powinny one w swym działaniu byd nastawione jedynie na zysk.
Sprzyjające zasady udostępniania paostwowego materiału zarodowego hodowli prywatnej
powinny podlegad strategicznym celom krajowej polityki hodowlanej.
Tory wyścigowe:
Wyścigi konne są niezbędną dla hodowli próbą dzielności, powinny byd też źródłem
finansowania hodowli prywatnej i paostwowej poprzez nagrody i ustawowy odpis od
totalizatora kooskiego. Z tego powodu totalizator kooski powinien pozostawad w ręku
Skarbu Paostwa, gdyż jedynie podmiot paostwowy może dokonad redystrybucji zysku na
społecznie pożądane cele.
System finansowania hodowli.
Całośd hodowli paostwowej w ramach CZSP powinna docelowo osiągnąd samofinansowanie
poprzez koncentrację i rozwój wszystkich możliwych przychodów, w tym:
odpisów od totalizatora wyścigowego
nagród wyścigowych
przychodów ze sprzedaży koni (w kraju i na eksport),
dochodów z treningu i stanówek ogierami,
innych przychodów rolniczych i pozarolniczych.
W ramach CZSP powinna byd możliwa racjonalizacja kosztów poprzez:
jednolitą politykę kadrową i płacową,
pozyskanie funduszy UE na rewitalizację obiektów dziedzictwa narodowego,
centralny fundusz inwestycyjny.
Wnioski:
1. Rozwój hodowli koni wierzchowych i jeździectwa stwarza dla Polski narodową szansę
wyrażającą się w przychodach z eksportu koni, zwiększonym udziałem przemysłu kooskiego
w PKB, przychodami z podatków, tysiącami miejsc pracy.
2. Polskim atutem w walce o światowy rynek koni sportowych i wyścigowych może byd
stabilne partnerstwo hodowli prywatnej i paostwowej, polegające na tym, że hodowla
prywatna produkuje konie na rynek, hodowla paostwowa utrzymuje i rozwija narodowy
potencjał genetyczny.
3. Aby skorzystad z istniejącej szansy należy :
stymulowad rozwój rynku: masowego jeździectwa, wszystkich sportów konnych i
wyścigów,
istniejące zasoby Skarbu Paostwa (stada, stadniny, tory wyścigowe) zorganizowad w
jeden, logiczny system hodowli paostwowej z centralnym ośrodkiem zarządzania oraz
stabilnym mechanizmem finansowania.
4. Projekt reorganizacji hodowli powinien zostad stworzony i realizowany jako Rządowy
Program Rozwoju Hodowli Koni i Jeździectwa.
Marek Grzybowski
POBIERZ dokument Stowarzyszenia Hippica Pro Patria:
Narodowy Program Rozwoju Hodowli Koni i Jeździectwa
Artykuł "Koo za milion" napisany został na zamówienie Polskiego Związku Hodowców Koni i
ukazał się w majowym numerze "Hodowcy i Jeźdźca" 2007.