Szybciej i prościej w urzędzie. Duże zmiany w postępowaniu

SZYBCIEJ I PROŚCIEJ W URZĘDZIE. DUŻE ZMIANY W POSTĘPOWANIU ADMINISTRACYJNYM
Informacja prasowa, 7 grudnia 2016 r.
Sprawniejsze załatwianie spraw w urzędach, partnerskie relacje urząd-obywatel i adekwatne do przewinień kary
administracyjne – to główne założenia nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego i kilku innych
ustaw, którą wczoraj przyjął rząd. Ustawa jest częścią pakietu #100zmianDlaFirm, który ma za zadanie ułatwić
prowadzenie biznesu w Polsce.
- Nasz projekt to odpowiedź na przewlekłość i nadmierny formalizm procedur administracyjnych. Zlecone przez nas
badania pokazały, że prawie 80 proc. przedsiębiorców dostrzega problem przewlekłego postępowania
administracyjnego. To co proponujemy, to największa od lat reforma takich postępowań – powiedział wicepremier,
Minister Rozwoju i Finansów Mateusz Morawiecki.
Projekt przewiduje zmiany w trzech obszarach:



usprawnienie i przyspieszenie procedur,
ograniczenie biurokratyzmu i bardziej partnerskie relacje urząd-obywatel,
zniesienie „automatyzmu” w nakładaniu kar administracyjnych i dostosowanie ich do okoliczności sprawy.
Poniżej przedstawiamy wybrane rozwiązania.
Usprawnienie i przyspieszenie procedur
Jednym z problemów, które wydłużają czas potrzebny na załatwienie sprawy w urzędzie, są tzw. decyzje
kasatoryjne. Chodzi o sytuację, w której obywatel odwołuje się od decyzji, a organ odwoławczy zamiast
rozstrzygnąć sprawę, kieruje ją z powrotem do pierwszej instancji. Nowelizacja wprowadza „szybką ścieżkę”
zaskarżenia decyzji kasatoryjnej w postaci sprzeciwu do sądu administracyjnego. Sąd będzie miał 30 dni na
rozpatrzenie takiej sprawy. Obecnie trwa to co najmniej kilka miesięcy.
Obywatel będzie miał też prawo zażądać w odwołaniu, by organ drugiej instancji merytorycznie rozstrzygnął jego
sprawę, a nie kierował ją do pierwszej instancji.
Projekt umożliwia też zaskarżenie do sądu decyzji urzędu centralnego lub samorządowego kolegium
odwoławczego bez konieczności składania wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Obecnie, jeśli obywatel
chce zaskarżyć do sądu decyzję, np. wydaną przez ministra, ma obowiązek złożyć taki wniosek i poczekać na jego
rozpoznanie. W praktyce oznacza to, że ten sam urząd, który już rozstrzygnął sprawę, musi przeanalizować ją
jeszcze raz. Szanse, że zmieni zdanie są niewielkie, dlatego ścieżka ta jest mało efektywna.
Partnerskie relacje urząd-obywatel
Projekt przewiduje wprowadzenie zasad, dzięki którym w postępowaniach administracyjnych nie będzie można
nakładać obowiązków ani odbierać uprawnień na podstawie niejasnych przepisów albo niejednoznacznych
dowodów. Organy administracji będą też musiały podejmować działania proporcjonalne, czyli efektywne, ale jak
najmniej uciążliwe dla obywateli. Urząd nie powinien przykładowo wzywać do przedkładania dokumentów czy
wymagać ich szczególnej formy, jeśli nie wynika to z przepisów i nie jest konieczne do załatwienia sprawy.
Jeśli obywatel wystąpi do urzędu z żądaniem (np. udzielenia koncesji), a w złożonej przez niego dokumentacji będą
braki, urzędnik będzie miał obowiązek poinformować obywatela o tych brakach i umożliwić mu ich uzupełnienie
zanim wyda decyzję odmowną.
Ministerstwo Rozwoju
Departament Komunikacji
tel.: 22 273 71 13
e-mail: [email protected], www.mr.gov.pl,
1
Sprawy administracyjne będzie można rozstrzygać z wykorzystaniem mediacji, którą poprowadzi profesjonalny
mediator. Mediacje będzie można przeprowadzić zarówno pomiędzy stronami postępowania jak i pomiędzy stroną
a organem administracji. Szczególne rolę może ona odegrać w skomplikowanych i budzących emocje sprawach (np.
deweloper chce postawić centrum handlowe, przeciw czemu protestują sąsiedzi). Mediacja, ze względu na swój
koncyliacyjny charakter, powinna przyczynić się również do zmniejszenia ilości odwołań i skarg do sądów
administracyjnych.
Adekwatne do przewinień kary administracyjne
Obecne przepisy dotyczące pieniężnych kar administracyjnych określają najczęściej „sztywną” kwotę lub przedział
kwotowy kary. W efekcie zdarzają się sytuacje, w których nałożona kara jest zupełnie niewspółmierna do
przewinienia. Przykładowo, zdarzały się przypadki, że za wycinkę drzewa nakładano karę w wysokości ponad 100
tys. zł. W nowelizacji znalazły się m.in. przesłanki, które urząd powinien wziąć pod uwagę ustalając wysokość
kary. Są to np. stopień winy, wysokość osiągniętej korzyści czy sytuacja osobista ukaranego. Określone zostały też
przypadki, w których możliwe jest odstąpienie od nałożenia kary (zwłaszcza wtedy, gdy waga naruszenia prawa
jest znikoma) oraz terminy przedawnienia kar administracyjnych. Kary te nie będą zatem wymierzane
„automatycznie”, co dziś powoduje, że są często bardziej dolegliwe niż sankcje karne.
- Wszystkie zmiany, które wprowadzi nowelizacja dotyczą nie tylko firm. Wpłyną one na wszystkie sprawy
załatwiane w polskich urzędach. Przewidujemy, że nowe regulacje mogą zacząć obowiązywać od 1 czerwca 2017 r.
– poinformował wiceminister rozwoju Mariusz Haładyj.
Ministerstwo Rozwoju
Departament Komunikacji
tel.: 22 273 71 13
e-mail: [email protected], www.mr.gov.pl,
2