prognoza oddziaływania na środowisko

Transkrypt

MPU-ORZ3/5044-14/Ogc/12
9319/13
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
DOTYCZĄCA PROJEKTU
MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
DLA TERENU W REJONIE ULICY CZARNOHORSKIEJ W POZNANIU
OPRACOWANIE:
ZESPÓŁ OPRACOWAŃ ŚRODOWISKOWYCH
MGR AGATA CHĘCIŃSKA
MGR INŻ. ANNA MOCZKO – FLORA I FAUNA
POZNAŃ, SIERPIEŃ 2013 R.
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU
MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA TERENU W REJONIE ULICY CZARNOHORSKEJ W POZNANIU
Spis treści
1.
WPROWADZENIE........................................................................................................................................................ 3
1.1
Informacje wstępne .............................................................................................................................................. 3
1.2
Podstawy formalno-prawne opracowania ............................................................................................................... 3
1.3
Cel i zakres merytoryczny opracowania .................................................................................................................. 3
1.4
Wykorzystane materiały i metody pracy ................................................................................................................. 4
2.
CHARAKTERYSTYKA ORAZ STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO .............................................................................. 6
2.1.
Położenie, użytkowanie i zagospodarowanie terenu ................................................................................................ 6
2.2.
Rzeźba terenu ...................................................................................................................................................... 7
2.3.
Budowa geologiczna i warunki gruntowe ................................................................................................................ 7
2.4.
Surowce mineralne ............................................................................................................................................... 7
2.5.
Warunki wodne .................................................................................................................................................... 7
2.6.
Szata roślinna ...................................................................................................................................................... 8
2.7.
Zwierzęta ............................................................................................................................................................. 8
2.8.
Gleby ................................................................................................................................................................... 9
2.9.
Klimat lokalny..................................................................................................................................................... 10
2.10.
Obszary cenne kulturowo .................................................................................................................................... 11
2.11.
Jakość powietrza atmosferycznego ...................................................................................................................... 11
2.12.
Klimat akustyczny ............................................................................................................................................... 13
2.13.
Jakość wód ........................................................................................................................................................ 14
3.
ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W
SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY ........... 14
4.
INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU ..................................................................... 15
4.1.
Cel opracowania projektu planu........................................................................................................................... 15
4.2.
Ustalenia projektu planu ..................................................................................................................................... 17
4.3.
Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami .................................................................................... 18
4.4.
Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu ..................................... 19
5.
CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, KRAJOWYM I LOKALNYM ISTOTNE
Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ............................................................................................ 19
6.
PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO ..................................................... 22
6.1.
Oddziaływanie na powierzchnię ziemi .................................................................................................................. 22
6.2.
Oddziaływanie na zasoby naturalne ..................................................................................................................... 24
6.3.
Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne ........................................................................................... 24
6.4.
Oddziaływanie na różnorodność biologiczną ......................................................................................................... 25
6.5.
Oddziaływanie na szatę roślinną .......................................................................................................................... 26
6.6.
Oddziaływanie na zwierzęta ................................................................................................................................ 27
6.7.
Oddziaływanie na ludzi ....................................................................................................................................... 27
6.8.
Oddziaływanie na krajobraz ................................................................................................................................ 28
6.9.
Oddziaływanie na klimat akustyczny .................................................................................................................... 29
6.10.
Oddziaływanie na powietrze ................................................................................................................................ 29
6.11.
Oddziaływanie na klimat lokalny .......................................................................................................................... 30
6.12.
Oddziaływanie na dziedzictwo kulturowe .............................................................................................................. 31
6.13.
Oddziaływanie na dobra materialne ..................................................................................................................... 31
6.14.
Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000 ......................................................................... 31
6.15.
Oddziaływanie transgraniczne ............................................................................................................................. 32
7.
PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ MIEJSCOWEGO
PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA........................... 32
8.
ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE MPZP ................................................... 33
9.
WNIOSKI ................................................................................................................................................................. 33
10. STRESZCZENIE......................................................................................................................................................... 34
ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Granica obszaru objętego opracowaniem mpzp na tle ortofotomapy miasta Poznania
Granica obszaru objętego opracowaniem mpzp na tle mapy topograficznej
Granica obszaru objętego opracowaniem mpzp na tle mapy hipsometrycznej
Teren mpzp zaznaczony na mapie geologicznej
Zasięgi oddziaływania hałasu samochodowego w porach: dzienno-wieczorno-nocnej (LDWN) i nocnej (LN) – w stanie
istniejącym
Dokumentacja fotograficzna obszaru opracowania (MPU, lipiec 2013 r.)
Rysunek projektu mpzp dla terenu w rejonie ulicy Czarnohorskiej w Poznaniu, MPU 2013r. – etap procedury
planistycznej – opiniowanie
2
1.
WPROWADZENIE
1.1
Informacje wstępne
Przedmiotem opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektu
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu w rejonie ulicy Czarnohorskiej
w Poznaniu. Projekt planu sporządzany jest na podstawie uchwały Nr XXXIX/577/VI/2012 Rady Miasta
Poznania z dnia 16 października 2012 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego dla terenu w rejonie ulicy Czarnohorskiej w Poznaniu.
Przedmiotowy projekt planu dotyczy terenu kliku działek geodezyjnych położonych pomiędzy
ul. Lutycką, ul. Czarnohorską, ul. Karkonoską i terenami leśnymi stanowiącymi otoczenie Jeziora
Rusałka. Szczegółowy przebieg granic obszaru, dla którego sporządzono projekt mpzp, przedstawiono
na załącznikach do niniejszego opracowania (załącznik nr 1 i nr 2). Powierzchnia obszaru objętego
sporządzeniem planu miejscowego wynosi 1,6 ha.
1.2
Podstawy formalno-prawne opracowania
Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko wynika z ustawy
z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko 1.
W myśl powyższej ustawy, prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy
dokument niezbędny do przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania
na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Zgodnie z art. 51 ust. 1, organ
opracowujący m.in. projekt planu zagospodarowania przestrzennego sporządza prognozę
oddziaływania na środowisko.
Na obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko dotyczącej projektu planu
miejscowego wskazuje również art. 17, pkt. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym 2, zgodnie z którym wójt, burmistrz albo prezydent miasta
„sporządza projekt planu miejscowego (...), wraz z prognozą oddziaływania na środowisko ”.
Stosownie do tej ustawy projekt planu wraz z prognozą oddziaływania na środowisko przedkładane
są instytucjom i organom właściwym do zaopiniowania i uzgodnienia projektu planu, a także są
przedmiotem społecznej oceny – podlegają wyłożeniu do publicznego wglądu.
1.3
Cel i zakres merytoryczny opracowania
Prognoza oddziaływania na środowisko stanowi element procesu sporządzania miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego. Jej głównym celem jest wskazanie przewidywanego wpływu
na środowisko przyrodnicze, jaki może mieć miejsce na skutek realizacji dopuszczonych w projekcie
planu różnych form zagospodarowania przestrzennego. W tym celu, w prognozie ocenia się relacje
pomiędzy przyjętymi w projekcie planu rozwiązaniami planistycznymi, a uwarunkowaniami środowiska
przyrodniczego.
W prognozie oddziaływania na środowisko analizie i ocenie podlega projekt uchwały
w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (tekst) wraz z rysunkiem,
stanowiącym załącznik graficzny uchwały. Szczegółowy zakres informacji wymaganych w prognozie
określa w art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku
i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania
na środowisko. Zgodnie z art. 52 ust. 1 ww. ustawy, informacje zawarte w prognozie oddziaływania
na środowisko muszą być opracowane stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny,
a także dostosowane do zawartości i stopnia szczegółowości informacji zawartych w projekcie planu
miejscowego.
Stosownie do wymogu art. 53 ww. ustawy, zakres i stopień szczegółowości informacji
zawartych w niniejszej prognozie został uzgodniony z właściwymi organami, wskazanymi w art. 57
i 58 ustawy:
1
2
Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zmianami
tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 647 ze zmianami
3


1.4
Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Poznaniu – pismem WOO-III.411.433.2012.AK
z dnia 29.11.2012 r.,
Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Poznaniu – pismem NS-72/1-188(1)/12
z dnia 21.11.2012 r.
Wykorzystane materiały i metody pracy
Przy opracowaniu niniejszej prognozy wykorzystano następujące materiały źródłowe:
Literatura:

Kondracki J., Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 1994,

Krygowski B., Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej, Cz. I Geomorfologia , PTPN, Wydz. Mat.Przyr., Komitet Fizjograficzny, Poznań 1961,

Jeż J., Przyrodnicze aspekty bezpiecznego budownictwa, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej,
Poznań 2001,

Seneta W., Dolatowski J. Dendrologia, Wydawnictwo naukowa PWN, Warszawa 1997,

Szponar A., Fizjografia urbanistyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003,

Zieleń i architektura, pod red. J. Skuratowicza, Kronika Miasta Poznania, Poznań 1993,

Sołacz, Kronika Miasta Poznania (3), Poznańska Drukarnia Naukowa, Poznań 1999,

Środowisko naturalne miasta Poznania, część I , pod red. L. Kurka, Urząd Miejski w Poznaniu,
Wydział Ochrony Środowiska, Poznań, 1996 r.,

Wśród zwierząt i roślin, pod red. J. Wiesiołkowskiego, Kronika Miasta Poznania, Wydawnictwo
Miejskie, Poznań 2002,

Przyroda miasta Poznania, pod red. L. Kurka i M. Niezborały, Wydział Ochrony Środowiska UM
Poznania, Poznań 2009 r.,

Badania florystyczno – faunistyczne oraz ocena naukowa walorów przyrodniczych użytku
ekologicznego „Bogdanka”, D. Wrońska – Pilarek, W. Danielewicz, S. Gałązka, T. Mizera,
G. Maciorowski; Poznań 1999 r.

Zmiany sieci wodnej w Poznaniu w latach 1945 – 1994, Kowalik A., w: Wody powierzchniowe
Poznania – Problemy wodne obszarów miejskich, pod red. A. Kanieckiego i J. Rotnickiej,
Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, 1995 r.
Materiały kartograficzne:

mapa ewidencyjna w skali 1: 1000,

mapa glebowo-rolnicza,

mapa hydrograficzna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, OPGK Poznań 1988/9,

mapa topograficzna 1:10 000; ark. POZNAŃ – SMOCHOWICE, N–33-130–D-a-4, Geokart –
International Sp. z o.o., Rzeszów 1998 r.,

szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. 471 - Poznań N-33-130-D,
Państwowy Instytut Geologiczny, 1990.
Akty prawne:

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r.
Nr 25, poz. 150 ze zmianami),

Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko




(Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zmianami),
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst
jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 647 ze zmianami),
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz.
627),
Ustawa z dnia 20 lipca 1991 roku o Inspekcji Ochrony Środowiska (tekst jednolity Dz. Urz.
z 2013 r., poz. 686),
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162 poz.
1568 ze zmianami),
4













Ustawa z dnia 13 lipca 2012 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych
ustaw (Dz. U. z 2012 r., poz. 985),
Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r., poz.21),
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r., poz. 145 ze zmianami),
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r., Nr 243, poz. 1623
ze zmianami),
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2012 r., poz. 1109),
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących
znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397),
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej
roślin (Dz. U z 2012 r., poz. 81),
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony
gatunkowej zwierząt (Dz. U. Nr 237, poz. 1419),
Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690,
ze zmianami),
Dyrektywa Rady z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych
(91/271/EWG),
Dyrektywa Rady z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością otaczającego
powietrza (96/62/WE),
Uchwała Nr L/780/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie przyjęcia
Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Poznania (Dz. Urz. Woj. Wlkp.
z dnia 11. 06. 2013 r., poz. 3931),
Uchwała Nr VI/30201 Zgromadzenia Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami
Aglomeracji Poznańskiej” z dnia 12 marca 2013 roku w sprawie: przyjęcia regulaminu
utrzymania czystości i porządku w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi na
obszarze gmin wchodzących w skład Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami
Aglomeracji Poznańskiej”,

Rozporządzenie Nr 39/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007 r. w sprawie
określenia programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań (Dz. Urz. Woj. Wlkp.
Nr 4, poz. 61 z dnia 31 stycznia 2008 r.),
Uchwała Nr XXIX/561/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r.

Uchwała Nr XXIX/566/12 Sejmiku województwa wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r.

Uchwała Nr XXIII/304/VI/2011 Rady Miasta
ustanowienia użytku ekologicznego "Bogdanka
Uchwała Nr XXIII/305/VI/2011 Rady Miasta
ustanowienia użytku ekologicznego "Bogdanka


w sprawie Aktualizacji Programu ochrony powietrza dla strefy: Aglomeracja Poznań (strefa
Miasto Poznań) w woj. Wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 15.01.2013 r., poz. 508),
w sprawie Programu ochrony powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu dla stref: Aglomeracja
Poznańska, Miasto Leszno, strefy gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz strefy pilsko-złotowskiej w woj.
Wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 15.01. 2013 r., poz. 509),
Poznania z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie
I" (Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 317 z 2012 r.)
Poznania z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie
II" (Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 318 z 2012 r.),
Dokumenty, inne dostępne opracowania:

projekt uchwały Rady Miasta Poznania w sprawie miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego dla terenu w rejonie ulicy Czarnohorskiej w Poznaniu, MPU 2013 r.,

Uchwała Nr XXIX/577/IV/2012 Rady Miasta Poznania z dnia 16 października 2012 r. w sprawie
przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu
w rejonie ulicy Czarnohorskiej w Poznaniu,

Prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektu miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Otoczenia Jeziora Rusałka” w Poznaniu – MPU
Poznań, czerwiec 2011, A. Wieczorkiewicz, J. Zając,

Uchwała Nr XIX/240/VI/2011 Rady Miasta Poznania z dnia 18 października 2011 r. w sprawie
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Otoczenia Jeziora Rusałka”
w Poznaniu (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 23.03.2012 r., poz. 1502),
5










Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania,
Uchwała Nr XXXI/299/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 18 stycznia 2008 r.,
Program ochrony środowiska dla miasta Poznania na lata 2009-2012, Uchwała
Nr LIV/729/V/2009 Rady Miasta Poznania z dnia 12 maja 2009 r.,
Strategia Rozwoju Miasta Poznania do roku 2030 przyjęta Uchwałą Rady Miasta Poznania
Nr LXXII/990/V/2010,
Mapa akustyczna miasta Poznania 2012 – Akustix, Poznań, listopad 2012 r.,
Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010, Biblioteka Monitoringu Środowiska,
WIOŚ, Poznań 2011 r.,
Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2011, Biblioteka Monitoringu Środowiska,
WIOŚ, Poznań, 2012 r.,
Roczna ocena jakości powietrza w Wielkopolsce za rok 2012, WIOŚ, Poznań 2013 r.,
Ocena jakości wód podziemnych w punktach pomiarowych sieci krajowej w ramach monitoringu
diagnostycznego w 2012 r./wg. badań PIG/,
Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50000, arkusz Poznań (471), Chmal R.,
Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 1997 r.,
Opracowanie ekofizjograficzne do projektu miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego dla obszaru „PÓŁNOCNO – ZACHODNIEGO KLINA ZIELENI” w Poznaniu;
M. Mielcarek, A. Czaban, D. Buryan, K. Gała, J. Cybińska, Poznań, wrzesień 2005 r.
Inne źródła:

wizja terenowa (lipiec 2013 r.),

dokumentacja fotograficzna (MPU, lipiec 2013 r.),

http://www.poznan.wios.gov.pl,

mapa SIP ZGiKM GEOPOZ.
Informacje uzyskane z powyższych materiałów źródłowych oraz informacje zebrane podczas
przeprowadzonej wizji terenowej pozwoliły na opracowanie ogólnej charakterystyki środowiska
przyrodniczego omawianego obszaru w podziale na jego poszczególne komponenty, w tym: rzeźbę
terenu, budowę geologiczną i warunki podłoża, warunki wodne, szatę roślinną, świat zwierzęcy, gleby,
klimat lokalny. Na podstawie pozyskanych informacji określono również stan środowiska
przyrodniczego w zakresie jakości powietrza, wód i klimatu akustycznego, a także wskazano obecny
sposób i stan zagospodarowania obszaru objętego projektem planu.
Należy jednak zaznaczyć, że przeprowadzenie wizji terenowej w ograniczonym przedziale
czasowym nie pozwoliło na przeprowadzenie rozpoznania w sposób wyczerpujący, pozwalający na
zidentyfikowanie wszystkich gatunków występujących w granicach obszaru opracowania.
Prognozę oddziaływania na środowisko sporządzono przy zastosowaniu metody indukcyjnoopisowej, polegającej na charakterystyce istniejących zasobów środowiska oraz łączeniu w całość
posiadanych informacji o dotychczasowych mechanizmach funkcjonowania środowiska i wskazaniu,
jakie potencjalne skutki mogą wystąpić w środowisku w wyniku realizacji ustaleń planu. Posłużono się
również metodą porównawczą, wykorzystując wiedzę o funkcjonowaniu środowiska jako całości.
Skonfrontowano zaproponowane rozwiązania planistyczne z istniejącymi uwarunkowaniami
środowiskowymi. Prognozę oddziaływania na środowisko przedstawiono w zakresie, jaki umożliwia
obecny stan dostępnej informacji o środowisku oraz w tym kontekście – stopień ogólności ustaleń
planu.
2.
CHARAKTERYSTYKA ORAZ STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
2.1.
Położenie, użytkowanie i zagospodarowanie terenu
Obszar będący przedmiotem niniejszego opracowania to niewielki fragment terenu położony
w sąsiedztwie lasów otaczających jeziora Rusałka, stanowiących jednocześnie fragment północnozachodniego (golęcińskiego) klina zieleni. Całkowita powierzchnia analizowanego obszaru wynosi
1,6 ha. Obejmuje on tereny ograniczone od zachodu ul. Lutycką, od północy ul. Czarnohorską, od
wschodu terenami zieleni wokół jeziora Rusałka i od południa ul. Karkonoską. Obszar w granicach
przedmiotowego projektu planu obejmuje zarówno tereny działek na których zlokalizowana jest
6
zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, ośrodek szkolenia psów (dz. nr 29) oraz niezagospodarowane
działki.
Cały teren mpzp położony jest w północno-zachodnim klinie zieleni, który stanowi element
klinowo-pierścieniowego systemu zieleni miasta Poznania.
Obsługę terenów znajdujących się w granicach przedmiotowego obszaru zapewnia
ul. Czarnohorska, mająca dojazd bezpośredni do ul. Lutyckiej.
2.2.
Rzeźba terenu
Analizowany obszar, wg podziału Polski na jednostki fizycznogeograficzne, położony jest
w mezoregionie Pojezierze Poznańskie (315.51), w obrębie makroregionu Pojezierze Wielkopolskie
(315.5)3. Zgodnie z podziałem geomorfologicznym Niziny Wielkopolskiej B. Krygowskiego, analizowany
obszar należy do subregionu Równina Poznańska (VIII 6), będącej częścią Wysoczyzny Poznańskiej
(VIII)4.
Obszar stanowiący przedmiot opracowania jest terenem płaskim, bez znacznych różnic
wysokości – rzędne 76-79 m n.p.m. Omawiany obszar znajduje się w obniżeniu terenu – dolinie rzeki
Bogdanka. Tereny położone na południe (Hipodrom Wola) charakteryzują się wysokościami rzędu 86 –
91 m n.p.m., natomiast tereny na północny wschód od koryta Bogdanki – rzędnymi nawet do 86 m
n.p.m.
2.3.
Budowa geologiczna i warunki gruntowe
Z uwagi na to, że projekt planu obejmuje tylko kilka działek, budowa geologiczna tego terenu
odnosi się wyłącznie do jednego typu utworów przypowierzchniowych. Są tą to piaski i żwiry
wodnolodowcowe poziomu sandrowego III fazy poznańskiej zlodowacenia bałtyckiego, o miąższości
sięgającej 70 m, zalegające na glinach zwałowych fazy leszczyńskiej, zalegających na głębokości ponad
18 – 20 m p.p.t..
2.4.
Surowce mineralne
Na omawianym obszarze nie są zlokalizowane żadne udokumentowane złoża surowców
mineralnych, jak również obszary i tereny górnicze.
2.5.
Warunki wodne
Obszar objęty projektem mpzp dla terenu w rejonie ulicy Czarnohorskiej w Poznaniu położony
jest w całości w zlewni Bogdanki.
Bogdanka jest lewobrzeżnym dopływem rzeki Warta (wpada do Warty w 240,6 km jej biegu),
o całkowitej długości wynoszącej 9,3 km. Ciek ten w całości płynie w granicach administracyjnych
miasta Poznania. Pierwotnie potok wypływał z okolic jeziora Kierskiego Małego (poza granicami
miasta). Obecnie odcinkiem źródłowym Bogdanki są tereny położone około 300 m na południe od
torów północnej obwodnicy kolejowej Poznania 5. W dalszej kolejności Bogdanka przepływa przez
stawy Strzeszyńskie, jezioro Rusałka oraz stawy Sołackie. Z uwagi na duży stopień przekształcenia
terenów, przez które przepływa, ciek ten na znacznych odcinkach został ujęty w kanał podziemny
(odcinek od jeziora Rusałka do parku Sołackiego, od ul. Pułaskiego do ujścia do Warty).
Bogdanka przepływa w odległości około 50 m na północny wschód od granic mpzp.
W granicach projektu planu nie znajdują się żadne wody powierzchniowe.
Wody gruntowe w otoczeniu Bogdanki związane są z osadami rynny lodowcowej, na które
nałożyły się osady holoceńskie piasków i torfów o zróżnicowanej miąższości. Poziom gruntowy
charakteryzuje się swobodnym zwierciadłem wody, a jego wody ulegają stałemu obniżaniu wskutek
3
Kondracki J., Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994
Krygowski B., Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej, Cz. I Geomorfologia, PTPN, Wydz. Mat.-Przyr., Komitet Fizjograficzny,
Poznań 1961
5
Zmiany sieci wodnej w Poznaniu w latach 1945 – 1994, Kowalik A., w: Wody powierzchniowe Poznania – Problemy wodne
obszarów miejskich, pod red. A. Kanieckiego i J. Rotnickiej, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, 1995 r.
4
7
występowania niesprzyjających warunków atmosferycznych, takich jak brak opadów. W dnie doliny
rzeki Bogdanki występuje wiele obniżeń poziomu wody gruntowej, który zalega na głębokości
mniejszej niż 1,0 m p.p.t. Wody gruntowe zasilane są przez infiltrację wód opadowych i drenaż
głębszych poziomów w obrębie obniżeń dolinnych i rynnowych. Płytkie zaleganie zwierciadła wody
oraz brak izolacji sprawia, że wody gruntowe występujące na tych terenach są podatne na
zanieczyszczenie.
W obrębie północno-zachodniego klina zieleni wody poziomu miedzyglinowego są przeważnie
wodami naporowymi, drenowanymi lokalnie w obniżeniach dolinnych. Miąższość poziomu
międzyglinowego górnego wynosi od 5 do 20 m, podczas gdy zwierciadło wody zalega na głębokości
od 0,7 do 5,0 m p.p.t. W granicach planu jest to głębokość 1 – 2 m p.p.t.
Zasoby użytkowych wód podziemnych na terenie objętym granicami planu są niewielkie.
Cały analizowany obszar znajduje się poza zasięgiem Głównych Zbiorników Wód Podziemnych
(GZWP).
2.6.
Szata roślinna
W obszarze projektu planu przeważają tereny zieleni nieurządzonej, na których rozwija się
roślinność przystosowana do piaszczystych i słonecznych stanowisk. Działka przy południowozachodniej granicy obszaru opracowania wokół zabudowań ma urządzony ogród o charakterze
rekreacyjno-wypoczynkowym. Na sąsiadującej z nią działce zachowały się nieliczne drzewa owocowe
otoczone roślinnością łąkową, wśród której podstawę stanowią takie gatunki jak: trzcinnik piaskowy
(Calamagrostis epigeios), turzyca pigułkowata (Carex pilulifera). Miejscami wytworzyły się skupiska
kwitnących roślin zielnych np.: mydlnicy lekarskiej (Saponaria officinalis) czy też wilczomleczu sosnki
(Euphorbia cyparissias) oraz zbiorowiska zaroślowe z jeżyną popielicą (Rubus caesius). Również na
tejże działce, od strony ul. Czarnohorskiej, zachował się fragment dawnego żywopłotu tworzony przez
rząd kilkunastu krzewów lilaka pospolitego (Syringa vulgaris) i śliwy wiśniowej (Prunus cerasifera).
Na dwóch środkowych działkach zachowały się niepełne rzędy brzozy brodawkowatej (Betula pendula)
świadczące o tym, że teren ten dawniej był porośnięty lasem brzozowym. Tworzące go drzewa
osiągają około 90-cio centymetrowe obwody i prezentują zły stan zdrowotny. Kilka drzew stoi
martwych, a kilka zostało powalonych przez wiatry. Postępujący naturalny proces starzenia się drzew,
objawiający się pogarszającym stanem zdrowotnym, dotyczy również drzew w bliskim sąsiedztwie
granic projektu planu i prawdopodobnie wynika ze zmian warunków hydrogeologicznych na znacznie
większym terenie. Na nieużytkowanej działce poszycie wokół brzóz tworzą głównie trawy, wśród
których przeważa kostrzewa sina (Festuca cinerea). W miejscach gdzie ustępuje stary drzewostan,
sukcesywnie wyrastają samosiejki takich gatunków drzew jak: czeremcha późna (Prunus serotina),
dąb szypułkowy (Quercus robur), lipa drobnolistna (Tilia cordata), klon pospolity (Acer platanoides)
i topola osika (Populus tremula). Na pozostałych północno-wschodnich działkach występuje również
roślinność łąkowa, jednak w jej składzie dominują także pospolite gatunki roślin, takie jak: powój
polny (Convolvulus arvensis), babka lancetowata (Plantago lanceolata), bylica piołun (Artemisia
absinthium) i bylica pospolita (Artemisia vulgaris), pięciornik srebrny (Potentilla argentea), szczaw
polny (Rumex acetosella), krwawnik pospolity (Achillea millefolium), nostrzyk biały (Melilotus albus)
i nostrzyk żółty (Melilotus officinalis), koniczyna polna (Trifolium arvense), wiesiołek (Oenothera),
cykoria podróżnik (Cichorium intybus), nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis), przymiotno białe
(Erigeron annuus) i przymiotno kanadyjskie (Conyza canadensis), dziurawiec zwyczajny (Hypericum
perforatum), mniszek pospolity (Taraxacum officinale) itp. Przy północno-wschodniej granicy
opracowania pośród tej roślinności licznie występują pojedyncze krzewy głogu (Crataegetus sp.),
dzikiej róży (Rosa canina), śliwy wiśniowej (Prunus cerasifera) i samosiejki robinii akacjowej (Robinia
pseudoacacia).
W obszarze opracowania nie zaobserwowano roślin podlegających ochronie prawnej.
2.7.
Zwierzęta
Omawiany obszar położony jest w północno-zachodnim klinie zieleni i nie jest izolowany od
terenów zieleni żadnymi szlakami komunikacyjnymi, pełnymi ogrodzeniami czy też gęstą zabudową,
stanowiącą barierę w przemieszczaniu się zwierząt. Zważywszy na bliskie sąsiedztwo terenów zieleni
wokół Jeziora Rusałki i Bogdanki (tworzących użytek ekologiczny Bogdanka II) należy spodziewać się
w tym obszarze obecności gatunków zwierząt zamieszkujących ww. tereny przyległe.
8
Występujący na obszarze opracowania przedstawiciele bezkręgowców należą do gatunków
preferujących siedliska porośnięte różnymi trawami i roślinami zielnymi. Wśród nich można wymienić:
pasikonika zielonego (Tettigonia virdissina), wiele gatunków szarańczaków (Acridoidea), skorka
pospolitego (Forficula auricularia), kowala bezskrzydłego (Pyrrhocolis apterus) oraz powszechnie
znaną biedronkę siedmiokropkę (Coccinella septempunctata). Obecność kwitnących roślin zielnych
i ruderalnych, zwłaszcza na niezagospodarowanych działkach, przyciąga przedstawicieli rzędu
błonkoskrzydłych (Hymenoptera), spełniających istotną rolę w zapylaniu roślin.
Bardziej zacienione i wilgotne skupiska roślin zdominowali przedstawiciele gromady ślimaków.
W obszarze opracowania dość liczne występują ślimaki lądowe, takich gatunków jak: ślimak zaroślowy
(Arianta arbustorum), ślimak gajowy (Cepaea nemoralis) oraz winniczek (Helix pomeratia, gatunek
objęty częściową ochroną).
W granicach omawianego terenu nie występują żadne powierzchniowe zbiorniki wodne,
w związku z czym tereny te nie są atrakcyjne dla przedstawicieli rodzimych płazów. Natomiast warunki
terenu objętego opracowaniem sprzyjają pojawianiu się gadów – przedstawiciele tej gromady objęci
są ścisłą ochroną gatunkową. Z uwagi na duże nasłonecznienie terenu i liczne występowanie owadów
(również tych zalatujących znad pobliskiego łęgu olszowego przy potoku Bogdanka), dogodne warunki
do bytowania znalazła tutaj np.: jaszczurka zwinka (Lacerta agilis). Bieżąca inwentaryzacja terenu
pozwoliła na zaobserwowanie kilku egzemplarzy tego gatunku.
Najbardziej widoczną grupą kręgowców w obszarze opracowania są ptaki. Pośród zieleni tych
terenów nasłonecznione zarośla i zadrzewienia upodobały sobie ptaki, takie jak: sikora bogatka (Parus
major), modraszka (Parus caeruleus), trznadel zwyczajny (Emberiza citinella), zięba (Fringilla coelebs),
sójka (Garrulus glandarius), wrona (Corvus cornix), sroka (Pica pica), strzyżyk zwyczajny (Troglodytes
troglodytes), kos (Turdus merula), drozd śpiewak (Turdus philomelos), szpak zwyczajny (Sturnus
vulgaris), mazurek (Passer montanus), mysikrólik (Regulus regulus), kowalik (Sitta europaea), kukułka
(Cuculus canorus), dzięcioł duży (Dendrocops major) oraz dzięcioł zielony (Picus viridis). Na tym
terenie można spotkać również ptaki, jakie zidentyfikowano w ramach inwentaryzacji dawnego użytku
ekologicznego „Bogdanka”. Są to gatunki takie jak: skowronek polny (Alauda arvensis), dzwoniec
(Carduelis chloris), pełzacz leśny (Carduelis familiaris), grzywacz (Columba palumbus), rudzik
(Erithacus rubecula), cierniówka (Sylvia communis) oraz kwiczoł (Turdus pilaris).
Należy zaznaczyć, że zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 października
2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt, spośród ww. ptaków, za wyjątkiem grzywacza
(Columba palumbus), który jest gatunkiem nie objętym ochroną prawną, wrony (Corvus cornix) i sroki
(Pica pica), które są gatunkami objętymi ochroną częściową, wszystkie należą do gatunków objętych
ochroną ścisłą.
Z uwagi na zlokalizowaną w granicach planu zabudowę mieszkaniową oraz usługową (ośrodek
szkolenia psów), jak również dość ograniczoną gatunkowo roślinną bazę pokarmową, obszar
opracowania nie posiada warunków sprzyjających stałemu żerowaniu i butowaniu większych ssaków.
Nie mniej jednak w obszarze opracowania zaobserwowano tropy sarny (Capreolus capreolus). Bliskie
sąsiedztwo kompleksu leśnego Rusałka oraz położenie omawianego terenu w zasięgu północno zachodniego klina zieleni, pozwala przypuszczać że poza ww. gatunkiem mogą pojawić się tu również
inne większe ssaki, takie jak: dzik (Sus scrofa), lis (Vulpes vulpes), zając (Lepus capensis), piżmak
(Ondatra zibethicus) oraz mniejsze takie jak: jeż (Erinaceus europaeus – gatunek objęty ochroną
ścisłą wymagający czynnej ochrony) i nornica ruda (Clethirionomys glareolus). Spośród mniejszych
ssaków w obszarze opracowania z pewnością bytuje populacja myszy o czym świadczą, świeżo
wykonane liczne otwory prowadzące do podziemnych norek, zaobserwowane na piaszczystych
gruntach porośniętych roślinnością łąkową. Warunki na obszarze planu są sprzyjające również dla
bytowania myszy polnej (Apodemus agrarius) oraz myszy zaroślowej (Apodemus sylvaticus) i myszy
zielnej (Apodemus uralensis) – dwa ostatnie gatunki są objęte ochroną częściową.
2.8.
Gleby
W granicach projektu mpzp występują gleby brunatne wyługowane i brunatne kwaśne,
wykształcone na piaskach słabogliniastych i piaskach luźnych, należące do V i VI klasy. Na glebach
tych wykształcone zostały użytki zielone, sklasyfikowane jako użytki zielone słabe i bardzo słabe.
Na terenach, na których powstała zabudowa mieszkaniowa gleby uległy przekształceniom. Są
to gleby antropogeniczne powstałe na skutek przekształcenia występujących tu naturalnie gleb
brunatnych wyługowanych i brunatnych kwaśnych.
9
2.9.
Klimat lokalny
Według regionalizacji klimatycznej (Woś 1994) obszar objęty granicami planu, podobnie jak
obszar całego Poznania, należy do Regionu Środkowowielkopolskiego.
Warunki klimatyczne w Poznaniu odzwierciedlają wartości elementów klimatu uzyskane
z pomiarów prowadzonych na stacji IMGW Poznań-Ławica. Elementy klimatu na wyżej wspomnianej
stacji, przedstawia poniższa tabela:
Tabela 1. Elementy klimatu w rejonie Poznań - Ławica (wg IMGW w Poznaniu)
OKRES
I
II
ROK 2010
WIELOLECIE
1971-2000
-6,5
-1,0
-1,2
-0,5
ROK 2010
WIELOLECIE
1971-2000
85
85
86
ROK 2010
WIELOLECIE
1971-2000
MIESIĄC
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
ŚREDNIA MIESIĘCZNA TEMPERATURA POWIETRZA (C)
3,6
8,8
11,5
17,4
22,1
18,7
12,5
ROK
X
XI
XII
6,5
4,7
-5,6
7,7
8,2
3,2
0,3
8,3
ŚREDNIA MIESIĘCZNA WILGOTNOŚĆ WZGLĘDNA (%)
80
69
83
67
61
78
83
79
92
93
80
85
78
80
84
87
88
79
4,0
3,4
ŚREDNIA MIESIĘCZNA PRĘDKOŚĆ WIATRU (M/S)
4,0
3,7
3,4
3,0
3,1
3,1
3,3
3,8
3,8
4,1
3,6
3,9
3,8
4,0
3,3
3,8
3,9
3,5
3,2
7,7
72
3,7
13,5
69
3,3
16,4
72
3,3
18,3
72
3,2
17,7
74
2,8
13,0
3,0
ŚREDNIA MIESIĘCZNA WYSOKOŚĆ OPADU ATMOSFERYCZNEGO (MM)
ROK 2010
28
18
42
27
111
17
81
153
74
8
100
58
692
WIELOLECIE
29
23
33
31
47
62
76
56
44
35
33
39
508
1971-2000
Źródło: Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska; Poznań 2011;
Średnia roczna suma opadów dla terenu Poznania należy do najniższych w kraju. Pomiary
wielkości opadów atmosferycznych dla posterunku Poznań-Ławica wykazały, że średnia wartość opadu
atmosferycznego z wielolecia (w okresie 1971-2000) wynosiła 508 mm. Natomiast roczna suma
opadów atmosferycznych w roku 2010, stanowiąca 136% normy, wynosiła 692 mm.
Rozkład temperatur, podobnie jak ilości opadów, ma charakter roczny. Najcieplejszym
miesiącem roku 2010 był lipiec – średnia miesięczna temperatura w Poznaniu wyniosła 22,1C, z kolei
najniższe temperatury odnotowano w styczniu, kiedy średnia miesięczna temperatura wyniosła
w Poznaniu -6,5C. W skali roku średnia temperatura wynosi dla miasta Poznania 7,7C.
Równie istotnymi czynnikami meteorologicznymi, wpływającymi na klimat miasta,
a w szczególności na stężenia i rozkład przestrzenny zanieczyszczeń powietrza, jest kierunek oraz siła
wiatru.
Dla obszaru Poznania stwierdzono największą częstotliwość występowania wiatrów
z sektora zachodniego, o dość niewielkiej sile - średnia roczna wartość wynosiła 3,6 m/s. Najwyższą
średnią miesięczną prędkość wiatru zanotowano w Poznaniu w 2010 r. w grudniu – 4,1 m/s. Z kolei
najniższa średnia miesięczna prędkość wiatru wystąpiła, podobnie jak w wieloleciu, w lecie, jednak
w czerwcu (3,0 m/s), a nie w sierpniu.
Rozkład kierunków wiatru w Poznaniu w 2010 r. charakteryzuje, podobnie jak w wieloleciu
1971-2000, zdecydowana przewaga wiatrów z sektora zachodniego oraz mały udział wiatrów
z kierunków N i NE (15%). Co istotne, w sierpniu i wrześniu zwiększyła się liczba cisz, co może
przyczynić się do pogorszenia sytuacji aerosanitarnej w regionie. Tego typu sytuacje, charakteryzujące
się między innymi bardzo małymi prędkościami wiatru utrzymującymi się przez dłużej niż 48 godzin,
wystąpiły w Poznaniu, poza styczniem, również pod koniec września i października.
Wilgotność względna powietrza na terenie Poznania zależna jest od pory roku. W 2010 r.
na terenie Poznania nie wystąpiła susza hydrograficzna. Najwyższą wartość wilgotność osiąga
w okresie zimowym, w tym najwyższą w 2010 r. zanotowano w grudniu (93%). Natomiast najniższe
wartości występują w miesiącach letnich, takich jak czerwiec i lipiec, kiedy osiągnęła wartości 67%
i 61%.
Okres wegetacyjny w rejonie miasta Poznania należy do najdłuższych w kraju i wynosi
220 dni.
10
Na terenie Poznania obserwowany jest wpływ czynników związanych z działalnością człowieka
na kształtowanie się klimatu, charakterystycznego dla aglomeracji miejskiej. Najważniejszym
czynnikiem wpływającym na ten stan rzeczy jest wielkość emisji pyłów i gazów oraz pary wodnej,
która wpływa na specyficzne kształtowanie się klimatu w poszczególnych rejonach miasta.
Mikroklimat przedmiotowego obszaru modyfikowany jest przez warunki lokalne, kształtowane
przez stosunkowo duże powierzchnie zieleni wysokiej występującej na terenach sąsiadującej Rusałki
oraz Woli. Na omawianym terenie brak jest wyraźnych przeszkód w przemieszczaniu się mas
powietrza, co sprzyja przewietrzaniu się tej części miasta.
2.10.
Obszary cenne kulturowo
Na terenie objętym projektem planu miejscowego znajduje się udokumentowane od 1909 r.
stanowisko archeologiczne o dużej wartości poznawczej z epoki neolitu, kultury pucharów lejkowatych
oraz kultury łużyckiej, oznaczone w AZP (Archeologiczne Zdjęcie Polski) numerem 52 – 27/10, Poznań
Jeżyce nr 83.
2.11.
Jakość powietrza atmosferycznego
Największy wpływ na kształtowanie jakości powietrza atmosferycznego ma lokalizacja
i charakter źródeł emisji oraz sposób zagospodarowania przestrzennego danego obszaru. Udział
zanieczyszczeń napływających z terenów sąsiednich ma zazwyczaj znacznie mniejsze znaczenie
w kształtowaniu lokalnej jakości powietrza atmosferycznego. Sąsiedztwo obszaru objętego granicami
projektu mpzp stanowią zarówno tereny zabudowy mieszkaniowej i usługowej zlokalizowanej wzdłuż
ulicy
Karkonoskiej,
będące
źródłem
emisji
niskiej,
tereny
zieleni
(Rusałka),
jak i tereny komunikacyjne (ul. Lutycka), które mogą wpływać na kształtowanie lokalnej jakości
powietrza atmosferycznego.
W granicach obszaru objętego granicami projektu mpzp jako źródło emisji zanieczyszczeń
powietrza atmosferycznego można zaliczyć jedynie istniejącą zabudowę mieszkaniową i usługową,
ogrzewaną przez indywidualne systemy grzewcze, powodujące emisję okresową. Biorąc jednak pod
uwagę zakres przestrzenny mpzp oraz ilość obiektów w chwili obecnej na tym terenie zlokalizowanych,
jest to jednak emisja znikoma.
Indywidualne instalacje grzewcze budynków, w zależności od rodzaju stosowanego paliwa,
generują różne ilości zanieczyszczeń gazowych i pyłowych, obejmujących m.in. tlenki siarki (głównie
SO2), tlenki azotu (NOx), dwutlenek węgla (CO 2) oraz pyły o zróżnicowanym składzie frakcyjnym
(w tym pył PM10 i pył PM2,5). Z kolei ruch komunikacyjny generuje emisję do atmosfery szeregu
zanieczyszczeń gazowych, powstających podczas spalania paliw płynnych w silnikach pojazdów, w tym
m.in. węglowodorów aromatycznych, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku węgla oraz substancji
pyłowych, powstających w wyniku ścierania opon pojazdów i nawierzchni jezdni.
W granicach obszaru projektu planu nie znajdują się żadne drogi, ale sąsiedztwo ul. Lutyckiej,
która generuje znaczny ruch kołowy, jest powodem powstawania zanieczyszczeń powietrza. Należy
jednak podkreślić, że wyniki wielu szczegółowych analiz stężeń zanieczyszczeń powietrza w rejonie
tras komunikacyjnych (na terenie miasta Poznania) o podobnych parametrach i wskaźnikach natężenia
ruchu pojazdów, prowadzonych w ramach ocen oddziaływania na środowisko realizacji inwestycji
drogowych, wskazują na brak przekroczeń dopuszczalnych poziomów stężeń substancji poza
granicami pasa drogowego. Nie należy zatem spodziewać się występowania w granicach projektu
planu przekroczeń dopuszczalnych poziomów zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, których
źródło stanowi ul. Lutycka.
Ze względu na brak punktów pomiarowych, zlokalizowanych w granicach opracowania
projektu mpzp, analizę jakości powietrza atmosferycznego przeprowadzono na podstawie
wykonywanej przez WIOŚ rocznej oceny jakości powietrza dla poszczególnych stref, wyznaczonych
w oparciu o ustawę Prawo ochrony środowiska6. Teren będący przedmiotem niniejszego opracowania
znajduje się w granicach strefy aglomeracja poznańska 7.
6
7
art. 87 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity z dnia 23 stycznia 2008r.)
Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2012, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
w Poznaniu, Poznań 2013
11
Wykonana przez WIOŚ w 2012 r. ocena jakości powietrza atmosferycznego pod kątem
ochrony zdrowia, obejmowała określenie stężeń: dwutlenku azotu (NO2), dwutlenku siarki (SO2),
tlenku węgla (CO), benzenu (C6H6), pyłu PM2,5, pyłu PM10, benzo(α)pirenu (BaP), arsenu (As),
kadmu (Cd), niklu (Ni), ołowiu (Pb) i ozonu (O3).
Tabela nr 2. Klasyfikacja strefy aglomeracja poznańska w roku 2012 r. z uwzględnieniem kryteriów określonych
w celu ochrony zdrowia ludzi
Symbol klasy strefy dla poszczególnych substancji
NO2
A
SO2
A
CO
A
C6H6
A
pył PM2,5
A
pył PM10
C
BαP
C
As
A
Cd
A
Ni
A
Pb
A
O3
A
Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2012; Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska 2013 r.
Stężenia NO2, SO2, CO, C6H6, pyłu PM2,5, As, Cd, Ni, Pb, O3, ocenianych pod kątem ochrony
zdrowia ludzi za 2012 r., nie przekraczały poziomów dopuszczalnych, w związku z tym aglomeracja
poznańska zaliczona została do klasy A.
W przypadku pyłu PM10 w 2012 r. zanotowano przekroczenia dopuszczalnego poziomu dla
24-godzinnych stężeń na wszystkich stacjach pomiarowych w Poznaniu, gdzie prowadzono pomiar
pyłu PM10. W roku 2012 na stacji pomiarowej zlokalizowanej przy ul. Polanka zanotowano
69 przekroczeń poziomu dopuszczalnego, przy ul. Dąbrowskiego – 65, a przy ul. Szymanowskiego –
39. Nie zanotowano natomiast na żadnym ze stanowisk pomiarowych przekroczeń stężenia średniego
rocznego. Średnie stężenie dla roku wahały się od 28,8 do 39,8 µg/m 3. Ze względu na występowanie
przekroczeń dopuszczalnego stężenia 24-godzinnego pyłu PM10, aglomeracja poznańska
zakwalifikowana została do klasy C. Z przebiegu rocznej serii pomiarów odczytać można wyraźną
sezonową zmienność stężeń pyłu (wyższe w okresie zimnym, niższe w sezonie letnim).
Na stanowiskach pomiarowych pyłu PM10 w sezonie letnim nie odnotowano przekroczeń
dopuszczalnego poziomu substancji, w związku z czym można przypuszczać, że powodem przekroczeń
w sezonie grzewczym jest emisja niska.
Na wszystkich stanowiskach pomiarowych odnotowano podwyższone stężenie benzo(α)pirenu
przekraczające poziom docelowy, w związku z czym wszystkie strefy województwa, w tym i Poznań,
zostały zaliczone do klasy C.
We wszystkich strefach, zakwalifikowanych do klasy C, należy wskazać obszary, w których
stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych stężeń danej substancji, a także opracować program
naprawczy.
Z uwagi na występowanie na terenie Poznania przekroczeń dopuszczalnych poziomów pyłu
PM10 oraz benzo(α)pirenu konieczne było podjęcie działań, których realizacja doprowadziłaby do
zmniejszenia emisji wspomnianych zanieczyszczeń do poziomów pozwalających na dotrzymanie
obowiązujących standardów jakości powietrza atmosferycznego. Dla pyłu PM10 program naprawczy
dla Poznania został opracowany już w latach ubiegłych. Wojewoda Wielkopolski wydał na mocy
Rozporządzenia Nr 39/07 z dnia 31 grudnia 2007 r. Program ochrony powietrza dla strefy –
aglomeracja Poznań, określający m.in. podstawowe kierunki działań, których podjęcie było niezbędne
do przywrócenia standardów jakości powietrza w całej strefie. Realizacja wspomnianych zadań nie
doprowadziła jednak do wyeliminowania zjawiska występowania przekroczeń dopuszczalnych stężeń
pyłu PM10 w powietrzu. Z uwagi na powyższe, w 2012 r. Urząd Marszałkowski Województwa
Wielkopolskiego przystąpił do aktualizacji programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja
poznańska w zakresie pyłu PM10, który został zatwierdzony uchwałą Nr XXIX/561/12 Sejmiku
Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie Aktualizacji Programu ochrony
powietrza dla strefy: Aglomeracja Poznań (strefa Miasto Poznań) w woj. wielkopolskim8.
We wspomnianym dokumencie przedstawiono szereg działań naprawczych, których realizacja ma
doprowadzić do zmniejszenia stężeń pyłu PM10 w granicach miasta do poziomów dopuszczalnych.
W kontekście analizowanego projektu mpzp (stanowiącego przedmiot niniejszej prognozy), najbardziej
istotne są działania naprawcze, polegające na wprowadzaniu odpowiednich rozwiązań i zapisów,
dotyczących m. in. kształtowania zabudowy w sposób zapewniający przewietrzanie miasta oraz
8
Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 15.01.2013 r., poz. 508
12
ustalenia zakazu stosowania paliw stałych w obrębie projektowanej zabudowy (w przypadku
stosowania indywidualnych systemów grzewczych).
W roku 2012, z uwagi na występowanie w obrębie poszczególnych stref przekroczeń poziomu
docelowego dla benzo(α)pirenu, Sejmik Województwa Wielkopolskiego podjął również uchwałę
w sprawie Programu ochrony powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu dla stref: Aglomeracja
Poznańska, Miasto Leszno, strefy gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz strefy pilsko-złotowskiej w woj.
wielkopolskim9. Program wskazuje na szereg koniecznych do przeprowadzenia działań naprawczych,
przy czym z punktu widzenia dokumentów planistycznych najbardziej istotne są działania naprawcze
polegające na uwzględnianiu w planach zagospodarowania przestrzennego wymogów dotyczących
ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami. Działania te obejmują konieczność uwzględniania
w nowotworzonych lub aktualizowanych planach wymogów dotyczących zaopatrywania w ciepło
nowopowstających budynków z nośników niepowodujących nadmiernej emisji zanieczyszczeń do
powietrza oraz projektowanie linii zabudowy z uwzględnieniem przewietrzania miasta.
Podjęcie działań mających na celu ograniczenie emisji benzo(α)pirenu do poziomów
umożliwiających dotrzymanie obowiązujących standardów, jest szczególnie ważne w kontekście dużej
szkodliwości benzo(α)pirenu dla zdrowia ludzkiego (duża toksyczność przewlekła), a także roślinności,
gleb i wody.
2.12.
Klimat akustyczny
Obszar opracowania zlokalizowany jest w zachodniej części miasta w pobliżu jeziora Rusałka
i Centrum Wyszkolenia Jeździeckiego – Hipodrom na Woli. Na omawianym obszarze zlokalizowana jest
pojedyncza zabudowa mieszkaniowa i usługowa, w tym ośrodek szkolenia psów.
Teren projektu planu podlega ochronie akustycznej w środowisku, na podstawie przepisów
ustawy Prawo ochrony środowiska10 oraz rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 1 października
2012 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku 11.
Powyższe rozporządzenie określa dopuszczalne poziomy hałasu dla terenów o różnym przeznaczeniu.
Zgodnie z klasyfikacją terenów w rozporządzeniu, omawiany teren w części położonej bliżej
ul. Lutyckiej znajduje się w strefie terenu mieszkaniowo-usługowego, dla którego w przypadku hałasu
powodowanego przez drogi i linie kolejowe oraz torowiska tramwajowe, dopuszczalny poziom hałasu
w środowisku wynosi: L*DWN = 68 dB dla pory dzienno-wieczorno-nocnej oraz L*N = 59 dB dla pory
nocnej. Pozostała część obszaru leży na terenie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, gdzie
dopuszczalny poziom hałasu w środowisku wynosi: L*DWN = 64 dB dla pory dzienno-wieczorno-nocnej
oraz L*N = 59 dB dla pory nocnej.
12
Odniesienie do tych wartości znajduje się na Mapie akustycznej miasta Poznania 2012 , gdzie
wartości hałasu wyrażone zostały dla kryteriów dopuszczalnego długookresowego średniego poziomu
hałasu.
Zgodnie z informacjami przedstawionymi na aktualnej Mapie akustycznej, na obszarze planu
niewielkie przekroczenia (mogące praktycznie mieścić się w zakresie błędu obliczeniowego)
dopuszczalnych poziomów hałasu samochodowego dla pory dzienno-wieczorno-nocnej oraz pory
nocnej występują jedynie na terenach położnych najbliżej ul. Lutyckiej. Teren ten leży w strefie hałasu
LDWN=65-70 dB i LN=55-60 dB. Tereny położne dalej od ul. Lutyckiej znajdują się w strefie
LDWN=60-65 i LN=50-55, a tereny położone przy wschodniej granicy planu odpowiednio LDWN=55-60
i LN =50-55 dB.
Na taką sytuację wpływa przede wszystkim duże natężenie ruchu na ul. Lutyckiej i brak
naturalnych i sztucznych przegród akustycznych dla rozprzestrzeniania się dźwięku z tej ulicy.
Naturalną sytuacją jest, to, że im dalej od ruchliwej trasy, tym natężenie hałasu jest mniejsze,
w związku z czym problem przekroczeń dopuszczalnych norm akustycznych na terenach zabudowy
mieszkaniowej jednorodzinnej nie występuje.
9
Uchwała Nr XXIX/566/12 z dnia 17 grudnia 2012 r.; Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 15.01. 2013 r., poz. 509
tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zmianami
11
Dz. U. z 2012 r., poz. 1109
12
Mapa akustyczna miasta Poznania 2012, Część I, Akustix, listopad 2012
10
13
Na omawianym terenie nie występuje ponadnormatywne oddziaływanie hałasu kolejowego
z najbliżej przebiegających tras kolejowych (linii biegnącej na południe od omawianego terenu
w kierunku Kiekrza oraz linii po stronie północno-wschodniej od terenu planu biegnąca w kierunku
Obornik).
Obszar planu nie leży w strefie oddziaływania hałasu samolotowego.
Brak jest informacji o punktowych źródłach hałasu, których eksploatacja w sposób znacząco
negatywny wpływałaby na kształtowanie klimatu akustycznego w środowisku w obszarze planu.
2.13.
Jakość wód
W granicach projektu mpzp nie znajdują się żadne wody powierzchniowe, w związku z czym
nie odniesiono się do stanu jakości tych wód.
Analizy jakości wód podziemnych (na potrzeby niniejszego opracowania) wykonano w oparciu
o ocenę jakości wód podziemnych prowadzoną dla jednolitych części wód podziemnych (JCWPd).
Analizowany obszar, podobnie jak obszar całego miasta, położony jest w granicach jednolitej części
wód podziemnych nr 62, dla której badania jakości wód wykonuje Państwowy Instytut Geologiczny
(PIG).
W roku 2012 ocena jakości wód podziemnych została wykonana w oparciu o rozporządzenie
Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód
podziemnych. Badania przeprowadzono w ramach monitoringu diagnostycznego i objęto nimi
73 punkty pomiarowe. Żaden z punktów pomiarowych nie był położony w granicy miasta Poznania.
Zakres badań obejmował wskaźniki ogólne takie jak: odczyn, temperatura, przewodność
elektrolityczna, tlen rozpuszczony, ogólny węgiel organiczny oraz wskaźniki nieorganiczne: amoniak,
antymon, arsen, azotany, azotyny, bor, bar, beryl, chlorki, chrom, cyjanki, cynk, fluorki, fosforany,
glin, kadm, kobalt, magnez, molibden, mangan, miedź, nikiel, ołów, potas, rtęć, selen, siarczany, sód,
srebro, tytan, wapń, wodorowęglany, fenole, żelazo.
Z uwagi na brak lokalizacji punktów pomiarowo-kontrolnych na analizowanym terenie, dla
oceny jakości wód podziemnych przyjęto dane zebrane dla punktów pomiarowych zlokalizowanych
w granicach powiatu poznańskiego (16 punktów) . W punktach tych stwierdzono występowanie wód
podziemnych o zróżnicowanej jakości. Wody II klasy (dobrej jakości) odnotowano w miejscowości
Głęboczek, gm. Murowana Goślina (nr 2566). Wody III klasy (zadowalającej jakości) stwierdzono
w obrębie punktów zlokalizowanych w miejscowości Czachurki, gm. Pobiedziska (nr 1, 2, 3), Borówiec
(nr 5, 6), Biskupice (nr 1258), Kalwy, gm. Buk (nr 1278), Buk (nr 1279), Pobiedziska (nr 1280),
Czerlejnko, gm. Kostrzyn (nr 2549), Kamionki (nr 2563), Gruszczyn (nr 2564) i Mosina (nr 2615).
Wody klasy IV (niezadowalającej jakości) i V (złej jakości) stwierdzono w punktach pomiarowych
zlokalizowanych w Borówcu (odpowiednio nr 4 i 1224).
3.
ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA
REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW
CHRONIONYCH NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY
Na obszarze objętym projektem mpzp dla terenu w rejonie ul. Czarnohorskiej w Poznaniu nie
występują cenne zasoby przyrodnicze, objęte prawną ochroną w formie parku narodowego, rezerwatu
przyrody, parku krajobrazowego, obszaru chronionego krajobrazu, obszaru Natura 2000, zespołu
przyrodniczo-krajobrazowego, użytku ekologicznego, stanowiska dokumentacyjnego, pomników
przyrody, ustanowione w trybie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Biorąc
powyższe pod uwagę, nie stwierdzono występowania ograniczeń w realizacji założeń projektu mpzp,
wynikających z występowania na omawianym terenie obszarów objętych prawną formą ochrony.
Na omawianym terenie nie stwierdzono również występowania gatunków roślin objętych ochroną
gatunkową, natomiast część zwierząt zidentyfikowanych na tym obszarze podlega ścisłej lub
częściowej ochronie gatunkowej.
14
Około 60 m w kierunku północno-wschodnim od terenu mpzp przebiega granica użytku
ekologicznego „Bogdanka II13”, natomiast w odległości około 360 m od omawianego terenu – użytku
ekologicznego „Bogdanka I”14.
Celem ustanowienia obu wyżej wymienionych użytków ekologicznych jest ochrona obszarów
o wybitnych walorach przyrodniczych, związanych z występowaniem siedlisk i zbiorowisk roślinności
(około 13 wyróżnionych ważniejszych siedlisk przyrodniczych), zbliżonych do naturalnych
o charakterze łęgowym, a także ochrona szuwarów, torfowisk niskich oraz łąk o zróżnicowanej
wilgotności, jak również zachowanie dotychczasowego sposobu użytkowania i ochrony terenów przed
nadmierną antropopresją. Zakres ochrony czynnej obu użytków obejmuje przede wszystkim ochronę
stwierdzonych stanowisk rzadkich i zagrożonych gatunków, ochronę lasów olchowych, szuwarów,
torfowisk niskich oraz łąk, renaturyzację rzeki oraz ograniczanie rozwoju roślinności inwazyjnej,
zwłaszcza gatunków obcych. Na obu tych użytkach ekologicznych stwierdzono występowanie
gatunków roślin rzadkich, zagrożonych lub prawnie chronionych oraz gatunków zwierząt objętych
ochroną ścisłą takich jak: zalotka spłaszczona (Leucorrhinia caudalis), zalotka większa (Leucorrhinia
pectoralis), trzepla zielona (Ophiogomphus cecilia), straszka północna (Sympecma braueri), kozioróg
bukowiec (Cerambyx scopolii), kozioróg dębosz (Cerambyx cerdo), biegacze (Carabidae), trzmiele
(Bombus sp.), ropucha szara (Bufo bufo), grupa taksonów żab (Rana sp.), jaszczurka zwinka (Lacerta
agilis), zaskroniec (Natrix natrix), kilkunastu gatunków ptaków oraz ryjówki (Soricidae sp.).
Najbliżej położony obiekt (fort) wchodzący w skład obszaru mającego znaczenie dla
Wspólnoty PLH300005 „Fortyfikacje w Poznaniu” to Fort VIa, znajdujący się w odległości przeszło
1 km w kierunku północno-wschodnim od omawianego obszaru. Cały obszar „Fortyfikacje w Poznaniu”
obejmuje 18 fortów (forty główne I-IX oraz forty pośrednie Ia-IXa), tworzących zewnętrzny pierścień
fortyfikacji Poznania, Cytadelę oraz trzy schrony położone na Sołaczu. Obszar ten został wskazany do
ochrony zimowisk nietoperzy.
Na omawianym obszarze nie występują również inne obszary chronione, podlegające ochronie
na podstawie przepisów odrębnych, tj. lasy, grunty rolne, główne zbiorniki wód podziemnych, strefy
ochronne ujęć wody oraz obszary ciche w aglomeracji.
Wpis do rejestru gruntów i budynków prowadzony przez ZGiKM GEOPOZ,
na działkach nr 28 i 29 wskazywał teren leśny (LsVI). Zgodnie z art. 15 pkt 7 lit. a ustawy z dnia 28
września 1991 r. o lasach 15 lasy położone w granicach administracyjnych miast i w odległości do
10 km od granic administracyjnych miast liczących ponad 50 tys. Mieszkańców, należą do lasów
ochronnych. Z uwagi przede wszystkim na położenie tych działek, brak ich spójności z przyległymi
terenami leśnymi, obszar ten został postulowany do dokonania zmian w wpisie w rejestrze gruntów
i budynków (z terenu leśnego na działki budowlane).
4.
INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU
4.1.
Cel opracowania projektu planu
Stosownie do zapisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym, głównym celem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu
w rejonie ulicy Czarnohorskiej w Poznaniu jest ustalenie przeznaczenia terenów oraz określenie
sposobów ich zagospodarowania i zabudowy, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności
kształtowania ładu przestrzennego oraz konieczności dostosowania funkcji i intensywności dalszego
zagospodarowania do uwarunkowań przestrzennych i przyrodniczych przedmiotowego terenu.
13
Uchwała Nr XXIII/305/VI/2011 Rady Miasta Poznania z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie ustanowienia użytku
ekologicznego "Bogdanka I" (Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 318 z 2012 r.),
14
Uchwała Nr XXIII/304/VI/2011 Rady Miasta Poznania z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie ustanowienia użytku
ekologicznego "Bogdanka I" (Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 317 z 2012 r.),
15
Dz. U. z 2005 r. Nr 45, poz. 435 z późn. zm.
15
Podjęcie prac projektowych w zakresie opracowania miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego wyniknęło przede wszystkim z konieczności zmiany obowiązującego obecnie na
omawianym terenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Otoczenie
Jeziora Rusałka” w Poznaniu16. Jak wynika z Analizy zasadności dla przedmiotowego planu 17,
przesłanką do wprowadzenia zmian w istniejącym już planie były postulaty właścicielki działki nr 29
ark. 14 obręb Strzeszyn, które znalazły odzwierciedlanie w stanowisku Komisji Polityki Przestrzennej,
która rekomendując projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru
„Otoczenie Jeziora Rusałka” w Poznaniu do uchwalenia, zawarła postulat, aby po uprawomocnieniu się
przedmiotowego planu, niezwłocznie podjęte zostały czynności zmierzające do zmiany mpzp,
dotyczące działek 28 i 29, ark. 14 obręb Strzeszyn.
W obowiązującym dla tego terenu mpzp wspomniane dwie działki w przeważającej części
przeznaczone zostały pod teren lasów w klinie zieleni. W ewidencji gruntów i budynków prowadzonej
przez ZGiKM GEOPOZ działki te zostały wskazane jako teren leśny (LsVI). Zgodnie z art. 15 pkt 7 lit. a
ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach18 „lasy położone w granicach administracyjnych miast
i w odległości do 10 km od granic administracyjnych miast liczących ponad 50 tys. mieszkańców,
należą do lasów ochronnych” oraz w myśl ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych
i leśnych19, która w art. 9 ust. 3 mówi, że „lasy ochronne mogą być przeznaczone na inne cele
w przypadkach uzasadnionych ważnymi względami społecznymi i brakiem innych gruntów”.
Na pozostałej części działek 28 i 29 oraz na działkach nr 26 i 27 wyznaczono teren zabudowy
mieszkaniowej jednorodzinnej w klinie zieleni. Należy podkreślić również, że przedmiotowe działki
położone są wewnątrz terenów zabudowy: mieszkaniowej jednorodzinnej (od strony południowo –
wschodniej) oraz mieszkaniowej jednorodzinnej i usługowej (od strony zachodniej). Nie łączą się one
z żadnym zwartym kompleksem leśnym, a funkcjonalnie oraz przestrzennie stanowią enklawę
w strukturze otaczającej zabudowy.
Właścicielka wnioskowała o zmianę przeznaczenia z terenu lasu na teren zabudowy
mieszkaniowej jednorodzinnej, którą argumentowała zmianą wpisu w ewidencji gruntów i budynków.
Działki nr 30/1, 30/2, 30/3, 30/4, 31 przeznaczono pod teren zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej i zabudowy usługowej w klinie zieleni.
W obowiązującym mpzp znalazł się zapis ustalający „ nakaz odprowadzenia ścieków
komunalnych do sieci kanalizacji sanitarnej (...)”. Dla wymienionych powyżej działek nie ma
możliwości odprowadzenia ścieków do sieci kanalizacji sanitarnej z uwagi na brak sieci
w ul. Czarnohorskiej oraz brak kolektora w ulicy Lutyckiej na odcinku od ulicy Karkonoskiej.
W kontekście zapisów mpzp dla obszaru „Otoczenie Jeziora Rusałka” w Poznaniu, dotyczących
odprowadzania ścieków komunalnych do sieci kanalizacji sanitarnej, orzecznictwo sądowe wskazuje,
iż niedopuszczalne jest przeznaczanie w planie działek pod zabudowę mieszkaniową, a równocześnie
zakazywanie rozwiązania problemu ścieków bytowych do czasu realizacji kanalizacji sanitarnej na
danym obszarze. Sąd uznał, iż jeżeli Rada Miasta chce wprowadzić do planu zakaz stosowania
zbiorników w sytuacji braku dostępu na danym obszarze do komunalnej sieci odbioru ścieków oraz
braku budowy takiej sieci, to nie może równocześnie ustalać przeznaczenia terenu na funkcje
mieszkaniową. Taki zakaz powoduje wewnętrzną niespójność planu. Z uwagi na to, nowym
miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego objęto również działki nr 26, 27, 30/1, 30/2,
30/3, 30/4, 31 ark. 14 obręb Strzeszyn.
W związku z powyższym podjęta została uchwała Nr XXXIX/577/VI/2012 Rady Miasta
Poznania z dnia 16 października 2012 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego dla terenu w rejonie ulicy Czarnohorskiej w Poznaniu, który pozwoli
na uwzględnienie ww. aspektów.
16
Uchwała Nr XIX/240/VI/2011 Rady Miasta Poznania z dnia 18 października 2011 r. (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2012, poz. 1502
z dnia 23.03.2012 r.).
17
Analiza zasadności przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu
w rejonie ulicy Czarnohorskiej w Poznaniu, i stopnia zgodności przewidywanych rozwiązań z ustaleniami Studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania; MPU, Poznań, maj 2012 r.
18
19
16
4.2.
Ustalenia projektu planu
Analizowany projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu
w rejonie ulicy Czarnohorskiej w Poznaniu składa się z części tekstowej, sporządzonej w formie
projektu uchwały Rady Miasta Poznania oraz z części graficznej – rysunku projektu planu,
sporządzonego w skali 1:1 000.
Część tekstowa projektu planu zawiera zapisy w zakresie: przeznaczenia poszczególnych
terenów, zasad ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, zasad ochrony środowiska, przyrody
i krajobrazu kulturowego, zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury
współczesnej, parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenów,
szczególnych warunków zagospodarowania terenów oraz ograniczeń w ich użytkowaniu, zasad
modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji i systemów infrastruktury technicznej.
W projekcie planu znalazły się również zapisy ustalające stawkę służącą naliczeniu opłaty z tytułu
wzrostu wartości nieruchomości.
W zakresie przeznaczenia terenów w projekcie miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego ustalono:
 oznaczony symbolem Kz-MN – teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej w klinie
zieleni,
 oznaczony symbolem Kz-MN/U – teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej lub
usługowej w klinie zieleni.
W zakresie zasad ochrony i kształtowania ładu przestrzennego zapisy projektu planu ustalają
dla całego terenu sytuowanie zabudowy zgodnie z maksymalnymi nieprzekraczalnymi liniami
zabudowy wyznaczonymi na rysunku planu. Mpzp zakazuje lokalizacji ogrodzeń pełnych oraz
ogrodzeń z betonowych elementów prefabrykowanych, reklam, nowych napowietrznych sieci
infrastruktury technicznej. Dopuszcza natomiast lokalizację dojść i dojazdów, urządzeń budowlanych
(z wyjątkiem przydomowych oczyszczalni ścieków), obiektów małej architektury, ogrodzeń ażurowych
o wysokości nie większej niż 1,5 m, tablic informacyjnych i szyldów na ogrodzeniach lub elewacjach
budynków.
W zakresie ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego projekt planu ustala:
 w zakresie kształtowania komfortu akustycznego uzyskanie dopuszczalnych poziomów
hałasu w środowisku:
- na terenie Kz-MN jak dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej,
- na terenie Kz-MN/U jak dla terenów mieszkaniowo-usługowych,
 ochronę istniejących drzew, a w przypadku kolizji z planowaną infrastrukturą lub zabudową,
wymóg ich przesadzenia lub wprowadzenia nowych nasadzeń na danym terenie,
 zagospodarowanie zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia,
 zaopatrzenie w wodę pitną z sieci wodociągowej, z dopuszczeniem indywidualnych ujęć
wody do czasu jej realizacji,
 zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych na terenie,
 odprowadzenie ścieków bytowych i przemysłowych do sieci kanalizacji sanitarnej, a do
czasu jej realizacji dopuszczenie stosowania szczelnych zbiorników bezodpływowych.
W tym zakresie mpzp zakazuje lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie
znacząco oddziaływać na środowisko, z wyjątkiem inwestycji z zakresu łączności publicznej oraz
przedsięwzięć dopuszczonych planem. Dopuszcza stosowanie indywidualnych systemów grzewczych,
przy czym zakazuje stosowanie w nowych budynkach pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe.
W zakresie zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej
projekt planu ustala ochronę zabytków archeologicznych w strefie stanowiska archeologicznego,
ujętego w ewidencji AZP nr 52-27/10 Poznań Jeżyce 83, oznaczonego na rysunku planu.
W zakresie określenia zasad modernizacji, rozbudowy i budowy systemów infrastruktury
technicznej ustala się lokalizację sieci infrastruktury technicznej, z wyjątkiem nowych napowietrznych
sieci infrastruktury technicznej, powiązanie sieci infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym
oraz zapewnienie dostępu do sieci, zakazuje natomiast lokalizacji przydomowych oczyszczalni ścieków
(o czym wspomniano już przy zakresie ochrony środowiska). Mpzp dopuszcza lokalizację szczelnych
zbiorników bezodpływowych oraz roboty budowlane w zakresie sieci infrastruktury technicznej,
w szczególności sieci: wodociągowej, kanalizacyjnej, elektroenergetycznej, gazowej, ciepłowniczej
17
i telekomunikacyjnej, teletransmisyjnej systemu monitoringu wizyjnego oraz systemu służb
ratowniczych i bezpieczeństwa publicznego.
Dla każdego z terenów projekt planu zawiera ustalenia dotyczące parametrów i wskaźników
kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu. Jako najistotniejsze z punktu widzenia
niniejszej prognozy należy uznać:

ustalenie lokalizacji na działce budowlanej na terenie Kz-MN jednego budynku
mieszkalnego jednorodzinnego wolno stojącego z dopuszczeniem lokalizacji jednego
budynku garażowego albo gospodarczego, a dla terenu Kz-MN/U jednego budynku
mieszkalnego jednorodzinnego wolno stojącego lub usługowego lub mieszkalnousługowego z dopuszczeniem lokalizacji jednego budynku garażowego albo
gospodarczego,
 ustalenie powierzchni zabudowy nie większej niż 20% powierzchni działku budowlanej dla
terenu Kz-MN oraz nie większej niż 30% powierzchni działku budowlanej dla terenu
Kz-MN/U,
 ustalenie powierzchni biologicznie czynnej nie mniejszej niż 50% powierzchni działku
budowlanej dla terenu Kz-MN i nie mniejszej niż 40% dla terenu Kz-MN/U,
2
 ustalenie powierzchni nowo wydzielonych działek budowlanych nie mniejszą niż 1200 m
dla terenów Kz-MN i Kz-MN/U,
 zakaz lokalizacji stacji paliw, myjni, warsztatów samochodowych, blacharni, lakierni
lub szpitali dla terenu Kz-MN/U.
4.3.
Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami
Stosownie do art. 9 ust. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym, ustalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego są
wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych. Zgodnie z art. 15 tej ustawy
„… prezydent miasta sporządza projekt planu miejscowego, zawierający część tekstową i graficzną,
zgodnie z zapisami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego …”. W myśl
art. 20 ust. 1 ww. ustawy plan miejscowy uchwala rada gminy, po stwierdzeniu, że nie narusza on
ustaleń studium.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy sporządza się
w celu określenia polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania
przestrzennego.
W Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania,
przedmiotowy obszar znajduje się w podstrefie oznaczonej symbolem ZW4 - Jezioro Kierskie, Jezioro
Strzeszyńskie i zaliczony został do terenów częściowo wyłączonych z zabudowy tj. tereny
o specjalnych warunkach zagospodarowania i zabudowy, tereny zabudowy niskiej mieszkaniowej
jednorodzinnej, położone w obszarze klinowo – pierścieniowego systemu zieleni – M2n*.
Jak wynika z ogólnych zasad przyjętych w kierunkach zmian w zagospodarowaniu
przestrzennym, tereny zieleni powinny stanowić maksymalne powierzchnie w obrębie funkcji w celu
ochrony potencjału zieleni i powstrzymania procesu wkraczania zabudowy w obszary zieleni. Dla tych
terenów zapisy Studium wprowadziły zakaz lokalizacji urządzeń reklamowych (za wyjątkiem urządzeń
umieszczanych na budynkach usługowych towarzyszących zabudowie mieszkaniowej w miejscach do
tego przystosowanych).
W zakresie kierunków ochrony środowiska przyrodniczego i jego zasobów, zapisy Studium
wskazują między innymi na dążenia mające na celu poprawę jakości wód podziemnych
i powierzchniowych poprzez zmniejszenie obciążeń i wyeliminowanie zrzutów ścieków bytowych oraz
przemysłowych do wód powierzchniowych i gruntowych, utrzymania wysokiej jakości powietrza
poprzez ograniczenie emisji zanieczyszczeń.
Zgodnie z zapisami Studium na terenach tych, położonych w obszarze klinowo pierścieniowego systemu zieleni, procent zabudowy nie może przekraczać 30%. Należy również dążyć
do zachowania i wzbogacania zieleni towarzyszącej zabudowie oraz w miarę możliwości integrować
rozproszone fragmenty obszarów zadrzewionych w ciągły system.
Analiza części Studium odnoszącej się do obszaru miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego dla terenu w rejonie ulicy Czarnohorskiej w Poznaniu pozwala na stwierdzenie
zgodności ustaleń projektu planu z zapisami Studium.
18
4.4.
Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń
projektu planu
W przypadku odstąpienia od sporządzania i uchwalenia mpzp dla terenu w rejonie ulicy
Czarnohorskiej w Poznaniu, zasady kształtowania polityki przestrzennej i sposobu postępowania
w sprawach przeznaczania omawianego terenu na określone cele oraz ustalania zasad jego
zagospodarowania nadal definiowane będą na podstawie mpzp dla obszaru „Otoczenie Jeziora
Rusałka”
w Poznaniu.
Jak wynika jednak z powoływanej wcześniej „Analizy zasadności”, zmiany w obrębie
uchwalonego już planu są konieczne ze względu na: postulowaną zmianę przeznaczenia terenu lasu
na teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, wynikającą ze zmiany wpisu w ewidencji gruntów
i budynków (dotyczy działek nr 28 i 29), jak również niespójność planu, wynikającą z zapisu dla
terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, ustalającego „nakaz odprowadzenia ścieków
komunalnych do sieci kanalizacji sanitarnej (...)”. Dla działek, które obejmuje projekt mpzp nie ma
możliwości odprowadzenia ścieków do sieci kanalizacji sanitarnej z uwagi na brak sieci
w ul. Czarnohorskiej oraz brak kolektora sanitarnego w ulicy Lutyckiej na odcinku od ulicy
Karkonoskiej.
W związku z powyższym praktycznie nie jest rozważana sytuacja, w której dla omawianego
terenu miałyby dalej obowiązywać ustalenia planu „Otoczenie Jeziora Rusałka” w Poznaniu.
Należy jednak wspomnieć, że zmiany w środowisku, jakich należy się spodziewać w związku
z różnicą w zapisach planu obowiązującego i projektu, będą wiązały się ze zwiększeniem ilości
terenów, na których dopuszczona została zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, co dotyczy
wyłącznie dwóch działek.
Również w kwestii gospodarki wodno-ściekowej zapis, mówiący o tym, że „dla wszystkich
terenów znajdujących się w granicach planu wprowadzono obowiązek odprowadzania ścieków
bytowych wyłącznie do sieci kanalizacji sanitarnej z jednoczesnym zakazem lokalizacji
bezodpływowych zbiorników na ścieki bytowe oraz indywidualnych oczyszczalni ścieków ” zostanie
zastąpiony zapisem ustalającym odprowadzenie ścieków bytowych i przemysłowych do sieci kanalizacji
sanitarnej, a do czasu jej realizacji dopuszczenie stosowania szczelnych zbiorników bezodpływowych.
Różnica w realizacji tych ustaleń nie będzie miała większego znaczenia dla środowiska, ponieważ
wcześniejsze zapisy były niemożliwe do spełnienia.
5.
CELE
OCHRONY
ŚRODOWISKA
USTANOWIONE
NA
SZCZEBLU
MIĘDZYNARODOWYM, KRAJOWYM I LOKALNYM ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA
PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU
Akcesja Polski do Unii Europejskiej nałożyła na Polskę nowe obowiązki, wynikające
z konieczności dostosowania prawa polskiego do regulacji unijnych. Ochrona środowiska wraz
z Traktatem z Maastricht (1991) włączona została przez Wspólnoty Europejskie do spisu ich stałych
zadań, dla których określono cele działań zapobiegawczych i regulujących. Obecnie prawo Unii
Europejskiej regulujące ochronę środowiska liczy sobie kilkaset aktów prawnych, obejmujących
dyrektywy, rozporządzenia, decyzje i zalecenia.
Do priorytetów Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska zaliczyć należy m.in.
przeciwdziałanie zmianom klimatu, ochronę różnorodności biologicznej, ograniczenie wpływu
zanieczyszczenia na zdrowie, a także lepsze wykorzystanie zasobów naturalnych.
Do dokumentów rangi międzynarodowej – wspólnotowej – formułujących cele ochrony
środowiska, istotne z punktu widzenia projektu mpzp dla terenu w rejonie ulicy Czarnohorskiej
w Poznaniu, zaliczyć można:

Dyrektywę Rady z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych
(91/271/EWG), nakładającą na Państwa Członkowskie wymóg wyposażenia aglomeracji
w systemy zbierania ścieków komunalnych – realizowany w projekcie mpzp poprzez ustalenie
odprowadzenia ścieków bytowych i przemysłowych do sieci kanalizacji sanitarnej,
19
z dopuszczeniem ich gromadzenia w szczelnych zbiornikach bezodpływowych do czasu jej
realizacji;


Dyrektywę Rady z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością
otaczającego powietrza (96/62/WE), stanowiącą o utrzymaniu jakości powietrza tam, gdzie
jest ona dobra, oraz jej poprawie w pozostałych przypadkach – cel szczególnie istotny
w kontekście obowiązywania dla Poznania programów ochrony powietrza: zaktualizowanego
programu ochrony powietrza dla pyłu PM1020 oraz nowego programu dla benzo-alfa-pirenu21 realizowany w projekcie mpzp poprzez dopuszczenie stosowanie indywidualnych systemów
grzewczych wraz z zakazem stosowanie w nowych budynkach pieców i trzonów kuchennych
na paliwo stałe oraz powiązanie infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym oraz
zapewnienie dostępu do sieci (w tym sieci gazowej i ciepłowniczej),
Dyrektywę 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie
oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko.
Na szczeblu krajowym cele ochrony środowiska ustanawiają strategiczne dokumenty rządowe:
II Polityka Ekologiczna Państwa oraz Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą
do roku 2016. Oba te dokumenty respektują zapisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r.,
mówiące o konieczności zapewnienia przez Rzeczypospolitą Polską ochrony środowiska kierując się
zasadą zrównoważonego rozwoju oraz konieczności zapewnienia przez władze publiczne
bezpieczeństwa ekologicznego współczesnemu i przyszłym pokoleniom.
II Polityka Ekologiczna Państwa
Wiodącą zasadą polityki ekologicznej państwa jest zasada zrównoważonego rozwoju,
ustanowiona w ramach Konferencji Narodów Zjednoczonych w Rio de Janeiro w 1992 r. Podstawowym
założeniem zrównoważonego rozwoju jest takie prowadzenie polityki i działań w poszczególnych
sektorach gospodarki i życia społecznego, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie
zapewniającym trwałe, nie doznające uszczerbku, możliwości korzystania z nich zarówno przez obecne
jak i przyszłe pokolenia, przy jednoczesnym zachowaniu trwałości funkcjonowania procesów
przyrodniczych oraz naturalnej różnorodności biologicznej na poziomie krajobrazowym,
ekosystemowym, gatunkowym i genowym. Istotą zrównoważonego rozwoju jest równorzędne
traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność integrowania
zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki.
Podstawowym celem polityki jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju, czyli
mieszkańców, infrastruktury społecznej i zasobów przyrodniczych. Wśród metod realizacji polityki
ekologicznej państwa priorytet ma stosowanie tzw. dobrych praktyk gospodarowania i systemów
zarządzania środowiskowego, które pozwalają powiązać efekty gospodarcze z efektami ekologicznymi,
zwłaszcza w przemyśle i energetyce, transporcie, rolnictwie, leśnictwie, budownictwie i gospodarce
komunalnej, zagospodarowaniu przestrzennym, turystyce, ochronie zdrowia, handlu i działalności
obronnej.
Cele szczegółowe polityki ekologicznej państwa ujęto w dwóch grupach: w sferze racjonalnego
użytkowania zasobów naturalnych i w zakresie jakości środowiska. Wśród nich, w kontekście zakresu
ustaleń projektu mpzp dla terenu w rejonie ulicy Czarnohorskiej w Poznaniu, wymienić należy m.in.:

racjonalizację użytkowania wody, jakość wód, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy
ustalające: zaopatrzenie w wodę z sieci wodociągowej, z dopuszczeniem indywidualnych ujęć
wody do czasu jej realizacji, odprowadzenie ścieków bytowych i przemysłowych do sieci
kanalizacji sanitarnej z dopuszczeniem ich gromadzenia w szczelnych zbiornikach
bezodpływowych do czasu jej realizacji, zakaz lokalizacji przydomowych oczyszczalni ścieków,
zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych na terenie;

jakość powietrza, zmiany klimatu, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające:
zakaz stosowania w nowych budynkach pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe oraz
powiązanie infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu do
20
uchwała Nr XXIX/561/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie Aktualizacji Programu
ochrony powietrza dla strefy: Aglomeracja Poznań (strefa Miasto Poznań) w woj. wielkopolskim.
21
Uchwała Nr XXIX/566/12 Sejmiku województwa wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie Programu ochrony
powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu dla stref: Aglomeracja Poznańska, Miasto Leszno, strefy gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz
strefy pilsko-złotowskiej w woj. Wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 15.01. 2013 r., poz. 509).
20


sieci (w tym sieci gazowej i ciepłowniczej), w pośredni sposób także poprzez realizację ustaleń
dotyczących ochrony istniejących drzew oraz zagospodarowania zielenią wszystkich
powierzchni wolnych od utwardzenia;
hałas, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: uzyskanie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku – na terenie Kz-MN jak dla terenów zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej, a na terenie Kz-MN/U jak dla terenów mieszkaniowo-usługowych, zakaz
lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na
środowisko (z wyjątkiem inwestycji z zakresu łączności publicznej praz przedsięwzięć
dopuszczonych planem);
różnorodność biologiczną i krajobrazową, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy
ustalające:
minimalne
powierzchnie
biologicznie
czynne
działek
budowlanych,
zagospodarowanie zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia, ochronę
istniejących drzew, a w przypadku kolizji z planowaną infrastrukturą lub zabudową wprowadza
wymóg ich przesadzenia lub wprowadzenia nowych nasadzeń na danym terenie.
Ponadto, dokument wskazuje na konieczność stworzenia spójnego wewnętrznie systemu
prawa ochrony środowiska, dostosowanego do wymagań unijnych. Wymaga poddania dokumentów
programowych z dziedziny ochrony środowiska (planów, strategii, polityk, itp.) ocenie ekologicznej
skuteczności lub ocenie oddziaływania na środowisko (w formie strategicznych ocen oddziaływania
na środowisko), ocenie efektywności kosztowej, konsultacjom społecznym, ocenie zgodności
z wymogami Unii Europejskiej.
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 stanowi
załącznik do uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 maja 2009 r. w sprawie przyjęcia
Polityki. Sporządzona została przez Ministerstwo Środowiska, zgodnie z wymogiem ustawy
z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Omawiany dokument określa cele
średniookresowe do 2016 r. oraz wskazuje kierunki działań do wykonania w latach 2009-2012
w odniesieniu do zagadnień związanych z:

kierunkami działań systemowych,

ochroną zasobów naturalnych,

poprawą jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego.
Wśród działań systemowych dokument wymienia aspekt ekologiczny w planowaniu
przestrzennym i w jego ramach cel dotyczący podnoszenia roli planowania przestrzennego, które
powinno być podstawą lokalizacji nowych inwestycji. Wskazuje się na konieczność wdrażania
wytycznych, dotyczących uwzględnienia w planach zagospodarowania przestrzennego wymagań
ochrony środowiska i gospodarki wodnej, wdrożenie przepisów, umożliwiających przeprowadzenie
strategicznej oceny oddziaływania na środowisko już na etapie studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy, zatwierdzenie wszystkich obszarów europejskiej sieci
Natura 2000, uwzględnianie obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, określenie zasad
ustalania progów tzw. chłonności środowiskowej oraz pojemności przestrzennej zależnie od typu
środowiska, uwzględniania w planach wyników monitoringu środowiska.
Na szczeblu gminnym wyraz realizacji Polityki stanowi Program Ochrony Środowiska dla Miasta
Poznania na lata 2009-2012. Program określił zadania w zakresie ochrony środowiska dla Poznania dla
okresu czteroletniego (lata 2009-2012) oraz zdefiniował cele średniookresowe dla miasta do roku
2015. Wskazuje działania strategiczne, obejmujące cele i kierunki działań realizowanych
w Poznaniu w zakresie ochrony środowiska, podzielone na trzy bloki tematyczne, w tym:

cele i priorytety o charakterze systemowym obejmującym rozwój społeczno-gospodarczy
gminy w powiązaniu z ochroną środowiska,

cele i priorytety w zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego użytkowania
zasobów przyrody,

cele i priorytety w zakresie poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego.
Część z celów znajduje swoje odzwierciedlenie w zapisach omawianego projektu mpzp. Są to
cele ekologiczne dotyczące:
21




ochrony powierzchni ziemi i gleb, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające:
maksymalne powierzchnie zabudowy oraz minimalne powierzchnie biologicznie czynne działek
budowlanych, ochronę zieleni poprzez ochronę istniejących drzew, zagospodarowanie zielenią
wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia;
poprawy jakości wód powierzchniowych i zapewnienia odtwarzalności zasobów wód
podziemnych, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: zaopatrzenie w wodę
pitną z sieci wodociągowej, a do czasu jej realizacji dopuszczenie stosowania indywidualnych
ujęć wody, odprowadzenie ścieków bytowych i przemysłowych do sieci kanalizacji sanitarnej,
a do czasu jej realizacji dopuszczenie stosowania szczelnych zbiorników bezodpływowych,
zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych na terenie;
osiągnięcia najwyższej jakości powietrza oraz lokalnego wyeliminowania negatywnego
oddziaływania na środowisko, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy dopuszczające
stosowanie indywidualnych systemów grzewczych z zakazem stosowania w nowych
budynkach pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe oraz powiązanie infrastruktury
technicznej z układem zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu do sieci, w pośredni sposób
także poprzez realizację ustaleń dotyczących ochrony istniejących drzew;
zmniejszenia uciążliwości akustycznych występujących na obszarze miasta do poziomu
akceptowalnego pod względem prawnym i społecznym, realizowany w projekcie planu
poprzez zapisy ustalające uzyskanie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (na
terenie Kz-MN jak dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, na terenie
Kz-MN/U jak dla terenów mieszkaniowo-usługowych).
6.
PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO
6.1.
Oddziaływanie na powierzchnię ziemi
Projekt planu dopuszcza wprowadzenie zabudowy, w tym na terenach do tej pory
niezagospodarowanych, w związku z czym należy spodziewać się zmian w powierzchni ziemi
i w warunkach podłoża.
Na terenie Kz-MN projekt planu ustala w obrębie jednej działki budowlanej lokalizację
jednego budynku mieszkalnego jednorodzinnego wolno stojącego i dopuszcza budowę jednego
budynku garażowego lub gospodarczego. Na terenie Kz-MN/U ustala się w obrębie działki
budowlanej lokalizację jednego budynku mieszkalnego jednorodzinnego wolno stojącego lub
usługowego lub mieszkalno-usługowego, z dopuszczeniem lokalizacji jednego budynku garażowego
albo gospodarczego.
Realizacja nowych obiektów na terenach dotychczas niezabudowanych będzie wiązała się
z koniecznością dokonania zmian w powierzchni terenu, obejmujących między innymi wykonanie
wykopów, przemieszczanie mas ziemnych oraz wyrównanie powierzchni. W podłożu umieszczone
zostaną elementy konstrukcji budowlanych oraz inne materiały, które w sposób istotny mogą wpłynąć
na zmianę właściwości gleby, szczególnie poprzez zakłócenie naturalnego obiegu wody. Zasięg
negatywnego, bezpośredniego oddziaływania na powierzchnię ziemi, związanego z lokalizacją
budynków, obejmować będzie powierzchnię terenu przeznaczoną bezpośrednio pod zabudowę.
Zmiana dotychczasowych właściwości chemicznych i fizycznych gleby nastąpi również na skutek
intensywnego użytkowania powierzchni ziemi na etapie budowy, zagęszczania gleby i niszczenia
warstwy próchniczej. Będzie to dotyczyć również terenów sąsiadujących z zabudową, gdzie
lokalizowany będzie sprzęt budowlany i materiały budowlane.
Należy podkreślić, że projekt planu zawiera szereg zapisów, pozwalających na
zminimalizowanie negatywnych oddziaływań w stosunku do powierzchni ziemi. Są to przede wszystkim
ustalenia lokalizacji na działce budowlanej jednego budynku mieszkalnego z dopuszczeniem jednego
budynku garażowego lub gospodarczego dla terenu Kz-MN, nie więcej niż dwóch budynków
(mieszkalnego/usługowego/mieszkalno-usługowego i garażowego lub gospodarczego) dla terenu
Kz-MN/U), zagospodarowanie zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia, co będzie
sprzyjało zachowaniu spójności gruntu i poprawie własności gleby. Zapisy planu w celu
zminimalizowania ingerencji w ukształtowanie powierzchni ziemi oraz warunki podłoża ograniczają
maksymalną powierzchnię zabudowy – nie więcej niż 20% dla terenu Kz-MN i 30% dla terenu
Kz-MN/U. Korzystnym zapisem jest także ustalenie zachowania minimalnych powierzchni biologicznie
czynnych, pozwalających na zachowanie właściwości gleby na niezabudowanych fragmentach terenu.
22
Powierzchnia ta dla terenu Kz-MN wynosi minimum 50% powierzchni działki, a dla terenu Kz-MN/U
– 40%.
Naruszenie ukształtowania powierzchni ziemi i warunków podłoża nastąpi także na skutek
prowadzenia robót w zakresie sieci infrastruktury technicznej, dopuszczonych w granicach
analizowanego terenu. Przekształcenia te wprowadzą zmiany w profilu glebowym, które powstaną
między innymi na skutek umieszczenia materiałów wpływających na właściwości gleby (w tym na jej
przepuszczalność). Uszczelnienie powierzchni związane z lokalizacją sieci infrastruktury technicznej
będzie miało jednak mniejszy wymiar niż w przypadku lokalizacji nowej zabudowy.
Zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na
środowisko (z wyjątkiem inwestycji z zakresu łączności publicznej oraz przedsięwzięć dopuszczonych
planem) stanowi gwarancję, że na omawianym terenie nie zostaną podjęte żadne inne,
nieuwzględnione planem przedsięwzięcia, negatywnie wpływające na powierzchnię ziemi.
W kontekście konieczności eliminacji ze środowiska czynników powodujących pogorszenie jego
stanu, w tym również pogorszenie jakości środowiska gruntowo-wodnego, będzie istotny sposób
prowadzenia gospodarki odpadami na poszczególnych terenach. Lokalizacja nowej zabudowy
spowoduje wzrost ilości odpadów produkowanych w granicach analizowanego obszaru. Odpady
powstawać będą zarówno na etapie realizacji, jak i eksploatacji budynków. W trakcie budowy będą
powstawać odpady związane z prowadzeniem samych prac budowlanych, między innymi odpady
opakowaniowe z drewna, plastiku i tektury, tworzywa sztuczne, niewykorzystane resztki metali, kabli,
izolacji itp., a także niesegregowane odpady komunalne. W trakcie eksploatacji budynków usługowych
odpady będą powstawać w związku z ich użytkowaniem i utrzymaniem. W znacznej mierze będą one
miały charakter odpadów komunalnych, nie mniej jednak na terenach usługowych w strumieniu
odpadów pojawiać się mogą również odpady niebezpieczne. Rodzaj oraz ilość odpadów
niebezpiecznych uzależniony będzie od rodzaju funkcji usługowej wprowadzonej na dany teren. Należy
zaznaczyć, że projekt planu zakazuje na terenie Kz-MN/U lokalizacji stacji paliw, myjni, warsztatów
samochodowych, blacharni, lakierni lub szpitali, przez co nie należy spodziewać się dużych ilości
płynnych i stałych odpadów niebezpiecznych. W budynkach mieszkalnych będą powstawać przede
wszystkim odpadu komunalne, a sporadycznie odpady uciążliwe, niebezpieczne i wielkogabarytowe.
W projekcie planu nie znalazły się zapisy odnoszące się bezpośrednio do sposobu prowadzenia
gospodarki odpadami na obszarze opracowania. Zasady gospodarowania odpadami szczegółowo
określają przepisy odrębne, w tym ustawa o odpadach, ustawa o utrzymaniu czystości
i porządku w gminach oraz akty wykonawcze do tych ustaw, w tym. m.in. Regulamin utrzymania
czystości i porządku na terenie Miasta Poznania22 oraz Regulaminu utrzymania czystości i porządku
w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi na obszarze gmin wchodzących w skład Związku
Międzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej” 23. W związku z tym w projekcie
planu brak jest ustaleń odnoszących się w sposób bezpośredni do zagadnień związanych z gospodarką
odpadami. Nie mniej jednak, ustalenia projektu pozwalają na prawidłowe prowadzenie gospodarki
odpadami w granicach poszczególnych terenów poprzez realizację wprowadzonych zapisów,
ustalających m. in.: zapewnienie dostępu dla samochodów do przyległej drogi publicznej –
ul. Czarnohorskiej – zlokalizowanej poza gracami planu, parametry kształtowania zabudowy,
umożliwiających wyznaczenie na każdej działce budowlanej miejsc na pojemniki służące do czasowego
gromadzenia odpadów. W tym miejscu należy zaznaczyć, że prowadzenie gospodarki odpadami
we właściwy sposób pozwoli na ograniczenie możliwości zanieczyszczenia podłoża gruntowego (w tym
również zasobów wód podziemnych) substancjami niebezpiecznymi, przedostającymi się do gruntu
na skutek niewłaściwego składowania odpadów.
Podsumowując, należy stwierdzić, że realizacja inwestycji przewidzianych zgodnie
z ustaleniami projektu planu niewątpliwie przyczyni się do wystąpienia niekorzystnych oddziaływań
na powierzchnię ziemi i warunki gruntowe w obrębie części terenów znajdujących się na obszarze
opracowania, jednakże realizacja zapisów ograniczających skalę zabudowy oraz wymagających
22
Uchwała Nr L/780/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie przyjęcia Regulaminu utrzymania
czystości i porządku na terenie miasta Poznania
23
Uchwała Nr VI/30201 Zgromadzenia Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej” z dnia 12
marca 2013 roku w sprawie: przyjęcia regulaminu utrzymania czystości i porządku w zakresie gospodarowania odpadami
komunalnymi na obszarze gmin wchodzących w skład Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji
Poznańskiej”
23
zachowania odpowiedniego udziału powierzchni niezabudowanych i biologicznie czynnych pozwoli
ograniczyć skalę tego zjawiska.
6.2.
Oddziaływanie na zasoby naturalne
Ponieważ na omawianym terenie nie występują żadne zasoby naturalne (udokumentowane
złoża surowców), nie opisuje się oddziaływania na nie ustaleń projektu planu.
6.3.
Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne
Mimo, że na omawianym terenie nie znajdują się żadne wody powierzchniowe, a najbliższy
ciek – Bogdanka – przepływa poza granicami projektu planu w odległości około 30 m od jego
północno-zachodniego krańca, projekt planu zawiera zapisy mające na celu ochronę zasobów wód
powierzchniowych i podziemnych.
Jest to o tyle istotne, że w chwili obecnej działki zlokalizowane w granicach projektu planu nie
są podłączone ani do sieci wodociągowej, ani kanalizacji sanitarnej i deszczowej, w związku z czym
dopuszczone są tymczasowe rozwiązania gospodarki wodnej i sanitarnej. Projekt planu dopuszcza na
tych terenach wprowadzenie zabudowy mieszkaniowej i usługowej, co będzie wiązać się
z koniecznością poboru wody i odprowadzania ścieków. Do czasu realizacji sieci wodociągowej projekt
planu dopuszcza lokalizację indywidualnych ujęć wód, a później – zaopatrzenie w wodę pitną z sieci
wodociągowej. Zapisy planu dopuszczają również gromadzenie ścieków bytowych i przemysłowych
w szczelnych zbiornikach bezodpływowych do czasu realizacji sieci i kanalizacyjnej. Projekt planu
wprowadza również zapis o zakazie lokalizacji przydomowych oczyszczalni ścieków.
Powstające ścieki mogą stanowić zagrożenie skażenia wód podziemnych w sytuacjach
awaryjnych, takich jak rozszczelnienie zbiorników bezodpływowych. Sytuacje te mogą być
niebezpieczne nie tylko dla stanu wód podziemnych, ale przede wszystkim dla jakości eksploatowanej
wody do gospodarstw domowych, co może stanowić zagrożenia dla zdrowia mieszkańców tych
terenów.
Na etapie lokalizacji (budowy) budynków przewidzianych ustaleniami projektu planu mogą
wystąpić negatywne oddziaływania o charakterze lokalnym i czasowym. Oddziaływanie to będzie
związane przede wszystkim z wykonaniem wykopów pod fundamenty nowych budynków, realizacją
infrastruktury technicznej (studni i zbiorników bezodpływowych, sieci gazowej, ciepłowniczej,
elektroenergetycznej, telekomunikacyjnej i teleinformatycznej) oraz dojazdów i dojść do drogi
publicznej. Należy w tym miejscu podkreślić, że gestor sieci wodociągowej i kanalizacyjnej nie planuje
uzbrojenia terenu przynajmniej do roku 2021. Na etapie realizacji zabudowy istnieje potencjalne
zagrożenie dla jakości wód podziemnych, wynikające z wytwarzania na terenie inwestycji budowlanych
różnego rodzaju odpadów i ścieków. W celu ograniczenia możliwości zanieczyszczenia środowiska
gruntowo-wodnego ściekami i odpadami powstającymi na etapie budowy, należy tak zorganizować
zaplecze budowy, aby w maksymalny sposób zabezpieczyć grunt i wodę przed zanieczyszczeniami,
takimi jak na przykład substancje ropopochodne pochodzące z maszyn budowlanych i środków
transportu (szczególnie dotyczy terenu Kz-MN/U, gdzie projekt planu ustala zabudowę usługową).
Powstałe w czasie realizacji inwestycji ścieki i odpady powinny być usuwane z terenu budowy zgodnie
z obowiązującymi przepisami odrębnymi i normami. Powyższe zagadnienia regulowane są przez
przepisy odrębne i nie stanowią zakresu ustaleń mpzp, nie mniej jednak będą miały istotne znaczenie
dla jakości środowiska gruntowo-wodnego na terenach przeznaczonych w projekcie mpzp pod
zabudowę. Prowadzenie prac budowlanych może się wiązać również z czasowym obniżeniem
zwierciadła wód gruntowych, a także lokalnym ograniczeniem zdolności infiltracyjnych. Zmiany te
będą miały charakter krótkotrwały i ustąpią po zaprzestaniu prowadzenia działań w tym zakresie.
Rozwój terenów zabudowanych związany jest nierozerwalnie ze wzrostem udziału powierzchni
trwale uszczelnionych (tereny pod budynkami, powierzchnie utwardzone wokół budynków). Wzrost
tych powierzchni powoduje ograniczenie infiltracji wód opadowych i roztopowych w głąb profilu
glebowego i zmniejsza zasilanie wód podziemnych. To z kolei powoduje zagrożenie obniżania poziomu
wód gruntowych, zmniejszania ich zasobów i nadmiernego przesuszania gruntu.
W projekcie mpzp dla terenów zabudowanych określono zagospodarowanie wód opadowych
i roztopowych na terenie. Takie ustalenie jest oceniane pozytywnie z ekologicznego punktu widzenia,
gdyż podstawową zasadą współczesnych metod zagospodarowania wód opadowych i roztopowych
jest ich zatrzymanie na terenie, spowolnienie tempa spływu do odbiornika oraz naturalne oczyszczanie
24
wód opadowych na miejscu, przed odprowadzeniem do odbiornika (np. poprzez spływ przez
powierzchnie zadarnione, które mają zdolność zatrzymywania znacznych ilości ładunku
zanieczyszczeń, takich jak zawiesina, a nawet węglowodory ropopochodne).
W kontekście konieczności utrzymania jak największych powierzchni umożliwiających
infiltrację wód do gruntu, istotne są również zapisy projektu planu, dotyczące ograniczenia
powierzchni zabudowanych działek budowlanych oraz zachowania powierzchni biologicznie czynnych.
W tym zakresie wprowadzono szczegółowe zapisy określające: minimalną powierzchnię nowo
wydzielanych działek budowlanych, maksymalną powierzchnię zabudowy oraz minimalny udział
powierzchni biologicznie czynnej, jaki musi zostać zachowany w obrębie działki budowlanej.
Realizacja tych ustaleń pozwoli uniknąć nadmiernego uszczelnienia powierzchni ziemi oraz
zmniejszenia udziału powierzchni uniemożliwiających swobodną infiltrację wód. Znaczne ograniczenie
zasilania wód powierzchniowych i podziemnych wodami opadowymi i roztopowymi w konsekwencji
mogłoby doprowadzić do znacznego obniżenia poziomu zalegania wód gruntowych. Istotnym
ustaleniem w zakresie ochrony ilościowych zasobów wodnych, w pośredni sposób, będą również
zapisy o zagospodarowaniu zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia.
Podsumowując, należy stwierdzić, że przewidziana zapisami planu realizacja nowej zabudowy
przyczyni się do wystąpienia niekorzystnych oddziaływań, jednakże wprowadzenie zapisów
regulujących sposób zagospodarowania poszczególnych terenów oraz zasady prowadzenia gospodarki
wodno-ściekowej, pozwoli na ograniczenie niekorzystnych oddziaływań w możliwie maksymalnym
stopniu. Należy jednak podkreślić, że tymczasowe rozwiązania w zakresie gospodarki wodnej
i sanitarnej opierające się o indywidualne ujęcia wody i szczelne zbiorniki bezodpływowe
do gromadzenia ścieków bytowych i sanitarnych z całą pewnością stanowią większe zagrożenie dla
środowiska niż podłączenie do sieci wodociągowej i kanalizacji.
6.4.
Oddziaływanie na różnorodność biologiczną
Cały obszar leży w północno-zachodnim klinie zieleni, przez co charakteryzuje się znacznym
udziałem zieleni. Kliny zieleni stanowią w strukturze miasta bardzo istotny element i odgrywają
znaczącą rolę w rozwoju bioróżnorodności miasta. Podtrzymują one dogodne warunków do
przemieszczania się różnego rodzaju gatunków flory i fauny w korytarzu ekologicznym, co niewątpliwie
sprzyja wymianie puli genowej między populacjami na oddalonych od siebie terenach.
Na omawianym terenie różnorodność biologiczna środowiska zapewniana jest przede
wszystkim przez zieleń nawiązującą swoim charakterem do zielenie terenów przyległych – otoczenia
jeziora Rusałka i roślinności doliny Bogdanki. Istotne jest takie kształtowanie struktury funkcjonalnoprzestrzennej danego terenu, aby zachowane zostały odpowiednie proporcje pomiędzy
powierzchniami zabudowanymi, a terenami wolnymi od zabudowy, biologicznie czynnymi
– z jednej strony pełniącymi funkcje ekologiczne, z drugiej strony poprawiającymi standard życia
mieszkańców.
Ustalenia planu wprowadzają zabudowę mieszkaniową i mieszkaniowo-usługową na terenach
do tej pory niezabudowanych, w związku z czym dojdzie do zmniejszenia powierzchni terenów zieleni.
W celu jak najlepszego zachowania stanu zieleni w warunkach wkroczenia na te tereny nowej
zabudowy, projekt mpzp wprowadza zapisy w zakresie ochrony środowiska i przyrody. Jest to przede
wszystkim ochrona istniejących drzew, a w przypadku kolizji z planowaną infrastrukturą lub zabudową,
wymóg ich przesadzenia lub wprowadzenia nowych nasadzeń na danym terenie, zagospodarowanie
zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia, zachowanie powierzchni biologicznie czynnej
nie mniejszej niż 50% powierzchni działki budowlanej dla terenu Kz-MN i nie mniejszej niż 40% dla
terenu Kz-Mn/U.
Obecna
tendencja
w kształtowaniu
składu
gatunkowego
zieleni
z
dużym
prawdopodobieństwem zwiększy na omawianym terenie udział zieleni ozdobnej. Stworzone nowe
warunki w środowisku na skutek realizacji planu wpłyną zapewne na ukształtowanie nowej, zawężonej
gatunkowo grupy roślin ozdobnych, wymagających określonych zabiegów pielęgnacyjnych
i wynikającej z tego nowej, dostosowanej do zmian, grupy zwierząt. Ponieważ projekt planu obejmuje
wyłącznie tereny predysponowane pod nową zabudowę, zmiany te będę dotyczyć całego omawianego
terenu.
Zapisy projektu planu z jednej strony pozwalają na zachowanie wzajemnych powiązań między
terenami zieleni, a z drugiej strony ustalenie nowej zabudowy będzie powodować zmniejszenie ilości
25
gatunków charakterystycznych dla otoczenia terenu na rzecz gatunków obcych, co może zwiększyć
wrażliwość wytworzonych ekosystemów na czynniki zewnętrzne.
6.5.
Oddziaływanie na szatę roślinną
Projekt planu ustala przeznaczenie terenu Kz-MN pod lokalizację zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej wolnostojącej, a terenu Kz-MN/U pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną lub
zabudowę usługową.
Wprowadzenie nowej zabudowy wraz z lokalizacją dojść i dojazdów z zachowaniem dostępu
do przyległej drogi publicznej ul. Czarnohorskiej (poza granicami planu) z całą pewnością będzie
wiązało się z wycinką istniejącej zieleni – zarówno drzew, jak i krzewów i roślinności niskiej. Budowa
obiektów mieszkalnych będzie skutkowała również utwardzeniem powierzchni terenów pod miejsca
postojowe, chodniki, place przed budynkami. Przyczyni się to do zmniejszenia powierzchni biologicznie
czynnej i spadku wartości gleby jako warstwy kumulującej substancje odżywcze dla roślin. Etap
budowy nowych budynków przy użyciu maszyn budowlanych i wymagający ingerencji w powierzchnię
ziemi może być również zagrożeniem dla drzew, które zostaną zachowane, ale jednocześnie znajdą się
w bezpośrednim pobliżu prowadzonych prac.
Wprawdzie lokalizacja nowej zabudowy wiąże się nierozerwalnie z ubytkiem szaty roślinnej,
jednak zapisy planu zawierają ustalenia mające na celu jak najlepszą ochronę środowiska
przyrodniczego, w tym zieleni. W tym kontekście projekt planu ustala: ochronę istniejących drzew,
a w przypadku ich kolizji z planowaną infrastrukturą lub zabudową, wymóg ich przesadzenia lub
wprowadzenia nowych nasadzeń na danym terenie, zagospodarowanie zielenią wszystkich powierzchni
wolnych od utwardzenia, zachowanie powierzchni biologicznie czynnej nie mniejszej niż 50%
powierzchni działki budowlanej dla terenu Kz-MN i 40% dla terenu Kz-MN/U. Projekt planu zawiera
również zapisy, które nie odnoszą się bezpośrednio do ochrony zieleni, ale w sposób pośredni będą
miały na nią korzystny wpływ. Są to między innymi: obowiązek zagospodarowania wód opadowych
i roztopowych na terenie, ustalenie powierzchni zabudowy nie większej niż 20% powierzchni działki
budowlanej dla terenu Kz-MN i 30% dla terenu Kz-MN/U i nie większej niż 250 m 2, przy
jednoczesnej minimalnej powierzchni nowo wydzielonych działek wynoszącej 1200 m 2.
Zapis ustalający zagospodarowanie zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia
może skutkować pojawieniem się wielu gatunków obcych, przede wszystkim drzew i krzewów
ozdobnych na terenach przydomowych ogrodów.
Ustalenie powierzchni biologicznie czynnej na stosunkowo wysokim poziomie gwarantuje
wprawdzie zachowanie wierzchniej warstwy gruntu wraz z szatą roślinną i sprzyja tworzeniu dobrych
warunków do dalszego wzrostu drzew, jednakże nie gwarantuje ochrony przed ingerencją w systemy
korzeniowe drzewostanów. Niebezpieczeństwo uszkodzenia korzeni drzew może pojawić się
w momencie wykonywania, dopuszczonych przez plan, robót budowlanych w zakresie sieci
infrastruktury technicznej, w tym w szczególności: wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej,
ciepłowniczej,
elektroenergetycznej,
telekomunikacyjnej
i
teleinformatycznej
oraz
linii
teletransmisyjnej systemu monitoringu wizyjnego oraz systemu służb ratowniczych i bezpieczeństwa
publicznego. Prowadzone prace ziemne na głębokościach uwzględniających np.: przemarzanie gruntu
i ukształtowanie terenu, mogą szkodzić drzewostanom. Należy zaznaczyć, że w granicach planu nie
znajdują się żadne ulice, a to w ich przebiegu lokalizowane są linie podziemnej infrastruktury
technicznej. W tej sytuacji prace ziemne w tym zakresie będę prowadzone w obrębie działek
budowlanych i będą dotyczyć wykopania dostępu do głównych linii uzbrojenia, co będzie działaniami
w zdecydowanie niewielkiej skali.
Podsumowując, należy stwierdzić, że realizacja ustaleń mpzp dla terenu w rejonie
ul. Czarnohorskiej w Poznaniu będzie wiązała się z usunięciem części zieleni, jednak projekt planu
zawiera ustalenia mające na celu jej ochronę oraz mogących się przyczynić się do powstania zieleni na
terenach, gdzie do tej pory ona nie występowała, szczególnie poprzez zapis ustalający
zagospodarowanie zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia.
26
6.6.
Oddziaływanie na zwierzęta
Projekt planu dla terenu w rejonie ul. Czarnohorskiej w Poznaniu ustala przeznaczenie terenu
Kz-MN pod lokalizację zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej wolnostojącej, a terenu Kz-MN/U
pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną lub zabudowę usługową.
Zagospodarowanie wolnych do tej pory od zabudowy terenów przyczyni się do zmniejszenia
powierzchni potencjalnych miejsc stanowiących przestrzeń życiową gatunków zwierząt z tego rejonu.
Jak już wspomniano kilkakrotnie, omawiany obszar leży w północno-zachodnim klinie zieleni oraz
w bliskim sąsiedztwie użytków ekologicznych, czyli obszarów odznaczających się bogactwem zarówno
faunistycznym, jak i florystycznym. Taka lokalizacja sprawia, że omawiany obszar projektu planu
stanowi teren wędrówek zwierząt między terenami bardziej atrakcyjnymi, zlokalizowanymi na
północny zachód i południowy wschód od obszaru mpzp.
Lokalizacja nowej zabudowy, zmniejszenie ilości zieleni oraz zmiana jej charakteru na
urządzoną zieleń ogrodów przydomowych oraz dopuszczenie lokalizacji ogrodzeń (ażurowych
o wysokości nie większej niż 1,5 m), spowoduje powstanie barier w przemieszczaniu się większych
zwierząt po tych terenach. Dodatkowo bardziej nasilona niż do tej pory obecność człowieka będzie
zdecydowanie działać jako czynnik płoszący zwierzęta. Bardzo prawdopodobne jest, że niektóre
gatunki zwierząt, zwłaszcza te duże i bardziej płochliwe, znikną z tych terenów i wytyczą sobie nowe
szlaki z dala od powstającego terenu zabudowy. Nie przewiduje się natomiast całkowitego zniknięcia
ptaków, owadów oraz mniejszych ssaków, ponieważ dostosowały one swój tryb życia również do
obecności człowieka. Wprowadzenie nowych gatunków roślin, przede wszystkim drzew i krzewów
ozdobnych, często z jadalnymi dla ptaków owocami, może działać jako czynnik zwiększający ich
populację na tym terenie w wybranych porach roku.
Część z ustaleń projektu planu należy traktować jako zabiegi mające na celu zachowanie
przestrzeni życiowej zwierząt. Jest to przede wszystkim ochrona istniejących drzew, a w przypadku
kolizji z planowaną infrastrukturą lub zabudową, wymóg ich przesadzenia lub wprowadzenia nowych
nasadzeń na danym terenie (szczególnie istotne dla gatunków ptaków) oraz zagospodarowanie zielenią
wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia.
Podsumowując, w granicach opracowania, na skutek realizacji planu wysoce możliwy jest
spadek liczebny w populacji gatunków zwierząt, zwłaszcza większych ssaków i gadów, natomiast
z dużym prawdopodobieństwem zachowana zostanie liczebność ptaków, owadów oraz mniejszych
ssaków.
6.7.
Oddziaływanie na ludzi
Realizacja ustaleń przewidzianych w projekcie mpzp dla terenu w rejonie ulicy Czarnohorskiej
w Poznaniu skutkować będzie pojawieniem się czynników wpływających w różnorodny sposób na
mieszkańców analizowanego obszaru. Wpływ na ludzi należ rozważać zarówno w wymiarze
oddziaływań pozytywnych, jak i negatywnych.
Docelowa realizacja ustaleń projektu mpzp spowoduje ujednolicenie funkcji i sposobu
zagospodarowania terenów znajdujących się w granicach obszaru opracowania mpzp, a także
w stosunku do terenów przyległych, objętych miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego
dla obszaru „Otoczenia Jeziora Rusałka”24. Szczegółowe określenie parametrów i funkcji nowej
zabudowy wpłynie korzystnie na kształtowanie ładu przestrzennego analizowanego obszaru.
Jako najistotniejsze w kontekście oddziaływania na ludzi należy omówić kwestię gospodarki
wodno-ściekowej na tym obszarze. W chwili obecnej działki zlokalizowane w granicach projektu planu
nie są podłączone ani do sieci wodociągowej, ani kanalizacji sanitarnej i deszczowej, w związku z czym
konieczny było wprowadzenie tymczasowych rozwiązań gospodarki wodnej i sanitarnej. Do czasu
realizacji sieci wodociągowej projekt planu dopuszcza lokalizację indywidualnych ujęć wód, a później –
zaopatrzenie w wodę pitną z sieci wodociągowej. Zapisy planu dopuszczają również gromadzenie
ścieków bytowych i przemysłowych w szczelnych zbiornikach bezodpływowych do czasu realizacji sieci
kanalizacyjnej. Jak wynika z informacji od gestora sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, nie planuje on
24
Uchwała Nr XIX/240/VI/2011 Rady Miasta Poznania z dnia 18 października 2011 r. w sprawie miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Otoczenia Jeziora Rusałka” w Poznaniu w Poznaniu (Dz. Urz. Woj. Wlkp.
z dnia 23.03.2012 r., poz. 1502)
27
uzbrojenia terenu przynajmniej do roku 2021. Projekt planu wprowadza również zapis o zakazie
lokalizacji przydomowych oczyszczalni ścieków. Należy zauważyć, że powstające ścieki mogą stanowić
zagrożenie skażenia wód podziemnych w sytuacjach awaryjnych, takich jak rozszczelnienie zbiorników
bezodpływowych. Sytuacje te mogą być niebezpieczne zarówno dla stanu wód podziemnych, jak
i jakości eksploatowanej wody dla gospodarstw domowych, co może stanowić zagrożenia dla zdrowia
mieszkańców tych terenów.
Jako oddziaływania krótkotrwałe należy wymienić te, które będzie dotyczyć procesu realizacji
zabudowy ustalonej planem. Będą one obejmowały określone tereny i ograniczą się w czasie
prowadzenia robót. Będą obejmowały m.in. czasowy i lokalny wzrost zapylenia na skutek
wykonywania prac ziemnych i budowlanych oraz wzrost hałasu, związany z pracą maszyn
budowlanych oraz wzrostem natężenia ruchu pojazdów obsługujących budowę. Należy jednak
zauważyć, że zjawiska te będą miały charakter tymczasowy i odwracalny, i zakończą się wraz
z ukończeniem budowy.
Korzystne oddziaływanie na ludzi będzie miała w szczególności realizacja zapisów w zakresie
kształtowania komfortu akustycznego, które ustalają uzyskanie dopuszczalnych poziomów hałasu
w środowisku: na terenie Kz-MN jak dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, a na
terenie Kz-MN/U jak dla terenów mieszkaniowo-usługowych. Realizacja pozostałych ustaleń
z zakresu ochrony środowiska, takich jak: ochrona istniejących drzew, zagospodarowanie zielenią
wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia oraz zagospodarowanie wód opadowych
i roztopowych na terenie, również będzie miała korzystne oddziaływanie na mieszkańców
analizowanego obszaru. Działania te są niezwykle ważne z punktu widzenia ochrony zdrowia
mieszkańców, gdyż rosnące zanieczyszczenie poszczególnych komponentów środowiska (zwłaszcza
powietrza i klimatu akustycznego) pogarsza warunki życia, a długotrwałe narażenie na działanie
szkodliwych czynników może przyczyniać się do wzrostu zachorowań. W związku z powyższym,
konieczne było wprowadzanie takich ustaleń, których realizacja pozwoliłaby na zmniejszenie ryzyka
zanieczyszczenia środowiska, a co za tym idzie pogorszenia jakości życia mieszkańców
przedmiotowego terenu.
Podsumowując, realizacja inwestycji przewidzianych w projekcie mpzp może w pewnym
stopniu niekorzystnie wpływać na mieszkańców analizowanego obszaru na etapie realizacji
poszczególnych inwestycji i do czasu zrealizowania pełnego uzbrojenia terenu, nie mniej jednak
docelowa i pełna realizacja wszystkich ustaleń projektu mpzp pozwoli na podniesienie komfortu
i jakości życia na obszarze projektu mpzp terenu w rejonie ul. Czarnohorskiej w Poznaniu.
6.8.
Oddziaływanie na krajobraz
Omawiany obszar mpzp leży w granicach północno-zachodniego (golęcińskiego) klina zieleni,
w sąsiedztwie terenów mieszkaniowych i usługowych, charakteryzujących się zabudową niską wolno
stojącą.
Projekt planu dotyczy wprowadzenia na terenie przy ul. Czarnohorskiej zabudowy
mieszkaniowej i mieszkaniowo-usługowej. Lokalizacja nowych budynków na terenach do tej pory
niezagospodarowanych przyczyni się do zmiany lokalnego krajobrazu. Ustalenia planu zwierają
szczegółowe ustalenia dotyczące parametrów i wskaźników zabudowy, nawiązujące swą
intensywnością do parametrów zabudowy sąsiednich terenów zabudowanych, co pozwoli na
wkomponowanie planowanej zabudowy w istniejący krajobraz. W tym kontekście istotne są zapisy
ustalające powierzchnię zabudowy nie większą niż 20% powierzchni działki budowlanej i nie większej
niż 250 m2 dla terenu Kz-MN i 30% dla terenu Kz-MN/U, powierzchnię nowo wydzielanych działek
budowlanych nie mniejszą niż 1200 m2 oraz lokalizację nie więcej niż dwóch budynków na działce
budowlanej, z czego jeden budynek o funkcji gospodarczej lub garażowej.
Projekt planu wprowadza ustalenia ograniczające lub uniemożliwiające wprowadzenie
elementów dysharmonizujących lokalny krajobraz. W tym kontekście bardzo istotne są zapisy
o zakazie lokalizacji ogrodzeń pełnych lub z betonowych elementów prefabrykowanych, reklam,
nowych napowietrznych sieci infrastruktury technicznej.
Dla terenu Kz-MN/U projekt planu planu zwiera również zapis zakazujący lokalizację stacji
paliw, myjni, warsztatów samochodowych, blacharni, lakierni i szpitali, co pozwala wykluczyć
powstanie na tym terenie budynków dysharmonizujących przestrzeń.
28
Podsumowując, należy stwierdzić, że ustalenia projektu planu umożliwiające powstanie nowej
zabudowy mogą spowodować zmianę krajobrazu na tym terenie, jednak zapisy planu mają na celu
dbałość o zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego.
6.9.
Oddziaływanie na klimat akustyczny
Na podstawie analizy zmiany sposobu zagospodarowania, jakie wprowadza omawiany projekt
planu, stwierdza się, że realizacja jego ustaleń nie wpłynie na pojawienie się większej liczby
problemów z dziedziny akustyki środowiska, a także pogorszenie lokalnego klimatu akustycznego.
Założenia planu ustalają lokalizację zabudowy mieszkaniowej i mieszkaniowo-usługowej, na terenach
dotąd niezabudowanych. Taka sytuacja może doprowadzić do zwiększenia ilości pojazdów będących
źródłem hałasu (m.in. pojazdów mieszkańców, pojazdów związanych z funkcją usługową,
samochodów odbierających nieczystości ciekłe – tzw. wozy asenizacyjne – z bezodpływowych
zbiorników dopuszczonych planem) na ulicach zlokalizowanych poza granicami planu. Z uwagi na to,
że przejazdy pojazdów będą odbywały się okresowo, nie przewiduje się przekraczania dopuszczalnych
standardów akustycznych w środowisku, dopuszczalnych dla terenów zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej i mieszkaniowo-usługowych.
Zapisy projektu planu dla terenu Kz-MN/U zakazują lokalizacji stacji paliw, myjni, warsztatów
samochodowych, blacharni, lakierni lub szpitali, co gwarantuje, że nie będą na tym terenie pojawiać
się ciężkie pojazdy, karetki pogotowia oraz inne pojazdy, generujące znaczne natężenia hałasu.
Ewentualny czasowy wzrost poziomu emitowanego hałasu może wystąpić w fazie realizacji
inwestycji, na których lokalizację zezwalają ustalenia zapisane w projekcie planu. Wykorzystanie
sprzętu budowlanego w trakcie realizacji zabudowy oraz inwestycji w zakresie elementów
infrastruktury technicznej może skutkować krótkotrwałymi przekroczeniami dopuszczalnych poziomów
hałasu na omawianym obszarze oraz w jego najbliższym otoczeniu. Przekroczenia te – oddziałując na
najbliższe otoczenie – będą jednak miały charakter lokalny i chwilowy, pojawiając się jedynie w czasie
pory dziennej. Należy się spodziewać, że pogorszenie klimatu akustycznego będzie krótkotrwałe,
ustanie po zakończeniu prowadzenia prac budowlanych i w dłuższej perspektywie nie będzie wpływało
na kształtowanie klimatu akustycznego w środowisku.
Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i mieszkaniowo-usługowe stanowią obszary
wymagające ochrony akustycznej. W związku z powyższym, w zakresie kształtowania komfortu
akustycznego w środowisku ustalono uzyskanie określonych przepisami odrębnymi dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku, jak dla terenów o wymienionym powyżej przeznaczeniu.
Zastosowanie zapisów z zakresu kształtowania komfortu akustycznego w środowisku pozwoli
na zachowanie komfortu akustycznego na terenie omawianego planu.
6.10.
Oddziaływanie na powietrze
Przewiduje się, iż docelowa i pełna realizacja ustaleń projektu mpzp dla terenu w rejonie
ul. Czarnohorskiej w Poznaniu może przyczynić się do pojawienia się nowych źródeł emisji
zanieczyszczeń gazowych i pyłowych do powietrza. Będzie to dotyczyło planowanej nowej zabudowy
mieszkaniowej i usługowo-mieszkaniowej. Będzie ona stanowić nowe źródła emisji zanieczyszczeń.
Emisję zanieczyszczeń do powietrza będzie powstawać w wyniku spalania paliw w instalacjach
grzewczych, obejmujące substancje tj. SO 2, NO2, CO, CO2, czy pyły. Nie powinna ona jednak stanowić
istotnego (powodującego przekroczenie dopuszczalnych poziomów stężeń w powietrzu
atmosferycznym) źródła zanieczyszczeń powietrza. Zapisy projektu planu wprawdzie ustalają
powiązanie infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu do sieci,
w związku z czym nowe budynki będą mogły być do nich podłączone, co z punktu widzenia ochrony
jakości powietrza byłoby rozwiązaniem korzystnym, jednak w chwili obecnej infrastruktura
ciepłownicza jest w fazie projektu. Dokładny sposób ogrzewania nowych obiektów nie jest znany na
etapie sporządzania mpzp. Wprowadzony w tekście mpzp zakaz stosowania w budynkach pieców
i trzonów kuchennych na paliwo stałe jest rozwiązaniem szczególnie istotnym w kontekście
dopuszczenia możliwości stosowania indywidualnych systemów grzewczych. Realizacja tego zapisu
umożliwi maksymalne ograniczenie emisji zanieczyszczeń powstających w obrębie indywidualnych
systemów grzewczych, funkcjonujących w obrębie nowej zabudowy. Wprowadzenie powyższego
zapisu nawiązuje do ustaleń zawartych w uchwale w sprawie Aktualizacji Programu ochrony powietrza
29
dla strefy: Aglomeracja Poznań (strefa Miasto Poznań) w woj. wielkopolskim25 oraz uchwale w sprawie
Programu ochrony powietrza w zakresie benzo-alfa pirenu dla stref: Aglomeracja Poznańska, Miasto
Leszno, strefy gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz strefy pilsko-złotowskiej w woj. wielkopolskim26.
W granicach omawianego projektu planu nie będą zlokalizowane żadne ulice, jednak ustalenia
planu nakazują zapewnienie stanowisk postojowych dla samochodów osobowych na terenach
przeznaczonych pod zabudowę. Ilość tych miejsc wynika z obowiązującego normatywu parkingowego.
Dojazd i wyjazd z tych miejsc będzie wiązał się powstawaniem emisji zanieczyszczeń, których źródłem
będą silniki pojazdów. Będzie to jednak emisja chwilowa i o niewielkim natężeniu, w związku z czym
nie będzie powodować istotnego oddziaływania na jakość powietrza atmosferycznego w granicach
projektu planu.
Krótkoterminowego wzrostu emisji zanieczyszczeń należy spodziewać się na etapie realizacji
nowej
zabudowy,
której
lokalizacja
została
umożliwiona
zapisami
projektu
planu.
We wspomnianym przypadku źródłami emisji będą prace ziemne, których prowadzenie związane
będzie z generowaniem pyłu oraz silniki spalinowe maszyn budowlanych. Prognozuje się jednak, że
ilość tych zanieczyszczeń nie będzie miała większego znaczenia w kształtowaniu jakości powietrza
atmosferycznego, głównie z uwagi na ograniczoną powierzchnię, ograniczony czas przeprowadzania
robót budowlanych, niewielką skalę budów oraz niewielkie odległości unoszenia cząstek pyłowych.
Oddziaływanie to należy scharakteryzować jako krótkotrwałe i mające zasięg lokalny. Niemniej jednak
w celu zminimalizowania emisji pyłów należy dążyć do wyboru technologii jak najmniej uciążliwej.
Dodatkowo należy podkreślić, że omawiany teren charakteryzuje się dużym udziałem
roślinności, szczególnie wysokiej, co jest czynnikiem korzystnie wpływającym na jakość powietrza
atmosferycznego. Roślinność absorbuje bowiem znaczną część ładunku zanieczyszczeń i ogranicza
zasięg przenoszenia zanieczyszczeń pyłowych, jak również sprzyja przewietrzaniu miasta. W tym
kontekście duże znaczenie będzie miała realizacja zapisów ustalających między innymi: ochronę
istniejących drzew, zagospodarowanie zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia oraz
zachowanie określonych w ustaleniach planu minimalnych powierzchni biologicznie czynnych.
Na ograniczenie ryzyka pojawienia się w granicach projektu mpzp obiektów, których
funkcjonowanie mogłoby spowodować lokalne pogorszenie standardów jakości powietrza
atmosferycznego, wpływać będzie realizacja zakazu lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze
znacząco oddziaływać na środowisko, z wyjątkiem dopuszczonych ustaleniami planu oraz inwestycji
celu publicznego z zakresu łączności publicznej.
Podsumowując ustalenia projektu mpzp w odniesieniu do jakości powietrza atmosferycznego,
należy stwierdzić, że realizacja przedsięwzięć dopuszczonych zapisami planu może przyczynić się do
wystąpienia niekorzystnych oddziaływań na powietrze jedynie w niewielkiej skali. Zapisy w zakresie
ochrony środowiska, a szczególnie w odniesieni do powietrza, są wystarczające do ochrony powietrza
na tym terenie i pozwolą na zminimalizowanie niekorzystnych oddziaływań.
6.11.
Oddziaływanie na klimat lokalny
Realizacja ustaleń zawartych w omawianym projekcie mpzp dla terenu w rejonie
ul. Czarnohorskiej w Poznaniu nie powinna powodować istotnych oddziaływań na kształtowanie
lokalnego klimatu.
Projekt planu wprawdzie zakładają wprowadzenie nowej zabudowy na całym omawianym
terenie, co w większości przypadków będzie zmianą w dotychczasowym sposobie zagospodarowania
i użytkowania. Przewiduje się, że wprowadzenie nowych wolno stojących budynków na działkach
o powierzchni nie mniejszej niż 1200 m2, przy jednoczesnym utrzymaniu dużego udziału powierzchni
biologicznie czynnej i ochronie istniejących drzew, nie spowoduje istotnych zmian w lokalnym klimacie.
25
Uchwała Nr XXIX/561/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie Aktualizacji Programu
ochrony powietrza dla strefy: Aglomeracja Poznań (strefa Miasto Poznań) w woj. Wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia
15.01.2013 r., poz. 508)
26
Uchwała Nr XXIX/566/12 Sejmiku województwa wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie Programu ochrony
powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu dla stref: Aglomeracja Poznańska, Miasto Leszno, strefy gnieźnieńsko-wrzesińskiej
oraz strefy pilsko-złotowskiej w woj. Wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 15.01. 2013 r., poz. 509)
30
Duży udział zieleni wpływa korzystnie na zmniejszenie udziału zanieczyszczeń powietrza
(w tym przede wszystkim CO2 oraz ograniczenia rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń pyłowych),
stanowiących jądra kondensacji, których zwiększona obecność wpływa z kolei na pojawianie się
w granicach miasta niekorzystnych zjawisk klimatycznych.
Jako istotny zapis projektu planu, wpływający na kształtowanie lokalnego klimatu, należy
również wskazać wprowadzenie zakazu stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwa stałe
w indywidualnych systemach grzewczych (których realizacja została dopuszczona zapisami projektu
mpzp). Wpłynie to w sposób bezpośredni na wyeliminowanie możliwości pojawienia się istotnych
źródeł emisji niskiej, wpływających na wzrost emisji zanieczyszczeń powietrza, a tym samym na
niekorzystne kształtowanie lokalnego klimatu.
Z uwagi na powyższe, prognozuje się, że realizacja ustaleń analizowanego projektu mpzp dla
terenu w rejonie ul. Czarnohorskiej w Poznaniu nie spowoduje zmian klimatu lokalnego. Dodatkowo
należy podkreślić, że realizacja założeń planu, głównie w odniesieniu do zieleni i sposobu ogrzewania,
może mieć nawet pozytywny wymiar.
6.12.
Oddziaływanie na dziedzictwo kulturowe
Ze względu na występowanie w granicach obszaru objętego granicami projektu mpzp
stanowiska archeologicznego niezbędne było wprowadzenie do projektu planu zapisu o ochronie tego
zabytku archeologicznego.
Realizacja ustaleń projektu planu z zachowaniem szczególnej uwagi w obrębie przebiegu tego
stanowiska, nie będzie powodować żadnych istotnych oddziaływań na nie.
6.13.
Oddziaływanie na dobra materialne
Realizacja ustaleń mpzp dla terenu w rejonie ul. Czarnohorskiej w Poznaniu, poprzez
lokalizację nowej zabudowy mieszkaniowej i mieszkaniowo-usługowej, spowoduje zwiększenie ilości
dóbr materialnych znajdujących się w granicach projektu planu.
Żadne z ustaleń planu nie wpłynie w sposób niekorzystny dla dobra materialne już istniejące.
6.14.
Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000
Na terenie objętym granicami planu nie znajdują się żadne obszary wchodzące w skład sieci
Natura 2000 oraz inne formy ochrony przyrody ustanowione na podstawie ustawy o ochronie
przyrody.
Najbliżej zlokalizowane w stosunku do omawianego terenu obszary podlegające ochronie to:
 użytek ekologiczny „Bogdanka II” – około 60 m w kierunku północno-wschodnim od
terenu miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego,
 użytek ekologiczny „Bogdanka I” - około 360 m w kierunku północno-zachodnim od
terenu miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego,
 obszar mający znaczenie dla Wspólnoty PLH300005 „Fortyfikacje w Poznaniu” (Fort
VIa) – około 1 km w kierunku północno-wschodnim od omawianego obszaru.
Projekt planu zakłada realizację nowej zabudowy mieszkaniowej i usługowo-mieszkaniowej,
jednak nie wkracza ona na tereny chronione.
Ustalenia planu z zakresu ochrony środowiska, takie jak wymóg objęcia ochroną istniejących
drzew, zagospodarowanie zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia oraz zachowanie
względnie dużego udziału powierzchni biologicznie czynnych w obrębie działki budowlanej, w sposób
pośredni pozwolą na ochronę tych cennych obszarów.
Zapisy planu wprowadzają zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie
znacząco oddziaływać na środowisko (z wyjątkiem inwestycji z zakresu łączności publicznej oraz
przedsięwzięć dopuszczonych planem). Uniemożliwienie realizacji przedsięwzięć, których eksploatacja
mogłaby powodować emisję czynników niekorzystnie wpływających na przedstawicieli flory i fauny,
pozwoli uniknąć pośredniego wpływu na cenne przyrodniczo tereny chronione w pobliżu omawianego
terenu.
31
6.15.
Oddziaływanie transgraniczne
Ze względu na położenie geograficzne Poznania (znaczne oddalenie od terenów
przygranicznych państwa) należy stwierdzić, że realizacja ustaleń omawianego projektu mpzp dla
terenu w rejonie ul. Czarnohorskiej w Poznaniu nie spowoduje oddziaływania na środowisko
w kontekście transgranicznym, w rozumieniu Konwencji z Espoo z 25 lutego 1991 r.
7.
PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW
REALIZACJI POSTANOWIEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA
Skutki realizacji postanowień planu podlegać będą bieżącym pomiarom, ocenom oraz analizom
wpływu na środowisko wielu czynników, prowadzonym w ramach Państwowego Monitoringu
Środowiska27 przez zobligowane do tego instytucje i służby. Stosownie do art. 10 ust. 2 Dyrektywy
2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu
niektórych planów i programów na środowisko dla monitoringu znaczącego wpływu na środowisko
realizacji planów możliwe jest wykorzystanie istniejącego systemu monitoringu, w celu uniknięcia jego
powielania.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, Państwowy Instytut Geologiczny,
Prezydent Miasta Poznania, pełniący jednocześnie obowiązki starosty powiatu grodzkiego, prowadzą
monitoring poszczególnych komponentów środowiska, w tym jakości powietrza, jakości wód, jakości
gleby i ziemi, hałasu i pól elektromagnetycznych, w zakresie określonym w ustawie z dnia 27 kwietnia
2001 r. Prawo ochrony środowiska oraz ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne.
Do najważniejszych skutków realizacji ustaleń analizowanego projektu mpzp należeć będzie
uporządkowanie i określenie docelowej funkcji terenów znajdujących się w granicach przedmiotowego
obszaru. W wyniku realizacji ustaleń projektu mpzp możliwe będzie wprowadzenie nowej zabudowy
z zachowaniem parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy ustalonych zapisami planu.
W kontekście ustaleń omawianego w prognozie projektu planu, istotne będzie zatem
monitorowanie sposobu realizacji ustaleń mpzp, dotyczących następujących zagadnień:
 utrzymania minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej w obrębie działek
budowlanych, a także zachowania określonych parametrów zabudowy – realizowany na etapie
wydawania decyzji pozwoleń na budowę,
 zapewnienia dopuszczalnych poziomów hałasu na terenach wymagających ochrony akustycznej
– zgodnie z częstotliwością sporządzania mapy akustycznej dla miasta,
 sposobu postępowania z wytworzonymi na obszarze opracowania ściekami (zwłaszcza
w zakresie regularnego opróżniania zbiorników bezodpływowych),
 przestrzegania zakazu stosowania w nowych budynkach pieców i trzonów kuchennych
na paliwo stałe,
 respektowania zakazu lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco
oddziaływać na środowisko (z wyjątkiem pozostałych ustaleń planu i inwestycji celu publicznego
z zakresu łączności publicznej).
Należy jednocześnie zaznaczyć, iż ustalenia projektu miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego jedynie wskazują na możliwe sposoby zagospodarowania i użytkowania terenów i nie
są jednoznaczne z ich realizacją w momencie uchwalenia projektu mpzp, opracowywanego dla danego
obszaru. Z uwagi na powyższe, szczegółowe określenie częstotliwości monitoringu oraz podanie jego
zakresu nie jest możliwe na obecnym etapie projektowania. Nie mniej jednak, należy zauważyć,
iż zakres i częstotliwość prowadzonego monitoringu powinien być dostosowany do stopnia
zaawansowania realizacji poszczególnych ustaleń projektu mpzp, dotyczących lokalizacji nowych
inwestycji (budowlanych i infrastrukturalnych).
27
utworzonemu ustawą z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska
32
8.
ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE
MPZP
Możliwość rozważania różnego rodzaju sposobów zagospodarowania terenów znajdujących się
w granicach projektu mpzp dla terenu w rejonie ul. Czarnohorskiej w Poznaniu została znacząco
ograniczona w „Studium …”, które określa kierunki rozwoju przestrzennego poszczególnych terenów
w mieście (dokładne przeznaczenie wskazuje plan miejscowy). W związku z powyższym, ilość
możliwych do wprowadzenia alternatywnych sposobów zagospodarowania przedmiotowego obszaru
była ograniczona.
Istotny przy projekcie niniejszego planu jest fakt, że stanowi on zmianę uchwalonego już
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Otoczenie Jeziora Rusałka”
w Poznaniu (szczegóły konieczności dokonania tej zmiany zostały dokładnie opisane w rozdziale
3 Prognozy). Zmiana dotyczy przeznaczenia terenu lasów w klinie zieleni (wg. planu obowiązującego)
na teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej.
Inne przeznaczenie terenu nie było rozważane na żadnym etapie prac planistycznych.
Należy również podkreślić, że w ustaleniach projektu uwzględniono ochronę
istniejących drzew, zagospodarowanie zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia
i zachowanie znacznego udziału powierzchni biologicznie czynnej. Ponadto projekt planu, w ramach
swojego ustawowego zakresu reguluje zagadnienia prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej na
omawianym obszarze, umożliwia prawidłowe gospodarowanie odpadami, uwzględnia ustawowe
wymogi w zakresie kształtowania komfortu akustycznego oraz wytyczne przywoływanej wielokrotnie
w tekście Prognozy Aktualizacji Programu ochrony powietrza (…) w zakresie pyłu PM10 i Programu
ochrony powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu (...). W związku z powyższym, nie wymaga się
przedstawienia rozwiązań alternatywnych do rozwiązań wskazanych w projekcie planu w zakresie
zagadnień ochrony środowiska i przyrody.
9.
WNIOSKI
Projekt planu ustala przeznaczenie terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (Kz-MN)
i mieszkaniowej jednorodzinnej lub usługowej (Kz-MN/U) na obszarze, który w chwili obecnej
charakteryzuje się małym udziałem zabudowy.
Oddziaływania na środowisko przyrodnicze, szczególnie na powierzchnię ziemi, środowisko
gruntowo-wodne oraz przyrodę ożywioną będą skutkiem realizacji w granicy planu nowych inwestycji
budowlanych. Do omawianego projektu planu wprowadzono szereg ustaleń, których realizacja
w sposób znaczący wpłynie na zmniejszenie wpływu potencjalnych zmian w środowisku, wynikających
z realizacji nowych inwestycji. Do najważniejszych z nich należą zapisy ustalające:

maksymalną powierzchnię zabudowy w obrębie działki budowlanej (nie więcej niż 20% dla
terenu Kz-MN oraz nie więcej niż 30% dla terenu Kz-MN/U),

minimalne powierzchnie nowo wydzielonych działek (1200 m2),

minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej, jaki musi zostać zachowany w obrębie
działek budowlanych (nie mniej niż 50% dla terenu Kz-MN oraz nie mniej niż 40% dla terenu
Kz-MN/U),

w zakresie kształtowania komfortu akustycznego uzyskanie dopuszczalnych poziomów hałasu
w środowisku:
- na terenie Kz-MN jak dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej,
- na terenie Kz-MN/U jak dla terenów mieszkaniowo-usługowych,

ochronę istniejących drzew, a w przypadku kolizji z planowaną infrastrukturą lub zabudową,
wymóg ich przesadzenia lub wprowadzenia nowych nasadzeń na danym terenie,

zagospodarowanie zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia,

zaopatrzenie w wodę pitną z sieci wodociągowej, a do czasu jej realizacji dopuszczenie
stosowania indywidualnych ujęć wody,

zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych na terenie,

odprowadzenie ścieków bytowych i przemysłowych do sieci kanalizacji sanitarnej,
a do czasu jej realizacji dopuszczenie stosowania szczelnych zbiorników bezodpływowych,

zakaz lokalizacji stacji paliw, myjni, warsztatów samochodowych, blacharni, lakierni lub szpitali
dla terenu Kz-MN/U.
33
Zakres wprowadzonych do projektu mpzp zapisów dotyczących ochrony poszczególnych
elementów środowiska uznaje się za właściwy i wystarczający. Należy jednak zaznaczyć, iż warunkiem
zachowania dotychczasowego stanu i prawidłowego funkcjonowania środowiska w obrębie terenów
zlokalizowanych w granicach omawianego obszaru będzie precyzyjne wyegzekwowanie ustaleń
projektu mpzp, zwłaszcza tych w zakresie nieprzekraczalnych parametrów zabudowy, restrykcyjne
przestrzeganie przepisów i wymogów ochrony środowiska, wynikających z obowiązujących przepisów
prawa.
Podsumowując należy stwierdzić, że realizacja ustaleń miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego dla terenu w rejonie ulicy Czarnohorskiej w Poznaniu, poprzez sformułowanie
szczegółowych rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych, pozwoli na uporządkowanie znajdujących się
na tym obszarze terenów przy jednoczesnym zachowaniu dbałości o stan poszczególnych
komponentów środowiska.
10.
STRESZCZENIE
Prognoza oddziaływania
na środowisko dotyczy projektu miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego dla terenu w rejonie ul. Czarnohorskiej w Poznaniu. Projekt planu
opracowywany jest na podstawie uchwały Nr XXXIX/577/VI/2012 Rady Miasta Poznania z dnia
16 października 2012 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego dla terenu w rejonie ulicy Czarnohorskiej w Poznaniu.
Podjęcie prac projektowych w zakresie opracowania niniejszego planu miejscowego wyniknęło
przede wszystkim z konieczności zmiany obowiązującego obecnie na omawianym terenie planu dla
obszaru „Otoczenie Jeziora Rusałka” w Poznaniu28. Przesłanką do wprowadzenia zmian w istniejącym
już planie była zmiana w ewidencji gruntów przeznaczenia niektórych działek w granicach niniejszego
planu z terenów leśnych na działki budowlane. Drugim powodem zmiany planu była jego wewnętrzna
niezgodność w odniesieniu do gospodarki wodno-ściekowej. Ponieważ na omawianym obszarze nie ma
sieci kanalizacji sanitarnej, w ustaleniach planu nie może znaleźć się zapis nakazujący odprowadzenie
ścieków komunalnych z terenów mieszkaniowych do sieci kanalizacji sanitarnej bez możliwości
stosowania rozwiązań czasowych. W związku z powyższym podjęta została uchwała w sprawie
przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu
w rejonie ulicy Czarnohorskiej w Poznaniu, która pozwoli na uwzględnienie powyższych aspektów.
Przedmiotowy projekt planu dotyczy terenu kliku działek geodezyjnych położonych pomiędzy
ul. Lutycką, ul. Czarnohorską, ul. Karkonoską i terenami leśnymi, stanowiącymi otoczenie jeziora
Rusałka. Jest to obszar położony w obrębie północno-zachodniego (golęcińskiego) klina zieleni
w odległości około 4,5 km od centrum miasta. Obecnie zlokalizowana jest tu jedynie pojedyncza
zabudowa
o charakterze zarówno mieszkaniowym, jak i usługowym. Powierzchnia obszaru objętego
sporządzeniem planu miejscowego wynosi 1,6 ha.
W zakresie przeznaczenia terenów w projekcie miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego dla terenu w rejonie ul. Czarnohorskiej w Poznaniu ustalono: tereny zabudowy
mieszkaniowej jednorodzinnej w klinie zieleni (Kz-MN) oraz tereny zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej lub usługowej w klinie zieleni (Kz-MN/U).
Negatywne oddziaływania realizacji ustaleń planu będą dotyczyć powierzchni ziemi oraz
warunków gruntowo-wodnych (przede wszystkim z uwagi na prace ziemne i brak wodno-ściekowej
infrastruktury technicznej), jak również szaty roślinnej i zwierząt. W krótkich okresach czasu
negatywne oddziaływania dotyczyć będą również emisji zanieczyszczeń oraz hałasu.
Do przedmiotowego projektu mpzp wprowadzono szereg zapisów, których realizacja umożliwi
zniwelowanie lub ograniczenie w maksymalnym możliwym stopniu niekorzystnych oddziaływań na
środowisko, wynikających z realizacji ustaleń planu, dotyczących lokalizacji nowych inwestycji. W tym
zakresie w projekcie określono m.in. maksymalne powierzchnie zabudowy na terenach działek
budowlanych, minimalne udziały powierzchni biologicznie czynnej, jakie muszą być zachowane
28
Uchwała Nr XIX/240/VI/2011 Rady Miasta Poznania z dnia 18 października 2011 r. (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2012, poz. 1502
z dnia 23.03.2012 r.).
34
w obrębie działek budowlanych, minimalne powierzchnie nowo wydzielonych działek (1200 m 2).
W sposób szczegółowy określono także zasady prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej,
zagospodarowania wód opadowych i roztopowych, ograniczenia w zakresie zaopatrzenia w ciepło oraz
działania mające na celu ochronę istniejącej zieleni. Z uwagi na wprowadzenie zabudowy
mieszkaniowej ważne było również wprowadzenie zapisów ustalających uzyskanie właściwego klimatu
akustycznego oraz uniemożliwiających lokalizację na analizowanym obszarze przedsięwzięć mogących
zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (z wyjątkiem dopuszczonych ustaleniami
planu oraz inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej – z uwzględnieniem pozostałych
zapisów projektu mpzp).
35

prognoza oddziaływania na środowisko

Transkrypt

Podobne dokumenty

Wniosek o dokonanie zmiany przeznaczenia terenu w miejscowym

Uzasadnienie Miejscowego planu zagospodarowania

Do Burmistrza ……………………….. Wniosek o zmianę

zał 2.odt - GMINA SUWAŁKI

UZASADNIENIE DO UCHWAŁY NR XXXVI/607/VII/2016 RADY

Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej realizuje w tym miejscu

Księże Małe i Wielkie część zach_Uzasadnienie do uchwały_O…

GP.K4-Karta informacyjna-opracowanie i zmiany mpzp