W Dzień Bożego Narodzenia - Stowarzyszenie Polaków na Krymie

2011
№ 33 Grudzień
Декабрь 2011
Comiesięczne wydanie Stowarzyszenia Polaków na Krymie
Ежемесячное издание Крымского общества поляков
W Dzień Bożego
Narodzenia
Wszystko jest, jak przed rokiem:
na szybach srebrne kwiaty
i ten sam obraz w ramach okien;
świat biały, jak opłatek...
Będzie wilia!—Uśmiechną się ludzie,
do świątecznej zasiądą wieczerzy—
błogosławiony grudzień!...
“W żłobie leży—któż pobieży...”
Pomyśl: na cudzej ziemi wśród obcych,
tacy jak ty młodzi chłopcy
i małe dziewczęta
zaśpiewają tę samą kolędę.
Drodzy czytelnicy naszej gazety!
W nasze domy i serca przychodzą świetliste i radosne Święta Bożego Narodzenia.
Już ponad dwa tysiące lat przynoszą
ludziom wiarę w szczęśliwą przyszłość,
nadzieję na zwycięstwo dobra nad złem,
miłość bliźniego, oczekiwanie uzdrowienia
i zbawienia, zesłanego przez Syna Bożego.
Z wyrazami najgłębszego szacunku życzymy Państwu wszystkiego najlepszego
z okazji Świąt! Niech spełnią się Państwa
najskrytsze marzenia! Powodzenia we
wszystkich sprawach oraz optymizmu! Zdrowia, wesołych Świąt, harmonii w rodzinie
i wszelkiej pomyślności! Szczęść Boża!
Chrystus się rodzi! Alleluja!
Redakcja
Pamiętaj: będą
ludzie smutni, opuszczeni,
niepotrzebni nikomu—i nikt z nimi
słowa nie zamieni,
nie zaprosi do swego domu...
Weź do ręki biały opłatek,
choćbyś nawet nie miał go
z kim dzielić—
i życz szczęścia całemu światu;
niech się wszystkie serca rozweselą!...
o. Franciszek Czarnowski
Дорогие читатели нашей газеты!
В Ваши дома и сердца всесогревающим
светом приходит радостный вселенский
праздник Рождества Христова.
Уже более двух тысяч лет он несет людям веру в счастливое будущее, надежду на торжество добра над злом, любовь
к ближнему, ожидание исцеления и спасения, посланного Сыном Божьим.
С огромным уважением позвольте поздравить всех вас с этим замечательным
праздником! Пусть исполнятся ваши самые
сокровенные мечты и желания.Удача и оптимизм пусть будут вашими верными спутниками! Желаем здоровья, веселых праздников, семейного благополоучия и успехов
на долгие годы! Божьей Благодати!
Христос родился! Прославляйте Его!
Редакция
1
П
Życzą Wszystkim radosnych
Świąt Bożego Narodzenia!
раздником, который в польской
традиции занимает очень важное место, является Рождество.
Особая атмосфера царит в канун
Рождества—Сочельник (в Польше он называется Вигилия). С этим днем связано
больше всего обрядов, обычаев и верований. Сочельник—самый семейный польский праздник. Практически в каждом
польском доме в это уникальное время не
могут пропустить елку, облатки, колядки
и подарки.
В канун Рождества почти все польские
семьи ставят в своем доме елку и украшают
ее. Это одна из самых молодых традиций
Рождества. Ранее польские дома в празд-
2
ничные дни украшались только ветками
или верхушками хвойных деревьев (сосны, пихты или ели), подвешенными к потолку. Они были предназначены для защиты дома и его обитателей от злых сил.
А звезда, установленная обычно на верхушке, символизировала Вифлеемскую
звезду. Новогодняя елка в ее нынешнем
виде пришла в Польшу в восемнадцатом
веке из Германии.
В сельской местности элементом
праздничной декорации были также
вязанки злаков, снопы сена или соломы. По старинному поверью, они несли
хороший урожай, достаток в доме, но
также напоминали о яслях—месте рож-
B
oże Narodzenie zajmuje w polskiej tradycji miejsce szczególne.
Wigilia jest najpiękniejszym i najbardziej rodzinnym świętem w
roku, z którym wiąże się najwięcej obrzędów i wierzeń. Towarzyszą mu magiczna
atmosfera, niezapomniane emocje, tradycja, kultywowana z pietyzmem od pokoleń.
W prawie każdym polskim domu w tym
wyjątkowym czasie nie może zabraknąć
choinki, opłatka, kolęd, prezentów.
Na Wigilię Bożego Narodzenia niemal
każda polska rodzina umieszcza w swoim mieszkaniu i dekoruje choinkę. Jest to
jedna z najmłodszych tradycji wigilijnych.
Początkowo, w tym również na ziemiach
polskich, popularna była „jodełka”, czyli wierzchołek sosny, jodły lub świerku
zawieszony u pułapu. Drzewko to miało
chronić dom i jego mieszkańców od złych
mocy. A gwiazda, zawieszana często na jej
szczycie, symbolizuje Gwiazdę Betlejemską. Choinka w obecnej formie przyjęła się
w Polsce dopiero w XVIII w. i zwyczaj ten
przeniósł sie z Niemiec.
Na wsi stawiano kiedyś często niewymłócone snopy zboża w czerech kątach
izby, w której odbywała sie wigilijna wieczerza. Zwykle pod białym obrusem gospodyni domu umieszcza źdźbła siana,
które wyciągają uczestnicy kolacji. Źdźbło
długie i proste wróży dobry rok bez kłopotów i komplikacji.
Wierzono również, że o północy zwierzęta rozmawiają ludzkim językiem, lecz
podsłuchanie takiej rozmowy nie przynosiło szczęścia.
Na stole stawia się dodatkowe nakrycie
dla zbłąkanego wędrowca czy niespodziewanego gościa, który w tak szczególnym
dniu nie powinien być sam. Pusty talerz
to również wyraz pamięci o bliskich, którzy
odeszli. Pięknym staropolskim zwyczajem
jest zapraszanie na Wigilie ludzi samotnych—tak, aby w ten wieczór nikt nie był
opuszczony i smutny.
24 grudnia, tuż po zapadnięciu zmierzchu, dzieci pilnie wypatrują pierwszej
gwiazdy na niebie. To znak, że można już
zaczynać uroczystą wieczerzę wigilijną.
Najważniejszym momentem kolacji wigilijnej jest przełamywanie się opłatkiem
i składanie sobie życzeń. To znak pojednania, miłości, przyjaźni i pokoju, a przede
wszystkim wybaczania.
Piękny ten zwyczaj zachował sie w Polsce do czasów obecnych. Dla dzieci jest
to chyba najpiękniejszy wieczór w roku,
w którym atmosfera baśni urzeczywistnia
sie na parę godzin, gdy pod pięknie ubraną
choinką, w świetle kolorowych światełek
znajdują prezenty o których marzyły.
Na stole powinno znajdować się 12 postnych potraw, symbolizujących 12 miesię-
дения Иисуса Христа. Сегодня об этом
обычае напоминает небольшой пучок
сена под скатертью, которой накрывают
праздничный стол.
Считается также, что в полночь животные могут говорить на человеческом языке, но подслушивание таких разговоров
не принесет счастья.
На стол обязательно ставят дополнительный прибор для случайного гостя или
одинокого путника, если таковой заглянет
на огонек. Пустая тарелка — это также память о близких, которых уже нет с нами.
До настоящего времени сохранился красивый старый польский обычай приглашать в гости одиноких людей в канун Рождества, чтобы в этот вечер никому не было
грустно и одиноко.
24 декабря, вскоре после заката, дети
внимательно следили за появлением первой звезды на небе, восход которой является сигналом к началу торжественного
ужина. Затем все делятся друг с другом
облаткой—освященным хлебцем в знак
единения, любви, дружбы и мира и прежде
всего, прощения. Делясь облаткой, люди
желают друг другу здоровья, счастья и благополучия.
Этот обычай в Польше сохранился
с давних времен. Для детей это самый любимый вечер года, когда несколько часов
царит сказочная атмосфера. А под красиво
убранной елкой, среди разноцветных светящихся огоньков они находят подарки
о которых мечтали.
Польский ужин, называемый также
вечерей, состоит исключительно из постных блюд. Традиция диктует, что кушаний
на столе должно быть ровно 12, по числу месяцев в году, или по другой версии — по числу апостолов. И каждое из них
нужно попробовать.
Каждый регион в Польше предпочитает собственные блюда в канун Рождества,
но в каждом доме во время этого ужина
преобладают грибы, капуста, мак, изюм, сухофрукты.
Польский стол не может обойтись
без грибного бульона или горячего свекольного отвара с „ушками” — маленькими
пельменями с грибной начинкой, густого
грибного супа, постных блюд из тушеной
капусты (например, капусты с грибами или
вареников с капустно-грибной начинкой.
Главными являются рыбные блюда, которыми славится польская кухня. В ней
существует множество способов приготовления изысканных и очень вкусных
кушаний: супы, селедочные салаты, рыба
под разными соусами, рыба в сметане, заливное, рыба печеная, жареная и отварная
со специями. Традиционными являются запеченный карп и заливное.
Трудно представить польский ужин
в Сочельник без макового рулета, медовых
пряников, хрустящего домашнего печенья
с миндалем, грецкими орехами и изюмом,
и компотом из сушеных яблок, груш, слив.
К старинным польским блюдам, которые
подают в Польше во время праздничного
ужина, принадлежит кутья из перетертого
мака, пшеницы и меда. Присутствие этого магического кушанья на столе в канун
Рождества символизирует давний обряд
единения с душами умерших.
Неотъемлемой частью празднования
Рождества является коляда. Название коляда появилось давно. Оно происходит
от слова «calendae», так римляне называли
начало каждого месяца. Эти колядки, особенно январские, или новогодние, отмечались очень радостно, во время них играли,
пели, желали всего наилучшего и дарили
подарки.
С течением времени колядками стали
называть не только песни на Рождество,
но и появившийся обычай ходить от дома
к дому с празднично-новогодними пожеланиями. Традицией стало посещение священником прихожан в своих домах .
cy lub 12 apostołów. Każdego dania należy
choćby skosztować.
Każdy region w Polsce preferuje własne
dania wigilijne, jednak w każdym domu
w czasie tej jedynej kolacji w roku dominują grzyby, kapusta, mak, bakalie, suszone
owoce. Na polskim stole nie może zabraknąć czerwonego lub grzybowego barszczu
z uszkami z nadzieniem grzybowym, pierogów z kapustą i grzybami, przyrządzanych
na wiele sposobów śledzi, ryb, sałatek.
Tradycyjnym przysmakiem jest karp smażony i w galarecie.
Świąteczne desery to makowce, miodowe pierniki, kruche ciasteczka z migdałami,
orzechami i rodzynkami, a także kompot
z suszonych jabłek, gruszek, śliwek.
Szczególne znaczenie przypisuje się kutii (pszenica z makiem i z miodem), która
jest reliktem dawnych obrzędów ku czci
zmarłych.
Nierozłącznym elementem Świąt Bożego Narodzenia jest kolęda. Nazwa kolęda
pojawiła się dawno temu. Wywodzi się ona
od słowa „calendae”, tak bowiem Rzymianie nazywali początek każdego miesiąca.
Owe kalendy, szczególnie styczniowe, czyli noworoczne, obchodzili bardzo radośnie,
bawili się, śpiewali, składali sobie życzenia
i obdarowywali prezentami.
Z biegiem czasu kolędą zwano nie tylko
pieśń na Boże Narodzenie, ale także zwyczaj chodzenia po domach z życzeniami
świąteczno — noworocznymi czy odwiedzanie przez kapłana parafian w ich domach.
3
Kapusta wigilijna
Składniki, 4 porcje:
• 800 g kapusty kiszonej
• 50 g suszonych grzybów, najlepiej prawdziwków
(ewentualnie mieszanych z podgrzybkami)
• 1 marchewka
• 1 duża cebula
• 4 łyżki oleju roślinnego
• 1 łyżka mąki
• sól, świeżo zmielony czarny pieprz, cukier do smaku
Przygotowanie:
Grzyby umyć pod bieżącą wodą, włożyć do rondelka, zalać 1 szklanką ciepłej, przegotowanej wody, moczyć przez kilka godzin lub przez noc. Grzyby gotować w wodzie w
której się moczyły, przez około 20 minut. Odcedzić zachowując oddzielnie wywar i grzyby. Większe grzyby pokroić na mniejsze kawałki.
Kapustę odcisnąć i posiekać, włożyć do garnka i zalać przecedzonym wywarem
z grzybów. Gotować początkowo w odkrytym garnku na większym ogniu, następnie już
pod przykryciem na małym, aż do miękkości przez około 40–60 minut.
Marchewkę obrać, umyć i zetrzeć na tarce o dużych oczkach. Dodać do gotującej się
kapusty na 10 minut przed końcem jej gotowania.
Obrać i posiekać cebulę w drobną kosteczkę. Zeszklić na patelni na 2 łyżkach oleju.
Na patelni rozgrzać pozostałe 2 łyżki oleju, dodać mąkę i podgrzewać mieszając aż
zrobi się jasnobrązowa zasmażka.
Cebulę, zasmażkę i grzyby dodać do ugotowanej kapusty, wymieszać, zagotować.
Doprawić solą, pieprzem i ewentualnie cukrem. Zdjąć z ognia i jeśli kapustę będziemy podawać dopiero w kolejnych dniach, najlepiej zamknąć ją jeszcze gorącą w słoiki.
Po ostudzeniu wstawić do lodówki. Kapusta dłużej postoi, jeśli będzie przyrządzona bez
zasmażki. Można ją dodać dopiero przed samym podaniem.
Makowiec wykwintny tradycyjny
Kutia
Przygotowanie:
Ziarna pszenicy z makiem, rodzynkami i migdałami.
Składniki:
• 1 szklanka ziaren pszenicy
• 1 szklanka maku
• ½ szklanki cukru pudru (lub do smaku)
• aromat migdałowy
• 4 łyżki miodu
• 5 dag rodzynek
• 5 dag migdałów
• ½ szklanki słodkiej śmietanki
Przygotowanie:
Pszenicę oczyścić, zalać na noc wrzącą
wodą. Następnego dnia zagotować, odcedzić, zalać świeżą wodą i gotować do miękkości (3–4 godziny). Znów odcedzić.
Mak opłukać, sparzyć, odsączyć i zemleć w maszynce z gęstym sitkiem. Połączyć z odcedzoną pszenicą, z rozpuszczonym i podgrzanym miodem oraz z cukrem
pudrem i aromatem migdałowym. Dodać
posiekane bakalie. Wymieszać i wstawić
na kilka godzin do lodówki.
Podawać ze śmietanką w oddzielnym
dzbanuszku. Można też śmietankę wymieszać z kutią jeszcze przed włożeniem
do lodówki.
4
Składniki:
Ciasto:
• 23 g świeżych drożdży
• 6 żółtek
• 80 g drobnego cukru do wypieków lub cukru
pudru
• ziarenka z 1 laski wanilii (ewentualnie kilka
kropli ekstraktu z wanilii)
• 380 g mąki pszennej tortowej
• 190 ml ciepłego mleka
• 110 g masła, roztopionego i ostudzonego
Masa makowa:
• 250 g maku
• 25 g orzechów włoskich, grubo posiekanych
• 25 g rodzynek, najlepiej sułtanek
• 25 g smażonej skórki pomarańczowej, według
przepisu, znajdującego się tutaj lub gotowej,
kandyzowanej
• ¼ kostki miękkiego masła, 50 g
• 1 kieliszek likieru amaretto (opcjonalnie)
• 5 jajek, oddzielnie żółtka od białek
• 1 szklanka cukru pudru
• gotowa polewa lukrowa
Ciasto: Do kubka skruszyć drożdże, wymieszać
z 1/4 szklanki ciepłego mleka, 1 łyżeczką cukru
i 2 łyżkami mąki. Przykryć i odstawić na 15 minut
w ciepłe miejsce do wyrośnięcia (kubek można wstawić na kilka minut do średnio gorącej
wody aby ułatwić rozwój drożdży).
Żółtka utrzeć z cukrem na puszysty krem. Laskę wanilii przeciąć na pół, łyżeczką
wyłuskać ziarenka i dodać je do ubitej masy. Wymieszać z przesianą mąką, drożdżami, resztą ciepłego mleka oraz roztopionym i ostudzonym masłem. Wyrobić elastyczne i dość luźne ciasto, przez około 10 minut, aż zacznie odchodzić od ręki. Przykryć
ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce do wyrośnięcia, na około 1 godzinę (naczynie
z ciastem można wstawić na kilkanaście minut do średnio gorącej wody aby ułatwić
wyrastanie).
Masa makowa: Mak umieścić na sitku i przelać wrzątkiem, dokładnie odsączyć i odparować. Zmielić dwukrotnie w maszynce sitkiem do maku (o najmniejszych oczkach).
Do zmielonego maku dodać posiekane orzechy, rodzynki, skórkę pomarańczową, miękkie
masło, oraz likier amaretto. Żółtka utrzeć z cukrem pudrem i wymieszać z masą makową,
następnie ubić pianę z białek i również wymieszać z masą.
Wyrośnięte ciasto wyłożyć na podsypaną mąką stolnicę i wyrabiać przez 2–3 minuty. Ciasto
rozwałkować na podsypanym mąką arkuszu papieru do pieczenia, całość przenieść na blachę
do pieczenia. Pokryć masą makową i zawinąć w roladę, skleić
ciasto na łączeniach, zarówKierownik projektu Halina Cwietkowa
no wzdłuż rolady jak i na jej
Numer opracowały Halina Cwietkowa,
końcach. Przykryć luźno przeJulia Czajkowska
źroczystą folią i odstawić na
Metrampaż
Ilja Zabrodski
30 minut do wyrośnięcia. PieRedakcja
Symferopol, ul. Morozowa, 13
karnik nagrzać do 180 stopni,
+38 (099) 060–50–31
wstawić ciasto i piec przez 45
[email protected]
minut. Gdyby wierzch zanadto
http://opk.at.ua
się rumienił, przykryć folią aluminiową. Ostudzić i polać lugazeta opublikowana dzięki
krem, udekorować orzechami
wsparciu finansowemu fundacji
oraz bakaliami.
Pomoc Polakom na Wschodzie