Benchmarking miast: narzędzia online i przykłady

Benchmarking miast
Prezentacja aplikacji online
6 XI 2013 | Warszawa | Katarzyna Wojnar
Benchmarking miast
Benchmarking miast w praktyce – omówienie
metody w oparciu o przykłady
6 XI 2013 | Warszawa | Jakub Rok
Plan prezentacji
Cel: przedstawienie procedury benchmarkingu rezultatów na dwóch
przykładach, z wykorzystaniem krajowych baz danych i narzędzi
ESPON
•
Uwagi wstępne + model postępowania
•
Benchmarking miast z perspektywy administracji centralnej, w
oparciu o narzędzie ESPON HyperAtlas
•
Benchmarking miast z perspektywy administracji regionalnej, w
oparciu o Bank Danych Lokalnych GUS
•
Benchmarking miast z perspektywy administracji lokalnej
•
Konkluzja
Uwagi wstępne
Przedstawione przykłady są ćwiczeniami – nie mają charakteru pełnego
procesu benchmarkingowego. Co to oznacza w praktyce?
•
Skupiliśmy się na ocenie rezultatów; pełne wykorzystanie potencjału
uczenia się w oparciu o BM wymaga także analizy procesów
•
Wykorzystaliśmy tylko dane ilościowe; dane jakościowe pozwoliłyby na
pogłębienie uzyskanego obrazu.
•
Każde ćwiczenie oparliśmy na 1 źródle danych; łączenie źródeł daje
możliwość doboru bardziej adekwatnych wskaźników
•
Pominęliśmy partycypację społeczną; proces ten jest kluczowy dla
zdefiniowania charakteru badania i interpretacji wyników. Konsultacje
wymuszają iteratywność procesu – wprowadzanie modyfikacji w oparciu
o informacje zwrotne
Nasz model postępowania
Punkt wyjścia: potrzeba
Badana jednostka
Kategoria porównania
Zdefiniowanie celu
Kontekst działań strategicznych
Priorytety i główne wyzwania
Dobór jednostek odniesienia
Skala przestrzenna porównania
Kryteria selekcji
Selekcja wskaźników
Wybór bazy danych/ narzędzia
Dopasowanie wskaźników
Obliczenia
Przeliczenia, rozwiązywanie ew. problemów metodologicznych
Analiza wyników
Wizualizacja wyników
Analiza i próba interpretacji
BM z perspektywy administracji centralnej I
CEL: Porównanie wyników społeczno-gospodarczych regionów,
które do niedawna opierały swoją gospodarkę na przemyśle ciężkim i
wydobyciu węgla, a następnie zostały zmuszone do restrukturyzacji
swojej bazy gospodarczej  dla województwa śląskiego
•
Powiązanie z celami Strategii Europa 2020
•
Kryteria porównania: rynek pracy, demografia, siła gospodarki
•
Dobór jednostek odniesienia: podobna historia przekształceń
gospodarczych + porównywalne znaczenie w kraju + Europa
Środkowa i Środkowo-Wschodnia
•
•
Zagłębie Ruhry, Zagłębie Saary (Niemcy), Zagłębie Ostrawskie
(Czechy), Dolina Jiu (Rumunia)
Selekcja wskaźników – narzędzie ESPON HyperAtlas
BM z perspektywy administracji centralnej II
WSKAŹNIKI
•
Rynek pracy
•
•
•
Demografia
•
•
wskaźnik aktywności zawodowej osób w wieku 15-64 lata
stopa bezrobocia
odsetek młodych (15-29 lat) w ogólnej liczbie aktywnych zawodowo
Siła gospodarki
•
•
PKB w przeliczeniu na mieszkańca wg parytetu siły nabywczej
produktywność pracy wg parytetu siły nabywczej
W odniesieniu
do średniej dla
regionów
przyległych
Źródło: oprac.
własne na
podst. ESPON
HyperAtlas
BM z perspektywy administracji centralnej III
PKB per
capita:
typologia
Źródło: oprac.
własne na
podst. ESPON
HyperAtlas
Wartość
bezwzględna
Względem
średniej
krajowej
Region
Stopa bezrobocia
Aktywność
zawodowa
% młodych w ludności
aktywnej zawodowo
PKB w przeliczeniu na
mieszkańca [PSN]
Produktywność
pracy [PSN]
Śląsk (PL)
19% | 107%
72% | 103%
33% | 96%
12400 | 108%
17200 | 105%
Kraj Morawsko-Śląski (CZ)
14% | 175%
72% | 101%
31% | 100%
14400 | 85%
20000 | 83%
Vest (RU)
7% | 93%
71% | 101%
33% | 95%
8870 | 113%
12500 | 111%
Saarland (DE)
11% | 97%
66% | 99%
25% | 95%
25400 | 97%
38600 | 98%
Arnsberg (DE)
12% | 109%
66% | 98%
26% | 99%
24300 | 93%
37100 | 95%
BM z perspektywy administracji regionalnej I
CEL: Ocena wyników w dziedzinie ochrony środowiska w miastach
na prawach powiatu z województwa kujawsko-pomorskiego
•
Na bazie wyzwań zidentyfikowanych w sektorowej Strategii BEiŚ
oraz Strategii rozwoju woj. kujawsko-pomorskiego do 2020 roku
•
Kryteria porównania: zarządzanie przestrzenne, energetyka, jakość
powietrza, jakość wód, gospodarka odpadami oraz świadomość
ekologiczna.
•
Grupa odniesienia: średnia dla miast na prawach powiatu
•
•
Bydgoszcz, Toruń, Grudziądz, Włocławek
Selekcja wskaźników – Bank Danych Lokalnych GUS
BM z perspektywy administracji regionalnej II
WSKAŹNIKI
•
Zarządzanie przestrzenne: % terenów z mpzp oraz udział terenów zielonych
•
•
•
•
Energetyka: brak danych na poziomie NUTS-4
Jakość powietrza: emisja zanieczyszczeń powietrza na 1 mieszkańca
Jakość wód: % ścieków oczyszczanych w wymagających oczyszczania
Gospodarka odpadami: ilość odpadów zmieszanych na 1 mieszkańca
•

Świadomość ekologiczna: zużycie wody na 1 korzystającego
Wskaźnik nakładów: wydatki na OŚ na 1 mieszkańca [średnia trzyletnia]
•
Przeliczenie wskaźników dla obszaru funkcjonalnego (grodzki+ziemski)
•
Podejście dynamiczne: 2005-2012
•
Wskaźniki: relatywne – względem średniej, względem 2005 roku
BM z perspektywy administracji regionalnej III
2,5
WYNIKI 2012
względem średniej dla 4 miast
2
1.mpzp
2.ter. zielone
1,5
3.emisja
4.ścieki
1
5.odpady
0,5
0
6.zuż. wody
7.wydatki OŚ
Bydgoszcz
Toruń
% wyniku
z 2005
UJĘCIE
DYNAMICZNE
Bydgoszcz
2005-2012
Źródło: oprac.
własne na podst.
BDL
Grudziądz
Włocławek
odchylenie od średniej `12
zielony: in plus
2.ter. zielone
3.emisja
4.ścieki
5.odpady
6.zuż. wody 7.wydatki OŚ
104
73
95
89
90
108
Toruń
115
43
46
122
96
47
Grudziądz
108
102
104
114
95
104
Włocławek
100
96
105
143
95
538
BM z perspektywy administracji lokalnej I
A teraz przykład ‘z życia wzięty’ – Łódź 2011
Cel: Wkład merytoryczny do diagnozy strategicznej na potrzeby
opracowania strategii rozwoju miasta Łódź do 2020 roku
•
Kryteria porównania:
•
•
Grupa odniesienia: miasta konkurencyjne
•
•
Pozyskiwanie inwestora, Komunikacja miejska, Partycypacja
społeczna, Gospodarka komunalna/ mieszkaniowa, Współpraca
metropolitalna, Rynek pracy, Spółki miejskie
Białystok, Gdynia, Kraków, Poznań, Rzeszów, Warszawa, Wrocław
Źródła danych: dane ilościowe z różnych źródeł + dane jakościowe
z badań wykonanych na potrzeby benchmarkingu
BM z perspektywy administracji lokalnej II
Dane
ilościowe
Źródło: Strategia Rozwoju
Miasta Łódź 2020+,
Diagnoza Strategiczna
Konkluzja I
MODELE BENCHMARKINGU
•
Zuniwersalizowane porównania wewnętrzne
•
•
•
Modele mogą się przenikać
całe grupy jednostek w kraju, np. powiaty ziemskie lub stolice wojewódzkie
podobne jednostki w regionie (vide przykład kujawsko-pomorskiego) lub w
kraju (przykład Łodzi)
Porównania obszarów specyficznych
•
•
•
Lista jest otwarta
jednostka o specyficznym charakterze + podobne podmioty z kraju i/lub
zagranicy (vide przykład Śląska)
wybrane obszary województwa, np. miasto centralne, układ policentryczny,
obszary specyficzne + jednostki spoza regionu/kraju
Dystans do lidera
•
wybrane jednostki z regionu/kraju + zidentyfikowany lider zewnętrzny lub
wewnętrzny
Konkluzja II
Na co zwracać uwagę?
•
Kryteria: czy są dopasowane do celu? czy uwzględniają kontekst
strategiczny?
•
Dobór grupy odniesienia: czy dostosowany do celu? czy umożliwia
skuteczne porównanie?
•
Dane: czy istotnie różnicują? czy są wiarygodne?
•
Obliczenia: jak poprawić adekwatność wskaźników? jak zwiększyć
wartość poznawczą?
•
…. co jeszcze?
Dziękuje za uwagę
Jakub Rok
[email protected]
Centrum Europejskiej Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG) UW
www.euroreg.uw.edu.pl
ĆWICZENIE
ĆWICZENIE: Zaprojektowanie analizy benchmarkingu miast
TEMAT: ocena atrakcyjności miast jako miejsca zamieszkania dla
osób z wyższym wykształceniem w wieku 20-40 lat:
• kraju (grupa 1) – 3 ośrodków metropolitalnych
• regionu (grupa 2) – układ miast w wybranym województwie
• miasta (grupa 3) – wybrane miasto
ZADANIE
ZADANIE
ZADANIE
ZADANIE
ZADANIE
ZADANIE
1: KONCEPTUALIZACJA
2: WYBÓR GRUPY ODNIESIENIA:
3: WYBÓR KRYTERIÓW 4 z 8
4: PRZEGLĄD DOSTĘPNYCH DANYCH
5: WYBÓR WSKAŹNIKÓW
6: EW. WIZUALIZACJA I INTERPRETACJA
Kryteria
1. Jakość życia
2. Rozwój gospodarczy
3. Rynek pracy
4. Jakość środowiska
5. Innowacyjność
6. Potencjał demograficzny
7. Usługi publiczne
8. Dostępność przestrzenna