Polityka klimatyczno

Załącznik nr 1 do
Zielonej Księgi Narodowego Programu Redukcji Emisji Gazów Cieplarnianych
Polityka klimatyczno-energetyczna UE
OPRACOWANIE
Grupa Robocza ds.
Czystych Technologii Węglowych
Społeczna Rada Narodowego
Programu Redukcji Emisji
Warszawa, maj 2010 r.
Dokumenty definiujące politykę energetyczno-klimatyczną UE
Międzynarodowe ramy prawne dla redukcji emisji gazów cieplarnianych
Przepisy dotyczące procesów wychwytywania, transportu i składowania CO2 są częścią
szerszej regulacji, związanej z przeciwdziałaniem zmianom klimatu. Najważniejszą podstawą
prawną do prowadzenia działań zmierzających do powstrzymania zmian klimatu jest Ramowa
Konwencja ONZ w sprawie Zmian Klimatu (UNFCCC), którą podpisano w Rio de Janeiro w 1992
roku na Międzynarodowej Konferencji ONZ dotyczącej Środowiska i Rozwoju.
Cel Konwencji to takie ustabilizowanie ilości gazów cieplarnianych w atmosferze, które nie
będzie skutkować istotnymi zmianami klimatu, a także ustabilizowanie emisji gazów
cieplarnianych w takim okresie, by ekosystemy w sposób naturalny mogły się przystosować do
zachodzących zmian klimatu. Działania zmierzające do przeciwdziałania zmianie klimatu nie mogą
zagrażać wytwarzaniu żywności ani zasadom zrównoważonego rozwoju.
Uzupełnieniem Konwencji UNFCCC jest Protokół z Kioto, będący międzynarodowym
porozumieniem w zakresie przeciwdziałania globalnemu ociepleniu z 1997 roku1. Wedle ustaleń
zawartych w Protokole, państwa uprzemysłowione do 2012 roku mają obniżyć emisję sześciu
gazów cieplarnianych o około 5% w porównaniu do poziomu z roku 1990. Protokół z Kioto będzie
obowiązywać do końca roku 2012, a obecnie toczą się globalne negocjacje dotyczące przyjęcia
nowego światowego porozumienia w tej sprawie2.
Aby osiągnąć cele określone w Konwencji UNFCCC oraz w Protokole z Kioto, Unia
Europejska przyjęła szereg regulacji i instrumentów, które mają skutkować redukcją emisji gazów
cieplarnianych.
Wstępne dokumenty definiujące europejską strategię energetyczną (2006-2007)
1
2
Protokół wynegocjowano na konferencji w Kioto w 1997. Traktat wszedł w życie 16 lutego 2005 r.
http://unfccc.int.
2
W marcu 2006 roku Komisja Europejska opublikowała Zieloną Księgę: „Europejska
strategia na rzecz zrównoważonej, konkurencyjnej i bezpiecznej energii”3, która określa kierunki
niezbędne dla osiągnięcia bezpieczeństwa sektora energetycznego w UE, a także celów związanych
ze zmianami klimatu, gdzie podkreślono następujące priorytety:

zapewnienie bardziej zrównoważonej, efektywnej i zróżnicowanej energii,

walka ze zmianami klimatycznymi

strategiczny plan technologii w dziedzinie energetyki. W dokumencie zapisano, że CCS
jedną z istotnych technologii, możliwych do zastosowania w celu redukcji emisji CO2.
W styczniu 2007 roku Komisja Europejska przedstawiła kolejny zbiór dokumentów
wyznaczających kierunki strategii Unii Europejskiej w zakresie energii. Głównym dokumentem
strategii był Komunikat Komisji „Ograniczenie globalnego ocieplenia do 2°C w perspektywie roku
2020 i dalszej”4.
W skład pakietu wchodził także m. in. „Komunikat KE do Rady i Parlamentu Europejskiego
w sprawie zrównoważonej produkcji energii z paliw kopalnych: cel – niemal zerowa emisja ze
spalania węgla po 2020 r”. W Komunikacie podkreślono, że radykalne zmniejszenie emisji
dwutlenku węgla powstającego przy spalaniu będzie możliwe, jeśli zostaną rozwinięte nowe
technologie. Komisja zakłada, że około roku 2020 technologie CCS mogą być na tyle
zaawansowane, że będzie je można stosować w skali komercyjnej. Komisja wskazała również, że
zostaną podjęte kroki, które pozwolą stworzyć ramy prawne i ekonomiczne dla rozwoju technologii
CCS, oraz zapowiedziała, że w UE powstanie 10 – 12 zakładów demonstracyjnych do 2015 roku.
Pakiet Energetyczno- Klimatyczny (2008)
W styczniu 2008 roku Komisja Europejska opublikowała pakiet klimatyczno –
energetyczny, będący zbiorem projektów aktów prawnych, wprowadzających założenia polityki
energetycznej do wspólnotowego systemu prawnego. Pakiet zawierał m.in. projekt Dyrektywy,
dotyczącej geologicznego składowania dwutlenku węgla, jak również Komunikat o wspieraniu
podejmowania na wczesnym etapie działań demonstracyjnych w dziedzinie zrównoważonej
3
4
http://europa.eu/generalreport/pl/2006/rg37.htm#fn1
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=SEC:2007:0007:FIN:PL:HTML
3
produkcji energii z paliw kopalnych. Projektowi Dyrektywy towarzyszyła Ocena Oddziaływania
Dyrektywy CCS 5.
Dokumenty tworzące pakiet klimatyczno – energetyczny były przedmiotem negocjacji i
prac instytucji Unii Europejskiej w ciągu 2008 roku. W grudniu 2008 roku osiągnięto porozumienie
i przyjęto ustalenia dotyczące przyszłego prawa wspólnotowego również w zakresie CCS.
Ostatecznie, akty tworzące pakiet klimatyczno – energetyczny opublikowano oficjalnie w czerwcu
2009 roku6.
Technologia CCS jest również w części objęta przepisami nowelizującymi europejski
system handlu emisjami ETS, przede wszystkim w zakresie finansowania budowy zakładów
demonstracyjnych z technologią CCS. Przyjęto też, że wychwycony i bezpiecznie składowany
dwutlenek węgla będzie uważany za nie wyemitowany do atmosfery w ramach EU ETS.
Wśród decyzji najważniejszych dla Polski można wskazać:
•
pracujące w Polsce instalacje będą mogły w okresie 2013-2019 skorzystać z tzw. okresu
przejściowego w odniesieniu do proponowanego obowiązku zakupu całości uprawnień na
aukcjach,
•
instalacje działające na rynku na dzień 31.12.2008 r. będą nabywały na aukcjach jedynie
część uprawnień. Przykładowo, w roku 2013 instalacje zobowiązane będą do zakupu 30%
uprawnień na aukcjach (wartość odniesiona do ich średnio-rocznych zweryfikowanych
emisji w latach 2005-2007). Tempo redukcji ilości darmowych uprawnień w kolejnych
latach jest w gestii Polski natomiast ilość ta będzie maleć do roku 2019.
•
darmowe uprawnienia będą mogły również pozyskać instalacje, które w wymienionym
powyżej terminie fizycznie rozpoczęły działania inwestycyjne na potrzeby produkcji
energii elektrycznej.
5
Commission Staff Working Document - Accompanying document to the Proposal for a Directive of the European
Parliament and of the Council on the geological storage of carbon dioxide. Impact Assessment {COM(2008) 18 final}
{SEC(2008) 55} oraz Commission Staff Working Document - Accompanying document to the Proposal for a Directive
of the European Parliament and of the Council on the geological storage of carbon dioxide. Summary Impact
Assessment {COM(2008) 18 final} {SEC(2008) 54}
6
http://eur-lex.europa.eu/JOHtml.do?uri=OJ%3AL%3A2009%3A140%3ASOM%3APL%3AHTML
4
•
docelowo, w roku 2020 instalacje będą nabywać na aukcjach 100% uprawnień. W roku
2018 Polska może złożyć do Komisji Europejskiej wniosek o przedłużenie okresu
przejściowego wraz z uzasadnieniem. Komisja może wniosek przyjąć bądź odrzucić.
•
w okresie przejściowym Polska będzie miała możliwość zastosowania systemu wskaźników
emisyjnych zależnych od wykorzystywanego paliwa (węgiel, gaz) w celu określenia ilości
darmowych uprawnień do emisji. Wskaźniki te będą odzwierciedleniem najbardziej
efektywnych środowiskowo instalacji w UE.
•
ponadto, w latach 2013-2016 Polska będzie mogła wykorzystać przychody ze sprzedaży
uprawnień na budowę wysoce efektywnych elektrowni. Możliwe będzie także
dofinansowanie przez Państwa członkowskie do 15 proc. kosztów inwestycji dla nowych
instalacji przystosowanych do wychwytu i składowania CO2, których poziom efektywności
przekracza poziomy zawarte w załączniku I decyzji KE z dnia 21 grudnia 2006 r.
(2007/74/WE).
Dyrektywa o geologicznym składowaniu dwutlenku węgla (2009)
Dyrektywa 2009/31/WE w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla, przyjęta
przez UE w dniu 23 kwietnia 2009 roku, ma na celu zapewnienie sprawnej i bezpiecznej realizacji
demonstracyjnych projektów CCS na terytorium państw członkowskich. Dyrektywa ta nie obejmuje
wszystkich zagadnień związanych z wychwytywaniem, transportem i składowaniem CO2, dlatego
przy tworzeniu odpowiednich ram prawnych (implementujących dyrektywę) państwa członkowskie
powinny wziąć pod uwagę przepisy wcześniejszych aktów prawnych UE:
 Dyrektywy 2008/1/WE z dnia 15 stycznia 2008 r. dotyczącej zintegrowanego zapobiegania
zanieczyszczeniom i ich kontroli.
 Dyrektywy 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych
przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne.
 Dyrektywy 2004/35/WE z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialności za
środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku
naturalnemu.
 Dyrektywy 2003/87/WE z dnia 13 października 2003 r. ustanawiającej system handlu
przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie.
5
Ponieważ Unijna Dyrektywa bardzo ogólnie odnosi się do transportu CO2, należy tutaj
uwzględnić doświadczenia innych państw, które wprowadziły odpowiednie regulacje w tym
zakresie.
Dyrektywa CCS reguluje szereg kwestii związanych z bezpiecznym wdrażaniem i rozwojem
technologii wychwytywania i geologicznego składowania dwutlenku węgla. Do państw
członkowskich należy jej odpowiednia transpozycja do prawa krajowego, a co za tym idzie
wyznaczenie właściwego organu lub organów, które będą odpowiedzialne za wypełnianie
obowiązków wynikających z Dyrektywy CCS. Wyznaczenie takiego organu(ów) powinno
gwarantować, iż dotrzymane zostaną najwyższe standardy bezpieczeństwa. Ważne jest również,
aby właściwy organ był gwarantem sprawności procesu rozwoju technologii oraz coraz szerszego
jej wykorzystania w skali krajowej.
Kompetencje właściwego organu, bezpośrednio wynikające z dyrektywy CCS, podzielić
można na pięć obszarów:

Wydawanie pozwoleń na poszukiwanie
Dyrektywa jasno określa, że to państwa członkowskie zachowują prawo do wskazania na swoim
terytorium obszarów, na których można lokalizować składowiska. Przy wyborze lokalizacji należy
zwrócić szczególną uwagę na ryzyko wycieku oraz wpływ na środowisko lub zdrowie.

Wydawanie pozwoleń na składowanie
Państwa członkowskie powinny zapewnić, by na każdym składowisku działał tylko jeden
operator i aby nie było dozwolone wykorzystywanie składowiska do sprzecznych ze sobą
zastosowań. Właściwy organ powinien zadbać o to, żeby przyznanie pozwolenia było jednoznaczne
z
zapewnieniem
bezpieczeństwa
procesu
składowania.
Pozwolenie
zawierać
wymogi
eksploatacyjne informacje dotyczące łącznej ilości CO2, ciśnienia graniczne w zbiorniku oraz
zatwierdzony plan monitorowania i wymogi dotyczące raportowania

Kontrolowanie składowisk
Odpowiedzialny za monitoring składowiska w fazie eksploatacyjnej będzie jego operator.
Monitoringu dokonywał on będzie na podstawie przedstawionego i zatwierdzonego przez właściwy
6
organ planu monitorowania, który ma zapewnić, że prowadzona będzie na bieżąco ocena, czy
zatłoczony CO2 zachowuje się w oczekiwany sposób, czy pojawiła się migracja lub wyciek i czy
dany wyciek ma szkodliwy wpływ na środowisko lub zdrowie ludzkie.
Ponadto, wyznaczony organ powinien założyć i prowadzić rejestr udzielonych pozwoleń na
składowanie, jak również wszystkich zamkniętych składowisk i okolicznych kompleksów
składowania.

Wycofanie pozwolenia na składowanie i zamknięcie składowiska
Właściwy organ powinien być również kompetentny do dokonania zmiany, przeglądu,
aktualizacji oraz wycofania pozwolenia na składowanie. Ponadto, powinien reagować przy
każdorazowym powiadomieniu o wyciekach lub o znaczących nieprawidłowościach, jak również
jeżeli raporty dostarczone przez operatorów lub przeprowadzone kontrole wykazały niezgodność z
warunkami pozwolenia. W przypadku wycofania pozwolenia, właściwy organ ma obowiązek
wydać nowe pozwolenie lub zamknąć składowisko. Do czasu zamknięcia składowiska właściwy
organ przejmuje za nie odpowiedzialność, a były operator ponosi tego koszty.

Transgraniczny transport i składowiska
Transgraniczny transport CO2, jak i transgraniczne składowiska mogą doprowadzić do
utworzenia nowego rynku energii elektrycznej i ciepła oraz do pobudzenia konkurencji na tym
rynku w zależności od względnych cen dwutlenku węgla i CCS. Dlatego też państwa członkowskie
zobowiązane są do ustalenia, na jakich warunkach operatorzy mają udzielać dostępu do sieci
transportowych i składowisk.
Europejski program na rzecz naprawy gospodarczej EEPR (2009)
Formalne ramy wsparcia budowy zakładów demonstracyjnych przewidziano także w
ramach Europejskiego Planu Naprawy Gospodarczej7.
7
Regulation (EC) No 663/2009 of the European Parliament and of the Council of 13 July 2009 establishing a
programme to aid economic recovery by granting Community financial assistance to projects in the field of energy (Dz.
U. L 200/31 z 31.7.2009).
7
W dniu 9 grudnia 2009 Komisja Europejska zatwierdziła 15 projektów energetycznych,
które w znaczący sposób przyczynią się do naprawy gospodarczej w UE, a jednocześnie podniosą
poziom bezpieczeństwo dostaw energii i znacznie ograniczą emisje CO2. Komisja przyznała 1 mld
euro sześciu projektom wychwytywania i składowania dwutlenku węgla oraz 565 mln euro
dziewięciu projektom dotyczącym morskiej energii wiatrowej.
Decyzja Komisji stanowi podstawę dla rozwoju dwóch kluczowych zrównoważonych
technologii CCS i źródeł odnawialnych, które będą miały istotne znaczenie dla naszej walki ze
zmianami klimatu. Ta wyjątkowa decyzja podjęta przez Komisję jest nie tylko impulsem dla
gospodarki i zatrudnienia, lecz także wsparciem dla innowacyjnych technologii energetycznych,
które mogą doprowadzić do stworzenia nowych miejsc pracy i przyczynić się do wzrostu w
przyszłości.”
Promując technologie wychwytywania i składowania dwutlenku węgla Komisja uznaje stałe
znaczenie energii pochodzącej z paliw kopalnych i potrzebę przejścia na niskoemisyjny system
energetyczny. Wybrane projekty w dziedzinie innowacyjnych technologii energetycznych
przyczynią się do realizacji wiążących celów w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i
energii odnawialnej do 2020 r. i w późniejszym okresie. Komisja Europejska przyznała promesę
dofinansowania w wysokości 100 -180mln Euro następującym przedsięwzięciom:
Tabela 1. Instalacje energetyczne zakwalifikowane do dofinansowania w programie EEPR CCS
Maksymalne
dofinansowanie
Lokalizacja
Rodzaj układu
Jaenschwalde (Niemcy)
Oksy-spalanie
180
Porto-Tolle (Włochy)
Po spalaniu
100
Rotterdam (Holandia)
Po spalaniu
180
Bełchatów (Polska)
Po spalaniu
180
Oksy-spalanie
180
IGCC
180
Compostella (Hiszpania)
Hatfield (Wielka Brytania)
mln euro
8
Dyrektywa EU ETS (2010)

Europejski system handlu emisjami
Europejski system handlu emisjami, wprowadzony na początku 2005 roku, jest oparty na
handlu zezwoleniami na emisje dwutlenku węgla i innych gazów cieplarnianych. Zbudowany w
oparciu o innowacyjne mechanizmy zapoczątkowane przez protokół z Kioto – międzynarodowy
handel emisjami, mechanizm czystego rozwoju (Clean Development Mechanism – CDM) i
instrument wspólnych wdrożeń (Joint Implementation – JI) – obowiązkowy system wkrótce stał się
motorem ekspansji międzynarodowego rynku emisji. ETS leżał u podstaw, a w tym momencie jest
gwarantem osiągnięcia celów wyznaczonych m.in. w pakiecie energetyczno klimatycznym.
Centralnym elementem europejskiego systemu handlu emisjami jest wspólna „waluta”
handlowa w postaci uprawnień na emisje. Jedno zezwolenie daje prawo do wyemitowania jednej
tony dwutlenku węgla.
Limit całkowitej ilości rozdysponowanych uprawnień tworzy niedobór konieczny do
zaistnienia handlu. Przedsiębiorstwa, które utrzymują swoje emisje poniżej przyznanego im pułapu,
mogą sprzedać nadwyżki uprawnień po cenie określonej przez popyt i podaż w danym okresie. Te
przedsiębiorstwa, które mają trudności z utrzymaniem emisji w granicach uzyskanych uprawnień,
mają kilka możliwości do wyboru. Mogą podjąć kroki w celu zredukowania swoich emisji (np.
zainwestować w bardziej efektywną technologię lub korzystać ze źródeł energii emitujących mniej
dwutlenku węgla); mogą zakupić dodatkowe zezwolenia i/lub kredyty CDM/JI na rynku; mogą też
połączyć oba te rozwiązania. Taka elastyczność zapewnia redukcję emisji w najbardziej opłacalny
sposób.
Do tej pory większość uprawnień przydzielono obiektom nieodpłatnie. Ma to związek z
podziałem wprowadzania ETS na trzy etapy, tak zwane okresy handlowe.

Etap pierwszy – tzw. faza pilotażowa – trwał od 1 stycznia 2005 r. do 31 grudnia 2007 r.

Obecny etap drugi, który trwa od 1 stycznia 2008 r. do 31 grudnia 2012 r., zbiega się w
czasie z „pierwszym okresem zobowiązań” w ramach protokołu z Kioto. W ramach tego
etapu maksymalny pułap darmowych uprawnień do emisji może wynieść 6,5 % poniżej
poziomu z 2005 roku, gwarantując w ten sposób, że nastąpi rzeczywista redukcja emisji.
9

Etap 3 obejmie osiem lat, od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2020 r. Począwszy od roku
2013, europejski system handlu emisjami ma zostać znacznie wzmocniony i rozszerzony
tak, aby możliwe stało się wypełnienie celów Pakietu E-K.
Na tę chwilę w ETS funkcjonuje 30 państw –27EU, jak również Islandia, Lichtenstein i
Norwegia.
W sektorach przemysłowych europejski system handlu emisjami obejmuje obecnie około 11
tys. najbardziej energochłonnych instalacji w branży produkcyjnej oraz wytwarzania energii. Co
ważne, od 2012 r. rozszerzony system obejmie również emisje powstające podczas lotów do i z
lotnisk europejskich.
Ustalając cenę za każdą tonę wyemitowanego węgla, europejski system handlu emisjami
zachęca do inwestycji w technologie niskowęglowe. Zmusza on zarządy przedsiębiorstw do wzięcia
pod uwagę kosztów emisji, ukierunkowując w ten sposób pomysłowość i kreatywność
przedsiębiorców na wynajdowanie innowacyjnych i mniej kosztownych sposobów walki ze
zmianami klimatu.

Zmiana systemu EU ETS w 2009
Zmiana systemu EU ETS wprowadzona Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady
2009/29/WE
z
dnia
23 kwietnia 2009 r.,
zmieniająca
dyrektywę 2003/87/WE
o
usprawnieniu i rozszerzeniu wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów
cieplarnianych (Dz. U. L 140 z 5.6.2009) opiera się na następujących założeniach:
1. Jedna dla całej UE pula uprawnień do emisji w ramach ETS
2. Pula maleje o 1,74% rocznie w skali UE
3. Od 2013: uprawnienia kupowane przez aukcje
4. Przychody ze sprzedaży uprawnień: do budżetu państw członkowskich
5. Państwa powinny wykorzystać co najmniej 50% przychodów z aukcji na ograniczanie
emisji CO2, m.in.:
–
Rozwój OZE
–
Zapobieganie wylesianiu
10
–
Rozwój CCS
–
Efektywność energetyczną
–
Pomoc krajom rozwijającym się
–
Rozwiązanie problemów społecznych (np. związane z wzrostem cen energii)
•
Z ETS wyłącza się małe instalacje przemysłowe
•
Dotyczy instalacji do 35 MW, z emisją mniej niż 25 000 t CO2 rocznie w okresie 3 lat
poprzedzających wejście w życie nowelizacji Dyrektywy ETS
•
Warunek: Wprowadzenie równoważnych celów redukcji emisji dla małych instalacji, np.
przez wprowadzenie odpowiednich podatków

Inwestycje z budżetu
Zgodnie z Dyrektywą ETS, Polska powinna wykorzystać co najmniej 50% przychodów z aukcji na
ograniczanie emisji CO2. Możliwe przychody 2013-2020:
–
1,8 miliarda pozwoleń
–
Założenie: ok. 50% pozwoleń będzie nieodpłatne = 900 mln pozwoleń do sprzedaży
na aukcji
–
Cena: 39 euro
–
Razem: 900 mln x 39 eur = 35 miliardów euro
–
50% na ograniczanie emisji CO2:17,5 mld euro, czyli 70 mld PLN w budżecie w
latach 2013-2020 na ograniczanie emisji CO2, m.in.:

•
OZE
•
Zapobieganie wylesianiu
•
CCS
•
Efektywność energetyczną
•
Pomoc krajom rozwijającym się
•
Rozwiązanie problemów społecznych (np. związane z wzrostem cen energii)
Polski kontekst
W okresie do 2012 roku przewidziano przydział bezpłatnych uprawnień do emisji CO2 dla
Polski. W tym okresie przewidziano zakup brakujących uprawnień na rynku ETS po
11
prognozowanej cenie w wysokości 25 euro za tonę CO2. Istniejące źródła energii elektrycznej oraz
te, których budowa rozpoczęła się przed końcem 2008 roku (i które uzyskały zgodę Komisji
Europejskiej) obejmie stopniowo zwiększający się obowiązek zakupu uprawnień do emisji CO2 na
aukcjach od poziomu 30% w 2013 roku do 100% w roku 2020. Dla nowych źródeł energii
elektrycznej wystąpi obowiązek zakupu 100% uprawnień do emisji na aukcjach. Wyjątkiem od
reguły będą instalacje, w których zastosowane zostaną innowacyjne technologie zapewniające
ograniczenie emisji CO2 (m.in. kogeneracja, czy czyste technologie węglowe). Analizy wykazują,
że cena uprawnień do emisji w 2030 roku plasować się będzie na poziomie 30-60 euro za tonę CO2.
Wsparcie projektów demonstracyjnych CCS z NER 300 (2010)
Wsparcie finansowe budowy zakładów demonstracyjnych ma pochodzić ze sprzedaży
pozwoleń na emisję CO2 w ramach Rezerwy dla Nowych Jednostek – New Entrance Reserve
(„NER-300”), przewidzianej w art. 10(a) 8 zreformowanej Dyrektywy EU ETS.
Komisja ogłosiła Projekt "Decyzja Komisji ustanawiająca kryteria i środki dotyczące
finansowania komercyjnych projektów demonstracyjnych mających na celu bezpieczne dla
środowiska wychwytywanie i geologiczne składowanie CO2 oraz projektów demonstracyjnych w
zakresie innowacyjnych technologii energetyki odnawialnej realizowanych w ramach systemu
handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie, ustanowionego dyrektywą
2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady”, D007721/02, Bruksela 2010 8.
Kwota przeznaczona na wsparcie budowy zakładów demonstracyjnych będzie zależeć od
ceny uprawnień, przy czym szacuje się, że w grę wchodzi kwota 7-12 mld euro. Obecnie trwają
prace nad uszczegółowieniem tej regulacji.
Komisja przyjęła 2 lutego 2010 Decyzję przedstawiającą kryteria selekcji i działania
organizacyjne potrzebne dla sfinansowania komercyjnych projektów demonstracyjnych CCS z New
Entrants Reserve (NER 300). Decyzja zostanie oficjalnie opublikowana za kilka miesięcy w
Official Journal of the European Union. Najważniejsze ustalenia Decyzji są następujące:
8
http://www.ner300.com/wp-content/uploads/2010/03/FINAL_PL.doc.
12

Europejski Bank Inwestycyjny EBI będzie zaangażowany w selekcję projektów i konwersję
300 milionów pozwoleń na gotówkę

CCS Demo będzie wspierał najlepsze projekty przy geograficznym zrównoważeniu
lokalizacji w dwustopniowej procedurze: najpierw kraje członkowskie zdecydują, które
projekty chcą wspierać (dofinansować), a następnie przedstawią wniosek do EBI i
poinformują Komisję

konkurs odbędzie się w dwóch rundach: 8 instalacji przy wsparciu 200 milionów pozwoleń
w konkursie rozstrzygniętym do 31 grudnia 2011 (co najmniej jeden w każdej kategorii) i
100 milionów pozwoleń w konkursie rozstrzygniętym do 31 grudnia 2013.

ustala się cztery kategorie: energetyka minimum 250 MW dla technologii pre-combustion,
post-combustion i oxyfuel oraz instalacje przemysłowe (rafinerie,, cementownie, huty żelaza
i aluminium)

głównym kryterium w każdej kategorii będzie koszt instalacji w stosunku do ton
wychwyconego CO2 lub wyprodukowanych czystych MWh energii.

dofinansowanie projektu może wynieść do 50% kosztów związanych z instalacją CCS (nie
więcej niż 15% dostępnego budżetu konkursu), istotną część kosztów poniesie operator
instalacji. Kwotę dofinansowania należy pomniejszyć o grant uzyskany w konkursie EEPR

beneficjenci pomocy publicznej są zobowiązani do dzielenia się wiedzą i informacjami
związanymi z instalacją CCS
Europejski Strategiczny Plan w Dziedzinie Technologii Energetycznych (2007)
Komisja Europejska szacuje, że realizacja celów UE związanych z energią i zmianami
klimatycznymi w zakresie redukcji gazów cieplarnianych oraz odnawialnych źródeł energii będzie
kosztowało UE 70 mld euro rocznie. Obok wyzwań wynikających ze zmian klimatu, istotne
znaczenie ma zachowanie bezpieczeństwa energetycznego UE w obliczu rosnącej zależności od
importu energii, którego spodziewany wzrost ma osiągnąć 65% w 2030 r. Zależność od samego
importowanego gazu prawdopodobnie sięgnie 84% dostaw do 2030 r. Do osiągnięcia tych celów
niezbędne jest obniżenie kosztów zielonej energii i pobudzanie innowacyjności w sektorze
energetycznym. W tym celu przygotowano europejski strategiczny plan (SET-Plan) w dziedzinie
technologii energetycznych,.
13
Komisja postuluje dla realizacji SET-Planu budżet 50 miliardów euro (w okresie 10 lat)
pochodzących ze środków publicznych i prywatnych. Oznacza to potrojenie wydatków na badania
w sektorze energii w UE z 3 do 8 mld rocznie. Finansowanie SET-Planu ma odbywać się na
zasadzie partnerstwa publiczno-prywatnego w postaci
Europejskich Inicjatyw Przemysłowych
(EII). SET-Plan dzieli się na sześć programów składowych, tzw Europejskich Inicjatyw
Przemysłowych (EII):

European Wind Initiative: rozwój wielkich turbin I systemów w zastosowaniach do
instalacji lądowych i morskich,

Solar Europe Initiative: wielkoskalowa demonstracja technologii fotovoltaicznych i siłowni
słonecznych,

Bio-energy Europe Initiative: Biopaliwa i ich znaczenie dla realizacji celu zapewnienia
udziału 10% w ogóle paliw w sektorze transportowym,

European
CO2
capture,
transport
and
storage
initiative:
rozwój
technologii
wychwytywania i składowania związków węgla (ang. CCS) jako kluczowy dla obniżenia
emisji gazów cieplarnianych pod warunkiem zagwarantowania ich skuteczności
i bezpieczeństwa. Wsparcie dla realizacji 12 projektów demonstracyjnych CCS,

European electricity grid initiative: rozwój inteligentnych sieci elektroenergetycznych,

Sustainable nuclear fission initiative: prace badawcze i rozwojowe nad technologiami
trzeciej i czwartej generacji.
Posłem sprawozdawcą w Parlamencie Europejskim był prof. Jerzy Buzek, który podkreślił,
że „Unia musi osiągnąć cele w zakresie redukcji gazów cieplarnianych i energii odnawialnej
zachowując konkurencyjną gospodarkę. Unia staje się zależna od dostaw energii, SET-Plan ma
pomóc uniezależnić się Wspólnocie i zmniejszyć koszty energii dla konsumentów. Niezbędne jest
dofinansowanie programu z poziomu UE”.
14