Analizy i opinie - ChronmyKlimat.pl
Transkrypt
Analizy i opinie - ChronmyKlimat.pl
Program: Klimat i Energia Analizy i opinie w cyklu: „Zmiany klimatu: wyzwania dla polityki” Nr 5 (styczeń)/2010 „CCS w polskich dokumentach strategicznych” Dariusz Dybka Ewa Gąsiorowska Postępujące zmiany klimatyczne mają wpływ na politykę, gospodarkę i na codzienne życie Polaków. Stanowią one globalne wyzwanie nie tylko dla polityków, ale dla całych społeczności, jak również dla każdego z nas. Mając na uwadze złożoność problemów związanych ze zmianami klimatu, dostrzegamy pilną potrzebę debaty publicznej angażującej szerokie spektrum partnerów, w tym przedstawicieli świata polityki, nauki, środowisk biznesowych, administracji publicznej oraz organizacji pozarządowych. Wierzymy, że szanse i zagrożenia związane ze zmianami klimatu powinny być odzwierciedlone w priorytetowych założeniach polskiej polityki wewnętrznej i zewnętrznej oraz na forum Unii Europejskiej i ONZ. Widzimy potrzebę działań, szczególnie ze strony instytucji szeroko rozumianego społeczeństwa obywatelskiego, zmierzających do podniesienia świadomości społecznej w zakresie zmian klimatycznych oraz wynikających z nich konsekwencji dla Polski. CCS w polskich dokumentach strategicznych Wzajemne powiązanie zagadnień klimatu, energii i bezpieczeństwa energetycznego w przypadku Polski koncentruje się na sposobach wykorzystania węgla jako podstawowego surowca energetycznego, który z jednej strony jest wyjątkowo niepożądany z punktu widzenia klimatu, jednocześnie będąc funkcjonalnym elementem dla bezpieczeństwa energetycznego Polski. Unia Europejska stawiając sobie ambitne cele w dziedzinie klimatu i lokując w tym swój przyszłościowy interes gospodarczy i polityczny, uwzględnia rolę węgla w polityce energetycznej. W odpowiedzi na działania strategiczne UE, Polska przygotowała dokumenty uwzględniające zarówno cele redukcji emisji jak i innowacji technologicznych, które mają do nich prowadzić. Raport Polska 2030 wyzwania rozwojowe jest efektem prac Zespołu Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów. Definiując przyszłość energetyczną i klimatyczną Polski, dokument ten odnosi się bezpośrednio do użycia technologii wychwytywania i sekwestracji węgla widząc dla niej zastosowanie w Polsce. Dokument strategiczny Polityka energetyczna Polski do 2030r. Polityka zakłada poza rozwojem sektora energii atomowej rozwój czystych technologii węglowych, CCS oraz 20% energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Kwestie związane z wychwytywaniem, transportem i składowaniem CO 2 w sposób logiczny wpisują się w zakres VI kierunku Polityki dotyczącego ograniczenia oddziaływania energetyki na środowisko. Osiągnięcie takich założeń ma być możliwe dzięki: wykorzystaniu przychodów z aukcji uprawnień do emisji CO 2 do wspierania działań ograniczających emisję gazów cieplarnianych, wprowadzenie standardów budowy nowych elektrowni w systemie przygotowania do wychwytywania CO2 oraz określenie krajowych możliwości geologicznego składowania dwutlenku węgla, w tym w pustych złożach ropy naftowej i gazu ziemnego na dnie Morza Bałtyckiego, aktywny udział w realizacji inicjatywy Komisji Europejskiej, dotyczącej budowy obiektów demonstracyjnych dużej skali, w zakresie technologii wychwytywania i magazynowania dwutlenku węgla (CCS), wykorzystanie technologii CCS do wspomagania wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego, zintensyfikowanie badań naukowych i prac rozwojowych nad technologią CCS oraz nowymi technologiami pozwalającymi 1 wykorzystać wychwycony CO2 jako surowiec w innych gałęziach przemysłu, wsparcie działań w zakresie ochrony środowiska z wykorzystaniem m.in.: funduszy europejskich. Przepisy o CCS powinny określać ramy prawne do wszelkich wskazanych wyżej zagadnień, aby zapewnić odpowiednie warunki do jej realizacji. Przedmiotem dyrektywy w sprawie geologicznego składowania CO 2 jest bezpieczeństwo składowania i środowisko. Regulacja prawna musi objąć zagadnienia wyboru składowiska i pozwolenia na składowanie, warunki eksploatacji i zamknięcia składowiska, powołanie organu nadzorującego i odpowiedzialnego po przekazaniu przez operatora oraz prawo dostępu do sieci transportu CO2. Przygotowanie legislacji jest zadaniem kompleksowym ze względu na wiele dziedzin prawa, które będą wymagały dostosowania. Mowa tutaj o prawie rzeczowym, prawie ochrony środowiska, zapisach dotyczących wywłaszczenia, odpowiedzialności państwa, ryzyka związanego z transportem i składowaniem oraz przepisów transgranicznych, gdyby inne kraje chciały przesyłać lub składować CO2 na terytorium Polski. Polski rząd ma obowiązek wdrożyć dyrektywę do kwietnia 2011 roku. Za prace nad projektem ustawy odpowiada Ministerstwo Środowiska. Wśród zainteresowanych powstaniem tej regulacji znajdują się również instytucje prywatne, które ze względu na działalność energetyczną będą realizować projekty CCS. Szczególnie aktywne pozostają przedsiębiorstwa działające w ramach Polskiej Platformy Czystych Technologii Węglowych.1 Ministerstwo Środowiska w połowie 2008 roku przyjęło program „Działania Ministerstwa Środowiska w celu rozpoznania struktur geologicznych dla podziemnego składowania dwutlenku węgla”, aby określić możliwości sekwestracji dwutlenku węgla na terenie Polski oraz przedstawienie priorytetowych kierunków działań Ministra Środowiska w tym zakresie, w tym także dostosowanie przepisów prawa krajowego w zakresie regulowanym dyrektywą w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla. W listopadzie 2009 roku, Ministerstwo Środowiska przedstawiło projekt założeń ustawy określającej zasady zatłaczania CO 2 do warstw geologicznych, propozycje rozwiązań dotyczących monitorowania składowiska oraz jego zamknięcia oraz rozwiązania w zakresie 1 Polska Grupa Energetyczna S.A., Południowy Koncern Energetyczny S.A., GDF Suez Polska, EDF Polska Sp. z o.o., CEZ Polska, Dalkia Polska, Fortum Power and Heat Polska Sp. z o.o., Vattenfall Poland Sp. z o.o. 2 odpowiedzialności. Zaproponowana przez Ministerstwo Środowiska propozycja rozwiązań prawnych zakłada wprowadzenie przepisów regulujących transport i składowanie CO2 do ustawy „Prawo geologiczne i górnicze”, jak również do innych ustaw takich jak: „Prawo energetyczne, ustawa o swobodzie działalności gospodarczej”, „Prawo ochrony środowiska”, „Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko”. Zakres regulacji obejmuje następujące zagadnienia: 1. zasady prowadzenia poszukiwań potencjalnych składowisk geologicznych CO2, 2. zapisy dot. lokalizacji i prowadzenia eksploatacji podziemnego składowiska dwutlenku węgla, 3. procedury związane z likwidacją składowiska, 4. zasady monitorowania składowiska w czasie eksploatacji i po jej zakończeniu, 5. regulacje w zakresie zasad ponoszenia odpowiedzialności za składowisko, 6. przepisy w zakresie działań kontrolnych, ratowniczych i naprawczych w przypadku, gdyby doszło do ewentualnego wycieku CO2 ze składowiska lub innej awarii. Dla komercyjnego wykorzystania technologii niskowęglowych konieczne jest stworzenie warunków do ich wdrażania – możliwości budowy infrastruktury przesyłowej i składowisk oraz warunki, przede wszystkim finansowe do rozwoju technologii wychwytywania CO2. Konieczne jest wsparcie rządu, szczególnie w zakresie informowania o bezpieczeństwie składowania. Zastosowanie rozwiązań wymagających intensywnych przygotowań oraz długiego okresu implementacji wymaga podejścia strategicznego. Ramy, które przyjęła UE wymagają bezzwłocznego działania. Od 2013 roku będziemy zobligowani do zakupu pozwoleń na emisje, przy czym do 2020 nie będą one rozdzielane na zasadzie rynkowej. Jeśli Polska chce korzystać z węgla w sposób zgodny z prawem UE to musi liczyć się z koniecznością wdrożenia CCS. DARIUSZ DYBKA Członek Programu Klimat i Energia w Centrum Stosunków Międzynarodowych w Warszawie EWA GĄSIOROWSKA Główny Specjalista ds. Regulacji, Vattenfall Heat Poland S.A. 3