Arleta Nerka Equal Treatment of the Insured in

Transkrypt

Arleta Nerka Equal Treatment of the Insured in
Equality
Równoœæ
H&(/$')I/&;'
!…6'()G&/'$8/,$)%0)$./)r,:6&/")#,)</,:#%,)€'9=)
1/(/2$/")r::6/:)
1
7$@1);! 43@8#1.5! ;)2! U4$@1);! 1-48#)-@3! ;)2W! 14! )! L$;1@5! 1-4.#8*3-.! 843'! =5!
.93!4.).3!.$!L8#483/!.9#$8F9!;)2/!.93!1'3)!$%!4$@1);!4$;1')#1.5!=5!3-48#1-F!
)!%)1#!)-'!'1F-1j3'!3m14.3-@3!%$#!);;[email protected],3-4&!7L#3)'1-F!.93!#14B!.$!291@9!
)!L3#4$-!14!3mL$43'!)-'!3m.3-'1-F!1.!.$!.93!*)m1*8*!-8*=3#!$%!L3#4$-4!
3mL$43'!.$!.93!4)*3!#14B!U4$@1);!4$;1')#1.5W!9)4!)!;$-F!.#)'1.1$-Y&!
I3-3#);;5/!4$@1);!1-48#)-@3!;)2!14!'3j-3'!)4!)!43.!$%!4.)-')#'4!F$C3#-S
1-F!*)-').$#5!;3F);!#3;).1$-4!34.)=;1493'!%$#!.93!L8#L$43!$%!L#$C1'1-F!.93!
1-48#3'[email protected],3-4!21.9!=3-3j.4!%#$*!)!'3'1@).3'!L8=;1@!%8-'!.$!4).14%5!.931#!
-33'4!#348;.1-F!%#$*!#14B4!48@9!)4!["3O0&N+^0/30!U)@.4!$%!I$'WV&!M984/!4$@1);!
1-48#)-@3!%$#*4!)!4L3@1);1,3'!;3F);!454.3*!)1*3'!).!.93!L#[email protected]$-!$%!4$@1);!
1-.3#34.!$%[email protected],3-4!#3@$F-1,3'!)4!1*L$#.)-.!%#$*!.93!4$@1);!L$1-.!$%!C132&!
M93!@$-4.1.8.1$-);!;3F);!%#)*32$#B!$%!.93!#1F9.!.$!4$@1);!43@8#1.5!9)4!=33-!
43.!%$#.9!1-!(#.&!db!$%!.93!+$-4.1.8.1$-!8-'3#!291@9!)[email protected],3-!49);;!9)C3!
.93!#1F9.!.$!4$@1);!43@8#1.5!1%!1-@)L)@1.).3'!%$#!2$#B!=5!#3)4$-!$%!41@B-344!$#!
1*L)1#*3-.!)-'!8L$-!9)C1-F!)g)1-3'!.93!#3.1#3*3-.!)F3&!M93!4@$L3!)-'!
%$#*4!$%!4$@1);!43@8#1.5!.$!=3!4L3@1j3'!=5!4.).8.3c&!
N83! .$! .93! 4$@1);! )-'! 3@$-$*1@! 1*L$#.)-@3/! L)441-F! ;)24! @$-@3#-1-F!
4$@1);!1-48#)-@3!49$8;'!.)B3!'83!)@@$8-.!$%!@$-4.1.8.1$-);!L#1-@1L;34&!M93!
4$@1);!1-48#)-@3!454.3*!@$-414.3-.!21.9!@$-4.1.8.1$-);!L#1-@1L;34!@)--$.!=3!
=)43'! $-! .93! 1'3)! $%! v)=4$;8.3w! 3i8);1.5! $%! #1F9.4¨! 53./! 1.! *84.! .)B3! 1-.$!
1
J. Piotrowski, Zabezpieczenie społeczne. Problematyka i metody, KiW, Warsaw 1966, pp. 38 et seq.; A. Wąsiewicz, Z.K. Nowakowski, Prawo ubezpieczeń
gospodarczych, PWN, Warsaw–Poznań 1980, pp. 20 et seq.; W. Szubert, Ubezpieczenie społeczne. Zarys systemu, Warsaw 1987, pp. 10–11.
2 See in particular: T. Zieliński, Ubezpieczenia społeczne pracowników. Zarys systemu prawnego – część ogólna, PWN, Warsaw–Cracow 1994.
3 This moves authorization to regulate the social security system and methods of pursuing its objectives to a sub-constitutional level. A statutory social
rights protection should reflect the rights defined in the Constitution. K. Działocha, L. Garlicki (eds.), Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Komentarz, Vol. III,
Wydawnictwo Sejmowe, Warsaw 2001, commentary to art. 67.
195
!"#$%&#'(#)*+,-"%)(%-)./%0#1)+2)3)45,%&"+6)
7829:28979)))*27:>
The Critique of Law
Krytyka Prawa
)@@$8-.!.93!8-1C3#4);!@9)#)@.3#!$%!1-48#)-@3!@$C3#)F3!)-'!.93!#3;).1C3!8-1S
%$#*1.5!$%!.93!@#1.3#1)!%$#!F#)-.1-F!4$@1);!1-48#)-@3!=3-3j.4&!
2
\i8);1.5!8-'3#!.93!;)2!14!)!%8-')*3-.);!L#1-@1L;3!$%!)!'3*$@#).1@!4.).3[/!
)-'/!1-!@$-43i83-@3/!)!=)41@!@$**)-'*3-.!$%!.93!@1C1;!#1F9.4!)-'!$=;1F)S
.1$-4&!J.4!.1*3;1-344!14!8-'14L8.)=;3!@$-41'3#1-F!.93!$-SF$1-F!#3%$#*4/!L)#S
.1@8;)#;5!1-!.93!$;'S)F3!L3-41$-!;)2&!
(#.&!cV!$%!.93!+$-4.1.8.1$-!$%!.93!]3L8=;1@!$%!"$;)-'X!L#$C1'34!.9).!);;!
L3#4$-4! 49);;! =3! 3i8);! =3%$#3! .93! ;)2! )-'! -$! $-3! 49);;! =3! '14@#1*1-).3'!
)F)1-4.!1-!)-5!)4L3@.!$%!;1%3/!%$#!)-5!#3)4$-!29).4$3C3#&!(@@$#'1-F!.$!.914!
L#$C141$-/!);;!L3#4$-4!9)C3!.93!#1F9.!.$!3i8);!.#3).*3-.!=5!L8=;1@!)8.9$#1S
.134&!J.!%$;;$24!%#$*!.914!F3-3#);!L#1-@1L;3!.9).!-$!$-3!49);;!=3!'14@#1*1-).3'!
)F)1-4.!1-!L$;1.1@);/!4$@1);!)-'!3@$-$*1@!;1%3&!M93#3!)#[email protected]$-4!%#$*!
3i8);!.#3).*3-.!8-'3#!.93!+$-4.1.8.1$-&
M93!*344)F3!$%!(#.&!cV!9)4!=33-!3m.3-'3'!.$!F3-'3#!144834!1-!(#.&!cc/!
)@@$#'1-F!.$!291@9!*3-!)-'!2$*3-!49);;!9)C3!3i8);!#1F9.4!1-!%)*1;5/!L$S
;1.1@);/!4$@1);!)-'!3@$-$*1@!;1%3d&!73@&!V!$%!.914!)#.1@;3!'3j-34!.93!L#1-@1L;3!1-!
'3.)1;!L#$C1'1-F!.9).!*3-!)-'!2$*3-!49);;!9)C3!3i8);!#1F9.4/!1-!L)#.1@8;)#/!
#3F)#'1-F!3'8@).1$-/!3*L;$5*3-.!)-'!L#$*$.1$-/!)-'!.93!#1F9.!.$!3i8);!
@$*L3-4).1$-!%$#!2$#B!$%!41*1;)#!C);83/!.$!4$@1);!43@8#1.5/!.$!9$;'!$•@34/!
)-'!.$!#3@31C3!L8=;1@!9$-$#4!)-'!'3@$#).1$-4&!M914!)#.1@;34!L#$C1'34!)-!1*S
L$#.)-.!F#$8-'!%$#!3i8);1.5!1-!4$@1);!43@8#1.5&!
\i8);1.5!8-'3#!.93!;)2!)4!$-3!$%!.93!%8-')*3-.);!L#1-@1L;34!$%!)!'3*S
$@#).1@!4.).3!$%!;)2!14!@[email protected]'!21.9!.93!L#1-@1L;34!$%!H84.1@3!)-'!%)1#-344&!
(@@$#'1-F! .$! "3#3;*)-/! )=4.#)@.! H84.1@3! v14! .93! L#1-@1L;3! $%! )@.1$-! 8-S
'3#!291@9!L3#4$-4!=3;$-F1-F!.$!.93!4)*3!@).3F$#5!49$8;'!#3@31C3!3i8);!
.#3).*3-.pb&!M984/!1-!1.4!=#$)'34.!43-43/!3i8);1.5!*3)-4!.9).!);;!L3#4$-4!
3-'$23'!21.9!#1F9.4/!49)#1-F!.93!4)*3!1*L$#.)-.!@9)#)@.3#14.1@!49$8;'!
=3!.#3).3'!3i8);;5/!21.9!.93!843!$%!.93!4)*3!@#1.3#1)&!6$!L3#4$-4!@)-!=3!
'14@#1*1-).3'!)F)1-4.!L#$C1'3'!.935!49)#3!)!4L3@1j@!@9)#)@.3#14.1@!21.9!
4
See: J. Oniszczuk, Równość– najpierwsza z zasad i orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, Leon Kozminski University, Warsaw 2004, p. 73.
The Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997, Journal of Laws No. 78, item 483 as amended.
6 A. Łabno, Zasada równości i zakaz dyskryminacji, in: L. Wiśniewski (ed.), Wolności i prawa jednostki oraz ich gwarancje w praktyce, Wydawnictwo Sejmowe, Warsaw 2006, pp. 45 et seq.
7 Ch. Perelman, O sprawiedliwości, Warsaw 1959, PWN, pp. 36 et seq.
5
196
!"#$%&#'(#)*+,-"%)(%-)./%0#1)+2)3)45,%&"+6)
7829:28979)))*27:?
Equality
Równoœæ
.93! #34.! $%! .93! 4)*L;3&! M984/! .914! v1*L$#.)-.! @9)#)@.3#14.1@w! 14! '3@141C3!
1-!*)B1-F!@$*L)#14$-4a&!71.8).1$-4!'$-p.!9)C3!.$!=3!1'3-.1@);!.$!'343#C3!
3i8);!.#3).*3-.&!vM93!;)2!*)5/!)-'!3C3-!49$8;'/!L#$C1'3!%$#!'1K3#3-.!
.#3).*3-.!$%[email protected],3-4!$-!.93!F#$8-'4!$%!@3#.)1-!@9)#)@.3#14.1@4!'3j-3'!)4!
#3;3C)-.!<!1-!.93!4L93#3!$%!3i8);1.5!$%!*3-!)-'!2$*3-!.914!21;;!@3#.)1-;5!
1-C$;C3! L#3F-)-@5! )-'! *).3#-1.5&&&wZ&! M93! 3i8);! .#3).*3-.! L#1-@1L;3! 14!
-$.!)-!$=4.)@;3!.$!'1K3#3-.1).1-F!=3.233-!;3F);!41.8).1$-!$%!.93!1-48#3'!
$-! )! H84.1j3'! )-'! %)1#! =)414/! #348;.1-F! %#$*! L#[email protected]$-! $%! .931#! H84.! 1-S
.3#34.4&! J-! 4$@1);! 1-48#)-@3! ;)2! 48@9! 4.#).1j@).1$-! 1-C$;C34! '1K3#3-@34!
1-! #3F8;).1-F! .93! #1F9.4! $%! @1.1,3-4! 21.91-! .93! 4)*3! ;3F);! %#)*32$#BY`&!
N1K3#3-.1).1$-! 1-! 4$@1);! 1-48#)-@3! 14! )'*1441=;3! 8-'3#! .93! L#1-@1L;3! $%!
%)1#-344!)-'!H84.1@3/!@$-4.1.8.1-F!.93!;3F);!%$#*!$%!1.4!1*L;3*3-.).1$-!)4!
#3F)#'4! '14.#1=8.1C3! H84.1@3&! l3#3/! L3#4$-4! 1-! .93! 4)*3! %$#*);! @).3F$#5!
49$8;'!#3@31C3!3i8);!.#3).*3-.!1-!.93!'14.#1=8.1$-!$%!=3-3j.4YY&!M984/!.93!
1-48#3'!'$!-$.!);2)54!#3@31C3!3i8);!.#3).*3-./!3&F&!293-!1.!#348;.4!%#$*!
.931#! =1$;$F1@);! '1K3#3-@34&! M93! ;)2! *)5/! $#! 3C3-! 9)4! .$/! *)B3! )'H84.S
*3-.4!.$!@$*L3-4).3!%$#!.93!)@.8);!F3-'3#!1-3i8);1.5/!1-!L)#.1@8;)#/!8-S
i834.1$-)=;5! 23)B3#! @$-4.1.8.1$-! $%! 2$*3-! #348;.1-F! %#$*! .931#! 4$@1);!
)-'!=1$;$F1@);!'1K3#3-@34YV&
3
J-! .93! @$-4.1.8.1$-);! )44344*3-.! $%! #3F8;).1$-4! @$-@3#-1-F! 4$@1);! 1-48#S
)-@3!#1F9.4!.93!L#1-@1L;34!$%!%)1#-344!)-'!H84.1@3!)#3!$%!L)#.1@8;)#!1*L$#S
.)-@3Yc&!N3@141$-4!$%!.93!+$-4.1.8.1$-);!M#1=8-);!);;$21-F!%$#!'1K3#3-.1S
).1-F!=3.233-!;3F);!41.8).1$-!$%!L3#4$-4!=3;$-F1-F!.$!.93!4)*3!#3;3C)-.!
@).3F$#5/!L#$C1'3'!)#F8*3-.4!1-!%)C$#!$%!'3L)#.1-F!%#$*!.93!F3-3#);!#8;3!
$%! 3i8);! .#3).*3-.! 1%! 48@9! '3L)#.8#3! 14! #3)4$-)=;3/! L#$L$#.1$-);! .$! .93!
41F-1j@)-@3!$%!.93!1-%#1-F3'!1-.3#34.!)-'!)#3!#3;).3'!.$!.93!@$-4.1.8.1$-);!
8 K. Działocha et al., op.cit, commentary to art. 32; M. Chmaj (ed.), Wolność i prawa człowieka w konstytucji RP, Wolters Kluwer Polska, Warsaw 2008, pp.
56 et seq.
9 M. Matey-Tyrowicz, Zasada równości traktowania kobiet i mężczyzn w świetle Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej i prawa europejskiego, in: Równość kobiet
i mężczyzn w europejskich systemach emerytalnych, Ośrodek Informacji Rady Europy, Centrum Europejskie UW, Biuletyn nr 2, Warsaw 2000, pp. 92 et seq.
10 T. Zieliński, op. cit., pp. 76–83.
11 Ibidem, p. 78; B. Wagner, Równość w ubezpieczeniach społecznych, in: Prawo pracy u progu XXI wieku, Stare problemy i wyzwania współczesności,
Materiały z XIII Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr i Zakładów Prawa Pracy, Białystok 2001, pp. 66–67.
12 Justification of the judgment of the Supreme Court of 3 December 1999, II UKN 233/99, OSNP 2001/7/235.
13 See judgments of the Constitutional Tribunal of 8 May 2000, files reference number SK 22/99; of 29 June 2001, K 23/00; of 24 April 2001, U. 9/00.
197
!"#$%&#'(#)*+,-"%)(%-)./%0#1)+2)3)45,%&"+6)
7829:28979)))*27:;
The Critique of Law
Krytyka Prawa
C);834/! L#1-@1L;34! $#! 4.)-')#'4Y[&! J.! 14! 1-)'*1441=;3! .$! '1K3#3-.1).3! =3S
[email protected],3-4!'83!.$!@#1.3#1)!@#3).1-F!@;$43'!@).3F$#134!$%!'1K3#3-.!;3F);!
4.).84&!M93!L#1-@1L;3!$%!3i8);1.5!1-!.93!H8#14L#8'3-@3!$%!.93!+$-4.1.8.1$-);!
M#1=8-);!14!@;3)#&!J.!*3)-4/!1-!.93!j#4.!L;)@3/!.9).!L3#4$-4!21.91-!)!L)#.1@8S
;)#!@;)44!U@).3F$#5W!9)C3!.$!#3@31C3!3i8);!.#3).*3-.&!(;;!L3#4$-4!3-'$23'!
21.9!)!4L3@1j@!#3;3C)-.!@9)#)@.3#14.1@!.$!.93!4)*3!3m.3-./!49$8;'!=3!.#3).3'!
3i8);;5/!.984!841-F!.93!4)*3!=3-@9*)#B/!21.9$8.!L$41.1C3!$#!-3F).1C3!'14S
@#1*1-).1$-YX&!
M93! M#1=8-);! 9$;'4! .9).! '3L)#.8#3! %#$*! 3i8);1.5! '$34! -$.! *3)-! .9).!
#3F8;).1$-4!)#3!8-@$-4.1.8.1$-);Yd&!:9).!23!-33'!14!.93!)44344*3-.!$%!.93!
'1K3#3-.1).1$-!@#1.3#1$-!=31-F!.93!=)414!%$#!48@9!'3L)#.8#3&!M93!#3)4$-4!%$#!
'1K3#3-.1).1$-!9)C3!.$f!vYW!=3!#3;3C)-./!'1#3@.;5!#3;).3'!.$!.93!L8#L$43!)-'!
3443-@3!$%!.93!#3F8;).1$-4!@$-.)1-1-F!.93!4.)-')#'4!1-!i834.1$-/!)-'!=3!843'!
%$#!.9).!L8#L$43&!N1K3#3-.1).1$-!*84.!=3!#3)4$-)=;5!H84.1j3'!)-'!21.9$8.!
#3%3#3-@3!.$!'14@#3.1$-)#5!L$23#4¨!VW!=3!L#$L$#.1$-);&!N1K3#3-.1).1$-!*84.!
=3!L#$L$#.1$-);!.$!.93!41F-1j@)-@3!$%!1-.3#34.!291@9!21;;!=3!1-%#1-F3'!8L$-!
)4!)!#348;.!$%!8-3i8);!.#3).*3-.¨!cW!=3!#3;).3'!.$!$.93#!@$-4.1.8.1$-);!C);834/!
L#1-@1L;34!$#!4.)-')#'4/!H84.1%51-F!'1K3#3-.!.#3).*3-.!$%!41*1;)#!L3#4$-4wYb&!
M984/!'1K3#3-.1).1$-!=3.233-!;3F);!41.8).1$-!$%!41*1;)#!L3#4$-4!14!*$#3!
;1B3;5!.$!=3!'33*3'!@$-4.1.8.1$-);!1%!1.!14!@$-414.3-.!21.9!.93!L#1-@1L;34!$%!
4$@1);!H84.1@3!$#!1%!1.!14!)1*3'!.$!1*L;3*3-.!.9$43!L#1-@1L;34&!Æ3./!1.!49);;!=3!
8-@$-4.1.8.1$-);!)!L#1C1;3F3!1%!-$.!48LL$#.3'!=5!.93!L#1-@1L;3!$%!4$@1);!H84S
.1@3&!J-!.914!43-43/!.93!L#1-@1L;34!$%!3i8);1.5!=3%$#3!.93!;)2!)-'!4$@1);!H84.1@3!
;)#F3;5!$C3#;)LYa&
:9).!49$8;'!=3!4.#3443'!14!.93!41F-1j@)-@3!$%!.93!L#1-@1L;3!$%!H84.1@3!%$#!
.93!L#[email protected]$-!$%!)@i81#3'!#1F9.4/!34L3@1);;5!21.9!#34L3@.!.$!3-.1.;3*3-.4!
)@i81#3'! $C3#! )! ;$-F3#! L3#1$'! $%! .1*3/! -)*3;5! $;'S)F3! L3-41$-! 3-.1.;3S
*3-.4&!D3F);!;1.3#).8#3!.)B34!.93!L$41.1$-!.9).!C1$;).1$-!$%!.93!3i8);1.5!L#1-S
@1L;3!9)4!.$!=3!4.).3'!=3%$#3!C1$;).1$-!$%!)@i81#3'!#1F9.4&!Æ3./!.93!)@i81#3'!
#1F9.4!.93$#5!'$34!-$.!L#348LL$43!)-!$=;1F).1$-!.$!34.)=;149!1'3-.1@);!3-S
.1.;3*3-.4YZ&!M93!'$@.#1-3!$%!)@i81#3'!#1F9.4!14!-31.93#!)!@$-4.1.8.1$-);!-$#!
14
K. Antonów, Prawo do emerytury, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Cracow 2003, pp. 73–74.
For example judgment of the Constitutional Tribunal of 5 November 1997, K. 22/97, OTK ZU No. 3-4/1997, item 41.
16 Judgment of the Constitutional Tribunal of 18 January 2000, K 17/99.
17 See the judgment of the Constitutional Tribunal of 23 October 1995, K. 4/95, OTK ZU no. 2/1995, item 11; J. Oniszczuk, Wolności i prawa socjalne oraz
orzecznictwo konstytucyjne, Oficyna Wydawnicza SGH, Warsaw 2005, pp. 89–90.
18 Judgment of the Constitutional Tribunal of 3 September 1996, K. 10/96.
19 K. Ślebzak, Ochrona emerytalnych praw nabytych, Wolters Kluwer Polska, Warsaw 2009, pp. 172 et seq.
15
198
!"#$%&#'(#)*+,-"%)(%-)./%0#1)+2)3)45,%&"+6)
7829:28979)))*27:<
Equality
Równoœæ
4.).8.$#5!#8;3&!63C3#.93;344/!.93!M#1=8-);!*)'3/!$-!-8*3#$84!$@@)41$-4/!
)!#3%3#3-@3!.$!.93!)@i81#3'!#1F9.4!)4!.93!=)414!%$#!@$-.#$;!$%!3-%$#@3*3-.!$%!
4$@1);!#1F9.4V`&!(@i81#3'!#1F9.4!L#[email protected]$-!1-!4$@1);!1-48#)-@3!;)2!14!'3#1C3'!
%#$*! .93! #8;3! $%! ;)2VY&! M914! '$@.#1-3! 49$8;'! =3! )-);5,3'! 1-! @[email protected]$-!
21.9!.93!L#1-@1L;3!$%!)!'3*$@#).1@!4.).3!#8;3'!=5!;)2!U1*L;3*3-.1-F!.93!
L#1-@1L;34!$%!4$@1);!H84.1@3W!3mL#3443'!1-!(#.1@;3!V!$%!.93!+$-4.1.8.1$-VV&!
M93! L#1-@1L;3! 1-! i834.1$-! 14! -$.! )-! )=4$;8.3! C);83&! J.! 14! )'*1441=;3! .$!
@9)-F3!$#!;1*1.!.9$43!#1F9.4!L#$C1'3'!.914!14!H84.1j3'!$-!.93!F#$8-'4!$%!1*S
L$#.)-.!;3F);/!4$@1);!$#!3@$-$*1@!%)@.$#4&!M93!L#1-@1L;3!$%!3i8);1.5!*)5!.984!
1-'1@).3!)!C1$;).1$-!$%!.93!L#1-@1L;3!$%!)@i81#3'!#1F9.4!L#[email protected]$-Vc&!J-!.93!
$L1-1$-!$%!.93!+$-4.1.8.1$-);!M#1=8-);/!.914!L#1-@1L;3!)LL;134!.$!.93!#1F9.4!
H84.;5!)@i81#3'!8-'3#!.93!4$@1);!1-48#)-@3!454.3*V[&!J-!.914!@$-.3m./!)-!1-S
.3#34.1-F!'3@141$-!14!$-!.93!2)5/!@$-@3#-1-F!#3'[email protected]$-!$%!$;'S)F3!L3-41$-!
=3-3j.4!L)1'!.$!$•@3#4!$%!8-1%$#*3'!43#C1@34&!J-!.93!;)2481.!.93!)LL;1@)-.4!
*)'3!#3%3#3-@3!.$!.93!@$-4.1.8.1$-);!L#1-@1L;34!$%!)@i81#3'!#1F9.4!L#[email protected]$-!
)-'!3i8);1.5!=3%$#3!.93!;)2VX&
J.!9)4!=33-!#1F9.;5!-$.3'!1-!.93!'$@.#1-3Vd!.9).!.93!L#1-@1L;3!$%!.93!)@S
i81#3'!$;'S)F3!=3-3j.4!#3i81#34!.$!*)B3!1.!L$441=;3!.$!1-'3-.1%5!)!@$*S
L)#)=;3!F#$8L!$%!L3#4$-4!29$43!3-.1.;3*3-.4!9)C3!=33-!1-%#1-F3'!8L$-&!
M984/!1.!14!1*L$#.)-.!.$!3m)*1-3!.93!C1$;).1$-!$%!.93!L#1-@1L;3!$%!3i8);1.5!
1-!.93!;1F9.!$%!)-!)=843!$%!)!@$-4.1.8.1$-);!48=4.)-.1C3!#1F9./!291@9!1-!.93!
@$-.3m.!$%!.93!$;'S)F3!=3-3j.4!#3i81#34!)!#3%3#3-@3!.$!=3!*)'3!.$!)#.1@;3!
db!43@&!Y!$%!.93!+$-4.1.8.1$-&!J.!*3)-4!.9).!.93!#1F9.!.$!4$@1);!43@8#1.5!)%.3#!
.93!)g)1-*3-.!$%!.93!L3-41$-)=;3!)F3!#3i81#34!.$!.)B3!1-.$!)@@$8-.!$.93#!
20
T. Zieliński, Ochrona praw nabytych – zasada państwa prawnego, Państwo i Prawo, 1992, No. 3, pp. 3 et seq.; J. Oniszczuk, Zasada ochrony praw nabytych
w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego – w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 1999, No. 4, pp.
2 et seq.
21 K. Działocha, Państwo prawne w warunkach zmian zasadniczych systemu prawa RP, Państwo i Prawo 1992, No. 1, p. 13.
22 W. Sanetra, Konstytucja wobec reformy ubezpieczeń społecznych, Przegląd Ubezpieczeń Społecznych i Gospodarczych 1998, No. 3, p. 2; J. Oniszczuk,
Reforma świadczeń emerytalno-rentowych w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 1999, No. 10, pp. 32–34.
23 See the judgment of the Constitutional Tribunal of 30 November 1988, K 1/88; Glosa do orzeczenia z 30 listopada 1988 r., K. 1/88, Państwo i Prawo 1989,
No. 8; judgment of the Constitutional Tribunal of 28 June 1994, K6/93; judgment of the Constitutional Tribunal of 11 February 1992 , K. 14/91; see also: J.
Oniszczuk, Wolności..., Warsaw 2005, pp. 241 et seq.
24 See judgment of the Constitutional Tribunal of 22 August 1990, K. 7/90, OTK 1990, No. 5., and K. Kolasiński, Prawa socjalne w orzecznictwie Trybunału
Konstytucyjnego, in: B. Von Maydell, T. Zieliński (eds.), Ład społeczny w Polsce i Niemczech na tle jednoczącej się Europy, Księga pamiątkowa poświęcona
Czesławowi Jackowiakowi, Wydawnictwo Polsko-Niemieckie, Warsaw 1999, pp. 277 et seq.
25 Motion submitted by a group of Sejm deputies concerning the consistence of the Act of 23 January 2009 on amendment of the statute on pension
benefits provision to professional soldiers and their families and the statute on pension benefits provision to officers of the Police, National Security Agency,
Intelligence Service Agency, Military Counter-Intelligence Service Agency, Military Intelligence Service Agency, Central Anti-Corruption Service, Border Protection Services, Government Protection Office, State Fire Services and Prison Services and their families with art. 2, art. 10, art. 31 sec. 3 and art. 32 of the
Constitution of the Republic of Poland; K 6/09.
26 K. Ślebzak, op. cit.
199
!"#$%&#'(#)*+,-"%)(%-)./%0#1)+2)3)45,%&"+6)
7829:28979)))*27::
The Critique of Law
Krytyka Prawa
@$-4.1.8.1$-);!L#1-@1L;34!)-'!C);834/!1-@;8'1-F!.93!L#1-@1L;3!$%!3i8);1.5&!
J-!.914!@$-.3m./!.93!3i8);1.5!L#1-@1L;3!8-'$8=.3';5!;1*1.4!;3F14;).1C3!'14S
@#3.1$-&!
4
k-!.93!F#$8-'4!$%!.93!4$@1);!1-48#)-@3!;)2!.93!3i8);!.#3).*3-.!L#1-@1L;3!2)4!
L#$C1'3'!%$#!1-!(#.&!V)!$%!.93!7$@1);!J-48#)-@3!754.3*!(@.!$%!YZZaVb&!M93!=)414!
%$#!1*L;3*3-.1-F!.914!L#1-@1L;3!23#3!);4$!1-.3#-).1$-);!)@.4/!293#3!.931#!-8S
*3#$84!#3F8;).1$-4!9)C3!$8.;1-3'!)!=#$)';5!8-'3#4.$$'!3i8);1.5!=3%$#3!.93!
;)2!)-'!L#$91=1.1$-!$%!'14@#1*1-).1$-&!M93!F8)#)-.334!$%!3i8);!.#3).*3-.!
#348;.! %#$*!(#.&! Z! $%! .93! J-.3#-).1$-);! +$C3-)-.! $-! \@$-$*1@/! 7$@1);! )-'!
+8;.8#);!]1F9.4Va/!%#$*!(#.&!Y[!$%!.93!\8#$L3)-!+$-C3-.1$-!%$#!.93!"#$.3@S
.1$-!$%!l8*)-!]1F9.4!)-'!P8-')*3-.);!P#33'$*4VZ/!)-'!%#$*!1.3*!YV!")#.!
J!$%!.93!\8#$L3)-!7$@1);!+9)#.3#!$%!.93!+$8-@1;!$%!\8#$L3c`&!M93!L#1-@1L;3!$%!
3i8);1.5!=3%$#3!.93!;)2!14!L#$C1'3'!%$#!1-!(#.&!V`!$%!.93!\0!+9)#.3#!$%!P8-')S
*3-.);!]1F9.4&!J.!14!'3j-3'!)4!$-3!$%!.93!%8-')*3-.);!L#1-@1L;34!$%!.93!+$*S
*8-1.5!;)2!=5!.93!\8#$L3)-!+$8#.!$%!>84.1@3cY&!Æ3./!$-!.93!F#$8-'4!$%!4$@1);!
43@8#1.5!;)2/!.93!3i8);!.#3).*3-.!L#1-@1L;3!2)4!L#$C1'3'!%$#!1-!.93!+$8-@1;!
N1#[email protected]!bZebe\\+!$%!YZ!N3@3*=3#!YZba!$-!.93!L#$F#3441C3!1*L;3*3-.).1$-!
$%!.93!L#1-@1L;3!$%!3i8);!.#3).*3-.!%$#!*3-!)-'!2$*3-!1-!*)g3#4!$%!4$@1);!
43@8#1.5cV! )-'! 1-! .93! +$8-@1;! N1#[email protected]! adecbae\\+! $%! V[! >8;5! YZad! $-! .93!
1*L;3*3-.).1$-!$%!.93!L#1-@1L;3!$%!3i8);!.#3).*3-.!%$#!*3-!)-'!2$*3-!1-!
$@@8L).1$-);!4$@1);!43@8#1.5!4@93*34cc!@$-@3#-1-F!48LL;3*3-.)#5!4$@1);!1-S
48#)-@3!4@93*34&!k%!@$-41'3#)=;3!1*L$#.)-@3!14!);4$!.93!N1#[email protected]!V``deX[e
27
I.e. Dz.U. Journal of Laws of 2007, No.11, item 74, as amended (hereinafter referred to as the Insurance System Act).
Dz.U. Journal of Laws of 1977, No. 38, item. 169.
29 Dz.U. Journal of Laws of 1993, No. 61, item 284.
30 Dz.U. Journal of Laws of 1999, No. 8, item 67.
31 J. Barcz (ed.), Ochrona praw podstawowych w Unii Europejskiej, Wydawnictwo C.H. Beck, Warsaw 2008, pp. 128 et seq.
32 Council Directive 79/7/EEC of 19 December 1978 on the progressive implementation of the principle of equal treatment for men and women in matters of
social security, OJ No. L. 6, 11.01.1979. Under art. 4 of the Directive 7/79 the principle of equal treatment means that there should be no discrimination on the
grounds of sex either directly or indirectly by reference, in particular, to family status, in particular as concerns: the scope of the schemes and the conditions
of access thereto, the obligation to contribute and the calculation of contributions, the calculation of benefits including increases due in respect of a spouse
and for dependants and the conditions governing the duration and retention of entitlements to benefits. It should also be noted that art. 7 of the Directive
no. 7/79 provides for exceptions where member states may examine certain matters to the exclusion of the Directive. They concern, inter alia, benefits
under old-age pension schemes granted to persons who brought up children; the acquisition of benefits entitlements following periods of interruption of
employment due to the bringing up of children; the granting of old-age or invalidity benefit entitlements by virtue of the derived entitlements of a wife, and
the granting of increases of long-term invalidity, old-age, accidents at work and occupational disease benefits for a dependent wife.
33 Council Directive 86/378/EEC of 24 July 1986 on the implementation of the principle of equal treatment for men and women in occupational social
security schemes, OJ UE.L.86.225.40.
28
200
!"#$%&#'(#)*+,-"%)(%-)./%0#1)+2)3)45,%&"+6)
7829:28979)))*2899
Equality
Równoœæ
\+!$%!.93!\8#$L3)-!")#;1)*3-.!)-'!.93!+$8-@1;!$%!\8#$L3!$%!X!>8;5!V``d!$-!
.93!1*L;3*3-.).1$-!$%!.93!L#1-@1L;3!$%!3i8);!$LL$#.8-1.134!)-'!3i8);!.#3).S
*3-.!$%!*3-!)-'!2$*3-!1-!*)g3#4!$%!3*L;$5*3-.!)-'!$@@8L).1$-c[&
M93! L#$C141$-4! $%! .93! 4$@1);! 1-48#)-@3! ;)2! %)1;! .$! L#$C1'3! )! @).);$F83!
$%!3mL;1@1.;5!'3j-3'!L#1-@1L;34!$%!.914!=#)-@9!$%!;)2cX&!k-!.93!$.93#!9)-'/!
.93! 3i8);! .#3).*3-.! L#1-@1L;3! 2)4! L#$C1'3'! %$#! 0ƒT,$O$#0! 1-!(#.&! V)! $%! .93!
J-48#)-@3!754.3*!(@.&!M93!")#;1)*3-.!'3j-3'!.93!@#1.3#1)!$%!.93!L#1-@1L;3!
$%!3i8);!.#3).*3-.!$%!);;!.93!1-48#3'/!291@9!)#3!F3-'3#!)-'!%)*1;5!4.).84cd&!
M93! 3-8*3#).1$-! 48FF34.4! ;1*1.).1$-! $%! .93! L#1-@1L;3! $%! 3i8);! .#3).*3-.&!
M93! ;3F14;).$#! %)1;3'/! %$#! 3m)*L;3/! .$! '3.3#*1-3! .93! )F3! @#1.3#1$-! )-'! .93!
=)414!%$#!*)-').$#5!4$@1);!1-48#)-@3!@$C3#)F3&!78@9!-$-S3m9)84.1C3!3-8S
*3#).1$-!$%!@#1.3#1)cb!*3)-4!.9).!1-!.9343!@)434!.93#3!)#3!-$!;3F);!F#$8-'4!
%$#!'1K3#3-.1).1$-!=3.233-!.93!1-48#3'!$-!.93!F#$8-'4!$%!F3-'3#!)-'!%)*S
1;5!4.).84&!(4!#1F9.;5!1-'1@).3'!=5!?&!:)F-3#ca/!3-8*3#).1$-!'$34!-$.!;1*1.!!
#1F9.4! .$! L#[email protected]$-! )F)1-4.! '14@#1*1-).$#5! *3)48#34! $%! .93! 1-48#3'&! M93!
+$-4.1.8.1$-!L#$91=1.4!'14@#1*1-).1$-!21.9$8.!1-'1@).1-F/!).!;3)4.!.9#$8F9!
3m)*L;34/!$%!.93!@#1.3#1)/!841-F!F3-3#);!.3#*4!v%$#!)-5!#3)4$-!29).4$3C3#w!
291@9!2$8;'!);;$2!.93!1-48#3'!.$!3-%$#@3!@$-4.1.8.1$-);!L#[email protected]$-&!
(#.&!V)[email protected]$-!V!$%!.93!J-48#)-@3!754.3*!(@.!L#$C1'34!)!-$-S3m9)84.1C3!
@#1.3#1)! $%! .93! 3i8);! .#3).*3-.! L#1-@1L;3f! =31-F! @$C3#3'! =5! 4$@1);! 1-48#S
)-@3!4@93*3/!$=;1F).1$-!$%!L)5*3-.!$%!)-'!)*$8-.4!$%!4$@1);!1-48#)-@3!
@$-.#1=8.1$-4/!@);@8;).1$-!$%!=3-3j.4/!L3#1$'!$%!L)5*3-.!$%!=3-3j.4!)-'!
#3.3-.1$-!$%!.93!#1F9.!.$!=3-3j.4&!78@9!3m3*L;1j@).1$-!$%!.93!3i8);!.#3).S
*3-.!@#1.3#1)!$%!.93!1-48#3'!1-'1@).34!.93!'1#[email protected]$-!%$#!.93!1-.3#L#3.).1$-!
$%!;)2cZ&!(4!)!F3-3#);!#8;3/!.93!4$@1);!1-48#)-@3!454.3*!'$34!-$.!3m@;8'3!
'1K3#3-@34!1-!.93!@$-'1.1$-4!$%!)@i81#1-F!=3-3j.4!)-'!'$34!-$.!L#$C1'3!
$=4.)@;34!.$!'1K3#3-.1).1-F!=3.233-!.93!;3F);!41.8).1$-!$%!.93!1-48#3'!9)CS
1-F! .93! 1-48#3'! 3*L;$533! 4.).84! )-'! @$-'[email protected]! -$-S)F#1@8;.8#);! =841S
-344!)@.1C1.5&!
34 Directive 2006/54/UE of the European Parliament and the Council of Europe of 5 July 2006 on the implementation of the principle of equal opportunities
and equal treatment of men and women in matters of employment and occupation (reedited), OJ. UE L 26.07. 2006, No. 2004, item 23.
35 Social insurance law is characterized with strict and detailed provisions, which makes it difficult to construct catalogues of general principles in this area.
On the notion of principles in social insurance, see: T. Zieliński, „Zasady” w teorii i prawie ubezpieczeń społecznych, in: Problemy ubezpieczenia społecznego,
Wrocław 1988; T. Zieliński, Ubezpieczenia..., op. cit., pp. 119 et seq.; J. Jończyk, op.cit., pp. 25 et seq.; R. Pacud, Zasady prawa emerytalnego, Państwo i Prawo
2003, z. 3.
36 These criteria are discussed by B. Wagner, Równość..., pp. 66–67.
37 See justification of the judgment of the Supreme Court of 22.01. 2002, II UKN 58/01, OSNP 2003, No. 21, item 523.
38 B. Wagner, op.cit., pp. 67 et seq.
39 J. Jończyk, Prawo zabezpieczenia społecznego, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Cracow 2006, p. 90.
201
!"#$%&#'(#)*+,-"%)(%-)./%0#1)+2)3)45,%&"+6)
7829:28979)))*2897
The Critique of Law
Krytyka Prawa
M93! 78L#3*3! +$8#.! #8;3'! .9).! .93! L#$91=1.1$-! .$! 1-.#$'8@3! '1K3#3-.!
4$@1);!1-48#)-@3!4@93*34!%$#!3*L;$5334!)-'!L3#4$-4!@$-'[email protected]!=841-344!
)@.1C1.5!@$8;'!-$.!=3!1-%3##3'!%#$*!(#.&!V)!$%!.93!J-48#)-@3!754.3*!(@.[`&!
J-!1.4!H84.1j@).1$-/!.93!78L#3*3!+$8#.!93;'!.9).!(#.&!V)!$%!.93!(@.!@$-.)1-4!
)! -$-S3m9)84.1C3! ;14.! $%! )#3)4! 48=H3@.! .$! .93! 3i8);1.5! L#1-@1L;3&! Æ3./! .914!
'$34!-$.!*3)-!.9).!.93!'1K3#3-@34!1-!.93!.5L34!$%!=3-3j.4!1-!L)#.1@8;)#!
1-48#)-@3! )#3)4! )#3! 3m@;8'3'&! M984/! .93! L#$91=1.1$-! .$! 1-.#$'8@3! '1K3#S
3-.! 4$@1);! 1-48#)-@3! 4@93*3! %$#! 3*L;$5334! )-'! %$#! L3#4$-4! @$-'[email protected]!
=841-344!)@.1C1.5/!)-'/!1-!@$-43i83-@3/!.$!'1K3#3-.1).3!=3.233-!=3-3j.4!
L)5)=;3! .$! .93! 1-48#3'! =3;$-F1-F! .$! C)#1$84! 1-48#)-@3! 4@93*34! @)--$.!
=3!1-%3##3'!%#$*!.914!L#$C141$-&!M93!78L#3*3!+$8#.!#3@$F-1,3'!)!=#$)'!
U9$23C3#/! -$.! 8-;1*1.3'W! '14@#3.1$-! $%! .93! ;3F14;).$#! .$! 34.)=;149! 4$@1);!
1-48#)-@3!454.3*4/!1-@;8'1-F!.$!'3j-3!=3-3j.4!L)5)=;3!8-'3#!L)#.1@8;)#!
1-48#)-@3!4@93*34&!
J-!)-$.93#!H8'F*3-./!.93!78L#3*3!+$8#.!3m)*1-1-F!.93!'1K3#3-.!.#3).S
*3-.!$%!$;'S)F3!L3-41$-!3-.1.;3*3-.4!U43.!%$#.9!1-!(#.&!VZ!$%!.93!N14)=1;S
1.5!)-'!k;'S(F3!"3-41$-!?3-3j.4!P#$*!.93!7$@1);!J-48#)-@3!P8-'!(@.[YW!
#8;3'[V/!.9).!3i8);!.#3).*3-.!$%!.93!1-48#3'!'$34!-$.!*3)-!1'3-.1@);!4$@1);!
1-48#)-@3! $%! );;! .93! 1-48#3'&! M93! #8;34! %$#! F#)-.1-F! =3-3j.4! =5! 3-48#3'!
3*L;$5334!*)5!=3!'1K3#3-.!.9)-!$%!.93!1-48#3'!8-'3#!'1K3#3-.!.1.;34/!1-S
@;8'1-F!9$*3S=)43'!2$#B&!M93!78L#3*3!+$8#.!3m)*1-3'!F#)-.1-F!3)#;5!
#3.1#3*3-.! #1F9.4! .$! 3*L;$5334! $-;5! 1-! .93! @$-.3m.! $%! '14@#1*1-).1$-! $%!
$.93#!1-48#3'!@).3F$#134&!M93!=)414!%$#!1-48#)-@3!14!$-3!$%!H84.1j3'!@#1.3#1)!
$%!'1K3#3-.1).1$-!=3.233-!.93!41.8).1$-!$%!.93!1-48#3'/!)@@3L.3'!=5!;3F);!
'$@.#1-3!)-'!@$8#.4[c&!
N1K3#3-.1).1$-!=3.233-!.93!3-.1.;3*3-.4!.$!L3-41$-!=3-3j.4!43.!%$#.9!
1-!(#.&! cV! $%! .93! "3-41$-!(@./! '3L3-'1-F! $-! .93! .5L3! $%! 3*L;$53#/! L#1S
C).3! $#! L8=;1@/! 2)4! '3@;)#3'! 1-)'*1441=;3&! M93! 78L#3*3! +$8#.! #1F9.;5!
#8;3'[[/!.9).!'1K3#3-.1).1$-!=)43'!$-!48@9!@#1.3#1)!2)4!1-@$-414.3-.!21.9!
.93!3i8);1.5!L#1-@1L;3!L#$C1'3'!%$#!1-!(#.&!cV!$%!.93!+$-4.1.8.1$-!)-'!1-!
=#3)@9! $%!(#.&! V)! $%! .93! J-48#)-@3! 754.3*!(@.! )4! #3F)#'4! -$-SH84.1j3'!
'1K3#3-.1).1$-!1-!4$@1);!1-48#)-@3!;)2!=)43'!$-!.93!$2-3#491L!4.).84!$%!
40
Judgment of the Supreme Court of 22 January 2002, II UKN 58/01, OSNP 2003, No. 21, item 523.
Act of 17 December 1998 on Disability and Old-Age Pension Benefits from the Social Insurance Fund, i.e of 2009, Journal of Laws No. 153, item 1227.
42 Decision of the Supreme Court of 8 February 2006, III UZP 3/05, OSNP 2007, No. 5–6, item 84.
43 See also the decision of the Constitutional Tribunal of 12 September 2000, K 1/00, OTK 2000 No. 6, item. 185, which ruled that the provision of art. 29 of
the Pension Act is consistent with Art. 32 sec. 1 of the Constitution.
44 Decision of the Supreme Court (7) of 13 February 2002, III ZP 30/01, OSNAPiUS 2002, No. 10, item 243.
41
202
!"#$%&#'(#)*+,-"%)(%-)./%0#1)+2)3)45,%&"+6)
7829:28979)))*2898
Equality
Równoœæ
3*L;$53#[X&! Æ3./! )%.3#! 43@&! [)! 9)'! =33-! )''3'! .$!(#.&! cV! .93#3! 3*3#F3'!
-32!'$8=.4!)=$8.!)LL;51-F!.914!L#$C141$-!.$!L3#4$-4!L3#%$#*1-F!2$#B!
1-!4L3@1);!@$-'1.1$-4!21.9!)!L#1C).3!3*L;$53#!'83!.$!#3'[email protected]$-!$%!.93!@1#S
@;3!$%!L3#4$-4!3-.1.;3'!.$!$;'S)F3!L3-41$-!=3-3j.4!=3%$#3!.93!)g)1-*3-.!
$%! .93! L3-41$-)=;3! )F3! $-;5! .$! .9$43! 1-48#3'! 29$! 9)'! =33-! 3*L;$53'!
21.9!)!4.).3S$2-3'!3-.3#L#143!$#!)!@$*L)-5!.#)-4%$#*3'!%#$*!)!4.).3S
$2-3'!3-.3#L#143&!M914!14483!2)4!j-);;5!#34$;C3'!=5!.93!+$-4.1.8.1$-);!
M#1=8-);!1-!1.4!H8'F*3-.!$%!Y[!>8-3!V``[[d/!293#3!14!#8;3'!.9).!(#.&!cV!43@&!
V!1-!L)#.!1-@;8'1-F!.93!3mL#3441$-!v1-!3-.1.134!1-!291@9!)LL;5!.93!;14.4!$%!
H$=!.1.;34!'3.3#*1-3'!8-'3#!.93!3m14.1-F!#3F8;).1$-4w!)-'!(#.&!cV!43@&![)!
23#3!1-@$-414.3-.!21.9!(#.&!V!)-'!cV!$%!.93!+$-4.1.8.1$-&!J.!3*L9)41,3'!
.9).!.93!L$441=1;1.5!.$!L#$C1'3!%$#!'1K3#3-.!=3-3j.!3-.1.;3*3-.4!#3%3##3'!
.$!1-!(#.&!cV! $%!.93!"3-41$-!(@.! $-!F#$8-'4! $%!$2-3#491L! 4.).84!$%!.93!
3*L;$53#! 2$8;'! @$-4.1.8.3! )-! 8-H84.1j3'! '14@#1*1-).1$-! )F)1-4.! L3#S
4$-4!3*L;$53'!21.9!-$-SL8=;1@!3*L;$53#4/!)-'!L#3H8'1@3!.93!L#1-@1L;3!
$%! 3i8);1.5! =3%$#3! .93! ;)2&! "3#%$#*)-@3! $%! 2$#B! 1-! 4L3@1);! @$-'1.1$-4!
#).93#!.9)-!.93!3*L;$53#p4!4.).84!@$-4.1.8.34!)!@#1.3#1$-!%$#!3-.1.;3*3-.!
'1K3#3-.1).1$-&!
M93!3i8);!.#3).*3-.!L#1-@1L;3!)LL;134!.$!.93!1-48#3'!21.91-!.93!*3)-S
1-F!$%!(#.&![!1.3*!Y!$%!.93!J-48#)-@3!754.3*!(@.f!3C3#5!-).8#);!L3#4$-!@$CS
3#3'! =5! )-5! .5L3! $%! 4$@1);! 1-48#)-@3! 4@93*3f! $;'S)F3! L3-41$-! 1-48#)-@3/!
'14)=1;1.5!1-48#)-@3/!41@B-344!1-48#)-@3!$#!)@@1'3-.!1-48#)-@3&!M93#3!*)5!
=3!'$8=.4!)=$8.!L3#4$-4!3m@;8'3'!%#$*!1-48#)-@3!8-'3#!.93!J-48#)-@3!754S
.3*!(@.!;1B3!L8=;1@!L#$43@8.$#4!48=H3@.!.$!)!43L)#).3!L3-41$-!=3-3j.!L#$C1S
41$-! 454.3*&! M931#! '1K3#3-.! ;3F);! 41.8).1$-! *)5! =3! i8);1j3'! )4! C1$;).1-F!
.93!L#1-@1L;3!$%!8-1C3#4);!4$@1);!1-48#)-@3!@$C3#)F3!)-'!.93!@$-4.1.8.1$-);!
L#1-@1L;34!$%!3i8);1.5!U(#.&!cVW/!4$@1);!H84.1@3!U(#.&!VW!)-'!.93!#1F9.!.$!4$@1);!
43@8#1.5!U(#.&!dbW[b&
(@@$#'1-F!.$!>&!>$R@,5B/!.93!L#1-@1L;3!$%!3i8);!.#3).*3-.!$%!);;!1-48#3'!
*)B34!1.!L$441=;3!.$!L#$C1'3!'1K3#3-.!4$@1);!#14B!@$C3#)F3!8-'3#!.93!4$@1);!
1-48#)-@3!454.3*!21.9$8.!.93!-33'!.$!3m@;8'3!)-5!L3#4$-4!%#$*!1.&!N83!
.$! .93! 8-1C3#4);1.5! $%! 4$@1);! 1-48#)-@3/! 4$@1);! 1-48#)-@3! 4@93*34! @)--$.!
=3! 8-1%$#*¨! $-! .93! @$-.#)#5/! .935! *84.! =3! '1K3#3-./! 48=H3@.! $-;5! .$! .93!
45
Z. Myszka, Zaliczanie do stażu pracy terminowego zatrudnienia w prywatnym zakładzie pracy, Przegląd Ubezpieczeń Społecznych i Gospodarczych 2001,
pp. 20–22.
46 P 17/03, OTK-A 2004, No. 6, item 57.
47 J. Jończyk, op. cit., p. 90.
203
!"#$%&#'(#)*+,-"%)(%-)./%0#1)+2)3)45,%&"+6)
7829:28979)))*2893
The Critique of Law
Krytyka Prawa
3i8);!.#3).*3-.!L#1-@1L;3!$-!.93!F#$8-'4!$%!43m/!*)#1.);!)-'!%)*1;5!4.)S
.84&!M93#3%$#3/!.93#3!14!)!H84.1j3'!-33'!.$!1-.#$'8@3!43L)#).3!;3F);!#3F8;)S
.1$-4/!34L3@1);;5!1-!.93!)#3)!$%!-32!%$#*4!$%!3*L;$5*3-.[a&!
(-! 1*L$#.)-.! #1F9.! 3-H$53'! =5! .93! 1-48#3'! 14! .$! @;)1*! ')*)F34! %$#!
)!=#3)@9!$%!.93!3i8);!.#3).*3-.!L#1-@1L;3&!0-'3#!(#.&!V)!43@&!c!.93!1-48#3'!
);;3F1-F!-$.!.#3).3'!3i8);;5!*)5!@;)1*!')*)F34!%#$*!4$@1);!1-48#)-@3!1-!
@$8#.&!M93!2$#'1-F!$%!.914!L#$C141$-!48FF34.4!.9).!.93!@[email protected]$-!$%!.93!
1-48#3'! .9).! )! '3@141$-! 2)4! '14@#1*1-).$#5! 14! $%! B35! 1*L$#.)-@3&! M93-/!
(#.&!ac!$%!.93!J-48#)-@3!754.3*!(@.!)LL;134!)@@$#'1-F;5&!0-'3#!1.4!L#$C1S
41$-4/!.93!4$@1);!1-48#)-@3!1-4.1.8.1$-!144834!'3@141$-4!1-!1-'1C1'8);!@)434!
@$-@3#-1-F!#3F14.#).1$-!%$#!*3*=3#491L!1-!4$@1);!1-48#)-@3/!914.$#5!$%!1-S
48#)-@3!@$C3#)F3/!'3.3#*1-).1$-!$%!1-48#)-@3!@$-.#1=8.1$-4!)-'!.931#!@$;S
;[email protected]$-/!)4!23;;!)4!)--8;*3-.!$%!@$-.#1=8.1$-!'83/!'3.3#*1-).1$-!$%!#1F9.4!
.$!4$@1);!1-48#)-@3!=3-3j.4!)-'!.93!)*$8-.!$%!4$@1);!1-48#)-@3!=3-3j.4&!
M93!4032+#$N!1-.3#L#3.).1$-!$%!(#.&!ac!$%!.93!J-48#)-@3!754.3*!(@.!;3)'4!.$!
.93!@$-@;841$-!.9).!)-!)8.9$#1.5!@$*L3.3-.!1-!3m)*1-1-F!)-'!#34$;C1-F!
4$@1);!1-48#3-@3!*)g3#4!14!.93!7$@1);!J-48#)-@3!J-4.1.8.1$-4!UQ07W!)4!.93!
L8=;1@!)8.9$#1.5!$%!.93!j#4.!1-4.)-@3&!(LL3);4!F$!.$!.93!N14.#1@.!+$8#.!<!
D)=$#!)-'!7$@1);!J-48#)-@3!+$8#./!.$!=3!j;3'!.9#$8F9!.93!)8.9$#1.5!291@9!
14483'!.93!'3@141$-/!21.91-!.93!.1*3!;1*1.!)-'!$-!.3#*4!)-'!@$-'1.1$-4!43.!
%$#.9!1-!.93!+$'3!$%!+1C1;!"#$@3'8#3[Z&!
(#.&!V)!$%!.93!J-48#)-@3!754.3*!(@.!@$-4.1.8.34!)!43L)#).3!;3F);!=)414!%$#!
j;1-F! %$#! 4$@1);! 1-48#)-@3! ')*)F34! #348;.1-F! %#$*! .93! L#$C141$-4! $%! 48=S
4.)-.1);!;)2&!M93!;1.3#).8#3!#1F9.5!9)4!1.X`!.9).!.93!L#$C141$-!$%!V)!$%!.93!J-S
48#)-@3!754.3*!(@.!14!)!L#$@3'8#);!L#$C141$-&!
5
J%!%$;;$24!%#$*!.93!1-@;841$-!$%!.93!3i8);!.#3).*3-.!L#1-@1L;3!1-!.93!J-48#S
)-@3! 754.3*!(@.! .9).! 1.! )LL;134! .$! .93! 29$;3! 1-48#)-@3! 454.3*&! M93! ")#S
;1)*3-.! '3@1'3'/! 9$23C3#/! .$! 91F9;1F9.! .93! 3i8);! .#3).*3-.! L#1-@1L;3! 1-!
.93! #3@3-.;5! 1-.#$'8@3'! +)L1.);S?)43'! k;'S(F3! "3-41$-! ?3-3j.4! (@.XY/!
48 J. Jończyk, O szczególnych formach zatrudnienia i formach ubezpieczeń społecznych, in: Z. Kubot (ed.), Szczególne formy zatrudnienia, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 2000, pp. 39 et seq.
49 See in more detail: B. Wagner, Postępowanie w sprawach emerytalno-rentowych, in: U. Jackowiak (ed.), Wybrane zagadnienia prawa pracy i ubezpieczeń
społecznych, GSP 2000, Vol. VI.
50 B. Wagner, op. cit, p. 88.
51 Journal of Laws No. 228, item 1507.
204
!"#$%&#'(#)*+,-"%)(%-)./%0#1)+2)3)45,%&"+6)
7829:28979)))*289=
Equality
Równoœæ
@$-@3#-1-F! .93! L)5*3-.! $%! $;'SL3-41$-! =3-3j.4! %#$*! %8-'4! F).93#3'! 1-!
$L3-SL3-41$-!%8-'4!UkP\W&!(#.&!V!$%!.93!(@.!'3j-34!.93!L#1-@1L;3!$%!3i8);!
.#3).*3-.!)4!#3F)#'4!.93!'3.3#*1-).1$-!$%!.93!)*$8-.!$%!@)L1.);S=)43'!$;'S
)F3! L3-41$-! =3-3j.4/! ;14.1-F/! 1-! L)#.1@8;)#/! .93! %$;;$21-F! @#1.3#1)f! F3-'3#/!
93);.9!@$-'1.1$-/!*)#1.);!$#!%)*1;5!4.).84&!J.!*3)-4!.9).!1.4!14!L#$91=1.3'/!
1-!jm1-F!.93!)*$8-.!$%!@)L1.);S=)43'!$;'S)F3!L3-41$-!=3-3j.4/!.$!L#$C1'3!
%$#!'1K3#3-.!=3-3j.!)*$8-.4/!34L3@1);;5!$-!.93!F#$8-'4!$%!.93!)=$C3!*3-S
.1$-3'! @#1.3#1)&! "8#48)-.! .$!(#.&! d! $%! .93! +)L1.);S?)43'! k;'S(F3! "3-41$-!
?3-3j.4!(@./!1-!-$-S#3F8;).3'!*)g3#4!)LL;5!.93!L#$C141$-4!$%!(#.&!V)!$%!.93!
J-48#)-@3!754.3*!(@.&!M914!#3%3#3-@3!49$24!.93!3m@3441C3!,3);!$%!.93!;)2S
*)B3#4/!)4!.93!3i8);!.#3).*3-.!L#1-@1L;3!1-@;8'3'!1-!.93!J-48#)-@3!754.3*!
(@.!14!$%!48L3#1$#!@9)#)@.3#&!k-!.93!$.93#!9)-'/!1.4!1-@;841$-!1-!.93!(@.!14!
)1*3'!.$!#31-%$#@3!.93!@$C3#)F3!$%!.93!1-48#3'!1-!.93!L#$@3'8#3!$%!C1-'1@)S
.1$-!$%!@;)1*4!=3%$#3!@$8#.&!
l3);.9! @$-'1.1$-! *)5! =3! )-! 1*L$#.)-.! @#1.3#1$-! $%! '1K3#3-.1).1-F! =3S
.233-!.93!41.8).1$-!1-!C132!$%!.93!#1F9.!$%!@9$1@3!=3.233-!'1K3#3-.!L)51-F!
3-.1.134!F#)-.3'!=5!.93!#3%$#*!.$!.93!1-48#3'&!(4!.9$43!1-4.1.8.1$-4!)#3!48LS
L$43'! .$! @$*L3.3! %$#! .93! @84.$*3#/! .935! *84.! -$.! '14@#1*1-).3! =3.233-!
L3#4$-4!'83!.$!L)#)*3.3#4!48@9!)4!F3-'3#!.$!)C$1'!j-)-@1);!;$4434&!
M93!1-.#$'[email protected]$-!$%!.93!F3-'3#!@#1.3#1$-!14!H84.1j3'!=5!.93!@$-'1.1$-4!
)[email protected]!.93!;3C3;!$%!$;'S)F3!L3-41$-!=3-3j.XV/!48@9!)4!;1%3!3mL3@.)-@5!)4S
43443'!$-!.93!=)414!$%!;1%3!3mL3@.)-@5!.)=;34/!8-1%$#*!%$#!*3-!)-'!2$*S
3-/! L8=;1493'! =5! .93! "#341'3-.! $%! .93! +3-.#);! 7.).14.1@);! k•@3! UI07W&!
+)L1.);S=)43'! $;'S)F3! L3-41$-4! )#3! =3-3j.4! L)1'! %#$*! %8-'4! F).93#3'!
=5! .93! 1-48#3'! 8-'3#! .93! $=;1F).$#5! @)L1.);! )@@#8);/! L)#.! $%! .93! 1-48#S
)-@3! 454.3*! UJJ! L1;;)#WXc&! M93! $;'S)F3! L3-41$-! 454.3*! @$-414.1-F! $%! .2$!
$=;1F).$#5!43F*3-.4/!8434!)!@$**$-!L#1-@1L;3!$%!@);@8;).1-F!.93!)*$8-.!
$%!=3-3j.4!=)43'!$-!@$-.#1=8.1$-4!.$!.93!454.3*&!J-!.93!JJ!L1;;)#/!)!*3*S
=3#!$%!)!%8-'!$2-4!)-!$;'S)F3!L3-41$-!@)L1.);!3mL#3443'!1-!L)#.1@1L).1$-!
8-1.4! $#1F1-).1-F! %#$*! 1-48#)-@3! @$-.#1=8.1$-4! F).93#3'! $-! 1-'1C1'8);!
)@@$8-.4! 21.9! )-! $L3-! L3-41$-! %8-'! UkP\W/! 1-@#3)43'! =5! 1-C34.*3-.!
L#$j.4&!M914!@)L1.);!49$8;'!j-)-@3!.93!$;'S)F3!L3-41$-!=3-3j.!$%!.93!1-S
48#3'!*3*=3#4!$%!$L3-!L3-41$-!%8-'4!UkP\W!%#$*!)@@8*8;).3'!@)L1.);&!
M93!L3-41$-!14!L)1'!.$F3.93#!21.9!.93!$;'S)F3!L3-41$-!%#$*!.93!L3-41$-!
52 The Act has introduced two types of old-age pension benefits: periodical old-age pension paid to persons who applied for it before 1 January 2010 and
life-long benefit capita-based old-age pension which may be paid only starting from 2014.
53 The 1997 Organization and Functioning of Old-Age Pension Funds Act, Journal of Laws of 2004, No. 159, item 1667 as amended.
205
!"#$%&#'(#)*+,-"%)(%-)./%0#1)+2)3)45,%&"+6)
7829:28979)))*289>
The Critique of Law
Krytyka Prawa
%8-'!=31-F!L)#.!$%!.93!7$@1);!J-48#)-@3!P8-'¨!53./!14!'1K3#3-.!%#$*!.93!
;3F);!L$1-.!$%!C132&
M93!#1F9.!.$!#3@31C3!@)L1.);S=)43'!$;'S)F3!L3-41$-!;)4.4!%$#!.93!*)m1S
*8*! L3#1$'! $%! X! 53)#4/! =3.233-! .93! )F34! $%! d`! )-'! dX! $%! .93! 1-48#3'&!
M914!=3-3j.!14!j-)-@3'!21.9!.93!@)L1.);!F).93#3'!1-!)-!$L3-!L3-41$-!%8-'!
UkP\W!291@9/!1-!@$-43i83-@3/!#3'8@34!.93!L$$;!$%!%8-'4!1-.3-'3'!.$!=3!
L)1'!)4!.93!%8.8#3!;1%3S;$-F!L3-41$-!=3-3j.X[&!M93!;3F14;).$#/!291;3!'3.3#S
*1-1-F!.93!L3-41$-)=;3!)F3!3-.1.;1-F!.$!#3@31C3!.93!;1%3S;$-F!$;'S)F3!L3-S
41$-!=3-3j./!'3@1'3'!.$!*)B3!.914!)F3!8-1%$#*!%$#!=$.9!43m34!)-'!jm!1.!).!
dX! 53)#4! $%! )F3&! 78@9! )##)-F3*3-.4! )#3! @$-414.3-.! 21.9! .93! 3i8);! .#3).S
*3-.!L#1-@1L;3&!Æ3./!41-@3!.93!#1F9.!.$!843!.93!L3#1$'1@);!$;'S)F3!=3-3j.!14!
3m3#@143'!848);;5!=5!2$*3-/!1.!*1F9.!9)C3!)!-3F).1C3!1*L)@.!=5!#3'8@1-F!
.93!)*$8-.!$%!.931#!;1%3S;$-F!L3-41$-!=3-3j.4&!M914!#)1434!i834.1$-4!)=$8.!
%8#.93#!%[email protected]$-1-F!$%!'1K3#3-.!L3-41$-)=;3!)F3!$-!.93!F#$8-'4!$%!F3-S
'3#&!J.!9)4!=33-!#1F9.;5!4)1'!1-!;3F);!;1.3#).8#3XX!.9).!'1K3#3-.!L#1-@1L;34!
@$-@3#-1-F!L3#1$'1@);!@)L1.);S=)43'!$;'S)F3!L3-41$-!=3-3j.!)-'!;1%3S;$-F!
@)L1.);S=)43'! L3-41$-! *)5! =3! [email protected]$-)=;3! )4! #3F)#'4! 3i8);! .#3).*3-.!
$%!.93!1-48#3'!$-!.93!F#$8-'4!$%!43m!U21.91-!.93!*3)-1-F!$%!(#.&!V!$%!.93!
(@.!$-!@)L1.);S=)43'!$;'S)F3!L3-41$-!=3-3j.4!)-'!(#.&!V)!$%!.93!J-48#)-@3!
754.3*!(@.! 1-! @[email protected]$-! 21.9! ,!(#.&! d! L$1-.! Y! .93! +)L1.);S?)43'! k;'S
(F3!"3-41$-!?3-3j.4!(@.W&!M914!14!48FF34.3'!=5!.93!@$-'1.1$-4!$%!'3.3#S
*1-).1$-!)-'!L)5*3-.!$%!L3#1$'1@);!L3-41$-!=3-3j.4!<!)4!@$*L)#3'!21.9!
;1%3S;$-F!L3-41$-!=3-3j.4!<!34.)=;1493'!$-!*$#3!%)C$#)=;3!L#1-@1L;34!U3&F&!
@$**$-!)C3#)F3!;1%3!3mL3@.)-@5/!1-'3m).1$-/!8-;1*1.3'!.1*3!$%!'14.#1=8S
.1$-!$%!%8-'4!1-!.93!@)43!$%!'3).9!$%!)!2$*)-!1-!#3@31L.!$%!)!L3#1$'1@);!
@)L1.);S=)43'!L3-41$-/!'1K3#3-.!.5L34!$%!%334W/!291@9!*3)-4!.9).!'8#1-F!
)!XS53)#!L3#1$'!$%!#3@31L.!U=3.233-!d`!.$!dX!53)#4!$%!)F3W!2$*3-!)#3!F1C3-!
)!*$#3!%)C$#)=;3!.#3).*3-.!.9)-!*3-!29$!'83!.$!)!91F93#!L3-41$-)=;3!
)F3!UdX!53)#4W!)#3!-$.!3-.1.;3'!.$!)@i81#3!.914!=3-3j.!3-.1.;3*3-.&!M984/!1%!
'1K3#3-.1).1$-!$%!L3-41$-)=;3!)F3!$-!.93!F#$8-'4!$%!F3-'3#!14!1.43;%!)'S
*1441=;3/! .93#3! 49$8;'! -$.! =3! .$$! %)#! #3)@91-F! '1K3#3-@34! 1-! #3F8;).1-F!
L)#.1@8;)#!3;3*3-.4!U3&F&!*3.9$'!$%!=3-3j.!@);@8;).1$-W!1-!.93!;3F);!4.).84!
$%!.93!1-48#3'!2$*)-!)-'!*)-&!E$#3$C3#/!1.!'$34!-$.!433*!.9).!.93!)@S
54 Emerytury kapitałowe, in: A. Wypych-Żywicka (ed.), Leksykon prawa ubezpieczeń społecznych. 100 podstawowych pojęć, Wydawnictwo C.H. Beck, Warsaw 2009, p. 56.
55 K. Antonów, Cel i zakres rozwiązań przejściowych prawa emerytalnego, in: Dziesięć lat reformy emerytalnej w Polsce, PSUS, Kudowa-Zdrój 2009, pp. 97 et
seq.
206
!"#$%&#'(#)*+,-"%)(%-)./%0#1)+2)3)45,%&"+6)
7829:28979)))*289?
Equality
Równoœæ
.8);!41.8).1$-!$%!2$*3-!14!)!H84.1j3'!)#F8*3-.!1-!%)C$#!$%!#3.)1-1-F!U)%.3#!
.93!53)#!V`YcW!'1K3#3-.1).1$-!)4!#3F)#'4!.93!843!$%!.2$!'1K3#3-.!.5L34!$%!
@)L1.);S=)43'!L3-41$-!=3-3j.4&!M914!;$23#!L3-41$-)=;3!)F3/!=5!@$*L)#1S
4$-!.$!*3-!29$!#3.1#3!).!.93!)F3!$%!dX/!3-.)1;4!49$#.3#!1-48#)-@3!43-1$#1.5!
)-'! ;344! %8-'4! F).93#3'! 1-! .93! 43@$-'! L1;;)#! $%! .93! L3-41$-! 1-48#)-@3&!
M9343!)#3!.93!)#F8*3-.4!4L3)B1-F!1-!%)C$#!$%!'14@$-.1-8)-@3!$%!.93!'1K3#S
3-@3!1-!L3-41$-)=;3!)F3!$-!.93!F#$8-'4!$%!F3-'3#&!
6
"3-41$-)=;3!)F3!14!)!;3F);!@).3F$#5!'3j-3'!1-!)@@$#')-@3!21.9!.93!L#1-@1L;3!
$%!8-1C3#4);1.5!$%!;)2/!)LL;51-F!.$!);;!L3#4$-4!@$C3#3'!=5!4$@1);!1-48#)-@3&!
J.! 43.4! .93! ;1*1.! 291@9! 293-! 3m@33'3'/! F1C34! .93! #1F9.! .$! @3)43! 2$#B! )-'!
.$!#3@31C3!!j-)-@1-F!%#$*!L8=;1@!%8-'4&!"3-41$-)=;3!)F3!14!'3.3#*1-3'!).!
)! 41*1;)#/! 53./! '1K3#3-.! ;3C3;! %$#! '1K3#3-.! @;)4434! $%! @1.1,3-4Xd&! N1K3#3-.1)S
.1$-!=3.233-!*3-! )-'! 2$*3-/!);4$!)4! #3F)#'4!.931#! )F3/! 1-!.93! 4$@1);! 1-S
48#)-@3!454.3*!14!)-!1-4.#8*3-.!843'!.$!3-48#3!.93!$C3#);;!3i8);1.5!41.8)S
.1$-!$%!2$*3-!21.9!#34L3@.!.$!*3-&!M914!.)B34!.93!%$#*!$%!)!@$*L3-4).$#5!
L#1C1;3F3! UL$41.1C3! '14@#1*1-).1$-W! )1*3'! .$! #3'8@3/! 21.9! .93! 843! $%! ;3F);!
*3)48#34/!.93!)@.8);!1-3i8);1.134!=3.233-!43m34!1-!.93!4$@1);!;1%3Xb&!N1K3#3-S
.1).1$-!1-!3-.1.;3*3-.4!14!)'*1441=;3!)-'!H84.1j3'!L#$C1'3'!1.!*33.4!@3#.)1-!
@#1.3#1)! 48@9! )4! #3;3C)-@3/! L#$L$#.1$-);1.5/! #3;).1$-! .$! $.93#! @$-4.1.8.1$-);!
C);834!)-'!L#1-@1L;34!H84.1%51-F!'1K3#3-.!.#3).*3-.!$%!41*1;)#!L3#4$-4&!N1%S
%3#3-@34!1-!L3-41$-)=;3!)F3!#3;).3'!21.9!.93!#1F9.!.$!#3@31C3!=3-3j.4!#348;.!
%#$*!.93!=#$)';5!8-'3#4.$$'!@1C1;1,).1$-);!@1#@8*4.)-@34!48@9!)4!3@$-$*1@!
'3C3;$L*3-./!4$@1);!#3;).1$-4/!914.$#1@);!3mL3#13-@3/!@8;.8#);!%)@.$#4/!'3*$S
F#)L91@!%)@.$#4!)-'[email protected]!$%!4$@1);!)-'!3@$-$*1@!L$;1@5!$%!
L)#.1@8;)#!@$8-.#134Xa&!N1K3#3-.1).1$-!1-!L3-41$-)=;3!)F3!$%!2$*3-!)-'!*3-!
14!)!41F-!$%!8-i834.1$-)=;3!=1$;$F1@);!'1K3#3-@34!)-'!'1K3#3-.!#$;34!L;)53'!
=5!2$*3-!)-'!*3-!1-!.93!%)*1;5!;1%3&!
0-'3#! .93! )LL;1@)=;3! #3F8;).1$-4! .93! L3-41$-)=;3! )F3! $%! 2$*)-! 14! d`!
53)#4!)-'!$%!dX!$%!*3-&!7L3@1);!.#3).*3-.!14!)@@$#'3'!.$!.2$!L#$%3441$-);!
56 Differentiation in pensionable age is based on the criteria of sex and type of work. Retaining differentiation in pensionable age due to gender or type of
work is justified, inter alia, by tradition, procreativity, educational and social roles and the weaker physical and psychological construction of women as well
as personal preferences, see: A. Wiktorow, Zróżnicowany wiek emerytalny - korzyści czy dyskryminacja kobiet, in: Równość kobiet i mężczyzn w europejskich
systemach emerytalnych, Ośrodek Informacji Rady Europy, Warsaw University, Centre for Europe, Biuletyn, Warsaw 2000, No. 2, pp. 51 et seq.
57 U. Jackowiak, Wcześniejsze emerytury dla kobiet, Praca i Zabezpiecznie Społeczne 2005, No. 11, p. 12.
58 In more detail see: B. Wagner, op. cit., p. 34.
207
!"#$%&#'(#)*+,-"%)(%-)./%0#1)+2)3)45,%&"+6)
7829:28979)))*289;
The Critique of Law
Krytyka Prawa
F#$8L4/!*1-3#4!)-'!.3)@93#4!29$!9)C3!#3.)1-3'!.93!#1F9.!.$!#3.1#3!).!)!;$23#!
)F3XZ/!)4!)!#348;.!$%!L3#%$#*1-F!2$#B!1-!4L3@1);!@$-'1.1$-4!$#!1-!)!4L3@1);!
@9)#)@.3#&!78@9!L#3%3#3-.1);!.#3).*3-.!C1$;).34!.93!@$-4.1.8.1$-);!L#1-@1L;34!
$%!3i8);1.5/!%)1#-344!)-'!H84.1@3d`&!
M93!3mL3#13-@3!$%!.93!L3-41$-!#3%$#*!@;3)#;5!.93!-33'!.$!*)B3!L3-41$-)S
=;3!)F3!8-1%$#*&!M93!;3F);!'$@.#1-3dY!3*L9)41,34!.9).!.93!#3.3-.1$-!$%!)!'1%S
%3#3-.!L3-41$-)=;3!)F3!$-!.93!F#$8-'4!$%!43m/!1-!.93!;1F9.!$%!.93!34.)=;1493'!
*3.9$'4!$%!@);@8;).1-F!$;'S)F3!L3-41$-4!*)5!9)C3!-3F).1C3!@$-43i83-@34!
%$#!.93!j-)-@1);!41.8).1$-!$%!#3.1#3'!2$*3-&!J.!49$8;'!=3!-$.3'!.9).!.93!14S
483!2)4!)''#3443'!=5!.93!k*=8'4*)-!29$!1-!V``b!48=*1g3'!)!*$.1$-!.$!
.93!+$-4.1.8.1$-);!M#1=8-);!.$!)4@3#.)1-!@$-414.3-@3!$%!(#.&!V[!$%!.93!"3-41$-!
(@.!L#$C1'1-F!%$#!L3-41$-)=;3!)F3!$%!2$*3-!.$!=3!X!53)#4!;$23#!.9)-!$%!
*3-!21.9!(#.&!cV!)-'!(#.&!cc!$%!.93!+$-4.1.8.1$-!$%!.93!]3L8=;1@!$%!"$;)-'!
UA!dce`bW&!N1K3#3-.1).1$-!$-!.93!F#$8-'4!$%!43m!*)5!@$-4.1.8.3!2$*3-p4!
'14@#1*1-).1$-!1-!4$@1);!43@8#1.5!454.3*!)-'!'3L#1C3!.93*!$%!.93!#1F9.!.$!
#3@31C3!.93!4)*3!L3-41$-!=3-3j.4!)4!*3-!U)-!34.1*).3'!ddº!$%!.93!=3-3j.!
)*$8-.!#3@31C3'!=5!*3-W&!J-!.93!$L1-1$-!$%!.93!k*=8'4*)-/!1%!1-!.93!-32!
L3-41$-!*$'3;!.93!)g)1-*3-.!$%!.93!L3-41$-)=;3!)F3!14!.93!$-;5!@#1.3#1$-/!
)-'!48@9!)F3!14!'1K3#3-.!%$#!2$*3-!)-'!*3-/!.93-/!=3@)843!@)L1.);!F).9S
3#3'!)[email protected]!%8.8#3!L3-41$-!=3-3j.4/!.93!j-);!%)@.$#!'1K3#3-.1).1-F!*3-!)-'!
2$*3-!21;;!=3!.93!L3-41$-)=;3!)F3&!M914!L#$C34!.9).!.93!;)2!1-!i834.1$-!14!
'14@#1*1-).$#5!$-!.93!F#$8-'4!$%!F3-'3#/!)-'!)4!48@9!14!1-!=#3)@9!$%!(#.&!cV!
)-'!cc!$%!.93!+$-4.1.8.1$-dV&
]3%3#3-@3!49$8;'!);4$!=3!*)'3!.$!.93!#8;1-F4!$%!.93!+$-4.1.8.1$-);!M#1=8S
-);!@$-@3#-1-F!.3#*1-).1$-!$%!3*L;$5*3-.!@$-.#)@.!21.9!%3*);3!3*L;$5334!
'83!.$!.931#!)g)1-*3-.!$%!.93!L3-41$-)=;3!)F3/!;$23#!.9)-!%$#!*3-dc&!M93!
)g)1-*3-.!$%!)!4L3@1j@!)F3!)4!.93!#3)4$-!%$#!.3#*1-).1-F!.93!3*L;$5*3-.!
@$-.#)@.!2)4!'33*3'!)!C1$;).1$-!$%!.93!L#1-@1L;34!$%!3i8);1.5!U(#.&!cV!)-'!
59
Act of 27 July 2005 on amendment the act of old-age and disability pensions paid from the Social Insurance fund and the Teacher Charter Act, Journal of
Laws No.167, item 1397.
60 Such an opinion is expressed by J. Jończyk, Ubezpieczenie emerytalne – stan obecny i widoki na przyszłość, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2005, No.
9. According to the author, the Act is inconsistent with art. 67 sec. 1 of the Constitution. Coverage of persons working in special conditions or in a special
character should be limited to the risk of work incapacity before the attainment of the pensionable age under disability pension insurance scheme. See also
critical remarks by B. Wagner, op. cit., pp. 51 et seq.
61 A. Klimkiewicz, Problemy kształtowania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn w Polsce, in: E. Kucka (ed.), Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, UWM,
Olsztyn 2008, pp. 331–341.
62 See in more detail: H. Pławucka, Ubezpieczenie emerytalne w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, in: Dziesięć lat..., p. 104.
63 See decisions 24.9.1991, Kw. 5/91, OTK item 5/1991; 29.9.1997, K 15/97, OTK No. 3–4/1997, item 37; 5.12.2000, K 35/99, OTK No. 8/2000, item 295; of
13.6.2002, K 15/99, OTK No. 5/2000, item 137.
208
!"#$%&#'(#)*+,-"%)(%-)./%0#1)+2)3)45,%&"+6)
7829:28979)))*289<
Equality
Równoœæ
(#.&!cc!$%!.93!+$-4.1.8.1$-W!)-'!)-.1S'14@#1*1-).$#5!L#$C141$-4!$%!.93!D)=$#!
+$'3!U(#.&!YYc!$%!.93!D)=$#!+$'3/!(#.&!Yac)!$%!.93!D)=$#!+$'3!)-'!(#.&!Yac=!
$%!.93!D)=$#!+$'3Wd[&!
7
J-!1.4!'3@141$-!$%!Vc!k@.$=3#!V``b!U"!Y`e`bW!V``b!.93!+$-4.1.8.1$-);!M#1=8S
-);!$%!#8;3'!$-!.93!;3F);!41.8).1$-!$%!L3#4$-4!=$#-!=3%$#3!Y!>)-8)#5!YZ[Z/!
)!F#$8L!-$.!)4!53.!@$C3#3'!=5!.93!L3-41$-!#3%$#*&!M93!M#1=8-);!%$8-'!.9).!
(#.&! VZ! 43@&! Y! $%! .93! "3-41$-!(@.14! 14! 1-@$-414.3-.! 21.9! cV! )-'!(#.&! cc! $%!
.93!+$-4.1.8.1$-dX/!.$!.93!3m.3-.!.$!291@9!1.!'$34!-$.!F1C3!.93!#1F9.!.$!3)#;5!
#3.1#3*3-.!.$!)!*)-/!29$!<!8-;1B3!)!2$*)-!U)@i81#1-F!.914!#1F9.!)%.3#!.93!
)g)1-*3-.!$%!.93!)F3!$%!XX!53)#4!)-'!9)C1-F!).!;3)4.!c`S53)#!@$-.#1=8.$#5!
)-'!-$-S@$-.#1=8.$#5!L3#1$'W!49$8;'!)g)1-!.93!)F3!$%!d`!53)#4!)-'!9)C3!).!
;3)4.!c`S53)#!@$-.#1=8.$#5!)-'!-$-S@$-.#1=8.$#5!L3#1$'&!
M93! M#1=8-);! #8;3'! .9).! .93! %3).8#3! L#$C1-F! 41*1;)#1.5! $%! 1-48#3'! L3#S
4$-4!14!)-!1-48#)-@3!43-1$#1.5/!c`!53)#4!%$#!2$*3-!)-'!cX!53)#4!%$#!*3-&!(.!
.93!4)*3!.1*3/!8-'3#!.914!L#$C141$-!*3-!9)C3!.$!*33.!)-$.93#!@$-'1.1$-f!
)!@$*L;3.3!2$#B!'14)=1;1.5&!78@9!'1K3#3-.1).1$-!9)'!.$!.)B3!1-.$!)@@$8-.!
.93!@$-4.1.8.1$-);!L#1-@1L;3!$%!3i8);1.5!)-'!L#$91=1.1$-!$%!'14@#1*1-).1$-!$-!
.93!F#$8-'4!$%!F3-'3#&!M93!M#1=8-);!93;'!.9).!.93!;)2!1-!i834.1$-/!=5!3mS
@;8'1-F!.93!843!$%!.93!4)*3!@#1.3#1)!$%!3)#;5!#3.1#3*3-.!%$#!2$*3-!)-'!*3-!
=$#-!=3%$#3!Y!>)-8)#5!YZ[Z/!'3-13'!3i8);!.#3).*3-.!.$!L3#4$-4!49)#1-F!.93!
4)*3!1*L$#.)-.!@9)#)@.3#14.1@4&!J.4!H84.1j@).1$-!4)1'!.9).!.93!#1F9.!.$!4$@1);!
43@8#1.5!14!F8)#)-.33'!=5!.93!+$-4.1.8.1$-!U(#.&!dbW&!M93!")#;1*3-.!'3j-34!
.93! @$-.3-.4! )-'! .93! %$#*! $%! .914! #1F9./! 53.! L$441=;3! '14@#3.1$-! 14! ;1*1.3'!
=5!.93!+$-4.1.8.1$-&!+$*L3-4).$#5!'14@#1*1-).1$-!14!)1*3'!.$!3-48#3!#3);!
3i8);1.5!$%!L3#4$-4!29$!2$8;'!$.93#2143!=3!8-'3#L#1C1;3F3'&!M93!)@.8);!
1-3i8);1.134!=3.233-!2$*3-!)-'!*3-!$=43#C3'!1-!#3);!;1%3!U=1$;$F1@);!)-'!
4$@1);!'1K3#3-@34W!H84.1%5!.93!1-.#$'[email protected]$-!$%!'1K3#3-.!L3-41$-)=;3!)F3!)-'!
1-48#)-@3!43-1$#1.5!%$#!=$.9!43m34f!;$23#!%$#!2$*3-/!91F93#!%$#!*3-!U=5!X!
53)#4!)4!#3F)#'4!2$*3-p4!1-48#)-@3!43-1$#1.5!L3#1$'W&!M93!i834.1$-3'!L#$S
C141$-4!F)C3!3m@3441C3!L#3%3#3-@34!.$!2$*3-/!'14@#1*1-).1-F!)F)1-4.!*3-/!
64
Z. Hajn, Dopuszczalność wypowiedzenia stosunku pracy ze względu na osiągniecie wieku emerytalnego lub nabycie prawa do emerytury, in: Z. Góral (ed.),
Z zagadnień współczesnego prawa pracy. Księga jubileuszowa Profesora Henryka Lewandowskiego, Warsaw 2009, pp. 277 et seq.
65 The ruling is analyzed by J. Sobczak, Koniec z dyskryminacją mężczyzn w prawie emerytalnym – wpływ wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 23 października 2007 r. na orzeczenia sądowe, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2008, No. 2, pp. 25–31.
209
!"#$%&#'(#)*+,-"%)(%-)./%0#1)+2)3)45,%&"+6)
7829:28979)))*289:
The Critique of Law
Krytyka Prawa
.9#$8F9!43g1-F!.93!#3i81#3*3-.!$%!.$.);!2$#B!'14)=1;1.5!1-!$#'3#!.$!)@i81#3!
.93!#1F9.!.$!3)#;5!#3.1#3*3-.&!
8
(=$;1491-F! .93! )C)1;)=1;1.5! $%! 3)#;5! #3.1#3*3-.! =3%$#3! .93! )g)1-*3-.! $%!
.93!L3-41$-)=;3!)F3!14!$-3!$%!.93!=)41@!)448*L.1$-4!$%!.93!-32!L3-41$-!
454.3*!291@9!14!=)43'!$-!8-1%$#*!L#1-@1L;34!$%!)@i81#1-F!L3-41$-!#1F9.4!
=5!);;!1-48#3'/!.984!)@@$#'1-F!@$93#3-@3!)-'!%)1#-344&!J-!.914!@$-.3m./!).S
.3-.1$-!49$8;'!=3!L)1'!.$!.93!4$;8.1$-4!)'$L.3'!1-!.93!)#3)!$%!3)#;5!#3.1#3S
*3-.!#1F9.4!1-!@[email protected]$-!21.9!.93!L3#%$#*)-@3!$%!2$#B!1-!4L3@1);!@$-'1S
.1$-4!$#!1-!)!4L3@1);!@9)#)@.3#&!M93!M3*L$#)#5!"3-41$-!(@.dd/!@$-@3#-1-F!
L3-41$-!$%!.93!1-48#3'!=$#-!)%.3#!cY!N3@3*=3#!YZ[a!<!3*L;$5334!L3#%$#*S
1-F!2$#B!1-!4L3@1);!@$-'1.1$-4!$#!1-!)!L)#.1@8;)#!@9)#)@.3#/!1-.#$'8@3'!1*S
L$#.)-.!*$'1j@).1$-4!.$!48@9!#1F9.4db&!J.!@$-41'3#)=;5!;1*1.4!.93!4@$L3!$%!
L3#4$-4!3-.1.;3'!.$!3)#;5!#3.1#3*3-.!=3-3j.4/!)-'/!29).!14!.93!*$4.!1*L$#S
.)-./!;3)'4!.$!)!F#)'8);!3;1*1-).1$-!$%!3)#;5!#3.1#3*3-.!1-!@[email protected]$-!21.9!
L3#%$#*1-F! 2$#B! 1-! 4L3@1);! @$-'1.1$-4&! M914! *3)-4! .9).! '1K3#3-.1).1$-!
1-!.93!L3-41$-)=;3!)F3!$-!.93!F#$8-'4!$%!.93!.5L3!$%!2$#B!21;;!=3!j-);;5!
)=$;1493'&!
J-!)!@)43!=#$8F9.!=5!.93!"$;149!D)=$#!0-1$-!.93!)LL;1@)-.4da!)#F83'!.9).!
.93!@$-4.1.8.1$-);!L#1-@1L;34!9)C3!=33-!C1$;).3'/!34L3@1);;5!)4!#3F)#'4!3-'S
1-F!.93!.3*L$#)#5!L3-41$-!4@93*3&!N3j-1.1$-4!48@9!)4!v2$#B!L3#%$#*3'!
1-!4L3@1);!@$-'1.1$-4!$#!1-!)!4L3@1);!@9)#)@.3#w!;1*1.1-F!.93!4@$L3!$%!)!.3*S
L$#)#5!L3-41$-!4@93*3!)#3!8-@;3)#&!78@9!*3)48#34!)#3!)!41F-!.9).!.93!(@.!
)1*3'!.$!;1*1.!)-'!j-);;5!)=$;149!3)#;5!#3.1#3*3-.4!#1F9.4!3-H$53'!$-!.93!
F#$8-'4!$%!2$#B!L3#%$#*3'!1-!'1•@8;.!)-'!#14B5!L#$%3441$-4&!
J.! 433*4! .9).! .93! #3%$#*3#4! *$'1%51-F! .93! 4@$L3! $%! L3#4$-4! 3-.1.;3'!
.$!=3-3j.!%#$*!.93!.3*L$#)#5!L3-41$-!4@93*3!)@.3'!1-!)@@$#')-@3!21.9!
.93! ;)2&! J.! *)5! =3! )448*3'! .9).! .93! 3-'! $%! )-! 3)#;5! #3.1#3*3-.! $-! .93!
F#$8-'4!$%!L3#%$#*1-F!2$#B!1-!4L3@1);!@$-'1.1$-4!$#!1-!)!4L3@1);!@9)#)@.3#!
14!)1*3'!.$!3-48#3!1*L;3*3-.).1$-!$%!.93!L#1-@1L;3!$%!3i8);1.5!)-'!H84.1@3!
1-! .93! 4$@1);! 1-48#)-@3! 454.3*&! M93! .3*L$#)#5! L3-41$-! 4@93*3! 14! )! %)1#!
66
Journal of Laws of 2008 no. 237, item 1656.
See Decree of the Council of Ministers of 7 February 1983 concerning pensionable age of employees working in special conditions or in a special character,
Journal of Laws No. 8 item 43 as amended.
68 K27/09.
67
210
!"#$%&#'(#)*+,-"%)(%-)./%0#1)+2)3)45,%&"+6)
7829:28979)))*2879
Equality
Równoœæ
@$*L#$*143!=3.233-!.93!L#[email protected]$-!$%!)@i81#3'!#1F9.4!)-'!.931#!H84.1j3'!
*$'1j@).1$-dZ&!
9
J-!48*/!4L3@1);!3*L9)414!49$8;'!=3!L;)@3'!$-!.93!%8-')*3-.);!#$;3!$%!.93!
@$-4.1.8.1$-);!L#$C141$-4!)-'!$%!L3-41$-!;)2&!0-'3#!.93!3i8);1.5!L#1-@1L;3!
.93!;)2!*84.!F1C3!.93!3i8);!.#3).*3-.!.$!=3-3j@1)#134!49)#1-F!.93!4)*3!#3;S
3C)-.!@9)#)@.3#14.1@&!J.!*)5!=3!)448*3'!.9).!.93!3i8);1.5!L#1-@1L;3!14!)!=)#S
#13#!)F)1-4.!8-%)1#!'1K3#3-.1).1$-!=3.233-!.93!1-48#3'!$-!.93!=)414!$%!48@9!
@#1.3#1)!)4!)F3/!43m/!=)414!%$#!1-48#)-@3/!%)*1;5!41.8).1$-&!+$*L;1)-@3!21.9!
.914!L#1-@1L;3!'$34!-$.!-3@344)#1;5!;3)'!.$!1'3-.1@);!.#3).*3-.!291@9!*)5!
L8.!@3#.)1-!F#$8L4!).!)!'14)'C)-.)F3!@$-.#)#5!.$!.93!4$@1);!H84.1@3!L#1-@1L;3&!
69 Expert opinion prepared by M. Szczepańska, Opinion concerning the government draft version of the Bridging Pension Schme Act (paper1070), Biuro Analiz
Sejmowych, www.sejm.gov.pl.
211
!"#$%&#'(#)*+,-"%)(%-)./%0#1)+2)3)45,%&"+6)
7829:28979)))*2877

Podobne dokumenty