MIODLOWATE (Meliaceae) MIRTOWATE (Myrtaceae)

MIODLOWATE (Meliaceae)
WYSTĘPOWANIE: obszary tropikalne i subtropikalne, sporadycznie sięgają do krain o klimacie umiarkowanym. Rodzina liczy ok. 1400 gatunków.
MORFOLOGIA: drzewa i krzewy (rzadziej krzewinki). Liście zwykle drobne, pierzaste albo pojedyncze, ułożone skrętolegle. W tkankach występują
często komórki wydzielnicze.
KWIATY: przeważnie drobne, promieniste i obupłciowe lub wtórnie (tzn. przez zanik narządów jednej płci) rozdzielnopłciowe. Działki kielicha (4-5)
zrośnięte nasadami. Korona składa się z 4-5 przeważnie wolnych płatków. Zazwyczaj wykształcony
jest krążek miodnikowy. Pręciki, których jest
najczęściej 2 razy więcej niż płatków, zrastają się
nitkami w rurkę otaczającą luźno słupek razem
z szyjką. Słupek złożony z 4-5 owocolistków, górny,
o zalążni podzielonej na komory.
OWOCE: torebka, jagoda lub rzadziej pestkowiec.
UŻYTKOWANIE: wiele gat. drzew z ciepłych
krajów dostarcza cennego drewna, m.in. mahoniowiec (Swietenia); miodla pospolita (Melia
azedarach), wykorzystuje się również jej nasiona –
na różańce. Miodla indyjska (M. indica) jest świętym drzewem Hindusów, dostarczającym: kory
będącej lekiem przeciwko febrze, liści stanowiących
środek owadobójczy i soku ze zranionych gałęzi,
używanego do wyrobu orzeźwiającego napoju.
Drewno cedrzyka wonnego (Cedrela odorata)
używane jest do wyrobu pudełek do cygar.
JK
MIRTOWATE (Myrtaceae)
WYSTĘPOWANIE: głównie w strefie tropikalnej z 2 wiodącymi centrami występowania:
w Ameryce tropikalnej i w Australii. Do rodziny
należy około 80 rodzajów z ponad 3000 gatunków.
MORFOLOGIA: drzewa (osiągające nieraz
ogromne rozmiary), krzewy, rzadko rośliny zielne.
We wszystkich częściach wegetatywnych znajdują
się zbiorniki olejków eterycznych. Liście pojedyncze,
skórzaste. U eukaliptusów (Eucalyptus) młode
rośliny posiadają liście ułożone parami naprzeciwlegle, zazwyczaj nasadami zrośnięte, liście okazów
starszych są węższe, szablaste, w dół zwisające;
dzięki takiemu ustawieniu, lasy eukaliptusowe są
bardzo świetliste.
KWIATY: efektowne, promieniste, obupłciowe,
zebrane zwykle w kwiatostany. Okwiat 4-5-dzielny,
zróżnicowany na kielich i koronę, wolną (zrosłopłatkowa u Eucalyptus). Pręciki liczne o długich i często
żywo zabarwionych i zebranych w pęczki nitkach,
stanowiących powabnię, mieszczą się na brzegach
kubeczkowato rozszerzonego dna kwiatowego.
Słupek 1, zwykle dolny. Owado- i ptakopylne.
OWOCE: jagoda, pestkowiec, torebka albo niełupka.
UŻYTKOWANIE: ozdobne: mirt (Myrtus) i odmiany. Owoce i kwiaty Myrtus pseudocaryophyllus
są przyprawą tzw. „pieprz meksykański”. Pączki
kwiatowe goździkowca korzennego (Eugenia
caryophyllata) to znane „goździki”, a „ziele angielskie” to suszone owoce korzennika lekarskiego
(Pimenta officinalis). Smaczne, mięsiste owoce ma
gruszla właściwa (Psidium guajava) i wiele innych.
Z eukaliptusów szeroko wykorzystuje się drewno
i olejki eteryczne.
JK
– 39 –