OMŻYNOWATE (Buddleiaceae) ORSZELINOWATE (Clethraceae)

OMŻYNOWATE (Buddleiaceae)
WYSTĘPOWANIE: strefa tropikalna i subtropikalna Azji, Ameryki, Afryki oraz Madagaskar.
Najważniejszy rodzaj to omżyn (Buddleia), który
skupia 100 gatunków (cała rodzina 120 gat.).
MORFOLOGIA: krzewy i drzewa. Liscie ułożone
zwykle naprzeciwlegle lub okółkowo, często z ząbkowanymi lub klapowanymi blaszkami; sezonowe
lub zimozielone. Bywają gruczołowato owłosione.
KWIATY: przeważnie promieniste, obupłciowe,
o koronie zrosłopłatkowej posiadającej 4, z rzadka
5 łatek; tyle samo pręcików przyrośniętych jest do
rurki korony. Słupek przeważnie górny o zalążni
zwykle 2-komorowej. Pachnące. Zwabiają liczne
motyle, stąd omżyn Davida (Buddleja davidii) zwana
jest „motylim krzewem”.
OWOCE: torebka pękająca 2 klapami z licznymi,
drobnymi nasionami; rzadko pestkowiec lub jagoda.
UŻYTKOWANIE: ozdobne. W naszych warunkach klimatycznych mogą rosnąć niektóre gatunki
omżynu; bardzo łatwo przemarzają, ale na wiosnę
odbijają z przyziemnych części okopczykowanych
pędów. Wyhodowano liczne odmiany o intensywnie
zabarwionych kwiatach. Należą do nielicznych
krzewów, których pora kwitnienia przypada na
przełom lata i jesieni.
JK
ORSZELINOWATE (Clethraceae)
WYSTĘPOWANIE: strefa tropikalna i subtropikalna Ameryki, Afryki, Azji i Australii. Najważniejszy
rodzaj orszelina (Clethra) liczy ponad 60 gatunków.
MORFOLOGIA: krzewy lub niskie drzewa. Pędy
zwykle gwiazdkowato owłosione. Liście pojedyncze, ustawione skrętolegle, bez przylistków,
również często spodem owłosione.
KWIATY: promieniste, obupłciowe, zwykle białe,
silnie pachnące, zebrane w szczytowe grona lub
wiechy. Okwiat podwójny, zróżnicowany na kielich
5-działowy pozostający podczas owocowania oraz
wielopłatkową, wolną koronę. Pręcików 10-12 wolnych, w 2 okółach. Ziarna pyłku pojedyncze. Słupek
1 z 1 szyjką i 3-płatowym znamieniem. Zalążnia górna, 3-komorowa; zalążki liczne.
OWOCE: torebki 3-komorowe, tkanka odżywcza
mięsista. Nasiona bardzo drobne, liczne.
UŻYTKOWANIE: ozdobne. Ze względu na małą
odporność na mróz, tylko w pd.-zach. części Polski
słupek
pręcik
można wysadzać niektóre gatunki orszelin; najbezpieczniej orszelinę olcholistną (C. alnifolia).
– 46 –
JK