ramowy program profilaktyczny

1
PROGRAM PROFILAKTYCZNY
I PROCEDURY INTERWENCYJNE
GIMNAZJUM IM. BISKUPA MICHAŁA KOZALA W BIAŁOŚLIWIU
(ZAŁĄCZNIK nr 4. STATUTU GIMNAZJUM)
I.
Wstęp
Gimnazjum w Białośliwiu kształci uczniów w dziewięciu oddziałach
klasowych. Obwód Gimnazjum obejmuje miejscowości: Białośliwie, Nieżychowo,
Krostkowo,
Dębówko,
Pobórka
Wielka,
Pobórka
Mała,
Dworzakowo,
Tomaszewo. Do szkoły uczęszcza młodzież 13 – 15 letnia. Jest to faza rozwoju
stanowiąca pomost pomiędzy dzieciństwem i dorosłością, w czasie której dokonuje
się wiele intensywnych, jakościowych zmian w osobowości człowieka. Zmiany te,
prowokowane intensywnym rozwojem biologicznym, mają swój wyraz w emocjach.
Jest to czas podatny na zakłócenia i podejmowanie zachowań ryzykownych, czyli
działań zwiększających „prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych
psychologicznych,
społecznych
i
zdrowotnych
konsekwencji”1,
a
więc
zaburzających prawidłowy rozwój. Na pozór może się wydawać, że wszelkie
zagrożenia czyhają na człowieka w świecie zewnętrznym, gdy w istocie człowiek
dokonuje takich wyborów, które zakłócają jego rozwój. Człowiek niedojrzały sam
1
A.E. Kazdin, Zdrowie psychiczne młodzieży w okresie dorastania, „ Nowiny psychologiczne” nr 2 1996 s.43
2
dla siebie może być zagrożeniem. Dlatego prowadzenie dziecka ku dojrzałości jest
zarówno wychowaniem, jak i profilaktyką.
Profilaktyka – to całokształt działań mających na celu zapobieganie
patologiom społecznym – „głównie przez opóźnianie inicjacji zachowań
patologicznych. To także proces wspierania dziecka w radzeniu sobie
z trudnościami zagrażającymi rozwojowi oraz eliminacja czynników
zagrażających zdrowiu”2
Obserwacja rzeczywistości pokazuje stale wzrastające zagrożenia płynące
z różnych źródeł, które za pomocą mediów docierają do wszystkich środowisk.
W związku z tym każdy uczeń powinien być objęty profilaktyką pierwszorzędową,
skierowaną do grup niskiego ryzyka. Polega ona na promowaniu zdrowego stylu
życia i zapobieganiu zagrożeniom, w szczególności na rozwijaniu umiejętności
radzenia sobie z wymogami życia. Jej celem jest opóźnianie inicjacji lub zachęcanie
do
abstynencji.
Pozwala
na
rozpoznanie
osób
wymagających
działań
specjalistycznych, działań profilaktycznych o charakterze drugiego rzędu,
skierowanych na grupy podwyższonego ryzyka, w celu ograniczenia głębokości
i czasu trwania zachowania ryzykownego.
Program ten stanowi ramy działań profilaktycznych szkoły, na podstawie
którego – każdego roku – będzie opracowywany roczny harmonogram.
A. osoby odpowiedzialne i wspomagające
Osobami
odpowiedzialnymi
są
rodzice/prawni
opiekunowie
dzieci
współpracujący z nauczycielami, a w sposób szczególny dyrektorem szkoły,
wychowawcą klasy, pedagogiem szkolnym, higienistką oraz organy szkoły: Rada
Pedagogiczna, Rada Rodziców, koordynator do spraw profilaktyki.
Funkcję wspomagającą pełnią wszyscy pracownicy szkoły oraz szczególnie
urzędy: GOPS, Gminna Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
Policja, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Centrum Pomocy Rodzinie, Sąd
Rodzinny.
2
Z. B. Gaś, Profilaktyka uzależnień, Warszawa 1993, s. 14 – 21
3
B. analiza problemów środowiska szkolnego
Na podstawie obserwacji środowiska szkolnego i ankiet stwierdza się
następujące zachowania problemowe:
 patologia środowiska rodzinnego (ubóstwo materialne, alkoholizm rodziców,
niepełna rodzina, przejawy agresji w rodzinie, brak zainteresowania rodziców)
 kontakt ucznia z używkami (papierosy, alkohol, środki odurzające)
 zachowania agresywne i przemoc w szkole
 wandalizm
 uzależnienie od telewizji i komputera
 niewłaściwą współpracę z rodzicami
 brak organizacji czasu wolnego
 obniżenie autorytetu szkoły
 brak motywacji do zdobywania wiedzy i własnej edukacji
II. Cele programu:
1. informacyjny - Ustalenie jasnych i jednolitych działań profilaktycznych
skierowanych
na
młodzież
(osób
i
instytucji
odpowiedzialnych
i wspomagających właściwy rozwój dziecka), uświadamianie uczniom,
rodzicom/prawnym opiekunom i nauczycielom konieczności podejmowania
działań
profilaktycznych,
umożliwianie
wczesnego
rozpoznawania,
diagnozowania zagrożeń oraz rozwijanie strategii przeciwdziałania im, rzetelne
informowanie i ostrzeganie rodziców i uczniów przed zagrożeniami oraz
wskazywanie sposobów ich przeciwdziałania.
2. Formacyjny - nauka asertywności i pozytywnej motywacji działań, rozwijanie
dojrzałej odpowiedzialności, kształtowanie pozytywnych postaw moralnych,
społecznych,
obywatelskich,
wyeliminowanie
zachowań
agresywnych
i obojętności wobec przemocy innych, przemocy, budowanie wzajemnego
zaufania i poczucia własnej wartości u każdego ucznia, pomaganie uczniom
w rozpoznawaniu stresu i radzeniu sobie z nim, budowanie autorytetu szkoły
4
3. interwencyjny - w przypadkach istniejących patologii lub bliskiego
niebezpieczeństwa deprawacji dziecka – kontakt z instytucjami wspomagającymi
III. Obszary pracy profilaktycznej szkoły
Zadania
Formy realizacji
1. Kształtowanie  Praca nad samoakceptacją i właściwą samooceną ucznia –
poczucia
zajęcia z komunikacji interpersonalnej – godziny
własnej
wychowawcze;
wartości
 Wzmacnianie aktywności Samorządu Szkolnego;
ucznia.
 Promocja zachowań i postaw pozytywnych – wyróżnienia i
nagrody na forum klasy, szkoły, listy gratulacyjne;
 Nauka zachowań i postaw asertywnych;
 Właściwe przeżywanie i wyrażanie uczuć;
2. Promocja
 Zasady zdrowego żywienia, szkodliwości przesadnego
zdrowia.
odchudzania się, konieczności uprawiania sportu – godziny
wychowawcze;
 Filmy wideo, pogadanki promujące zdrowy styl życia z
higienistą;
 Rozwijanie umiejętności organizowania właściwego
odpoczynku i zabawy;
 Gazetka szkolna nt. promocji zdrowia;
 Realizacja ścieżki prozdrowotnej;
 Udział w konkursach sportowych szkolnych i
międzyszkolnych;
 Udział w Biegu im. Bohaterów Krajny;
 Funkcjonowanie Uczniowskiego Klubu Sportowego „Orlik”;
 Szkolny Dzień Sportu;
3. Walka ze
 Opracowanie kontraktu klasowego – godziny wychowawcze;
stresem.
 Omawianie sytuacji negatywnych i kryzysowych, wyciąganie
wniosków, nazywanie konsekwencji – godziny
wychowawcze
 Rozmowy indywidualne;
 Rozmowy z pedagogiem;
 Przedstawianie możliwości bezkonfliktowego rozwiązywania
problemów i trafnej oceny sytuacji, rozwijanie umiejętności
refleksji i empatii – godziny wychowawcze;
4. Przeciw
 Przygotowywanie i przeprowadzenie lekcji wychowawczych
zniewoleniom
na temat manipulacji w mediach, skutków uzależnienia od
przez media.
informacji i nośników informacji (telewizja, Internet) –
pomoc pedagoga;
 Konkurs szkolny promujący rzetelną informację;
5
 Wzmocnienie akcji: „Uwaga – dziecko w Sieci” – pokazujące
niebezpieczeństwa dla osób korzystających z Internetu;
5. Przeciw
 Przygotowywanie i przeprowadzenie lekcji wychowawczych
używkom.
na temat uzależnień i ich skutków – pomoc pedagoga i
higienistki
 Ankieta obecności używek w życiu uczniów szkoły;
 Gazetka szkolna z materiałami pokazującymi szkodliwość
używek;
 Konkursy szkolne, przedmiotowe;
 Przeprowadzenie akcji profilaktycznych przeciw używkom;
 Pogadanki z lekarzem, policjantem;
 Udział w spektaklach o tematyce profilaktycznej;
 Spotkanie z człowiekiem, który przezwyciężył swój nałóg –
lekcja poglądowa;
 Rozmowa z rodzicami, przekazanie materiałów
edukacyjnych;
6. Przeciw
 Działania integracyjne w zespole klasowym poprzez
przemocy w
wycieczki, różnego rodzaju imprezy klasowe, rozmowy;
szkole.
 Akcja „Wyraź MNIE”
 Przedstawianie możliwości bezkonfliktowego
;rozwiązywania problemów i trafnej oceny sytuacji – godziny
wychowawcze;
 Kontrola terenu szkolnego w ramach dyżurów nauczycieli
wzmocniona w miejscach występowania zachowań
agresywnych;
 Pogadanki z policjantem;
 Ankieta nt. przemocy w szkole i ich źródeł;
 Konsekwentne stosowanie nagród i kar;
7. Zapobieganie  Zorganizowanie grup samopomocy koleżeńskiej;
problemom w  Systematyczny kontakt z rodzicami lub opiekunami;
nauce.
 Zachęcanie do korzystania z zajęć wyrównawczych i kół
zainteresowań a także do systematycznego uzupełniania
zaległości i poprawiania ocen niedostatecznych;
 Dostosowywanie wymagań edukacyjnych do możliwości
uczniów;
 Pogadanki w rejonowym biurze pracy – klasy III i pomoc
w wyborze szkoły ponadgimnazjalnej;
8. Ludzka
 Przeprowadzenie ankiet nt. AIDS i HIV;
płciowość.
 Obalanie mitów dotyczących zagrożeń AIDS i HIV;
 Gazetka szkolna z okazji dnia walki z AIDS;
 Uczenie tolerancji oraz przeciwdziałanie uprzedzeniom
związanym z różnicami światopoglądowymi, religijnymi,
kulturowymi, etnicznymi itp.;
6
 Wyświetlanie filmów uświadamiających;
 Wychowanie w czystości młodzieńczej, ukazujące zło
pornografii – godziny wychowawcze, wychowanie do życia
w rodzinie
 Konkursy szkolne;
 Gazetki informacyjne;
IV. ważniejsze terminy
 22. 09 – Światowy Dzień bez samochodu
 20. 11 – Światowy Dzień bez papierosa
 01. 12 – Światowy Dzień walki z AIDS
 03. 12 - Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych
 08.02 – Dzień Bezpiecznego Internetu
 rekolekcje wielkopostne
 07.04 – Światowy Dzień Zdrowia
 26. 06 – Dzień walki z narkomanią
V.
Dzień szkolny - „Nie uzależnieniom”
 Podsumowanie semestralnej lub całorocznej pracy profilaktycznej uczniów
– rozmowa na forum samorządu szkolnego, apel, wręczenie nagród
VI. Procedury interwencyjne
Na terenie szkoły lub w czasie trwania zajęć szkolnych i poza szkołą
obowiązuje uczniów całkowity zakaz palenia papierosów, picia alkoholu
i przyjmowania środków odurzających oraz obowiązek noszenia mundurka i
obecności na wszystkich zajęciach dydaktycznych i opiekuńczych, jakimi zostają
objęci. Procedury interwencyjne stosowane są według kolejności, stając się bardziej
restrykcyjnymi
w miarę pogłębiania się trudności wychowawczych i utrwalania postaw
negatywnych.
7
Jeżeli podejmowane są procedury interwencje w sprawie dotyczącej
konkretnego ucznia, należy pamiętać, iż rodzice/prawni opiekunowie są
pierwszymi osobami, z którymi należy próbować podjąć dialog wychowawczy.
Do podejmowania działań interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych w szkole
zobowiązuje się Rozporządzenie Ministra Edukacji i Sportu z dnia 31 stycznia
2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej dzieci
i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. W myśl tego dokumentu szkoły i placówki
podejmą działania interwencyjne polegające na powiadomieniu rodziców i policji
w sytuacjach kryzysowych, w szczególności, gdy dzieci i młodzież używają,
posiadają lub rozprowadzają środki odurzające.
1. palenie papierosów:
 wpisanie uczniowi w rejestrze punktów ujemnych (według „Punktowego
systemu oceniania zachowania”) za każdorazowe stwierdzenie palenia
papierosów przez ucznia lub towarzyszenie palącemu;
 powiadomienie wychowawcy, który ma obowiązek pisemnego powiadomienia
rodziców/prawnych opiekunów;
 wychowawca kieruje ucznia na rozmowę z pedagogiem szkolnym, z którego
zostaje sporządzona notatka służbowa;
 nagana wychowawcy klasy;
 nagana dyrektora szkoły i pisemne powiadomienie odpowiednich instytucji
wspomagających.
2. picie alkoholu:
 wpisanie uczniowi w rejestrze punktów ujemnych (według „Punktowego
systemu oceniania zachowania”) za każdorazowe stwierdzenie picia alkoholu
przez ucznia lub towarzyszenie osobie pijącej;
 powiadomienie rodziców/prawnych opiekunów, rozmowa z pedagogiem
szkolnym i nagana wychowawcy klasy;
 powiadomienie policji (obligatoryjnie);
 nagana dyrektora szkoły i pisemne powiadomienie odpowiednich instytucji
wspomagających w celu podjęcia terapii.
8
3. środki odurzające:
 wpisanie uczniowi w rejestrze punktów ujemnych (według „Punktowego
systemu oceniania zachowania”) za każdym razem w sytuacji używania środków
odurzających lub towarzyszenie takim osobom;
 natychmiastowe wezwanie rodziców/prawnych opiekunów do szkoły, rozmowa
rodziców z dyrektorem szkoły w obecności pedagoga szkolnego lub
wychowawcy – sporządzenie służbowej notatki;
 w porozumieniu z dyrektorem wezwać Policję;
 w uzasadnionych przypadkach, skierowanie sprawy do sądu dla nieletnich.
4. godziny opuszczone lub nagminne spóźnienia na lekcje:
Całodzienna nieobecność ucznia na zajęciach szkolnych jest usprawiedliwiana
przez wychowawcę klasy na podstawie pisemnej prośby rodzica/prawnego
opiekuna, przedstawionej w ciągu 7 dni od powrotu ucznia do szkoły, a w
szczególnych sytuacjach w ciągu 14 dni. Zwolnienia z jednej lub kilku lekcji
dokonuje wychowawca klasy lub dyrektor szkoły na podstawie uprzedniej pisemnej
lub ustnej prośby rodzica.
 uczeń otrzymuje pod koniec każdego miesiąca punkty ujemne (według
„Punktowego systemu oceniania zachowania”) za każde spóźnienie oraz każdą
nieusprawiedliwioną lub nieterminowo usprawiedliwioną godzinę nieobecności;
 doraźnie - indywidualne rozmowy wychowawcy z uczniem
 rozmowa z pedagogiem szkolnym i sporządzenie służbowej notatki oraz
rozmowa z rodzicami/prawnymi opiekunami w celu poznania przyczyn absencji
ucznia
 po przekroczeniu 8 godz. NN - nagana wychowawcy klasy i powiadomienie
rodziców;
 po przekroczeniu 20 godz. NN - pismo wychowawcy klasy do rodziców
ostrzegające przed konsekwencjami nie realizowania obowiązku szkolnego);
 po przekroczeniu 30 godz. NN - nagana dyrektora szkoły i pisemne
powiadomienie rodziców o uchylaniu się od obowiązku szkolnego;
9
 po przekroczeniu 40 godz. NN – skierowanie pisma przez dyrektora szkoły do
organu prowadzącego o ukaranie rodziców z powodu uchylania się ucznia od
obowiązku szkolnego;
 po przekroczeniu 50 godz. NN - skierowanie sprawy do sądu dla nieletnich.
5. zniszczenie mienia szkolnego lub prywatnego
 wpisanie uczniowi w rejestrze punktów ujemnych (według „Punktowego
systemu oceniania zachowania”) za każdorazowe stwierdzenie zniszczenia przez
niego mienia szkoły lub rzeczy należących do innych osób;
 powiadomienie rodziców/prawnych opiekunów i pokrycie przez nich
całkowitych kosztów naprawy powstałej szkody;
 przy powstaniu szkody znacznej i umyślnej, dodatkowo nagana wychowawcy
lub dyrektora szkoły;
 w razie odmowy naprawy szkody – powiadomienie policji.
Uczeń, który otrzymał ocenę nieodpowiednią lub naganną z zachowania
posiada zakaz przez jeden semestr udziału w zabawach szkolnych, wycieczkach
organizowanych przez szkołę, pełnienia funkcji w klasie oraz reprezentowania
szkoły.
VII. Lokalne instytucje wspomagające:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
Ośrodek Pomocy Rodzinie
Poradnia
Psychologiczno - Pedagogiczna
Posterunek Policji
Białośliwie
Telefon zaufania
przy Komendzie Policji
Ośrodek Profilaktyki i Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych
Centrum Strategii Zapobiegania
Uzależnień, Profilaktyki, Edukacja
Sąd Rodzinny
89 – 340 Białośliwie
ul. Ks. Kordeckiego 1
64 – 920 Piła
ul. Wojska Polskiego 49 b
Wyrzysk
Pl. Wojska Polskiego 19
ul. Lipowa 6
tel. 2875 – 007
Niebieska linia
0-801.12.00.02
64 – 920 Piła
ul. Polna 3
tel. 212.65.58
89 – 310 Łobżenica
plac Zwycięstwa 1
tel. 286.06.51
64 – 800 Chodzież
10
9.
Helsińska Fundacja Praw Człowieka
Delegat Rzecznika Praw Dziecka
ul. Krasińskiego 10
Henryk Jeszke
Delegatura Koszalin
75 – 501 Koszalin
ul. J. Piłsudzkiego 11 – 15
tel. 094 – 342.56.27
094 – 342.36.16
Opracowali:
Ks. Michał Damazyn
Alicja Tusińska
Koordynator szkolnego programu profilaktycznego:
Alicja Tusińska