docprzedmiotowy system oceniania z przyrody wklasach 4
download 
Reklamacja Transkrypt
przedmiotowy system oceniania z przyrody wklasach 4
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZYRODY W KLASACH 4-6 SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 4 W BOLESŁAWCU Przedmiotowy System Oceniania jest zgodny z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania w Szkole Podstawowej Nr 4 w Bolesławcu. I JAWNOŚĆ OCENIANIA 1. Nauczyciel na początku każdego roku szkolnego informuje uczniów o wymaganiach edukacyjnych wynikających z realizowanego przez siebie programu nauczania. 2. Nauczyciel informuje uczniów i rodziców o sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych. 3. Ocenie podlegają wszystkie wymienione formy aktywności ucznia. 4. Oceny są jawne- zarówno dla ucznia, jak i dla rodziców lub prawnych opiekunów. 5. Sprawdzone i oceniane sprawdziany nauczyciel udostępnia uczniom na lekcjach, a jego rodzicom na życzenie w czasie indywidualnych spotkań z nauczycielem. Inne prace pisemne po sprawdzeniu i ocenieniu przez nauczyciela uczniowie otrzymują do domu. 6. Na prośbę ucznia lub jego rodziców nauczyciel uzasadnia wystawioną ocenę. 7. Wszystkie oceny są zapisywane do dziennika elektronicznego, a uczniowie odnotowują je w zeszycie przedmiotowym lub w zeszycie kontaktów z rodzicami. II OBNIŻENIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH 1. Nauczyciel jest zobowiązany na podstawie pisemnej opinii poradni pedagogiczno-psychologicznej ( do tego upoważnionej) obniżyć wymagania edukacyjne w stosunku do ucznia, u którego stwierdzono deficyty rozwojowe. III FORMY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW Formy aktywności Częstotliwość w semestrze Ranga (waga) Sprawdzian i poprawa sprawdzianu 2-3 5 Kartkówka Co najmniej 2 2 Kartkówka Kl.4 Strony świata ( I semestr) Warunki życia w wodzie i na lądzie ( II semestr) 1 OK Kl.5 Obliczanie odległości za pomocą skali liczbowej ( I semestr) Krainy geograficzne Polski (II semestr) Kl.6 Określanie położenia geograficznego. (I semestr). Odczytanie informacji z wykresu klimatycznego. ( II semestr) Co najmniej 1 2 Praca ucznia na lekcji (np. praca z mapą, praca z tekstem źródłowym, rozwiązywanie zadań powtórzeniowych) Co najmniej 1 2 Praca w grupie 1 1 Zadania domowe Co najmniej 1 1 Laureaci konkursów szkolnych Indywidualnie 5 Laureaci konkursów pozaszkolnych Indywidualnie 20 Zadania dodatkowe 2 4 Odpowiedzi ustne IV OCENIANIE I POPRAWA PRAC PISEMNYCH 1. Sprawdziany pisemne powinny być ocenione i oddane w ciągu 2 tygodni, a kartkówki w ciągu 1 tygodnia. 2. Każdy uczeń ma prawo do jednokrotnej poprawy oceny ze sprawdzianu ( niższej niż ocena bardzo dobra) w terminie nie przekraczającym dwóch tygodni od chwili otrzymania oceny. 3. Poprawa sprawdzianu odbywa się w czasie wyznaczonym przez nauczyciela. 4. Ocena z poprawy sprawdzianu jest wpisywana do dziennika elektronicznego zamiast oceny poprawianej. 5. W przypadku usprawiedliwionej nieobecności na sprawdzianie uczeń ma obowiązek napisać go w ciągu dwóch tygodni od powrotu do szkoły, po czym zachowuje prawo do poprawy sprawdzianu. 6. W przypadku nieusprawiedliwionej nieobecności na sprawdzianie uczeń ma obowiązek napisać go w najbliższym wyznaczonym przez nauczyciela terminie, przy czym nie ma prawa do poprawy sprawdzianu. 7. Przy sprawdzaniu prac pisemnych obowiązują następujące zasady: • punkty przyznawane są tylko za czynności objęte schematem oceny, • jeżeli uczeń wykonuje czynności poprawnie, ale niezgodnie z poleceniem nie otrzymuje punktów. 8. W ciągu semestru przewiduje się 1 kartkówkę ocenianą zgodnie z zasadami OK. V OCENIANIE INNYCH FORM AKTYWNOŚCI UCZNIA NA LEKCJACH PRZYRODY 1. • • • • • Odpowiedzi ustne termin odpowiedzi ustnych nie jest podawany do wiadomości ucznia, uczniowie mogą oceniać odpowiedzi lub zadania domowe zgodnie z zasadami OK- ocena koleżeńska, przy ocenie odpowiedzi ustnej brany jest pod uwagę stopień opanowania i rozumienia materiału, nauczyciel dokonując oceny uzasadnia ją, zakres sprawdzanych umiejętności i wiadomości dotyczy 3 ostatnich lekcji. 2. Prace domowe Prace domowe mogą być zadawane na każdej lekcji oprócz dni poprzedzających ferie świąteczne i zimowe. Formy sprawdzania prac pisemnych: • głośne przeczytanie pracy domowej przez ucznia pod kontrolą nauczyciela i samokontrola pozostałych uczniów, • sprawdzenie ilościowe bez wystawienia oceny i komentarza z zapisaniem umownego symbolu, • sprawdzenie pracy domowej z wystawieniem oceny, • tylko trzy razy w ciągu semestru można zgłosić brak pracy domowej lub nieprzygotowanie bez konsekwencji otrzymania oceny niedostatecznej, • za następną nieusprawiedliwioną i nieodrobioną pracę domową lub nieprzygotowanie się do lekcji uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną z rangą 1, • uczeń nie otrzymuje oceny niedostatecznej, gdy przed lekcją zgłosi, iż nie potrafi w domu sam wykonać pracy domowej, powinien jednak wówczas pokazać pisemne próby rozwiązywania zadania. 3. Aktywność ucznia a) lekcyjna: -aktywne uczestnictwo w lekcji, udzielanie prawidłowych odpowiedzi, uzasadnianie swojego zdania, - wykonywanie samodzielnie zadań w czasie lekcji, - umiejętność współpracy w grupie ( postępy w tej dziedzinie). b) pozalekcyjna: - sukces w konkursie, - wykonywanie prac dodatkowych ( 31 maja -ostateczny termin prezentacji prac dodatkowych). Przy ocenie pracy dodatkowej bierze się pod uwagę: - zaplanowanie pracy, oryginalność, - staranność, rzetelność wykonania, - prezentacja pracy na forum klasy, - użyteczność wykonanej pracy. 4. Prowadzenie obserwacji, doświadczeń przyrodniczych - przestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas zajęć, - poprawne przeprowadzenie obserwacji, doświadczenia zgodnie z instrukcją i poprawne wyciągnięcie wniosków, - prawidłowe i staranne wypełnienie karty pracy, - prawidłowe wykorzystanie pomocy naukowych np. kompasu, mikroskopu 5. Przynajmniej raz w semestrze uczeń otrzymuje informacje o średniej ważonej. VI KLASYFIKACJA ŚRÓDROCZNA I KOŃCOWOROCZNA 1. Śródroczna ocena klasyfikacyjna jest średnia ważoną ocen cząstkowych za formy aktywności wymienione w p.III zgodnie z określonymi rangami. 2. Końcoworoczna ocena klasyfikacyjna jest średnią ważoną ocen cząstkowych za formy aktywności wymienione w p.III zgodnie z określonymi rangami i średniej ważonej z I semestru z rangą 10. Aby obliczyć średnią ważoną należy: - pomnożyć każdą ocenę przez jej rangę, - zsumować powyższe iloczyny, - sumę wszystkich iloczynów podzielić przez wszystkie oceny przeliczeniowe (czyli przez ilość ocen cząstkowych pomnożonych przez rangę). Średnia ważona liczona jest z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. 3. Ocena szkolna odpowiada średniej ważonej ocen cząstkowych zgodnie z poniższą tabelą. 4. Zasady i tryb przeprowadzania egzaminu klasyfikacyjnego i poprawkowego określa Wewnątrzszkolny System Oceniania. Ocena szkolna Celujący Bardzo dobry Dobry Dostateczny Dopuszczający Niedostateczny Wartość średniej ważonej 5,3 i powyżej 4,66- 5,3 3,66-4,65 2,66- 3.65 1,66- 2,65 poniżej 1.65 KRYTERIA OCEN Z PRZYRODY DO KLASY 4 Ocena dopuszczająca Uczeń: - wymienia źródła informacji o przyrodzie -wymienia 3–4 elementy przyrody nieożywionej i ożywionej -wymienia zmysły umożliwiające poznawanie otaczającego świata i podaje ich rolę -podaje nazwy przyrządów służących do prowadzenia obserwacji przyrodniczej -przeprowadza proste obserwacje przyrodnicze, doświadczenia, notuje 2–3 spostrzeżenia, wykonuje rysunek - podaje nazwy głównych i pośrednich kierunków geograf. - wyznacza kierunki geograficzne za pomocą kompasu i rysuje różę głównych kierunków - odczytuje informacje zgodnie z legendą planu, mapy, wskazuje kierunki geograficzne na mapie - dzieli rośliny na drzewa, krzewy i rośliny zielne Ocena dostateczna. Uczeń: -omawia sposób właściwego przygotowania miejsca do nauki i wymienia zasady skutecznego uczenia się Ocena dobra Uczeń: - wyjaśnia, dlaczego ważne jest stosowanie różnorodnych form wypoczynku i czym jest zdrowy styl życia Ocena bardzo dobra. Uczeń: -wyjaśnia zasady, którymi powinni kierować się kolekcjonerzy okazów przyrodniczych ocena celująca Uczeń: -analizuje wybrane 2–3 cechy charakteru i zachowania, które ułatwiają lub utrudniają kontakty z rówieśnikami -podaje przykłady czynników pozytywnie i negatywnie wpływających na samopoczucie w szkole i w domu -wymienia cechy ożywionych i nieożywionych elementów przyrody -omawia wpływ hałasu na samopoczucie w szkole -proponuje (i uzasadnienia) ciekawe formy wypoczynku dla swojej rodziny, możliwe do zrealizowania w dniu wolnym od pracy - tworzy własny plan dnia -omawia zasady zdrowego stylu życia - wymienia czynniki niezbędne do życia - proponuje przyrządy, jakie należy przygotować do prowadzenia obserwacji w terenie –przygotowuje mikroskop do prowadzenia obserwacji - wyznacza kierunki geograficzne, rysuje różę głównych i pośrednich kierunków geograficznych - rozpoznaje obiekty przedstawione na planie za pomocą znaków topograficznych - klasyfikuje wskazane elementy na ożywione i nieożywione składniki przyrody oraz wytwory działalności człowieka -porównuje ilość i rodzaj informacji uzyskiwanych za pomocą poszczególnych zmysłów -określa rolę obserwacji w poznawaniu przyrody - przeprowadza doświadczenia i formułuje wnioski -planuje miejsca i dobiera przyrządy potrzebne do obserwacji obiektu - przeprowadza obserwację mikroskopową zgodnie z instrukcją -uzasadnia, że planowanie codziennych czynności jest elementem zdrowego stylu życia -podaje przykłady powiązań przyrody nieożywionej i ożywionej -na podstawie obserwacji podejmuje próbę przewidzenia niektórych sytuacji i zjawisk (np. dotyczących pogody) -planuje obserwację dowolnego obiektu lub organizmu w terenie; uzasadnia celowość zaplanowanej obserwacji -podejmuje próbę samodzielnego wykonania preparatu mikroskopowego - omawia sposoby wyznaczania -wyjaśnia, w jaki sposób zmiana jednego elementu przyrody może wpłynąć na pozostałe wybrane elementy -przeprowadza dowolne doświadczenie wraz z zapisem wyników obserwacji -samodzielnie wykonuje prosty preparat mikroskopowy - rysuje fragment drogi do szkoły, np. ulicy, zmniejszając jej wymiary (np. 1000 razy), używając właściwych znaków topograficznych - przygotowuje informację na temat roślin leczniczych uprawianych w domu lub - podaje przykłady zwierząt hodowanych przez człowieka i omawia ich wymagania - określa położenie innych obiektów na mapie w stosunku do podanego obiektu -wymienia stany skupienia wody w przyrodzie; podaje przykłady występowania wody w różnych stanach skupienia - podaje przykłady drzew, krzewów i roślin zielnych rosnących w ogrodach, w najbliższej okolicy - podaje nazwy przemian stanów skupienia wody - wymienia składniki pogody i przyrządy do ich pomiaru - wyjaśnia, dlaczego decyzja o hodowli zwierzęcia powinna być dokładnie przemyślana - na podstawie obserwacji opisuje pogodę, dokonuje pomiaru składników pogody - odczytuje wskazania termometru - wymienia daty rozpoczęcia kalendarzowych pór roku - podaje po 3 przykłady zmian zachodzących w przyrodzie w poszczególnych porach roku - wyjaśnia pojęcia: organizm jednokomórkowy,wielokomórkowy, potrafi je odróżnić - omawia dwie wybrane czynności życiowe organizmów - wymienia królestwa organizmów i omawia cechy przedstawicieli dwóch dowolnych królestw - dzieli organizmy na: samożywne i cudzożywne, podaje przykłady takich organizmów -określa jednostki, w których wyraża się składniki pogody - wyjaśnia pojęcia: równonoc jesienna, równonoc wiosenna, przesilenie letnie, przesilenie zimowe - omawia cechy pogody w poszczególnych porach roku - podaje charakterystyczne cechy organizmów :roślin, zwierząt i grzybów - wyjaśnia, co to jest widnokrąg - omawia sposób wyznaczania kierunków w terenie, wyznacza kierunki geograficzne, stosując poznane sposoby - opisuje słowami fragment terenu przedstawiony na planie -przygotowuje„zbiór” znaków topograficznych dla najbliższej okolicy - wyjaśnia, na czym polega orientowanie mapy i orientuje ją za pomocą kompasu - -rozpoznaje drzewa i krzewy rosnące w najbliższym otoczeniu - wykonuje zielnik zawierający rośliny rosnące w najbliższej okolicy - wyjaśnia, dlaczego nie wszystkie zwierzęta możemy hodować w domu kierunku północnego na podstawie obserwacji obiektów przyrodniczych i wytworów człowieka - porównuje dokładność poszczególnych rodzajów map -prezentuje jedną egzotyczną roślinę (ozdobną lub przyprawową), omawiając jej wymagania życiowe - orientuje mapę za pomocą obiektów w terenie - przygotowuje ciekawostki i dodatkowe informacje na temat zwierząt (np. najszybsze zwierzęta - wymienia kilka powodów, dla których uprawiamy rośliny; porównuje wymagania dwóch roślin doniczkowych - uzasadnia, że obieg wody w przyrodzie pozwala zachować jej stałą ilość na Ziemi (może zaproponować doświadczenie) - określa warunki niezbędne do prowadzenia uprawy roślin; porównuje budowę zewnętrzną drzew, krzewów i roślin zielnych -wyjaśnia różnice między opadami a osadami atmosferycznymi - dokumentuje doświadczenia według poznanego schematu - analizuje wpływ zmian temperatury powietrza na życie organizmów żywych -rozróżnia rodzaje osadów atmosferycznych - wykazuje związek pomiędzy porą roku a występowaniem określonego rodzaju osadów - wyjaśnia, na czym polega wszystkożerność - omawia zmiany w pozornej wędrówce Słońca nad widnokręgiem w poszczególnych porach roku - porównuje wysokość Słońca nad widnokręgiem oraz długość cienia w ciągu dnia i w poszczególnych porach roku - wyjaśnia, czym są zależności pokarmowe i podaje nazwy ogniw - charakteryzuje czynności życiowe organizmów - porównuje rozmnażanie płciowe i bezpłciowe, - dzieli mięsożerców na drapieżniki i padlinożerców w ogrodzie - omawia związek zmian ciśnienia atmosferycznego z aktywnością psychofizyczną człowieka - podaje przykłady praktycznego wykorzystania wiadomości dotyczących zmian temperatury i długości cienia w ciągu dnia (np. wybór ubrania, pielęgnacja roślin, ustawienie budy dla psa -uzasadnia potrzebę klasyfikacji organizmów - omawia zasady nazewnictwa organizmów - przygotowuje informacje na temat pasożytnictwa w świecie roślin, bakterii, grzybów, protistów -wymienia zwierzęta mięsożerne i wszystkożerne w Polsce - układa łańcuch pokarmowy z podanych organizmów - dzieli pożywienie ze względu na pochodzenie, podaje przykłady - wskazuje na modelu, planszy położenie poszczególnych narządów układu pokarmowego, oddechowego, rozrodczego, nerwowego i wskazuje wybrane elementy szkieletu. - mierzy puls, liczy ilość uderzeń serca na minutę - wymienia zasady higieny układu oddechowego, pokarmowego, krwionośnego, nerwowego i rozrodczego oraz układu ruchu - podaje cechy budowy kobiety lub mężczyzny - rozpoznaje komórki rozrodcze: męską i żeńską, wyjaśnia pojęcie „zapłodnienie” - podaje nazwy etapów życia po narodzeniu - podaje przykłady zmian w organizmie w okresie dojrzewania u własnej płci - wymienia drogi wnikania do łańcucha pokarmowego - wymienia składniki pokarmowe i podaje przykłady produktów zawierających duże ilości białek, cukrów, tłuszczów, soli mineralnych - wymienia narządy tworzące układ: pokarmowy, oddechowy, rozrodczy, krwionośny, kostny, nerwowy - omawia cechy przedstawicieli poszczególnych królestw organizmów - wyjaśnia pojęcia: organizm samożywny, cudzożywny; wymienia cechy roślinożerców - podaje przykłady zwierząt odżywiających się szczątkami glebowymi - omawia rolę układu pokarmowego, oddechowego, rozrodczego, nerwowego, kostnego, krwionośnego - wyjaśnia, co to jest sieć pokarmowa - omawia rolę poszczególnych narządów zmysłów - omawia rolę składników pokarmowych w organizmie - podaje przykłady zmian zachodzących w organizmie w poszczególnych etapach rozwojowych - opisuje drogę pokarmu w organizmie - wymienia przyczyny chorób zakaźnych -wie, jak zapobiegać zarażeniu się pasożytami wewnętrznymi - omawia zasady udzielania pierwszej pomocy w przypadku skaleczeń i przy oparzeniach - omawia zasady pielęgnacji ozdobnych roślin trujących i silnie drażniących - omawia zagrożenia związane z przebywaniem nad wodą - proponuje zestaw prostych ćwiczeń poprawiających funkcjonowanie układu krwionośnego - określa cel wymiany gazowej i wyjaśnia, na czym polega oddychanie komórkowe - wymienia zadania mózgu - wskazuje różnice w budowie ciała kobiety i mężczyzny - omawia zmiany zachodzące w dwóch dowolnie wybranych etapach rozwojowych człowieka - omawia sposoby odżywiania się roślin, zwierząt i grzybów - omawia sposób wytwarzania pokarmu przez rośliny - określa rolę, jaką odgrywają w przyrodzie zwierzęta odżywiające się szczątkami glebowymi - wyjaśnia, na czym polega pasożytnictwo - podaje przykłady obrony przed wrogami w świecie roślin i zwierząt - uzasadnia, że zniszczenie jednego elementu przyrody może doprowadzić do wyginięcia innych - przedstawia krótkie informacje na temat sztucznych barwników, aromatów identycznych z naturalnymi, konserwantów znajdujących się w żywności - omawia rolę witamin - omawia skutki niedoboru i nadmiernego spożycia poszczególnych składników pokarmowych - przedstawia krótkie informacje na temat wpływu napojów energetyzujących na organizm człowieka - omawia objawy i skutki anoreksji - wyjaśnia rolę enzymów trawiennych -- wyjaśnia, jak należy dbać o układ krwionośny i podaje przykłady produktów żywnościowych korzystnie wpływających na pracę układu krwionośnego - wyjaśnia, na czym polega współdziałanie układów: pokarmowego, oddechowego i krwionośnego w procesie uzyskiwania energii przez organizm - analizuje wartości energetyczne wybranych produktów - uzasadnia konieczność regularnego odżywiania się dla prawidłowego funkcjonowania organizmu - wyjaśnia, dlaczego w okresie szkolnym należy szczególnie dbać o prawidłową postawę - podaje przykłady skutków uszkodzenia układu nerwowego - przygotowuje informacje na temat wad wzroku lub słuchu - wykonuje oś czasu przedstawiającą okresy życia człowieka organizmu człowieka drobnoustrojów chorobotwórczych - odczytuje informacje umieszczane na opakowaniach żywności - wymienia pasożyty zewnętrzne i wewnętrzne człowieka; omawia sposoby zapobiegania zarażeniu się wybranym pasożytem - wyjaśni pojęcie: zachowanie asertywne , podaje przykłady - podaje przykłady form wypoczynku aktywnego i biernego -wyjaśnia, na czym polega bezpieczeństwo podczas zabaw ruchowych - omawia sposób postępowania w przypadku pożaru i wyjaśnia, jak należy postępować z przedmiotami niewiadomego pochodzenia - podaje przykłady wód słodkich i wód słonych -wyjaśnia, co to jest plankton; podaje nazwy organizmów tworzących plankton - wymienia źródła tlenu w wodzie - wymienia numery telefonów alarmowych - omawia zasady bezpiecznego korzystania z domowych urządzeń elektrycznych oraz poruszania się po drogach - podaje 2 przykłady negatywnego wpływu dymu tytoniowego i alkoholu na organizm człowieka -omawia zasady przechowywania żywności i wymienia sposoby zapobiegania zatruciom pokarmowym spożywczych - omawia zasady zapobiegania chorobom przenoszonym przez zwierzęta domowe, podaje nazwy pasożytów - uzasadnia, że układ nerwowy koordynuje pracę wszystkich narządów zmysłów - wyjaśnia, czym są niewypały, niewybuchy - wyjaśnia, na czym polega palenie bierne - wymienia skutki przyjmowania narkotyków - podpisuje elementy doliny rzeki, -podaje nazwy organizmów żyjących w biegu górnym, środkowym i dolnym rzeki - czyta mapę gleb i wód powierzchniowych Polski - wskazuje na mapie lądy,morza i oceany, rzekę główną i jej dopływy - wymienia cechy i rolę glonów, podaje nazwy przedstawicieli glonów jednokomórkowych, kolonijnych i wielokomórkowych - wymienia przystosowania wybranych zwierząt i roślin do życia w wodzie - z podanych organizmów układa łańcuchy pokarmowe np. w jeziorze, na łące, w lesie, w morzu - podaje 2–3 przykłady zwierząt żyjących w wodzie - wymienia czynniki wpływające na życie w morzach i oceanach - wymienia nazwy zwierząt żyjących w wodzie i opisuje ich przystosowanie - wyjaśnia, dlaczego większość organizmów wodnych może przetrwać zimę - podaje różnice miedzy poszczególnymi odcinki rzeki - omawia warunki życia w jeziorze w zależności od pory roku; podaje czynniki warunkujące życie w poszczególnych strefach jeziora - omawia pracę mięśni szkieletowych - porównuje funkcjonowanie organizmu w poszczególnych okresach życia - opisuje objawy wybranych chorób zakaźnych i omawia sposób postępowania w przypadku chorób zakaźnych - charakteryzuje objawy mogące świadczyć o obecności pasożyta wewnętrznego - demonstruje sposób zakładania opatrunków i sposób unieruchamiania kończyn - omawia zasady postępowania w przypadku zatruć środkami chemicznymi - charakteryzuje rodzaje zagrożeń występujących poza domem - rozpoznaje 2–3 dziko rosnące rośliny trujące - charakteryzuje roślinność strefy przybrzeżnej - wyjaśnia, czym jest uzależnienie - wyjaśnia, dlaczego glony są -uzasadnia konieczność - wyjaśnia istotę działania szczepionek - przygotowuje informacje na temat objawów boreliozy i sposobów postępowania w przypadku zachorowania - przygotowuje informacje na temat pasożytów wewnętrznych, innych niż omówione na lekcji - przygotowuje informacje o znaczeniu filtrów UV, rozsądnym korzystaniu z kąpieli słonecznych i solariów - podaje przykłady pozytywnego i negatywnego wpływu rzek na życie i gospodarkę człowieka - przygotowuje ciekawostki na temat organizmów żyjących w morzach - przygotowuje kolekcję skał z najbliższej okolicy wraz z ich opisem - przygotowuje informacje na temat przystosowań 2–3 gatunków zwierząt lub roślin do życia w ekstremalnych warunkach lądowych - przygotowuje informacje o życiu wybranych organizmów leśnych (innych, niż omawiane na lekcji) z uwzględnieniem ich przystosowań - wymienia elementy rzeki: koryto rzeki, obszar zalewowy, brzeg prawy i lewy, źródło, bieg górny, środkowy, ujście - rozpoznaje glony kolonijne, jednokomórkowe, wielokomórkowe - nazywa strefy życia w jeziorze, morzach i oceanach, podaje nazwy 2–3 organizmów żyjących w poszczególnych strefach -wymienia 2 charakterystyczne cechy skał: lite, zwięzłe i luźne - wymienia 3 nazwy gleb w Polsce -wymienia organizmy żyjące w glebie - wymienia i wskazuje warstwy lasu i podaje po dwa gatunki organizmów żyjących warstwach lasu - podaje przykłady drzew iglastych, drzew liściastych, roślin uprawianych na polu i w sadzie, potrafi je rozpoznać - wyjaśnia, dlaczego nie wolno wypalać traw -omawia piętrowe rozmieszczenie glonów w morzach i oceanach rozmieszczone piętrowo w morzach i oceanach - wymienia strefy zycia w morzu i podaje nazwy zwierząt żyjących w poszczególnych strefach - omawia budowę skał luźnych, zwięzłych i litych - podaje nazwy grup skał; podaje przykłady poszczególnych rodzajów skał - omawia etapy powstawania gleby - omawia rolę organizmów glebowych - omawia rolę korzeni roślin lądowych -- wymienia cechy budowy roślin iglastych ułatwiające ich rozpoznawanie, np. kształt i liczba igieł, kształt i wielkość szyszek -wymienia cechy ułatwiające rozpoznawanie drzew liściastych -rozpoznaje rośliny iglaste i drzewa liściaste najbliższej okolicy -wymienia cechy łąki, pola ( uwzględnia roślinność, zwierzęta) - omawia sposoby wykorzystywania warzyw i roślin zbożowych - wyjaśnia, dlaczego należy dbać o glebę - omawia znaczenie lasu; i podaje wymagania środowiskowe wybranych gatunków zwierząt żyjących w poszczególnych warstwach lasu -,wymienia typy lasów rosnących w Polsce - przedstawia zmiany zachodzące na łące w różnych porach roku i rozpoznaje pięć gatunków roślin występujących na łące - wyjaśnia, które zboża należą do ozimych, a które do jarych -wymienia sprzymierzeńców człowieka w walce ze szkodnikami upraw polowych zachowań asertywnych do życia w danej warstwie lasu - charakteryzuje wody słodkie występujące na Ziemi - przygotowuje informacje na temat roślin iglastych pochodzących z innych regionów świata - omawia rzeźbotwórczą działalność rzeki - oblicza prędkość z jaką woda płynie w rzece - omawia rolę pierwotniaków w łańcuchach pokarmowych - wyjaśnia wpływ mieszania się wód jeziora na życie organizmów wodnych - wyjaśnia, dlaczego w strefie przybrzeżnej jeziora występuje bogactwo organizmów żywych - wyjaśnia przyczyny różnic w zasoleniu w mórz i oceanów - opisuje skały i gleby występujące w najbliższej okolicy - przyporządkowuje rodzaj lasu do typu gleby, na której rośnie; podaje przykłady drzew rosnących w poszczególnych typach lasów -uzasadnia, że łąka jest środowiskiem życia wielu zwierząt - wyjaśnia, czym jest walka biologiczna - przygotowuje informacje na temat korzyści i zagrożeń wynikających ze stosowania chemicznych środków zwalczających szkodniki KRYTERIA OCEN Z PRZYRODY DO KLASY 5 Ocena dopuszczająca Uczeń: Ocena dostateczna. Uczeń: -wykonuje plany przedmiotów na -oblicza wymiary przedmiotu w skali 1:10 podstawie własnych pomiarów i podanych wymiarów w skali - potrafi korzystać z podziałki - wykonuje pomiar boiska lub sali liniowej, liczbowej lekcyjnej w celu narysowania -oblicza wymiary boiska, sali planu lekcyjnej w skali 1:100 - zna rodzaje skal, wie, do czego -oblicza odległość rzeczywistą służy skala różnymi sposobami np. nitka, - oblicza odległość rzeczywistą na kroczkiem planie lub mapie za pomocą podziałki liniowej, cyrkla, -potrafi odczytać wysokość z kroczka ( korzysta z pomocy poziomicy nauczyciela) -poprawnie czyta mapę - szacuje odległości i wysokość hipsometryczną i mapy budynku znanymi sposobami tematyczne Polski - odczytuje wartości wysokości względnej i bezwzględnej z rysunku - na podstawie legendy przyporządkowuje barwy hipsometryczne do ich form ukształtowania powierzchni - wymienia siły zewnętrzne -wymienia siły kształtujące Ziemię i potrafi je opisać -wyjaśnia, na czym polega pasowość rzeźby Polski -wskazuje najwyżej i najniżej położone miejsce w Polsce -zna podział administracyjny Ocena dobra Uczeń: -wyjaśnia, co to jest plan przedmiotu -oblicza wymiary przedmiotu, obiektu w różnych skalach, np. 1 : 5; 1 : 20 - porównuje ilość informacji zawartych na mapach wykonanych w różnych skalach oblicza wymiary boiska w skali 1 : 500 i rysuje jego plan Ocena bardzo dobra. Uczeń: -zapisuje skalę różnymi sposobami -wyjaśnia związek odległości na mapie z zastosowaną skalą -sporządza legendę planu boiska lub sali lekcyjnej i zapisuje skalę w postaci liczbowej, mianowanej, podziałki liniowej -oblicza odległości rzeczywiste za pomocą różnych skal -oblicza odległości na planie i mapie za pomocą skali liniowej, -czyta mapę poziomicową liczbowej (wykorzystuje kroczek, cyrkiel lub linijkę oraz -szacuje wysokości wykorzystując informacje o nitkę) swoim wzroście -wie, do czego służą poziomice -porównuje mapę poziomicową -odczytuje z mapy z hipsometryczną poziomicowej wysokość względną i bezwzględną -charakteryzuje wybrany fragment terenu na podstawie -potrafi rozpoznać różne formy mapy hipsometrycznej terenu z rysunku poziomicowego -wyjaśnia, na czym polega działanie sił zewnętrznych i ocena celująca Uczeń: -przelicza skale planów i map -oblicza odległości na planie, mapie za pomocą skali liczbowej, mianowanej -sporządza plan terenu na papierze A4, dobierając odpowiednio skalę -porównuje zakres informacji zawartych na mapie hipsometrycznej i ogólnogeograficznej -omawia działalność lodowca na terenie Polski -omawia proces powstawania bagien -wyjaśnia, dlaczego sadzenie lasów jednogatunkowych jest niekorzystne -przedstawia sylwetki 2 Polaków działających we władzach UE -przygotuje prezentację na temat terytoriów zamorskich państw europejskich -przygotuje informacje na temat zagrożenia lokalnego środowiska Ocena dopuszczająca Uczeń: Ocena dostateczna. Uczeń: kształtujące powierzchnię Ziemi Polski - czyta mapę Polski zgodnie z legendą ( np.pasy rzeźby, krainy geograficzne, rzeki, miasta, stolice państw europejskich) -omawia położenie Polski w Europie - podaje nazwy popularnych drzew liściastych i iglastych -podaje nazwę województwa, powiatu, w którym mieszka i wskaże je na mapie - pokazuje Polskę i jej sąsiadów na mapie Europy - wymienia 3–4 największe kraje UE, rozpoznaje symbole UE - wymienia rodzaje zanieczyszczeń i podaje ich wpływ na środowisko - podaje 2–3 sposoby ochrony środowiska -wie, jak należy zachować się na obszarze chronionym -wymienia i rozpoznaje rośliny i zwierzęta chronione w najbliższej okolicy -charakteryzuje jeden kraj sąsiadujący z Polską -wymienia cele UE Ocena dobra Uczeń: -klasyfikuje wypukłe i wklęsłe formy terenu -omawia rolę sił zewnętrznych w kształtowaniu powierzchni Ziemi -wyjaśnia, dlaczego najwięcej jezior jest na północy Polski Ocena bardzo dobra. Uczeń: ocena celująca Uczeń: wewnętrznych -na podstawie opisu potrafi rozpoznać pas ukształtowania powierzchni Polski -omawia zmiany zalesienia Polski -przedstawia idee akcji służących ochronie przyrody -przygotuje informacje o obszarach chronionych, np. w najbliższej okolicy -wskazuje pozytywne i negatywne skutki przekształcenia krajobrazu najbliższej okolicy -analizuje wykresy słupkowe -opisuje zgubny wpływ trujących pyłów, gazów, ścieków -podaje przykłady bogactw wykorzystywanych przez człowieka -podaje działania mające na celu ochronę przyrody -rozpoznaje wybrane gatunki roślin i zwierząt chronionych -wymienia i wskazuje składniki krajobrazu kulturowego najbliższej okolicy -wyjaśnia pojęcie morze śródlądowe -opisuje środowisko Bałtyk, krajobraz pobrzeży, pojezierzy, nizin, wyżyn, gór - analizuje mapy tematyczne( np. zalesienia) podejmuje próbę wyciągania wniosków -czyta mapę administracyjną Polski -przygotowuje prezentację na temat krajów sąsiadujących z Polską ,wybranych krajów UE i wybranym obiekcie chronionym -charakteryzuje kraje sąsiadujące z Polską, podaje ich stolice -wyjaśnia, dlaczego zanieczyszczenie środowiska jest groźne dla organizmów -omawia sposób powstania -wyjaśnia, w jakim celu państwa UE podejmują wspólne kwaśnych deszczy, smogu działania -uzasadnia potrzebę racjonalnego wykorzystania -wyjaśnia, czym jest strefa bogactw naturalnych Schengen -przygotuje informacje o atrakcjach i osobliwościach wybranych krajobrazach -podaje przykłady wpływu środowiska na zdrowie ludzi -omawia proces powstania węgla -przygotuje informacje o rzadkich gatunkach roślin i zwierząt występujących w omawianych parkach narodowych -opracowuje spis zasad, których należy przestrzegać, wybierając się w góry -omawia budowę komórki roślinnej i rolę struktur komórkowych -wyjaśnia, dlaczego zanieczyszczenia stanowią zagrożenia dla środowiska -wie, co to jest park narodowy, krajobrazowy, ochrona gatunkowa -przedstawia proces powstawania węgla kamiennego -rozumie pojęcie bogactwa -opisuje krajobraz najbliższej -przygotowuje informacje o Ocena dopuszczająca Uczeń: -potrafi rozpoznać krajobraz naturalny i kulturowy -wie, jaki rodzaj krajobrazu występuje w najbliższej okolicy -wskazuje na mapie Bałtyk i podaje 2-3 cechy tego morza --na podstawie fotografii podaje cechy krajobrazu np. miejskoprzemysłowego, wapiennego, lessowego, gór niskich, pobrzeża -wymienia walory turystyczne poznanych krain -wymienia i wskazuje parki narodowe występujące na pobrzeżu, pojezierzach, nizinach, wyżynach i w górach Polski -wie, dlaczego tworzy się parki narodowe -potrafi rozróżnić piaskowiec, granit, wapień -wymienia piętra roślinności w górach, podaje cechy pogody w górach -wymienia miejsca występowania Ocena dostateczna. Uczeń: -omawia cechy wybrzeża niskiego i wysokiego -omawia sposób gospodarowania na pobrzeżach, pojezierzach, nizinach, wyżynach i w górach - czyta plan miasta: Gdańsk, Kraków, Warszawa -omawia wybrany park narodowy pobrzeża, pojezierza, nizin, wyżyn i gór -wymienia 2–3 osobliwości każdego parku narodowego położonego na poznawanych krainach, podaje nazwy roślin, zwierząt Ocena dobra Uczeń: przyrody okolicy -poda różnice między ochroną częściowa a całkowitą -charakteryzuje rozmieszczenie organizmów żyjących w Bałtyku -potrafi porównać różne formy ochrony np. rezerwat z parkiem narodowym -porównuje składniki krajobrazu naturalnego i kulturowego -wyjaśnia, dlaczego Bałtyk jest morzem słonawym, śródlądowym -opisuje niszczącą i budującą działalność morza -omawia zewnętrzna budowę mchów, paproci, skrzypów i widłaków -potrafi porównać krajobrazy pobrzeża, pojezierza i nizin -omawia znaczenie mchów w przyrodzie -proponuje trasę wycieczki po Gdańsku, Warszawie, Krakowie -wie, jakie znaczenie mają paprotniki -podaje 3-4 przykłady roślin nasiennych Ocena bardzo dobra. Uczeń: -podaje przyczyny przekształcenia krajobrazu Wyżyny Śląskiej -wie, jak powstaje krajobraz krasowy i wąwozy lessowe ocena celująca Uczeń: chronionych gatunkach paproci,grzybów -przygotowuje prezentacje o roślinach nasiennych najbliższej okolicy -omawia proces powstawania jezior przybrzeżnych i Żuław Wiślanych -podaje przykłady wykorzystania łodyg roślin nasiennych przez człowieka -wymienia czynniki kształtujące krajobraz pasów rzeźby -na podstawie dodatkowych informacji podaje przykłady różnych przystosowań kwiatów do zapylenia -planuje wycieczkę po Mazurach, Krakowie, Warszawie -omawia zmiany, jakie zaszły na pobrzeżach, pojezierzach, nizinach, wyżynach i w górach -wyjaśnia, dlaczego Puszczę Białowieską nazywamy” lasem pierwotnym” -wymienia przyczyny różnorodności świata roślin Wyż. KrakowskoCzęstochowskiej -porównuje krajobraz Tatr Wysokich z krajobrazem Tatr Zachodnich -przygotowuje informacje o wartościach odżywczych wybranych nasion -charakteryzuje porosty i podaje ich rolę -wykorzystując skalę porostową ocenia stan czystości środowiska -na podstawie dodatkowych źródeł informacji wyjaśnia, czym jest atom -korzystając z dodatkowych informacji, podaje przykłady wykorzystania najtwardszych ciał stałych -wyjaśnia, co to jest próżnia Ocena dopuszczająca Uczeń: mchów, paproci, skrzypów, widłaków, grzybów -wymienia i wskazuje na planszy części mchu, rośliny nasiennej i grzyba -rozpoznaje wybranych przedstawicieli mchów, paproci, skrzypów, widłaków -podaje 3 przykłady znaczenia roślin nasiennych -rozpoznaje 2-3 rośliny nagonasiennej i okrytonasiennej -podaje 2-3 cechy roślin nasiennych -porównuje wygląd łodygi drzewa i rośliny zielnej -wymienia funkcje korzeni, liści, kwiatu, -wymienia warunki niezbędne do kiełkowania roślin -podaje przykłady rozprzestrzeniania się nasion -zna zasady zbierania grzybów Ocena dostateczna. Uczeń: -podaje znaczenie roślin nasiennych w przyrodzie i gospodarce człowieka -wskazuje cechy budowy pozwalające odróżnić od siebie rośliny nagonasienne i okrytonasienne -omawia znaczenie łodygi, liści , kwiatu -rozróżnia liście pojedyncze i złożone -rozpoznaje pędy podziemne i systemy korzeniowe -omawia czynności rozmnażania roślin, wyjaśnia, na czym polega rozmnażanie bezpłciowe -podaje po 2-3 przykłady pozytywnej i negatywnej roli grzybów -odróżnia gatunki grzybów jadalnych od grzybów trujących -prowadzi obserwacje przyrodnicze na okazach naturalnych Ocena dobra Uczeń: -podaje cechy suchorośli -zaznacza na osi czasu najważniejsze wydarzenia z historii Krakowa lub Gdańska Ocena bardzo dobra. Uczeń: -charakteryzuje piętra roślinności w górach i omawia przystosowanie roślin do życia na danej wysokości -porównuje krajobrazy gór -opisuje atrakcje turystyczne poznanych krain Polski -oblicza temperaturę powietrza znając temperaturę u podnóża gór -uzasadnia celowość tworzenia parków narodowych na poznanych krainach -wyjaśnia związek budowy mchów ze sposobem pobierania przez nie wody -wyjaśnia pojęcie rośliny nasienne, rośliny nagonasienne i okrytonasienne -omawia funkcje pędów: nadziemnego i podziemnego -omawia rolę aparatów szparkowych -omawia role poszczególnych części kwiatu - omawia zasady bezpiecznego posługiwania się urządzeniami, w których wykorzystano zjawisko ściśliwości gazów -wyjaśnia zasadę działania termosu -wyjaśnia wpływ temperatury powietrza na dokładność pomiarów wykonywanych metalową taśmą - porównuje krajobrazy poznanych krain -wyjaśnia, dlaczego zamarzanie i rozmarzanie wody w szczelinach jezdni wpływa niekorzystnie na stan dróg -wyjaśnia, dlaczego mchy nazywamy organizmami pionierskimi -wyjaśnia związek rozszerzalności cieplnej ciał stałych z ich budową drobinową -wskazuje cechy wspólne paproci, skrzypów i widłaków -posługuje się atlasem roślin, grzybów -rozpoznaje typy kwiatostanów -wie, na czym polega fotosynteza ocena celująca Uczeń: -omawia wady i zalety rozmnażania się przez zarodniki i nasiona -omawia sposoby przewodzenia Ocena dopuszczająca Uczeń: -rozpoznaje 2-3 grzyby jadalne - wymienia objawy zatrucia grzybami -wie, jak postąpić w przypadku zatrucia grzybami -podaje przykłady ciał stałych, cieczy i gazów -rysuje ułożenie drobin w ciałach stałych, cieczach i gazach -bada doświadczalnie właściwości ciał w różnych stanach skupienia -wskazuje bieguny magnetyczne w magnesie -wymienia czynniki przyśpieszające parowanie -podaje nazwy izolatorów i przewodników -podaje przykłady z życia codziennego potwierdzające zjawisko rozszerzalności temperaturaturowej Ocena dostateczna. Uczeń: Ocena dobra Uczeń: Ocena bardzo dobra. Uczeń: -omawia wpływ temperatury na zmiany stanu skupienia -wyjaśnia znaczenie pojęć: zapłodnienie, zapylenie wody i soli mineralnych oraz produktów fotosyntezy -rozpoznaje stany skupienia na podstawie ułożenia drobin -charakteryzuje przystosowanie owoców do różnych sposobów rozprzestrzeniania nasion -podaje nazwy roślin o liściach pojedynczych, złożonych, korzeniu palowym i wiązkowym -wymienia właściwości ciał stałych, cieczy i gazów -bada oddziaływanie magnesów na siebie i inne substancje -przeprowadza doświadczenia zgodnie z instrukcją -podaje sposoby wyznaczenia masy -doświadczalnie porównuje masy różnych substancji o takiej samej objętości -wie, co to jest izolator i przewodnik -wyjaśnia, dzięki czemu jest możliwe ogrzewanie mieszkań kaloryferami -wyjaśnia, dlaczego grzyby to osobne królestwo -podaje przykłady grzybów jednokomórkowych i wielokomórkowych -podaje przykłady wpływu grzybów pasożytniczych na rośliny i zwierzęta -porównuje właściwości wody w trzech stanach skupienia -porównuje ułożenie drobin w ciałach stałych, cieczach i gazach -omawia właściwości ciał stałych, cieczy i gazów -omawia proces zapylenia i zapłodnienia u roślin okrytonasiennych -prowadzi i dokumentuje obserwacje -podaje przykłady grzybów o różnych owocnikach - wie, co są porosty -charakteryzuje właściwości ciał stałych, cieczy i gazów -omawia wzajemne oddziaływanie magnesów -wyjaśnia, dlaczego latem tworzą się koleiny -oblicza masę substancji o danej objętości, mając dana masę -podaje przykłady przedmiotów, do których wykorzystano właściwości mechaniczne i magnetyczne ciał stałych -podaje przykłady wykorzystania -podaje przykłady świadczące o -porównuje przebieg dyfuzji w ocena celująca Uczeń: Ocena dopuszczająca Uczeń: Ocena dostateczna. Uczeń: w praktyce zjawiska rozszerzalności temperaturowej Ocena dobra Uczeń: tym, że konstruktorzy i projektanci uwzględniają zjawisko rozszerzalności cieplnej ciał stałych -porównuje zjawisko parowania i wrzenia -wyjaśnia, na jakiej zasadzie zamyka się szczelnie słoiki Ocena bardzo dobra. Uczeń: cieczach i gazach -podaje przykłady zastosowania przewodnictwa cieplnego ciał stałych -wyjaśnia, dlaczego szybkość parowania cieczy zależy od jej temperatury ocena celująca Uczeń: KRYTERIA OCEN Z PRZYRODY DO KLASY 6 Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca). Uczeń: Wymagania podstawowe (ocena dostateczna). Uczeń: Wymagania rozszerzające (ocena dobra). Uczeń: Wymagania dopełniające -omawia najważniejsze założenia teorii heliocentrycznej; -wymienia w kolejności planety Układu Słonecznego; rozpoznaje ciała niebieskie na podstawie opisu; -wyjaśnia znaczenie terminów: bieguny jednoimienne, bieguny różnoimienne; -opisuje zasadę działania kompasu; -wyjaśnia znaczenie pojęć: siatka geograficzna, siatka kartograficzna -wymienia skutki nachylenia osi ziemskiej; -zaznacza na rysunku oświetlenie Ziemi w dniach tzw. przesileń; -wymienia przyczyny wielkich odkryć geograficznych -wymienia, popierając przykładami, typy planet; -wyjaśnia znaczenie terminów: pole magnetyczne, linie sił pola magnetycznego; -opisuje zależność między położeniem ziemskich biegunów geograficznych i magnetycznych; -opisuje różnice między południkami a równoleżnikami; - odszukuje punkt na mapie mając dane jego współrzędne geograficzne -wyjaśnia, dlaczego na obszarach podbiegunowych trwa noc polarna i dzień polarny; (ocena bardzo dobra). Uczeń: Wymagania wykraczające (ocena celująca). Uczeń: Dział 1. Odkrywamy tajemnice naszej planety -podpisuje przedstawione na ilustracji ciała niebieskie (gwiazdę, planetę, księżyc); -opisuje kształt Ziemi; -podaje przykłady ciał przyciąganych przez magnes i tych, których magnes nie przyciąga; - podpisuje na rysunku globusa bieguny geograficzne i półkule -wyjaśnia, dlaczego na Ziemi następują po sobie dzień i noc; podaje; - wymienia daty rozpoczęcia kalendarzowych pór roku; -podpisuje na rysunkach zwrotniki , równik i koła podbiegunowe; -wymienia nazwy wszystkich, kontynentów i trzech oceanów na kuli ziemskiej; -opisuje odkrycie Krzysztofa Kolumba -odróżnia gwiazdy od innych ciał niebieskich; -wymienia rodzaje ciał niebieskich; -podpisuje bieguny magnesów przyciągających się i odpychających się; -rysuje linie sił pola magnetycznego; -podpisuje na rysunku schematycznym: południki, południk zerowy i południk 180̊, równoleżniki, równik; -podpisuje na rysunku mapy świata strefy oświetlenia Ziemi; -wymienia nazwy oceanów; -zaznacza na mapie trasę wyprawy morskiej Ferdynanda Magellana Dział 2. Poznajemy zjawiska fizyczne -wyjaśnia, dlaczego Ziemia jest wielkim magnesem; -wyjaśnia pojęcia: długość geograficzna, szerokość geograficzna; określa położenie geograficzne dowolnego punktu na mapie; Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca). Uczeń: Wymagania podstawowe -rozpoznaje ruch prostoliniowy i krzywoliniowy; -podaje przykłady występowania siły tarcia; -wymienia czynniki, od których zależy wielkość siły oporu; -podaje przykłady elektryzowania ciał; -wymienia zasady bezpiecznego i oszczędnego korzystania z energii elektrycznej; -podaje przykłady sztucznych źródeł światła; podaje cechy obrazu zaobserwowanego przez camerę obscurę; - rysuje schemat odbicia promieni świetlnych od powierzchni gładkiej; -wyjaśnia, dlaczego należy używać elementów odblaskowych; -wymienia źródła dźwięku -wyjaśnia, czym jest ruch ciał; -charakteryzuje wielkości opisujące ruch: prędkość, drogę i czas; -wyjaśnia pojęcie: siła oporu; -podaje przykłady źródeł prądu, przewodników i izolatorów elektrycznych; -rysuje odbicie promieni świetlnych od powierzchni chropowatej; -wymienia cechy dźwięku; -porównuje prędkość rozchodzenia się dźwięku w różnych ośrodkach (ocena dostateczna). Uczeń: Wymagania rozszerzające (ocena dobra). Uczeń: Wymagania dopełniające -oblicza prędkość poruszającego się ciała; -wymienia sposoby zwiększania i zmniejszania siły tarcia; -wyjaśnia, czym jest siła elektryczna; -wyjaśnia, popierając przykładami, pojęcia: przewodniki i izolatory; -wyjaśnia, czym jest promień świetlny; -podaje przykłady przyrządów, w których wykorzystano zjawisko odbicia światła; -opisuje wpływ hałasu na organizm człowieka -oblicza drogę, czas, mając podane pozostałe wielkości opisujące ruch; -wyjaśnia, od czego zależy siła tarcia; -porównuje siły oporu powietrza i wody; -wyjaśnia, czym są wyładowania elektryczne; -wyjaśnia, czym jest prąd elektryczny; -wyjaśnia pojęcia: odbicie zwierciadlane, ognisko, ogniskowa; -opisuje sposób powstawania obrazu w oku; -porównuje prędkość światła i dźwięku -wykonuje obliczenia wymagające przeliczania jednostek prędkości; -opisuje przystosowania budowy zewnętrznej zwierząt służące zmniejszaniu siły oporu ich ruchu; -wyjaśnia, dlaczego przebywanie w samochodzie podczas burzy jest bezpieczne; -opisuje zjawisko zaćmienia Słońca; -opisuje zjawiska echa, echolokacji -opisuje pokrycie ciała stawonogów; -wymienia charakterystyczne cechy kręgowców -opisuje budowę komórki zwierzęcej; (ocena bardzo dobra). Uczeń: Wymagania wykraczające (ocena celująca). Uczeń: Dział 3. Odkrywamy tajemnice świata zwierząt -wymienia miejsca, w których żyją mięczaki; -przyporządkowuje poznane zwierzęta do kręgowców Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca). Uczeń: Wymagania podstawowe Wymagania rozszerzające (ocena dobra). Uczeń: Wymagania dopełniające (ocena dostateczna). Uczeń: -podpisuje na rysunku części ciała ryby; -rozpoznaje na ilustracjach płazy oraz ryby morskie i słodkowodne; - wymienia miejsca występowania gadów; -przyporządkowuje pokazane na rysunkach gady do poszczególnych grup systematycznych; -wymienia trzy cechy budowy ptaków świadczące o ich przystosowaniu do lotu; - wymienia charakterystyczne cechy ptaków drapieżnych; -rozpoznaje na ilustracjach wybrane gatunki ssaków żyjących w Polsce i bezkręgowców; -opisuje budowę zewnętrzną tasiemca; -podpisuje na rysunku części ciała stawonogów i mięczaków; -wymienia cechy budowy zewnętrznej ryb świadczące o ich przystosowaniu do życia w wodzie; -wymienia cechy budowy zewnętrznej płazów przystosowujące je do życia w dwóch środowiskach; -rozpoznaje trzy gatunki gadów żyjące w Polsce; -wymienia charakterystyczne cechy ptaków brodzących; -opisuje przekształcenia kończyn ssaka w zależności od pełnionych przez nie funkcji - porównuje budowę przedstawicieli poszczególnych grup stawonogów; -rozpoznaje na ilustracjach przedstawicieli poszczególnych grup mięczaków; -opisuje sposób oddychania ryb; -wyjaśnia określenie: ryby dwuśrodowiskowe; -wymienia cechy budowy gadów świadczące o ich przystosowaniu do życia na lądzie; -wyjaśnia, popierając przykładami, pojęcia: gniazdownik, zagniazdownik; -opisuje przystosowania ssaków do życia w różnych typach środowisk i bezkręgowców; -porównuje postać polipa i meduzy; - porównuje płazińce i nicienie; -wskazuje różnice w budowie przedstawicieli poszczególnych grup mięczaków; -opisuje sposób rozmnażania się ryb; -dzieli płazy na bezogonowe i ogoniaste, podając ich charakterystyczne cechy; -opisuje sposób rozmnażania się gadów; -wyjaśnia, dlaczego ptaki mają bardzo dobrze rozwinięty układ oddechowy; -porównuje budowę płazów i gadów; -charakteryzuje poznane grupy ptaków; opisuje sposób rozmnażania się ssaków -wyjaśnia, czym jest regeneracja ciała u pierścienic; -opisuje rozwój owadów (motyla); -opisuje cechy przystosowujące ryby do życia w strefach głębinowych; -wymienia trzy gatunki płazów żyjących na innych kontynentach; - podaje przykłady wymarłych gadów żyjących w różnych środowiskach; -opisuje, podając przykłady, na czym polega pasożytnictwo lęgowe -wyjaśnia, dlaczego niektóre ssaki zaraz po urodzeniu są zdolne do samodzielnego funkcjonowania, a inne wymagają opieki matki -opisuje cechy klimatu na podstawie informacji zawartych na wykresie klimatycznym; -podaje przykłady gatunków endemicznych występujących w wybranych strefach krajobrazowych; (ocena bardzo dobra). Uczeń: Wymagania wykraczające (ocena celująca). Uczeń: Dział 4. Poznajemy różnorodność krajobrazów Ziemi -wymienia składniki pogody ; -podpisuje na mapie przynajmniej trzy strefy klimatyczne Ziemi; -wyjaśnia pojęcia: pogoda, klimat; -wymienia cechy klimatu: morskiego, kontynentalnego, -określa, jakie czynniki wpływają na występowanie danego klimatu; -wyjaśnia pojęcia: strefy Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca). Uczeń: Wymagania podstawowe -wymienia dwie cechy klimatu strefy wilgotnych lasów równikowych; -rozpoznaje na ilustracjach krajobrazy; -rozpoznaje na ilustracjach po trzy przykłady roślin i zwierząt występujących w omawianych strefach; -podpisuje na mapie Saharę; -wymienia pięć produktów otrzymywanych z roślin uprawianych w strefie śródziemnomorskiej górskiego; -podpisuje na mapie przynajmniej trzy strefy krajobrazowe świata; -podpisuje na mapie strefy krajobrazowe; - rozpoznaje wybrane zwierzęta wilgotnych lasów równikowych; -odczytuje z wykresu klimatycznego informacje dotyczące przebiegu temperatury powietrza i opadów w omawianych strefach; -opisuje przystosowania wybranych zwierząt do życia w omawianych strefach; -rozpoznaje na ilustracjach pięć roślin uprawianych w strefie śródziemnomorskiej; -wymienia po kolei piętra roślinne w Tatrach (ocena dostateczna). Uczeń: Wymagania rozszerzające (ocena dobra). Uczeń: Wymagania dopełniające klimatyczne, klimat astrefowy; -opisuje wpływ działalności człowieka na zmiany krajobrazów Ziemi; -podaje przykłady działań człowieka w strefie wilgotnych lasów równikowych; -opisuje roślinność sawanny oraz przystosowania roślinności pustyń i stepów; -wymienia charakterystyczne elementy krajobrazu pustynnego; -opisuje cechy klimatu: śródziemnomorskiego, tundry, pustyń lodowych i wysokogórskiego; -opisuje przystosowania drzew liściastych do zmian temperatury w ciągu roku i drzew iglastych do warunków klimatycznych tajgi; -wyjaśnia pojęcia: step, pampa, preria; -opisuje przystosowania ssaków do życia na obszarach polarnych; -opisuje związek między oświetleniem Ziemi a występowaniem stref klimatycznych; -opisuje strukturę wilgotnego lasu równikowego; -opisuje zagrożenia wynikające z działalności człowieka w strefie wilgotnych lasów równikowych; -opisuje przystosowania roślin do życia w strefie sawann; -opisuje rodzaje pustyń gorących, podając ich przykłady; -opisuje cechy roślin tworzących makię śródziemnomorską; -wyjaśnia pojęcie: roślinność twardolistna; -porównuje strukturę lasu liściastego i wilgotnego lasu równikowego; - podaje przykłady przekształcania stepów -porównuje Arktykę i Antarktydę; - porównuje piętra roślinne Tatr i Alp (ocena bardzo dobra). Uczeń: Wymagania wykraczające (ocena celująca). Uczeń: -opisuje sposób powstawania deszczy zenitalnych; -opisuje życie i zajęcia mieszkańców poznanych stref; Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca). Uczeń: Wymagania podstawowe (ocena dostateczna). Uczeń: Wymagania rozszerzające (ocena dobra). Uczeń: Wymagania dopełniające (ocena bardzo dobra). Uczeń: Wymagania wykraczające (ocena celująca). Uczeń: -wymienia po kolei piętra roślinne w Alpach Dział 5. Poznajemy substancje i ich przemiany -wymienia przykłady mieszanin; -wymienia sposoby rozdzielania mieszanin niejednorodnych; -podaje przykłady wykorzystania różnych sposobów rozdzielania mieszania w życiu codziennym; -nazywa przemiany stanów skupienia substancji -wyjaśnia, podając przykłady, pojęcia: mieszanina niejednorodna i mieszanina jednorodna; -wymienia czynniki przyspieszające proces rozpuszczania; -do podanych mieszanin dobiera sposób ich rozdzielania; -wyjaśnia różnice między rozpuszczaniem a topnieniem; -podaje przykłady przemian nieodwracalnych zachodzących w najbliższym otoczeniu -opisuje cechy mieszaniny; -do poznanych sposobów rozdzielania mieszanin dobiera przykłady z życia codziennego; -opisuje składniki roztworu; -wyjaśnia, czym są stopy; wyjaśnia, na czym polega przemiana odwracalna i nieodwracalna -wyjaśnia, na czym polega rozpuszczanie; -charakteryzuje powietrze jako jednorodną mieszaninę gazów; -opisuje sposoby rozdzielania podanych mieszanin jednorodnych i niejednorodnych; -opisuje spalanie jako przykład przemiany nieodwracalnej; -porównuje procesy utleniania i spalania -wyjaśnia, dlaczego katastrofy tankowców stanowią zagrożenie dla organizmów morskich; -charakteryzuje wyczerpywalne i niewyczerpywalne zasoby przyrody; -wyjaśnia, dlaczego zanieczyszczenia powietrza należą do szczególnie niebezpiecznych; -wymienia czynniki -wyjaśnia, podając przykłady, czym są odnawialne i nieodnawialne zasoby przyrody; - opisuje rolę warstwy ozonowej; -opisuje skutki wzrostu ilości gazów cieplarnianych dla środowiska przyrodniczego; -podaje przykłady wpływu zanieczyszczeń środowiska na zdrowie i życie ludzi w Polsce i na świecie. Dział 6. Odkrywamy, jak się zmienia Ziemia -wymienia przykłady zasobów przyrody; -wymienia dwa przykłady globalnych skutków zanieczyszczeń środowiska; -wymienia nazwy gazów cieplarnianych; -proponuje dwa sposoby ratowania ginących gatunków -wyjaśnia pojęcia: zasoby przyrody, dziura ozonowa; -podaje po dwa przykłady zasobów odnawialnych i nieodnawialnych; -wymienia przyczyny zanieczyszczeń środowiska; -na podstawie schematu opisuje powstawanie efektu Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca). Uczeń: Wymagania podstawowe roślin i zwierząt. cieplarnianego; -podaje przykłady negatywnego wpływu kwaśnych opadów na stan środowiska; -podaje przykłady pamiątek z podróży (przedmiotów), których przywożenie jest zabronione. (ocena dostateczna). Uczeń: Wymagania rozszerzające (ocena dobra). Uczeń: Wymagania dopełniające wpływające na wzrost ilości gazów cieplarnianych w atmosferze; -podaje przykłady działań na rzecz ochrony przyrody prowadzonych przez organizacje międzynarodowe. -podaje sposoby zapobiegania kwaśnym opadom; -podaje przykłady zadań z zakresu ochrony przyrody wymagających międzynarodowej współpracy. (ocena bardzo dobra). Uczeń: Wymagania wykraczające (ocena celująca). Uczeń:
