pomoc materialna dla doktorantow

POMOC MATERIALNA DLA
DOKTORANTÓW
mgr Jacek Pakuła,
Krajowa Reprezentacja Doktorantów, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w
Toruniu
I Ogólnopolska Konferencja Szkoleniowa
"Zmiany szansą rozwoju doktorantów i młodych pracowników nauki,
czyli jak dostosować się do systemu„
Brenna 1-2.06.12 r.
TEMATYKA
Pojęcie pomocy materialnej
 Beneficjenci
 System organów
 Świadczenia
 Postępowanie i procedura odwoławcza
 Odpowiedzialność dyscyplinarna i karna

PODSTAWOWE AKTY PRAWNE
Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o
szkolnictwie wyższym (ze zm.);
 Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o
świadczeniach rodzinnych (ze zm.);
 Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks
postępowania administracyjnego

POJĘCIE POMOCY MATERIALNEJ
Art. 70 ust. 4 Konstytucji RP
„Władze
publiczne
zapewniają
obywatelom
powszechny i równy dostęp do wykształcenia.
W tym celu tworzą i wspierają systemy
indywidualnej pomocy finansowej i organizacyjnej
dla
uczniów
i
studentów.
Warunki udzielania pomocy określa ustawa”

SUBSYDIARNY CHARAKTER POMOCY
MATERIALNEJ





Pomoc materialna ma charakter pomocniczy.
Świadczenia przyznawane w ramach pomocy
materialnej nie muszą w całości pokrywać kosztów
utrzymania doktoranta, ani w pełni refundować
poniesione wydatki.
Pomocniczość wyraża się w zamyśle ustawodawcy, iż
w pierwszej kolejności do ponoszenia kosztów
utrzymania oraz ciężarów związanych z nauką
zobowiązany jest doktorant i jego rodzina.
Obowiązek alimentacyjny ciążący głównie na
rodzicach wyprzedza obowiązek państwa i szkoły
wyższej.
Niemniej, to na ustawodawcy spoczywa ciężar
stworzenia warunków udzielania pomocy materialnej
– a czemu nie np. MOPS czy MOPR?
„Dotacja przeznaczona na pomoc materialną dla
doktorantów nie może być mniejsza niż wynika to
z proporcji liczby doktorantów do liczby
studentów oraz nie większa niż 6% wysokości
dotacji określonej w ust. 2 pkt 1” (art. 103 ust. 3
PoSW);
 „Rektor w porozumieniu z uczelnianym organem
samorządu studenckiego i uczelnianym organem
samorządu doktorantów dokonuje podziału
dotacji” (art. 174 ust. 1 pkt 2 PoSW); a brak
porozumienia?

BENEFICJENCI – STATUS DOKTORANTA
Doktorant – przyjęty na studia; ślubowanie;
 Przedłużenie studiów a pomoc materialna: nie
można ograniczać;
 Urlopy;
 Zawieszenie w prawach doktoranta – podstawą
orzeczenie komisji dyscyplinarnej (zawieszenie do
roku);
 Utrata statusu doktoranta – a co jeśli złożył
wniosek o zapomogę 20 sierpnia, a 1 października
utracił status doktoranta?

SYSTEM ORGANÓW POMOCY MATERIALNEJ
Kierownik jednostki – wniosek Samorządu
Doktorantów o przekazanie uprawnień =>
przekazanie uprawnień komisji stypendialnej
 Komisja stypendialna – składa się z doktorantów
i pracowników;
 Większość stanowią doktoranci;
 Przewodniczącym powinien być doktorant;
 Organ kolegialny – potrzebne kworum;
 Nie można łączyć komisji dla studentów i dla
doktorantów (większość doktorantów)

ŚWIADCZENIA





Stypendium socjalne
Tzw. dopłata mieszkaniowa
Stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych
Stypendium dla najlepszych doktorantów
Zapomoga
Te świadczenia są finansowane z dotacji przeznaczonej
na pomoc materialną (stypendium ministra ma być
finansowane w ramach innej dotacji);
Nie można łączyć z pomocą materialną dla studentów;
Nie można pobierać na kilku kierunkach;
A czy jeśli ukończy studia? Doktor?
STYPENDIUM SOCJALNE
Podstawą jest dochód doktoranta i jego rodziny
(kwota uprawniające nie może być mniejsza niż
456,30 zł. ani wyższa niż 782,60 zł. na 1 os. mies.)
 Pojęcie doktoranta i jego rodziny
 Termin do składania wniosku – nie może być to
termin zawity (termin zawity to taki, po którego
upływie nawet jeśli doktorant złoży wniosek to
nie można mu przyznać stypendium)

OBLICZANIE DOCHODU
Zasadą jest wliczanie wszystkich zarobków;
 Nie wlicza się co do zasady świadczeń rodzinnych,
pomocy społecznej, pomocy materialnej;
 Nie wlicza się stypendium doktoranckiego, ale już
np. w przypadku tzw. unijnych stypendiów –
niektóre tak, niektóre nie – o zwolnieniu decyduje
podstawa prawna – np. po pozytywnej opinii
RGNiSW decyzję podejmuje Minister Finansów;
 Dochód utracony – dochód uzyskany;

SAMODZIELNOŚĆ FINANSOWA

Doktorant jest samodzielny finansowo, zgodnie z
art. 179 ust. 6 PoSW, jeżeli jego miesięczny
dochód (lub jego małżonka) w ostatnim roku
podatkowym i w roku bieżącym nie jest mniejszy
niż 782,60 złotych oraz nie złożył oświadczenia o
prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego
z rodzicami bądź z jednym z nich.
TZW. DOPŁATA MIESZKANIOWA
Przysługuje doktorantowi studiów stacjonarnych
– jest to jedyne świadczenie z FPM, o które nie
mogą ubiegać się doktoranci studiów
niestacjonarnych – z tytułu zamieszkania,
również z tytułu zamieszkania z niepracującym
małżonkiem lub dzieckiem, w domu studenckim
lub w obiekcie innym niż dom studencki, jeżeli
codzienny dojazd z miejsca stałego zamieszkania
do uczelni uniemożliwiałby lub w znacznym
stopniu utrudniał studiowanie;
 „Miejsce zamieszkania, w którym osoba ta
przebywa z zamiarem stałego pobytu”; miejsce to
nie musi być tożsame z miejscem zameldowania;

STYPENDIUM SPECJALNE DLA OSÓB
NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Trzy stopnie;
 Ograniczenie do pobierania takiego stypendium
tylko na jednym kierunku - w przypadku, gdy
doktorant studiuje na dwóch kierunkach studiów;

STYPENDIUM DLA NAJLEPSZYCH
DOKTORANTÓW
Dla osób, które osiągnęły w postępowaniu
rekrutacyjnym wyniki bardzo dobre (poprzednio:
dobre i bardzo dobre);
 Dla doktorantów drugiego roku i kolejnych lat:
uzyskanie bardzo dobrych lub dobrych wyników
egzaminów objętych programem studiów
doktoranckich (a co jeśli jest tylko jeden egzamin,
albo brak jest egzaminów na danym roku
studiów?);
postępy w pracy naukowej i w przygotowywaniu
rozprawy doktorskiej
szczególne zaangażowanie w pracę dydaktyczną

ZAPOMOGA
Zdarzenie losowe i trudna sytuacja materialna
(przejściowo);
 Należy badać sytuację finansową doktoranta;
Zdarzenia losowe (???): ślub, ciąża, urodzenie
dziecka, zakup okularów, utrata pracy, nagła
choroba, kradzież roweru, śmierć członka rodziny
(katalog otwarty);

REGULAMIN POMOCY MATERIALNEJ
Zasady techniki prawodawczej;
 Ogłaszanie aktów normatywnych;
 Co w regulaminie ma być – szczegółowy tryb i
kryteria przyznawania świadczeń; wzory
wniosków;
 Czego nie powinno być – sposobu obliczania
dochodu => korzystamy tu z ustawy o
świadczeniach rodzinnych, wystarczy odesłanie;

POSTĘPOWANIE
Podstawą wniosek doktoranta (organ może
pewne działania podejmować z urzędu, ale
wymagana jest zgoda zainteresowanego);
 Zasady postępowania - zwłaszcza:
 Praworządności (działać na podstawie przepisów
prawa);
 Prawdy obiektywnej (stan faktyczny – ale uwaga
na stan prawny);

ZASADY – CD.
Udzielania informacji (dyżury komisji, strona
www, prawo wglądu do akt, nakaz doręczenia
decyzji);
a także należy: wysłuchać, wyjaśnić przesłanki
decyzji, szybko załatwić sprawę, pisemnie,
dwuinstancyjnie;

WYŁĄCZENIE CZŁONKA LUB ORGANU
(ART. 24-27 KPA)
Członek organu (pracownik) – ogólnie – gdy
dotyczy to jego interesów;
 Na wniosek lub z urzędu;
 Wyłączenie organu – gdy sprawa dotyczy jego
kierownika (przewodniczącego) lub kierownika
organu wyższego rzędu (np. żona szefa OKSD);
 Co dalej =>???

CO DALEJ?
Jeśli zachodzi przesłanka wyłączenia członka to
odsunąć go od sprawy – a tym samym nie może
być jego nazwisko uwzględnione na decyzji czy
protokole zawierających rozstrzygnięcie sprawy –
NIE MA GO;
 Jeśli cały organ – akta należy przesłać do organu
wyższego rzędu celem rozpatrzenia sprawy lub
wyznaczenia innego organu; można tylko
podejmować czynności techniczne;

TERMINY:
Termin do złożenia wniosku – bezpieczniej
zawsze termin instrukcyjny, odmowa przyznania
z uwagi na brak środków;
 Termin do uzupełnienia braków formalnych
wniosku (w wezwaniu należy określić co jest
potrzebne + pouczenie o 7-dniowym terminie na
uzupełnienie tych braków pod rygorem
pozostawienia wniosku bez rozpoznania -> jeśli
nie uzupełni to zostawić bez decyzji; jeśli
uzupełni po 7 dniach? – podjąć postępowanie?
 7 dni należy liczyć od dnia następnego po
odbiorze wezwania

ZAKOŃCZENIE POSTĘPOWANIA
Postanowienie/Zawiadomienie/ Notatka do akt
(przeszkody techniczne, np. postanowienie o
przekazaniu sprawy)
 Decyzja (przeszkody merytoryczne – np. zbyt
niska średnia, zbyt wysoki dochód; a także gdy
postępowanie stało się bezprzedmiotowe)
 Decyzja (i postanowienie) musi zawierać wymogi
określone w art. 107 KPA: organ, data, strony,
podstawa prawna, rozstrzygnięcie, uzasadnienie
prawne i faktyczne, pouczenie czy i w jakim
trybie służy odwołanie, podpis osoby
upoważnionej

UZASADNIENIE PRAWNE I FAKTYCZNE
Uzasadnienie prawne to przytoczenie podstaw
przepisów prawnych, które stanowiły podstawę
rozstrzygnięcia;
 Uzasadnienie faktyczne to wskazania faktów,
które organ uznał za udowodnione, ale również
odniesienie się do faktów, którym organ nie dał
wiary;
 Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy jest
ona pozytywna dla wnioskodawcy;

POSTĘPOWANIE ODWOŁAWCZE
Termin do złożenia odwołania;
 Odwołanie za pośrednictwem organu, który
wydał decyzję – samokontrola;
 Forma odwołania – zarzuty?
 Rozpatrzenie – możliwe decyzje:
utrzymanie w mocy; uchylenie w całości lub zmiana
w części, umorzenie postępowania;
 Zawsze trzeba uzasadnić;
 Termin na rozpatrzenie odwołania – 30 dni;

POSTĘPOWANIE
SĄDOWOADMINISTRACYJNE
Skarga do wojewódzkiego sądu
administracyjnego;
Termin (30 dni), zarzuty (WSA działa z urzędu)
 Skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu
Administracyjnego (bardzo mocny formalizm)
 Skarga na bezczynność organu;
 Nie wolno chować skarg do ostatniej szuflady –
organ ma swoisty obowiązek odpowiedzi na
skargę, można również złożyć skargę kasacyjną;

ODPOWIEDZIALNOŚĆ
DYSCYPLINARNA I KARNA
Odpowiedzialność organu
 Odpowiedzialność wnioskodawcy
 Odpowiedzialność dyscyplinarna – „Za
naruszenie przepisów obowiązujących w uczelni
oraz za czyny uchybiające godności doktoranta
doktorant ponosi odpowiedzialność
dyscyplinarną” – art. 226 PoSW;
 Odpowiedzialność karna – Kodeks karny, Kodeks
wykroczeń;
Fałsz dokumentów, przerabianie, podrabianie;
przyznawanie sobie stypendiów i zapomóg,
ukrywanie dochodów,
Niszczenie dokumentacji,

PYTANIA?
Jacek Pakuła:
 [email protected]
 [email protected]