Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób

Załącznik do Uchwały Nr V/55/2007
Rady Powiatu w Biłgoraju
z dnia 29 marca 2007 roku
w sprawie przyjęcia Powiatowego
Programu Działań na Rzecz Osób
Niepełnosprawnych na lata 2007 – 2013
Powiatowy Program Działań
na Rzecz Osób Niepełnosprawnych
na lata 2007 - 2013
Biłgoraj, marzec 2007 rok
1
Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata
2007-2013 zakłada kontynuację kierunków lokalnej polityki na rzecz osób
niepełnosprawnych przyjętych w 2003r. w Programie określonym na okres
2003-2006r.
Według danych Narodowego Spisu Powszechnego z 2002r. w Polsce żyje
niemal 5,5 mln osób niepełnosprawnych tj. 14, 3% ogółu ludności kraju.
Województwo lubelskie wyróżnia się w kraju największą, obok Małopolski,
częstotliwością występowania zjawiska niepełnosprawności. Prawdopodobnie
region przoduje pod tym względem również w skali całej Unii Europejskiej,
w której przed zjednoczeniem było ok. 10% niepełnosprawnych obywateli.
Liczba
185
województwo
osób
niepełnosprawnych
lubelskie
na
pierwszym
na
1000
miejscu
mieszkańców
w
kraju
(205
plasuje
osób
niepełnosprawnych na 1000 mieszkańców na wsi i 164 w mieście).
W roku 2002 liczba osób niepełnosprawnych w województwie lubelskim
wynosiła 407,8 tys., co stanowiło 18,6 5 ogółu ludności województwa..
W populacji osób niepełnosprawnych na Lubelszczyźnie, podobnie jak w
Polsce,
przeważają
kobiety.
Stanowią
one
odpowiednio
52,9%
niepełnosprawnych w kraju i 53,75 w województwie lubelskim. Podobnie jak
w całym kraju natężenie zjawiska niepełnosprawności nasila się wraz
z wiekiem.
Znaczny wpływ na rozmiar i dynamikę zjawiska w regionie ma też
wypadkowość w gospodarce rolnej. Pośrednio oddziaływuje również niski
poziom dochodowości rodzin, uniemożliwiający podejmowanie indywidualnych
działań
profilaktycznych
tj.
sport,
kultura
fizyczna,
aktywne
formy
wykorzystywania czasu wolnego.
Powstaniu niepełnosprawności sprzyjają też konsekwencje nadmiernego
spożywania alkoholu, w tym m.in. wypadki drogowe spowodowane przez
nietrzeźwych kierowców. Problem ten jest szczególnie istotny, gdyż region
2
lubelski przoduje w statystykach dotyczących ujawniania osób prowadzących
pojazdy pod wpływem alkoholu.
Analiza
sytuacji
społeczno
–
ekonomicznej
środowiska
osób
niepełnosprawnych na Lubelszczyźnie obrazuje negatywne zjawiska zachodzące
w naszym województwie: począwszy od procesu starzenia się społeczeństwa,
poprzez wysoką stopę bezrobocia, - zwłaszcza długookresowego i dotykającego
ludzi młodych oraz związane z nim konsekwencje w sytuacji finansowej
i rodzinnej niepełnosprawnych, aż do niskiego poziomu wykształcenia i
trudności w odnalezieniu się na rynku pracy.
Negatywne zjawiska społeczne nie dotyczą wyłącznie populacji ludzi
niepełnosprawnych. Niemniej dotykają ich szczególnie boleśnie, zwłaszcza
w sytuacji, kiedy na kłopoty zdrowotne, trudności w uzyskaniu zatrudnienia
i podnoszeniu kwalifikacji, nakładają się problemy w dostępie do obiektów
użyteczności publicznej oraz brak zrozumienia szczególnych potrzeb osób
niepełnosprawnych. (źródło: Strategia Polityki Społecznej Województwa
Lubelskiego na lata 2005 – 2013 przyjęta Uchwałą Nr XXXIII/450/05 Sejmiku
Województwa Lubelskiego z dnia 25 kwietnia 2005r.)
Skalę zjawiska niepełnosprawności w powiecie biłgorajskim obrazują
następujące zestawienia, które zostały opracowane na podstawie danych wg
spisu powszechnego w 2002r. uzyskanych
z Urzędu Statystycznego
w Zamościu
3
Tabela Nr 1
Natężenie zjawiska niepełnosprawności w gminach powiatu biłgorajskiego
(wg danych ze spisu powszechnego 2002r.)
Lp Gmina
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
1.
Aleksandrów
676
293
383
2.
Gmina Biłgoraj
2396
1037
1359
3.
Miasto Biłgoraj
3786
1737
2049
4.
Biszcza
546
253
293
5.
Frampol
1560
695
865
6
Goraj
855
405
450
7.
Józefów
1421
670
751
8.
Księżpol
1290
589
701
9.
Łukowa
1042
484
558
10. Obsza
862
377
485
11. Potok Górny
667
331
336
12. Tarnogród
1280
598
682
13. Tereszpol
758
353
405
14. Turobin
1820
842
996
15. Razem
18.959
8.646
10.313
Tabela Nr 2
Liczba osób niepełnosprawnych wg wieku i płci
Wiek
Wiek
Wiek
przedprodukcyjny produkcyjny
poprodukcyjny
Kobiety
400
5124
3122
Mężczyźni
316
3991
6006
Razem
716
9115
9128
4
Tabela Nr 3
Liczba osób niepełnosprawnych wg posiadanego wykształcenia
Wyższe Policeal
ne
Średnie
Zasadnicze
UkończonNinieukończone
zawodo
ogólnoksz zawodowe
e
we
tałcące
podstawo
podstawowe i bez
wykształcenia
we
382
246
1580
769
2792
9873
3317
Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych odnosi
się do celu określonego w strategii polityki społecznej województwa lubelskiego
na lata 2005-2013 tj. zapewnienia osobom niepełnosprawnym pełnego
uczestnictwa w życiu społecznym w ramach zintegrowanych kompleksowych
działań, jak też uwzględnia zapisy Narodowej Strategii Integracji Społecznej dla
Polski.
Program niniejszy został opracowany zgodnie z art 35a ust. 1 ustawy
z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U.123, poz. 776 z późn. zm.)
Celem opracowania jest wskazanie i podejmowanie takich działań,
które odpowiadają potrzebom niepełnosprawnych mieszkańców powiatu
biłgorajskiego, jak też możliwościom ich realizacji w oparciu o posiadany
potencjał i zasoby powiatu.
Zgodnie z kierunkiem zmian w obszarze polityki społecznej w Programie
położony jest nacisk na wspieranie działań mających na celu usamodzielnienie
i aktywizację zawodową osób niepełnosprawnych, działania na rzecz
podniesienia
ich
poziomu
wykształcenia,
rozszerzenia
współpracy
5
z organizacjami pozarządowymi oraz organami administracji publicznej
w zakresie odpowiadającym zadaniom tych organów.
Program
wskazuje
na
konieczność
realizacji
praw
osób
niepełnosprawnych , poprzez zapewnienie im nieskrępowanego dostępu do
powszechnie cenionych dóbr i usług, w szczególności do rehabilitacji, edukacji,
możliwości podnoszenia kwalifikacji i rozwoju zawodowego. Potrzeby ludzi
niepełnosprawnych są coraz częściej dostrzegane i analizowane. Niestety, osoby
niepełnosprawne w dalszym ciągu borykają się z licznymi barierami
i ograniczeniami. Stworzenie możliwości ich pełnoprawnego uczestnictwa
w życiu społecznym jest
wciąż aktualnym wyzwaniem dla instytucji
i organizacji funkcjonujących w obszarze polityki społecznej. Najpilniejszym
wyzwaniem następnych lat powinny stać się promocja i wdrażanie form
wsparcia ukierunkowanych na aktywizowanie niepełnosprawnych i poprawę
warunków ich życia, przy jednoczesnym zapewnieniu właściwego wsparcia
i odpowiedniego poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych.
Szczególnej
niepełnosprawnym
wagi
nabiera
osiągnięcia
problem
odpowiedniego
umożliwienia
poziomu
osobom
wykształcenia,
kwalifikacji i rozwoju zawodowego. Jedynie dobrze wykształcony, świadomy
swoich praw i możliwości niepełnosprawny obywatel może dążyć do
usamodzielnienia , podniesienia standardu życia, realizacji planów osobistych i
ambicji zawodowych. Istotne jest także udoskonalenie systemu pracy
z niepełnosprawnymi dziećmi i młodzieżą poprzez rozwój różnorodnych form
wsparcia środowiskowego oraz ograniczanie skutków niepełnosprawności
poprzez promocję działań profilaktycznych, podnoszenie poziomu wiedzy
i zwiększenie dostępności usług, diagnostyki, rehabilitacji.
Program ten jest dokumentem niezbędnym do pozyskiwania środków
pozabudżetowych na realizacje założonych celów z Państwowego Funduszu
Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz funduszy europejskich.
6
Działania z zakresu rehabilitacji społecznej i zawodowej osób
niepełnosprawnych przedstawione w niniejszym Programie opracowane zostały
w oparciu o konkretną wizję rozwiązywania problemów niepełnosprawnych
mieszkańców naszego powiatu. Dlatego też istotna jest identyfikacja
problemów, potrzeb oraz zasobów lokalnych poprzez przeprowadzoną ich
diagnozę. Diagnoza została opracowana na podstawie informacji posiadanych
przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Biłgoraju, uzyskanych z Urzędu
Statystycznego w Zamościu oraz przygotowanych poprzez:
- głównego specjalistę do spraw Państwowego Funduszu Rehabilitacji
Osób Niepełnosprawnych w Starostwie Powiatowym w Biłgoraju,
- Powiatowy Urząd Pracy w Biłgoraju ,
- Wydział Edukacji, Promocji, Zdrowia, Kultury, Sportu i Turystyki
Starostwa Powiatowego w Biłgoraju,
- Wydział Architektury i Budownictwa Starostwa Powiatowego
w Biłgoraju,
- Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego,
- Wydział Komunikacji i Drogownictwa Starostwa Powiatowego
w Biłgoraju
oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych.
Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych, poprzez
realizację określonych celów ma w efekcie doprowadzić do osiągnięcia celu
nadrzędnego tj. sytuacji, w której niepełnosprawnym mieszkańcom naszego
powiatu zostaną stworzone warunki w zakresie umożliwiającym pełne
uczestnictwo w życiu społecznym i zawodowym. Realizację Programu
przewidziano na lata 2007 – 2013.
7
Zadania z zakresu rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych realizowane przez Powiatowe Centrum Pomocy
Rodzinie
Lp.
Nazwa zadania
2004 rok
2005 rok
2006 rok
Liczba osób
kwota
Liczba osób
kwota
Liczba osób
kwota
362
175.422,00
239
119.781,00
301
167.643,00
79.678,00
39
93.896,00
74
125.156,00
barier 18
6.824,00
12
6.141,00
15
9.164,00
barier 20
133.649,00
8
77.231,00
12
115.460,00
Dofinansowanie
1.
uczestnictwa
w
turnusach
rehabilitacyjnych
Dofinansowanie
2.
likwidacji barier w 53
komunikowaniu się
Dofinansowanie
3.
likwidacji
technicznych
Dofinansowanie
4.
likwidacji
architektonicznych
8
Dofinansowanie
5.
sportu,
kultury,
rekreacji, turystyki
8
18.800,00
8
21.999,00
13
26.763,00
389
182.519,00
199
155.100,00
419
274.705,00
3
39.299,00
2
9.900,00
2
19.500,00
853
636.191,00
507
484.048
836
738.391
Dofinansowanie
zaopatrzenia w sprzęt
rehabilitacyjny,
6.
przedmioty
ortopedyczne i środki
pomocnicze
Dofinansowanie
zaopatrzenia w sprzęt
7.
rehabilitacyjny
osób
prawnych
dla
i
jednostek
organizacyjnych
8
Razem
9
Program wyrównywania Różnic Między Regionami
Beneficjenci
Nazwa zadania
Całkowity koszt
Kwota
Kwota udziału
zadania
dofinansowania
własnego
z PFRON
2004 rok
Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Zakup
autobusu
(18+1)
Niepełnosprawnym w Zamościu przystosowanego do przewozu osób
Kolo Terenowe w Biłgoraju
niepełnosprawnych
na
wózkach
210.800,00
158.100,00
52.700,00
126.800,00
92.000,00
34.800,00
21.962,62
10.981,31
10.981,31
51.115,68
19.759,17
31.356,51
inwalidzkich
Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Zakup
autobusu
(18+1)
Niepełnosprawnym w Zamościu przystosowanego do przewozu osób
Kolo Terenowe w Biłgoraju
niepełnosprawnych
na
wózkach
inwalidzkich
Urząd Gminy Aleksandrów
Budowa pochylni dla osób na wózkach
inwalidzkich do budynku Przychodni
Zdrowia w Aleksandrowie
Urząd Gminy Biszcza
Budowa
pochylni
niepełnosprawnych
Zdrowia w Biszczy
dla
przy
osób
Ośrodku
10
Urząd Gminy w Potoku Górnym
Budowa
pochylni
niepełnosprawnych
dla
przy
osób
Ośrodku
22.656,64
7.849,43
14.807,21
118.500,00
84.500,00
34.000,00
191.800,00
143.850,00
47.950,00
209.193,10
77.929,10
131.264,00
230.000,00
115.000,00
115.000,00
Zdrowia w Lipinach Górnych Lewkach
2005 rok
Gmina Tarnogród
Zakup
mikrobusu
(8+1)
przystosowanego do przewozu osób
niepełnosprawnych
na
wózkach
inwalidzkich
Dom
Pomocy
Teodorówce
Społecznej
w Zakup2 mikrobusów (8+1) w tym 1
przystosowanego do przewozu osób
niepełnosprawnych
na
wózkach
inwalidzkich (dla Filii DPS w Długim
Kacie i filii w Biłgoraju)
Miasto Biłgoraj
Budowa dźwigu osobowego dla osób
niepełnosprawnych w Miejskim Zespole
Szkół w Biłgoraju
2006 rok
Miasto Biłgoraj
Zakup
autobusu
(18+1)
przystosowanego do przewozu osób
niepełnosprawnych
na
wózkach
inwalidzkich dla miejskiego Zespołu
Szkół w Biłgoraju
11
Przy tutejszym Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie działa
Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. W 2006 roku
orzeczenia wydane przez tenże Zespół uzyskało ogółem1535 osób w tym 931
dorosłych i 604 dzieci.
Na terenie powiatu funkcjonują 3 warsztaty terapii zajęciowej (Biłgoraj45 uczestników, Józefów -30 uczestników, Biszcza - 30) oraz 2 domy pomocy
społecznej: Dom Pomocy Społecznej dla Kombatantów w Biłgoraju i Dom
Pomocy Społecznej dla Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie w Teodorówce
z filiami w Biłgoraju i Długim Kącie.
Działalność na rzecz niepełnosprawnych prowadzona jest przez szereg
stowarzyszeń, organizacji pozarządowych, do najaktywniejszych należą:
1. .Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym w Zamościu
Koło Terenowe w Biłgoraju,
2. Towarzystwo Aktywności Osób Niepełnosprawnych w Biłgoraju
3. Polski Związek Niewidomych w Biłgoraju,
4. Polskie Stowarzyszenie Diabetyków w Biłgoraju,
5. Stowarzyszenie na Rzecz Rodzin z Dzieckiem Niepełnosprawnym
w Biłgoraju,
6. Fundacja na Rzecz Osób Niepełnosprawnych i Potrzebujących Pomocy
„Otwórzmy Swoje Serca” w Zamościu
7. Związek Inwalidów Wojennych w Biłgoraju
8. Stowarzyszenie
Integracyjno-Rehabilitacyjne
Osób
Niepełnosprawnych
Osób
Niepełnosprawnych
SIRON w Biłgoraju
9. Tarnogrodzkie
Stowarzyszenie
na
Rzecz
w Tarnogrodzie,
W/w organizacje pełnią szczególnie istotną rolę w rehabilitacji społecznej
swoich członków. Obok rodzin, właśnie organizacje mają najbliższy kontakt
z osobami niepełnosprawnymi, ponieważ zrzeszają osoby mające podobne
problemy, jest im również najłatwiej przełamywać bariery psychologiczne.
12
Podejmowane przez nie działania integracyjne obejmują szeroki zakres
przedsięwzięć mających na celu zachęcanie niepełnosprawnych do aktywnego
funkcjonowania – wspólne spotkania okolicznościowe, wycieczki, koła
zainteresowań.
Rehabilitacja zawodowa
Planowane działania podejmowane przez powiat biłgorajski w latach
2007 – 2013
na rzecz zatrudniania osób niepełnosprawnych mają na celu
zminimalizowanie niekorzystnych tendencji występujących na rynku pracy osób
niepełnosprawnych. Celowi temu mają służyć zarówno zachęty ekonomiczne
nakierowane na pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne, jak
również kampania informacyjna skierowana do pracodawców.
Z uwagi na niewielką liczbę wolnych miejsc pracy oraz dodatkowo
ograniczenia zdrowotne, szanse zatrudnienia osób niepełnosprawnych na rynku
pracy są niewielkie. Podstawowym czynnikiem zwiększającym możliwość
podjęcia pracy przez osoby niepełnosprawne są zachęty ekonomiczne dla
pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne, w szczególności dotacje
ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
W ramach oddziaływań na pracodawców powiat biłgorajski planuje w
pełni wykorzystać instrumenty ustawowe zapisane w ustawie o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych jak również
uczestniczyć w realizacji programów celowych służących pozyskiwaniu miejsc
pracy dla osób niepełnosprawnych.
W przypadku powiatu biłgorajskiego poza ekonomiczne instrumenty
oddziaływania na rynek pracy /pośrednictwo pracy, doradztwo zawodowe / są
ważnym elementem lecz nie wystarczającym, w szczególności w przypadku
osób niepełnosprawnych. Nierówne szanse wynikające z ograniczeń związanych
13
z niepełnosprawnością muszą być wyrównane poprzez wsparcie finansowe
rynku pracy osób niepełnosprawnych.
W ramach otrzymanych do dyspozycji powiatu środków PFRON planuje się
przekazanie dotacji dla pracodawców na przystosowanie istniejących lub nowo
tworzonych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych.
Należy jednak sądzić, iż w porównaniu z możliwością kierowania
dotacji dla pracodawców na tworzenie nowych miejsc pracy dla osób
niepełnosprawnych / zapis ustawowy obowiązujący do końca 2002 roku / ta
forma wsparcia finansowego w mniejszym stopniu przyczynia się do
zwiększenia szans zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
Szansą na poprawę sytuacji osób niepełnosprawnych w obszarze
zatrudnienia i rehabilitacji osób niepełnosprawnych są program celowe.
Jako
skuteczny
niepełnosprawnych
element
działań
kontynuowany
promujący
będzie
program
zatrudnienie
celowy
osób
„Program
wyrównania różnic między regionami” we wszystkich obszarach realizowanych
przez samorząd powiatowy, w tym w obszarze C / wyposażenie nowych miejsc
pracy dla osób niepełnosprawnych odpowiednio do ich potrzeb i możliwości /,
jak również realizację programów finansowanych ze środków unijnych w
ramach
programów
przedkładanych
przez
samorząd
powiatowy
oraz
realizowanych w skali kraju lub regionu.
Dotychczasowe doświadczenia powiatu biłgorajskiego w zakresie
współpracy z pracodawcami zatrudniającymi osoby niepełnosprawne zarówno
w zakładach pracy chronionej jak i na otwartym rynku pracy dają gwarancję
pozyskania odpowiednich dla osób niepełnosprawnych miejsc pracy, w
przypadku zastosowania zachęt ekonomicznych
w postaci dotacji części
kosztów ponoszonych w związku z zatrudnieniem osób niepełnosprawnych.
Wspieranie podejmowania przez osoby niepełnosprawne samodzielnej
działalności gospodarczej będzie dodatkowym elementem prowadzonych przez
14
powiat działań na rzecz integracji zawodowej osób niepełnosprawnych w latach
2007-2013.
Należy jednak pamiętać, ze poza obiektywnymi
trudnościami
występującymi w sferze gospodarki, dodatkowo ograniczenia wynikające z
niepełnosprawności powodują, że tylko nieliczne osoby niepełnosprawne
decydują się na podjecie ryzyka pracy na własny rachunek.
W sferze oddziaływań Powiatu na rzecz samozatrudnienia osób
niepełnosprawnych planuje się pomoc w zakresie wsparcia finansowego oraz
doradztwa zawodowego.
Zachętą do samodzielnego organizowania stanowiska pracy są
udzielane przez Powiat pożyczki ze środków PFRON. Niskie oprocentowanie
/5%/, dopuszczalny 6 miesięczny okres karencji w spłacie pożyczki oraz
możliwość 50% umorzenia pożyczki po okresie 24 miesięcy prowadzenia
działalności zwiększają znacząco szansę powodzenia podjętego przedsięwzięcia.
Osobom niepełnosprawnym prowadzą cym działalność gospodarczą
będzie oferowane 50 procentowe dofinansowanie do oprocentowania kredytów
bankowych zaciąganych na kontynuowanie działalności gospodarczej/ rolniczej.
Planuje się dalsze doskonalenie świadczonych przez samorząd
powiatowy /pracowników PUP oraz Starostwa/ usług w zakresie poradnictwa
zawodowego,
prawnego,
ekonomicznego
dla
osób
niepełnosprawnych
podejmujących pracę na własny rachunek.
W celu poszukiwania nowych form rehabilitacji zawodowej osób
niepełnosprawnych kontynuowane będzie bieżące monitorowanie rynku pracy
osób niepełnosprawnych pod kątem zapotrzebowania na pracę, w tym
rozpoznania możliwości zastosowania nowych form organizacji pracy /np. praca
do wykonania w domu, praca” na zastępstwo” itp./.
Na terenie Powiatu Biłgorajskiego działa 5 zakładów pracy
chronionej:
15
 Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „Ryś – Pol”, 23-400 Biłgoraj
ul. Batalionów Chłopskich 4, tel. (0-84) 686-33-53
 Spółdzielnia Inwalidów „Promień”, 23-400 Biłgoraj
ul. Bolesława Prusa 39, tel. (0-84) 686-20-04 lub 688-04-17
 Spółdzielnia Niewidomych „Tanew”, 23-400 Biłgoraj
ul. Targowa 12, tel (0-84) 686-00-05
 Agencja Ochrony "BAKO" sp. z o.o., 23-400 Biłgoraj
ul. Konopnickiej 7, tel. (0-84) 686-44-68
 Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe "GRABEX", 23-400 Biłgoraj,
ul. Korczów 1c, tel. (0-84) 687-14-87
Osoby niepełnosprawne zatrudnione w zakładach pracy chronionej
Lp.
Nazwa zakładu
1.
Agencja Ochrony "BAKO"
172
Liczba
zatrudnionych osób
niepełnosprawnych
80
2.
Przedsiębiorstwo ProdukcyjnoHandlowe "GRABEX"
Spółdzielnia Inwalidów „Promień”
28
22
95
94
Przedsiębiorstwo Wielobranżowe
„Ryś – Pol”
Spółdzielnia Niewidomych
„Tanew”
RAZEM:
80
68
42
35
417
299
3.
4.
5.
Liczba
zatrudnionych
16
Efekty realizacji zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej
Lata
Przystosowanie
„Program wyrównywania
miejsc pracy
różnic między regionami”
Pożyczki
-C
2003
6
-
-
2004
11
19
1
2005
6
32
-
2006
12
3
-
Razem
35
54
1
Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych ma ogromne znaczenie
dla ich funkcjonowania psychicznego i społecznego. Praca jest jednym
z podstawowych czynników integracji osób niepełnosprawnych. Możność i chęć
wykonywania pracy zawodowej daje osobie niepełnosprawnej nie tylko
niezależność ekonomiczną, lecz również znaczny stopień niezależności
osobistej. Oba te atrybuty zapewniają osobie niepełnosprawnej awans społeczny
i zawodowy. Dane statystyczne wskazują, że osoby z niepełnosprawnością
dwa lub trzy razy częściej stają się bezrobotne i pozostają dłużej w stanie
bezrobocia niż pozostała część osób aktywnych zawodowo. Bezrobocie wcale
nie oznacza braku zdolności i kompetencji. Pracodawcy zwykle bardziej zwracają
uwagę na niepełnosprawność niż na faktyczne zdolności danej osoby, co
w efekcie prowadzi do niedoceniania przydatności posiadanych umiejętności
i wiedzy takiej osoby dla firmy. Wśród głównych czynników wpływających na
taki stan rzeczy można wyróżnić: nieodpowiednio dostosowane miejsca pracy,
mało elastyczną organizację pracy a przede wszystkim dyskryminację.
Niski
poziom
zatrudnienia
niepełnosprawnych
jest
jednym
z istotniejszych problemów społecznych i stanowi ważne wyzwanie dla
instytucji odpowiedzialnych za realizację polityki społecznej.
17
Analizując poziom i strukturę bezrobocia
w
okresie
ostatnich
trzech
lat
należy
na lokalnym rynku pracy
zauważyć,
że
liczba
osób
niepełnosprawnych – bezrobotnych i poszukujących pracy – utrzymuje się na
tym samym poziomie i oscyluje w granicach 175 osób. W grupie bezrobotnych
ogółem niepełnosprawni stanowią średnio 2,6%.
Liczba
Stan w dniu
Niepełnosprawni
bezrobotn
ych
ogółem
31.12.2004r. 7.655
31.12.2005r. 7.025
31.12.2006r. 5.759
ogółem
bezrobotni
170
165
186
106
109
117
poszukujący
pracy
64
56
69
Osoby niepełnosprawne według wykształcenia – 31.12.2006r.
Lp. Wykształcenie
1
Wyższe
2
Policealne
Ogółem
13
i
średnie
zawodowe
41
3
Średnie ogólnokształcące
20
4
Zasadnicze zawodowe
57
5
Gimnazjalne i poniżej
55
Razem
186
Biorąc pod uwagę strukturę niepełnosprawnych według wykształcenia
zauważa się, że najliczniejszą grupę stanowiły osoby z wykształceniem
zasadniczym zawodowym i gimnazjalnym – 60,2% ogółu (112 osób).
18
Osoby niepełnosprawne według wieku – 31.12.2006r.
Lp. Wiek w latach
Ogółem
1
18-24
26
2
25-34
43
3
35-44
37
4
45-54
60
5
55-59
20
186
Wśród zarejestrowanych w Urzędzie osób niepełnosprawnych dominują
osoby w przedziale wieku 45-54 lata oraz osoby młode w wieku 25-34 lata.
Warto podkreślić, że co trzecia osoba w grupie osób niepełnosprawnych nie
posiada jeszcze doświadczenia zawodowego, natomiast zdecydowaną większość
stanowią osoby długotrwale bezrobotne (tj. pozostające w ewidencji Urzędu
przez okres co najmniej 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat).
Osoby niepełnosprawne są niewątpliwie grupą bezrobotnych najsilniej
odczuwającą trudności związane z pozyskaniem, wykonywaniem i utrzymaniem
zatrudnienia, dla których praca stanowi nie tylko źródło dochodów ale także
najskuteczniejszy sposób rehabilitacji społeczno – zawodowej.
Podstawowym
sposobem
ograniczenia
bezrobocia
wśród
osób
niepełnosprawnych jest szeroko rozumiana aktywizacja zawodowa. Ma ona na
celu ułatwienie niepełnosprawnym uzyskanie i utrzymanie odpowiedniego
zatrudnienia i awansu zawodowego poprzez korzystanie między innymi
z pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego, szkoleń, staży i przygotowań
zawodowych.
W 2006r. dla osób niepełnosprawnych pozyskano ogółem 72 miejsca pracy,
co stanowi 2,2% ogółu ofert pracy będących w dyspozycji Urzędu (tj. 3.202).
Miejsca pracy tworzone były zarówno przez pracodawców publicznych jak
i prywatnych.
Szczególne znaczenie w zakresie
zatrudniania osób
19
niepełnosprawnych mają funkcjonujące na lokalnym rynku pracy
zakłady
pracy chronionej tj. Spółdzielnia Inwalidów „Promień”, PW „Ryś-Pol”,
Spółdzielnia Niewidomych „Tanew”, PPH „Grabex” oraz Agencja Ochrony
„Bako”. Najwięcej miejsc pracy zgłaszano na następujące stanowiska:
szwaczka,
sprzątaczka,
pracownik
administracyjno-biurowy,
dziewiarz
i pracownik fizyczny.
W 2006r. niepełnosprawni zostali objęci następującymi formami
aktywizacji:
1) poradnictwo zawodowe - 11 osób,
2) szkolenia - 19 osób, w tym:
- szkolenia grupowe dla 11 osób o kierunku „Pracownik profesjonalnej
obsługi
przedsiębiorstwa
w
zakresie
obsługi
sprzedaży
oraz
obsługi
administracyjnej”
3) staże – 3 osoby,
4) przygotowania zawodowego – 9 osób.
W roku ubiegłym Urząd nie organizował specjalistycznych programów dla
osób niepełnosprawnych.
System oświaty w odniesieniu do dzieci i młodzieży niepełnosprawnej
funkcjonuje w Powiecie w sposób następujący:
Poradnia
Psychologiczno-Pedagogiczna
jest
ośrodkiem
diagnostyczno-
orzeczniczym dla całej populacji dzieci z terenu powiatu podlegających
obowiązkowi szkolnemu. Od dwóch lat Poradnia Psychologiczno -Pedagogiczna
prowadzi zajęcia wczesnej diagnozy i wspomagania rozwoju małego dziecka.
Aktualnie objętych jest tymi działaniami 7 dzieci.
Aktualnie PPP wystawiła orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego 134
dzieciom z terenu powiatu. Rozkład ten przedstawia się następująco
w rocznikach:
20
1990 – 19;
1991 – 21;
1992 – 13;
1993 – 13;
1994 –16;
1995– 18;
1996 – 13;
1997 – 9;
1998 – 7;
1999 – 4.
Bazę kształcenia stanowią:

Szkoła Podstawowa Specjalna,

Gimnazjum Specjalne,

Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy,

klasy integracyjne w Miejskim Zespole Szkół w Biłgoraju,

Ośrodek Rehabilitacji i Terapii Dla Dzieci Niepełnosprawnych
w Biłgoraju.
Zespół Szkolno - Rewalidacyjny w Teodorówce w skład którego wchodzą:
a. Szkoła Podstawowa Specjalna
- 4 uczniów
b. Gimnazjum Specjalne
- 9 uczniów
c. Szkoła Przysposabiająca do Pracy – 8 uczniów
d. Specjalny Ośrodek Rewalidacyjno-Wychowawczy – 17 uczniów.
Ośrodek Rehabilitacji i Terapii dla Dzieci Niepełnosprawnych w Biłgoraju.
Na terenie ośrodka funkcjonują:
- 4 zespoły rewalidacyjne (dla dzieci z głębokim stopniem upośledzenia
– 16 dzieci),
- 1 klasa specjalna (lekki i umiarkowany stopień – 8 dzieci),
21
- zespół klasowy specjalny (klasa łączona) – (lekki i umiarkowany stopień
niepełnosprawności – 8 dzieci),
- grupa przedszkolna – 5 dzieci.
Obowiązek szkolny na poziomie szkoły podstawowej i gimnazjum
realizowany jest w Miejskim Zespole Szkół w Biłgoraju. Jest to jedyna szkoła
na terenie powiatu prowadząca kształcenie integracyjne w oparciu o program
masowy. W roku szkolnym 2006/2007 w 9 klasach integracyjnych uczy się 82
uczniów z terenu całego Powiatu, w tym: w Szkole Podstawowej – 7 oddziałów
integracyjnych 953 uczniów); Gimnazjum – 2 oddziały (29 uczniów).
19 spośród nich uczęszcza do oddziałów integracyjnych w oparciu o wcześniej
wydawane dokumenty tzw opinie, pozostałych 10 uczniów posiada orzeczenia
Poradni Psychologiczno Pedagogicznej o potrzebie kształcenia specjalnego.
Uczniowie klas integracyjnych dowożeni są z okolicznych gmin transportem,
który
zabezpiecza
Ośrodek
Rehabilitacji
i
Terapii
dla
Dzieci
Niepełnosprawnych, natomiast z terenu miasta – rodzice. Szkoła realizuje
autorskie programy nauczania na podstawie podręczników otrzymywanych
z Ministerstwa Edukacji i CMPPP. Według szacunku szkoły, ok.25
niepełnosprawnych dzieci z terenu powiatu nie realizuje obowiązku szkolnego,
bądź realizuje go w szkołach publicznych.
Miejski Zespół Szkół ściśle współpracuje z Ośrodkiem Rehabilitacji
i Terapii dla Dzieci Niepełnosprawnych w Biłgoraju w zakresie
wykorzystania bazy leczniczej i rehabilitacyjnej.
Kształcenie dzieci i młodzieży w szkołach i placówkach powiatowych
obejmuje 40 uczniów, z czego:
- 10 to uczniowie szkół ponadgimnazjalnych, z tego 2 objętych jest
nauczaniem indywidualnym w domu, w stosunku do pozostałych
dostosowywane
są
wymagania
programowe
do
ich
możliwości
intelektualnych i fizycznych i pobierają naukę w klasach z młodzieżą
pełnosprawną.
22

13 to uczniowie Zespołu Szkolno-Rewalidacyjnego w Teodorówce

17dzieci z upośledzeniem głębokim, w wieku obowiązku szkolnego,
odbywa zajęcia rewalidacyjne w Specjalnym Ośrodku RewalidacyjnoWychowawczym w Teodorówce.
W powiecie do września 2006 roku brak było szkoły specjalnej, dlatego
dzieci i młodzież niepełnosprawna kierowane są do szkół specjalnych, niekiedy
bardzo odległych od miejsca zamieszkania.
Pod względem architektonicznym i technicznym, do prowadzenia zajęć
z uczniami niepełnosprawnymi przystosowany jest Miejski Zespół Szkół
w Biłgoraju. Dla niepełnosprawnych dostępny jest cały budynek, dzięki temu
iż został tam wybudowany dźwig osobowy (dofinansowany ze środków
PFRON w ramach Programu wyrównywania różnic między regionami).
Częściowo przygotowane są obiekty Zespołu Szkół Budowlanych
i Ogólnokształcących w Biłgoraju. W obiektach tych, z wyjątkiem krytej
pływalni, dostępne są dla osób niepełnosprawnych partery budynków.
Zespół Szkół Budowlanych i Ogólnokształcących w Biłgoraju posiada
częściowe przystosowanie do przyjmowania uczniów niepełnosprawnych, gdyż
posiada dostępne dla nich wejście do szkoły, internatu i sali gimnastycznej.
Częściowo przygotowane są do prowadzenia zajęć z osobami
niepełnosprawnymi pomieszczenia nowej sali gimnastycznej w Zespole Szkół
Ekonomicznych wTarnogrodzie.
W Miejskim Zespole Szkół zatrudnionych jest 27
nauczycieli
posiadających kwalifikacje do pracy z osobami niepełnosprawnymi.
W ZSR w Teodorówce zatrudnionych jest 15 osób posiadających wymagane
kwalifikacje.
Poradnia
Psychologiczno-Pedagogiczna
zatrudnia
8
pedagogów
i
7
psychologów.
23
Konieczne wydaje się przygotowanie specjalistyczne większej ilości
nauczycieli
przedmiotów
praktycznych,
zwłaszcza
zabezpieczenia możliwości
ogólnokształcących,
w
planowanym
zawodowych
okresie
i
zajęć
2007-2013,
dla
kształcenia osób niepełnosprawnych, których
coraz więcej przybywać będzie w szkołach ponadgimnazjalnych.
W latach 2003- 2007 w istotnym stopniu poprawiło się wyposażenie
placówki
podległej
Powiatowi
Biłgorajskiemu
tj.
Specjalny
Ośrodek
Rewalidacyjno Wychowawczy w Teodorówce. Brak własnego obiektu
i nieodpowiedni standard powodował wykluczenie SORW z przydziału
wyposażenia realizowanego z zamówień centralnych w pierwszym okresie
kontraktowania wyposażenia ze środków unijnych. Brak pomieszczeń
powodował też pomijanie SORW w możliwości wyposażania przez wspierające
rozwój osób niepełnosprawnych fundacje, mimo, że takie zabiegi były czynione.
Dobrze i bardzo dobrze wyposażone są Miejski Zespół Szkół i Ośrodek
Rehabilitacji i Terapii dla Dzieci Niepełnosprawnych w Biłgoraju.
Opieka zdrowotna nad osobami niepełnosprawnymi wykonywana jest
w ramach podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej w formie pomocy
doraźnej, ambulatoryjnej, szpitalnej i środowiskowej oraz w domach pomocy
społecznej.
W zakresie ochrony zdrowia potrzeby niepełnosprawnych są podobne do
potrzeb innych pacjentów. Niepełnosprawni – w ramach ubezpieczenia – mogą
dowolnie wybrać lekarza pierwszego kontaktu, są jednak zdeterminowani
możliwością
dostępu
do
wybranej
przez
siebie
przychodni
(bariery
architektoniczne i urbanistycze) oraz do lekarza specjalisty. Problem osób
chorych na cukrzycę to brak w tut. SP ZOZ lekarza o specjalizacji diabetyk.
Świadczenia zdrowotne na terenie powiatu biłgorajskiego realizowane są
przez:
24
1)
Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Biłgoraju
w zakresie leczenia szpitalnego w następujących oddziałach;
- oddział wewnętrzny,
- oddział neurologiczny,
- oddział chorób płuc,
- oddział obserwacyjno zakaźny,
- oddział chorób płuc i gruźlicy,
- oddział chirurgiczny z pododdziałem urazowo- ortopedycznym,
- oddział dla przewlekle chorych,
- oddział położniczo – ginekologiczny
W szpitalu czynne są całodobowe izby przyjęć przy wszystkich oddziałach.
Ponadto dysponuje następującymi jednostkami:
- dział anestezjologii z blokiem operacyjnym,
-laboratorium szpitalne,
-pracownia serologii,
-pracownia RTG, USG, EEG, tomografii komputerowej, cytologiczna,
endoskopowa, spirometryczna echokardiologiczna
- apteka szpitalna.
2) publiczne i niepubliczne
zakłady opieki zdrowotnej w zakresie
podstawowej opieki zdrowotnej ( lekarz rodzinny)
3) poradnie specjalistyczne w zakresie ambulatoryjnej opieki w poradniach:
- kardiologicznej,
- dermatologicznej,
-neurologicznej,
- chorób płuc i gruźlicy,
- chorób płuc i gruźlicy dla dzieci,
- reumatologiczna,
- chorób zakaźnych,
- medycyny sportowej,
25
- ginekologiczno – położniczej,
- chirurgicznej,
- urazowo – ortopedyczną,
- urazowo – ortopedyczną dla dzieci.
W związku z wybudowaniem i oddaniem do użytku nowych bloków
łożkowych, zlokalizowaniem poradni w nowych obiektach, do których dostęp
dla
osób
niepełnosprawnych
nie
stwarza
problemów
i
zakupem
wysokospecjalistycznego sprzętu medycznego - w znacznym stopniu poprawiła
się
dostępność
do
specjalistycznej
opieki
medycznej
dla
osób
niepełnosprawnych..
Rehabilitacja
lecznicza
realizowana
jest
również
w
Przychodni
prowadzonej przez Towarzystwo Aktywności Osób Niepełnosprawnych
w Biłgoraju i ma ona na celu zapobieganie niepełnosprawności, usunięcie,
ograniczenie lub złagodzenie jej skutków. W przychodni funkcjonuje
specjalistyczna
poradnia
rehabilitacyjna,
gabinet
fizjoterapii,
gabinet
kinezyterapii, zespół rehabilitacji środowiskowej. Prowadzone są ponadto usługi
w ramach domowej opieki pielęgniarskiej. Działa też biuro informacyjnodoradcze dla niepełnosprawnych oraz ich rodzin, które prowadzi również
spotkania informacyjne w okolicznych gminach. Według informacji TAON działająca Przychodnia Rehabilitacyjna zabezpiecza usługi dla ok. 40%
potrzebujących.
Architektura i budownictwo
Zgodnie z przepisami Prawo budowlane obiekt budowlany wraz ze
związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy projektować i budować w
sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z
zasadami wiedzy technicznej zapewniając między innymi niezbędne warunki do
korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa
26
wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, w szczególności poruszające się
na wózkach inwalidzkich.
Do obiektów użyteczności publicznej zalicza się budynki:
1- administracji publicznej
2- wymiaru sprawiedliwości
3- kultury
4- kultu religijnego
5- oświaty
6- szkolnictwa wyższego
7- nauki
8- opieki zdrowotnej
9- opieki społecznej i socjalnej
10- obsługi bankowej
11- handlu
12- gastronomii
13- usług
14- turystyki i sportu
15- obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym lub
wodnym
16- poczty i telekomunikacji
oraz inne ogólnodostępne budynki przeznaczone do wykonywania podobnych
funkcji, za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy i
socjalny.
Przez zapewnienie możliwości korzystania z danego budynku przez osoby
niepełnosprawne należy rozumieć w szczególności:
1- zapewnienie dostępu do budynku poprzez wykonanie wejścia do budynku na
poziomie chodnika lub w innym przypadku wykonanie pochylni zgodnie z
przepisami szczególnymi.
27
2- zapewnienie dostępu do poszczególnych pomieszczeń poprzez zamontowanie
drzwi
o
zewnętrznych
i
wewnętrznych
odpowiedniej szerokości
oraz
na
ciągach
komunikacyjnych
zapewnienie przy tych
wejściach
odpowiedniej powierzchni manewrowej dla osób poruszających się na
wózkach inwalidzkich.
3- zapewnienie możliwości dostępu na poszczególne kondygnacje poprzez
montowanie urządzeń dźwigowych i innych mających możliwość płynnego
pokonywania biegów schodowych. W przypadku braku takiej możliwości,
zapewnienie obsługi tych osób na pierwszym dostępnym poziomie.
4- zapewnienie
możliwości
korzystania
przez
osoby
niepełnosprawne
z pomieszczeń sanitarnych specjalnie do tego celu przystosowanych,
w szczególności w budynkach użyteczności publicznej takich jak; budynki
administracji publicznej, kultury, oświaty, opieki zdrowotnej, społecznej i
socjalnej, sportu i rekreacji, obsługi pasażerów w transporcie drogowym i
kolejowym.
Do
oceny
budynków
pod
kątem
dostępności
przez
osoby
niepełnosprawne, w tym poruszające się na wózkach inwalidzkich wybrano
w sposób losowy do dziesięciu budynków w każdej grupie obiektów
użyteczności publicznej.
Informację dot. budynków sporządzono między innymi w oparciu o obserwacje
oraz informacje uzyskane drogą telefoniczną.
Wykaz obiektów użyteczności publicznej wybranych do oceny przedstawia
poniższa tabela:
L.p.
Obiekty użyteczności
Wybrane obiekty na terenie Miasta Biłgoraj i Powiatu
publicznej
Biłgorajskiego
1
1
2
3
Obiekty administracji
Starostwo Powiatowe w B-raju, Urząd Miasta w B-raju,
publicznej
Urząd Gminy w B-raju, Urząd Skarbowy w B-raju, ZUS w
B-raju, KRUS w B-raju UM w Tarnogrodzie, UM we
28
Frampolu, UG w Turobinie, UG w Księżpolu
2
Wymiar
Sąd Rejonowy w B-raju, Prokuratura Rejonowa w B–raju,
sprawiedliwości,
Komenda Powiatowa Policji w B-raju, SANEPID w B-raju,
obiekty
policji, PINB w B-raju, Powiatowy Lekarz Weterynarii, Komenda
inspekcji i straży
Powiatowa PSP w B-raju, PUP w B-raju, Posterunek Policji
w T-grodzie, Posterunek Policji w Goraju
3
Obiekty kultury
MDK
w
B-raju,
BCK
w
B-raju,
Muzeum
Ziemi
Biłgorajskiej, Dom Ludowy w Bukowinie, Domy Kultury w
Tarnogrodzie, we Frampolu, Potoku Górnym, Goraju,
Księżpolu
4
kultu Kościół WNMP w B-raju, Kościół Św. Marii Magdaleny w
Obiekty
B-raju, Kościół Św. Jerzego w B-raju, Kościół Chrystusa
religijnego
Króla w B-raju, Kościoły w Majdanie Starym, Józefowie,
Tarnogrodzie, Turobinie, Aleksandrowie, Potoku Górnym
5
Obiekty oświaty
RCEZ w B-raju, ZSO im. ONZ w B-raju, ZSB w B-raju,
ZSL w B-raju, Szkoła Muzyczna w B-raju, Szkoła Rolnicza
w Różańcu, Liceum Ekonomiczne w T-grodzie, LO w
Józefowie, SP Nr 1 w B-raju, SP Nr 5 w B-raju
6
Obiekty
opieki Szpital Powiatowy w B-raju, w Tarnogrodzie, Przychodnia
Zdrowia w B-raju przy ul. Kościuszki, ul. 3-go Maja,
zdrowotnej
Pogotowie Ratunkowe w B-raju, Ośrodki Zdrowia w
Księżpolu, Tarnogrodzie, Goraju, Aleksandrowie, Łukowej
7
Obiekty
opieki DPS w B-raju, w Teodorówce, w Długim Kącie, Ośrodek dla
społecznej i socjalnej
Dzieci Niepełnosprawnych w B-raju, Wioska Dziecięca w Braju, WZT w Józefowie, Biszczy, GOPS w Aleksandrowie,
we Frampolu, w Księżolu
8
Budynki
obsługi Bank PKO SA w B-raju, PKO BP w B-raju, BS w B-raju, T-
bankowej
grodzie, w Księżpolu, Józefowie, BGŻ w B-raju, GETTING
Bank w B-raju, WBK w B-raju, Kredyt Bank w B-raju
9
Budynki handlowe
LIDL w B-raju, PLUS, ALDIK, SDH w B-raju, sklepy sieci
BIEDRONKA w B-raju, sklep meblowy BEPEMA, Market
budowlany FOX, MRÓWKA, apteki ogólnodostępne
10
Budynki gastronomii
Restauracje: Sitarska, DO-DO, Grand, U Dorosza w B-raju,
restauracja Na Rozdrożu w Soli, w Nadrzeczu, Karczma w
29
Obszy, Dom Weselny i Zajazd w Panasówce
11
Budynki
obsługi Hotele: DO-DO, SOSNA, Motel przy BP, Pod Napięciem,
turystyki
Karczma w Obszy, Zajazd Pod Dębem w Górecku, Na
Rozdrożu, Powiatowe Centrum Informacji Turystycznej w
B-raju
12
Obiekty
sportu
i Obiekty OSiR w B-raju, hala sportowa przy ZSB w B-raju,
pływalnia przy ZSB w B-raju, hale sportowe przy ZSO im.
rekreacji
ONZ w B-raju, ZSL w B-raju, hale sportowe w Księżolu,
Goraju, Łukowej, Biszczy,
13
14
Budynki
obsługi PKS w B-raju, w Józefowie, Dworzec kolejowy w B-raju
pasażerów
w
transporcie
kolejowym
i
drogowym
Budynki poczty i Poczta Polska w B-raju, Punkt Pocztowy w Biłgoraju przy
ul. Rynek, Włosiankarskiej, Punkt Pocztowy w Józefowie,
telekomunikacji
Aleksandrowie, Księżpolu, Tarnogrodzie, Potoku Górnym
15
Budynki
biurowe
i PCK w B-raju, PZU w B-raju, ARiMR w B-raju,
socjalne
Spółdzielnia Mieszkaniowa w B-raju, MPGK w B-raju,
Rejon Energetyczny w B-raju, Rejon Gazowniczy w B-raju,
ZDP w B-raju, WZMiUW w B-raju, BARR w B-raju
W wyniku przeglądu
wybranych obiektów użyteczności publicznej
zlokalizowanych głównie na terenie Miasta Biłgoraj należy stwierdzić co
następuje:
Do obiektów posiadających dostęp dla osób niepełnosprawnych w tym
poruszających się na wózkach inwalidzkich z poziomu terenu, przy pomocy
wyprofilowanego podjazdu lub pochylni należą w szczególności:
- obiekty opieki społecznej i socjalnej
- obiekty opieki zdrowotnej
- obiekty administracji publicznej
- obiekty gastronomii i handlu
- obiekty kultu religijnego
30
W większości tych obiektów zapewniono odpowiednią szerokość drzwi
zewnętrznych na ciągach komunikacyjnych oraz odpowiednie powierzchnie
manewrowe przy wejściach do budynków prowadzących bezpośrednio
z poziomu terenu lub za pomocą odpowiednio zaprojektowanych i wykonanych
pochylni dla osób niepełnosprawnych.
W wielu przypadkach jednak pochylnie dla osób niepełnosprawnych
przewidziane do realizacji w projekcie budowlanym na etapie użytkowania
obiektu zastępowane były przez inwestorów podjazdami, które umożliwiają
wejście do budynku osobom poruszającym się na wózkach inwalidzkich jedynie
przy pomocy innych osób. Podjazdy te w większości nie posiadają
odpowiedniego pochylenia, jak również brak jest pochwytów i poręczy. Osoba
niepełnosprawna poruszająca się na wózku inwalidzkim samodzielnie może
korzystać jedynie z prawidłowo zaprojektowanej i wykonanej pochylni.
Ponadto w budynkach tych niestety w zdecydowanej większości brak jest
urządzeń dźwigowych oraz innych zapewniających możliwość korzystania
z wyższych kondygnacji, jak również brak jest pomieszczeń sanitarnych
przystosowanych do korzystania przez osoby niepełnosprawne.
Taki stan rzeczy dotyczy głównie budynków realizowanych przed rokiem
1995, gdzie nie było wymogów dotyczących projektowania, budowania
i utrzymywania obiektów użyteczności publicznej, w tym handlowych
i
usługowych
z
zachowaniem
warunków
korzystania
przez
osoby
niepełnosprawne.
Do obiektów nie posiadających dostępności dla osób niepełnosprawnych
w tym poruszających się na wózkach inwalidzkich należą w większości:
- budynki obsługi pasażerów w transporcie kolejowym i drogowym
- budynki wymiaru sprawiedliwości, obiekty policji, inspekcji i straży
- obiekty oświaty
- budynki obsługi bankowej
- budynki biurowe i socjalne
31
- budynki poczty i telekomunikacji
W tym przypadku również są to budynki wybudowane w latach
poprzednich, powstałe często w wyniku adaptacji bądź zmiany sposobu
użytkowania istniejących pomieszczeń na wyższych kondygnacjach budynków.
Istnieją przypadki gdzie pokonanie barier architektonicznych w już
istniejących
budynkach
lub
budynkach
projektowanych
na
wąskich,
zlokalizowanych w sąsiedztwie pasa drogowego działkach nie jest możliwe.
Wykonanie pochylni dla osób niepełnosprawnych w zależności od
pokonywanej wysokości wejścia do budynku wymaga sporego terenu, który
niekiedy nie jest własnością inwestora. Układ konstrukcyjny i funkcjonalny
istniejących budynków uniemożliwia także często wykonanie szybów
windowych wewnątrz budynku, co prowadzi do konieczności ich rozbudowy.
W tych przypadkach na pokonywanie barier architektonicznych przez
inwestorów nie zezwalają bariery finansowe.
Pokonywanie przez osoby niepełnosprawne barier architektonicznych nie
dotyczy tylko obiektów kubaturowych.
Dużym utrudnieniem w poruszaniu się przez osoby niepełnosprawne na
terenie miasta jest fatalny stan większości chodników oraz brak parkingów,
w tym wydzielonych miejsc dla samochodów kierowanych przez osoby
niepełnosprawne.
Wystające studzienki kanalizacyjne i telekomunikacyjne, nierówna
nawierzchnia oraz wystające krawężniki na dojazdach do posesji utrudniają
poruszanie się tym osobom w sposób samodzielny.
Dużym utrudnieniem jest także brak zjazdów z chodników przy
przejściach dla pieszych, chociaż sytuacja ta uległa i w dalszym ciągu ulega
systematycznej poprawie w wyniku przeprowadzenia szeregu
remontów
chodników i wymianie płytek chodnikowych na kostkę betonową.
32
Nadzór budowlany
Do zadań organu nadzoru budowlanego należy między innymi
kontrolowanie obiektów budowlanych w zakresie ich użytkowania, a także
dopuszczenie
do
użytkowania
obiektów
nowowznoszonych.
Obecnie
wznoszone obiekty winny być zaprojektowane i wykonane zgodnie z zasadami
wiedzy technicznej w sposób zgodny z przepisami w tym technicznobudowlanymi. Obiekty użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa
wielorodzinnego powinny zapewniać warunki do korzystania przez osoby
niepełnosprawne w szczególności poruszające się na wózkach inwalidzkich.
W tym zakresie takie obiekty podlegają obowiązkowej kontroli przed
dopuszczeniem ich do użytkowania. W przypadku stwierdzenia braku
dostępności takich obiektów dla osób niepełnosprawnych wniosek inwestora
o dopuszczenie do użytkowania zostaje rozpatrzony negatywnie i wydana
zostaje decyzja odmawiająca wyrażenie zgody na użytkowanie obiektu.
Obiekty użyteczności publicznej oddane do użytkowania podlegają
kontroli organom nadzoru budowlanego pod względem ich dalszej przydatności
technicznej do użytkowania. Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy
prawo budowlane obiekt budowlany należy użytkować w sposób zgodny z jego
przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać
w należytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczając do
nadmiernego
pogorszenia
jego
właściwości
użytkowych
i
sprawności
technicznej. W grupie kontrolowanych obiektów użyteczności publicznej
znajdują się również obiekty, które podczas kontroli obowiązkowej formalnie
były dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, a w dalszym okresie ich
użytkowania dokonano zmian i przeróbek uniemożliwiających poruszanie się
osobom niepełnosprawnym na wózkach inwalidzkich. Kontrolą objęto
w szczególności obiekty użyteczności publicznej typu: sklepy, supermakety.
Kontrole wykazały, ze w takich obiektach zainstalowane zostały bramki dla
obsługi klientów uniemożliwiające poruszanie się osobom niepełnosprawnym
33
na wózkach inwalidzkich. W takich przypadkach wszczęto z urzędu
postępowanie nakazowe w celu usunięcia powstałych barier. Problem
dostępności dla osób niepełnosprawnych stanowią obiekty wzniesione przed
1995 r, w okresie obowiązywania przepisów ustawy prawo budowlane z 1974 r.
Do takich obiektów brak jest podstaw prawnych wydania nakazów
dostosowania obiektu dla potrzeb osób niepełnosprawnych. W takich
przypadkach dostosowanie obiektów dla potrzeb osób niepełnosprawnych
zależy od decyzji zarządcy obiektu.
Komunikacja
Szereg szczególnych rozwiązań dotyczących osób niepełnosprawnych
zawiera ustawa Prawo o ruchu drogowym, z której wynika, że osoba
niepełnosprawna posiadająca uprawnienia do kierowania pojazdem może nie
stosować się do niektórych znaków w ruchu drogowym dotyczących zakazu
ruchu lub postoju. Przepis ten stosuje się również do kierowcy przewożącego
osobę niepełnosprawną mającą trudności w poruszaniu się. Kierowca
zobowiązany jest do zatrzymania pojazdu w celu umożliwienia przejścia przez
jezdnię osobie niepełnosprawnej, używającej specjalnego znaku (np. białej
laski) lub osobie o widocznej ograniczonej sprawności ruchowej.
Niepełnosprawni kierowcy mogą ubiegać się o wydanie przez starostę powiatu
karty parkingowej.
Na skrzyżowaniach ulic miasta Biłgoraja oznaczonych sygnalizatorami
świetlnymi dodatkowo zamontowane są głośniki wysyłające sygnał dźwiękowy
w tym czasie, kiedy pali się światło zielone, co ułatwia osobom niewidomym
przechodzenie przez jezdnię. Z informacji uzyskanych z PPKS w Biłgoraju
wynika, iż przedsiębiorstwo nie posiada autobusów do przewozu osób
niepełnosprawnych.
34
Zadania
Powiatowego
Programu
Działań
na
Rzecz
Osób
Niepełnosprawnych na lata 207- 2013
I.
Wyrównywanie
szans
osób
niepełnosprawnych
w
życiu
społecznym
1. Zapobieganie powstawania zjawiskom niepełnosprawności
1.1.promocja zdrowia
a) edukacja prozdrowotna,
b) poprawa opieki medycznej,
1.2.wspieranie rozwoju kultury fizycznej i sportu
a)rozwój bazy rekreacyjno-sportowej,
a) wspieranie masowych imprez sportowych
1.3.poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym
a) wyznaczanie większej ilości miejsc parkingowych,
b) rozszerzanie zastosowania sygnalizacji świetlno-głosowej na
przejściach,
c) poszukiwanie i wdrażanie innych rozwiązań technicznych,
d) wspieranie akcji promujących bezpieczeństwo na drogach.
ograniczenie wypadkowości
a) podejmowanie i wspieranie działań na rzecz przestrzegania przepisów
bhp,
b) podejmowanie działań w celu zwalczania zagrożeń.
2. Ograniczenie i łagodzenie skutków niepełnosprawności
2.1. rozwój bazy leczniczej (z uwzględnieniem gminnych ośrodków zdrowia)
dla potrzeb osób niepełnosprawnych.
2.2. rozwój bazy rehabilitacyjnej
a) zwiększenie ilości ośrodków rehabilitacyjnych,
35
b) poprawa wyposażenia w sprzęt rehabilitacyjny
2.3. podejmowanie działań mających na celu zwiększenie bazy transportowej
przystosowanej do przewozu osób niepełnosprawnych.
2.4. zapewnienie dostępu do obiektów użyteczności publicznej
a) stały nadzór i kontrola nad przestrzeganiem przez projektantów
obiektów użyteczności publicznej przepisów wynikających z ustawy
Prawo budowlane, zakładających obowiązek zapewnienia w tych
obiektach możliwości korzystania przez osoby niepełnosprawne.
b) prowadzenie przez organy nadzoru budowlanego kontroli nad
przestrzeganiem tych przepisów przez inwestorów na etapie
zawiadomienia o zakończeniu robót budowlanych i uzyskania decyzji
o pozwoleniu na użytkowanie.
c) poprawa stanu technicznego chodników i zjazdów umożliwiających
osobom niepełnosprawnym samodzielne poruszanie się.
d) likwidacja barier architektonicznych w budynkach istniejących
poprzez:
- budowę pochylni dla osób niepełnosprawnych, gdzie ustawodawca
przewiduje aktualnie uproszczoną procedurę uzyskania pozwolenia na
wykonanie podjazdu w formie zgłoszenia do organu administracji
architektoniczno-budowlanej.
-
egzekwowanie
od
inwestorów
wymogu
wykonania
pochylni
przewidzianych do wykonania w zatwierdzonym projekcie budowlanym
na etapie odbioru robót i budynku,
- wykonywanie przez właścicieli i zarządców budynków użyteczności
publicznej sanitariatów przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych,
w szczególności poruszających się na wózkach inwalidzkich,
- ścisły nadzór i kontrola budynków użyteczności publicznej na etapie
projektowania, w celu przestrzegania przez projektantów wymogów
wynikających z art.5 ust.1 pkt.4 ustawy Prawo budowlane,
36
-
uświadamianie
inwestorów, właścicieli
i zarządców obiektów
użyteczności publicznej o obecności w społeczeństwie i potrzebach osób
niepełnosprawnych.
- rozpowszechnianie informacji dotyczących możliwości pozyskiwania
przez inwestorów, właścicieli i zarządców obiektów użyteczności
publicznej
środków
finansowych
na
likwidację
barier
architektonicznych w obiektach budowlanych.
- stały monitoring potrzeb zgłaszanych przez osoby niepełnosprawne
w aspekcie dostępu do w/wym. obiektów oraz szybkie i skuteczne
postępowanie właścicieli i zarządców obiektów budowlanych oraz
organów administracji publicznej w celu przełamywania istniejących
barier architektonicznych.
e) bezwzględne przestrzeganie przepisów prawa budowlanego przy
wyrażaniu zgody na dopuszczenie obiektu użyteczności publicznej do
użytkowania,
f) przeprowadzanie kontroli utrzymania istniejących obiektów użyteczności
publicznej w zakresie oceny stanu technicznego oraz dostępności dla osób
niepełnosprawnych
2.5. tworzenia warunków wsparcia środowiskowego poprzez
a) podejmowanie działań na rzecz powstania mieszkań chronionych,
warsztatów terapii zajęciowej, ośrodków wsparcia dla osób chorych
psychiczne, środowiskowych domów samopomocy,
b) rozwój działań samopomocowych (wolontariat)
2.6. promowanie twórczości artystycznej osób niepełnosprawnych
2.7. współpraca z organizacjami pozarządowymi
37
II.
Wyrównywanie
szans
osób
niepełnosprawnych
w
życiu
zawodowym
1. tworzenie warunków sprzyjających zdobywaniu przez dzieci, młodzież
i osoby dorosłe wykształcenia
rozwój
sieci
integracyjnych
przedszkoli,
szkół
podstawowych
i ponadpodstawowych,
utworzenie szkoły specjalnej,
zwiększenie możliwości realizacji nauczania indywidualnego,
wspieranie rozwoju zawodowego nauczycieli pracujących z dziećmi
i młodzieżą niepełnosprawną.
2. Wspieranie zatrudnienia na chronionym i otwartym rynku pracy
zachęty
ekonomiczne
dla
pracodawców
zatrudniających
osoby
niepełnosprawne poprzez:
a) dotacje ze środków PFRON na przystosowanie istniejących lub nowo
tworzonych miejsc pracy,
b) realizacje programów celowych finansowanych ze środków krajowych
(w tym PFRON) i środków unijnych,
c) subsydiowane zatrudnienie finansowane ze środków Funduszu Pracy
- staże,
- przygotowanie zawodowe,
- prace interwencyjne,
-
doposażenie
lub
wyposażanie
miejsca
pracy
dla
osoby
niepełnosprawnej
2.2.promowanie kampanii informacyjnej skierowanej do pracodawców
o możliwościach zatrudniania osób niepełnosprawnych.
38
2.3. wspieranie samodzielnej działalności gospodarczej podejmowanej przez
osoby niepełnosprawne:
a) wsparcie finansowe,
b) doradztwo zawodowe, prawne, ekonomiczne.
2.4.kreowanie nowych form rehabilitacji zawodowej (np. praca systemem
chałupniczym, ”na zastępstwo”, itp.)
2.5. utworzenie zakładu pracy chronionej.
2.6. utworzenie zakładu aktywności zawodowej.
2.7. ochrona zagrożonych likwidacją miejsc pracy osób niepełnosprawnych.
2.8.wspieranie zatrudnienia w istniejących zakładach pracy chronionej i na
otwartym rynku prac poprzez realizację programów wyrównywania
różnic między regonami jak też finansowanych ze środków własnych
pracodawcy
2.9. rozwój i dostosowanie usług rynku pracy skierowanych do osób
niepełnosprawnych
a) pośrednictwo pracy
Ważną rolę wśród działań na rzecz zatrudnienia osób niepełnosprawnych
pełni pośrednictwo pracy. Planuje się dalsze doskonalenie metod pracy
ukierunkowanych na potrzeby osób niepełnosprawnych. Priorytetem będą
następujące działania:
-
udzielanie
pomocy
osobom
niepełnosprawnym
w
uzyskaniu
odpowiedniego zatrudnienia oraz pomoc pracodawcom w pozyskaniu
pracowników
o
poszukiwanych
lub
zbliżonych
do
wymagań
kwalifikacjach zawodowych,
- udzielanie pracodawcom informacji o możliwości zatrudnienia osób
niepełnosprawnych,
- informowanie osób niepełnosprawnych oraz pracodawców o sytuacji na
lokalnym rynku pracy i przewidywanych zmianach,
- inspirowanie
i organizowanie
kontaktów osób niepełnosprawnych z
39
pracodawcami,
- organizowanie giełd pracy,
- promowanie działań wspierających zatrudnienie osób niepełnosprawnych w
ramach elastycznych form zatrudnienia,
- prowadzenie wśród pracodawców kampanii informacyjnej w zakresie
dostępnych form aktywizacji zawodowej wspieranych środkami Funduszu
Pracy i PFRON,
- upowszechnianie i udostępnianie informacji związanych z problematyką
zatrudnienia oraz samozatrudnienia osób niepełnosprawnych (opracowanie
ulotki informacyjnej),
b) poradnictwo zawodowe
Dla niepełnosprawnych osób bezrobotnych mających problem z wejściem bądź
powrotem na rynek pracy ważnym elementem działań
jest poradnictwo
zawodowe. Doradcy zawodowi w tym zakresie skoncentrują swoją pracę na
działaniach tj.:
-
prowadzenie
zajęć
grupowych
i
indywidualnych
dla
osób
niepełnosprawnych –bezrobotnych lub poszukujących pracy, mających na
celu:
 zmianę dotychczasowej postawy pasywnej na aktywną,
 łagodzenie skutków izolacji, wycofania się z życia zawodowego,
 aktywizowanie
niepełnosprawnych
do
podejmowania
działań
mających na celu podnoszenie kwalifikacji i poszukiwanie pracy,
- świadczenie pomocy doradczej osobom niepełnosprawnym, zakładom
pracy chronionej lub innym pracodawcom zatrudniającym osoby
niepełnosprawne,
- zapewnienie wsparcia psychologicznego osobom mającym trudności
z pokonaniem barier związanych z powrotem na rynek pracy,
c) pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy
40
Większość osób niepełnosprawnych to osoby bierne zawodowo, które
charakteryzują się pasywną postawą na rynku pracy. W procesie zmiany tych
postaw istotną rolę odgrywa lider klubu pracy, który oferuje takim osobom
zajęcia w zakresie aktywnego poszukiwania pracy. Program szkolenia obejmuje
n/w zagadnienia:
- zdobywanie umiejętności autoprezentacji,
- poznawanie nowych sposobów i technik poszukiwania pracy,
 poznawanie swoich słabych i mocnych stron,
 sporządzanie dokumentów aplikacyjnych, przygotowanie do rozmów
z pracodawcami.
d) Szkolenia
W przypadku osób niepełnosprawnych działania mające na celu podniesienie
ich kwalifikacji zawodowych są ważnym elementem wspomagającym ich
szansę na znalezienie pracy. Planuje się dalsze doskonalenie zasad doboru
kierunków szkolenia do wymogów rynku pracy, poprzez bieżące analizowanie
zapotrzebowania pracodawców na pracowników o określonych zawodach i
specjalnościach.
Zakres
podejmowanych
przedsięwzięć
dotyczących
podnoszenia kwalifikacji realizowany będzie poprzez:
- inicjowanie i organizowanie szkoleń dla osób niepełnosprawnych w celu
przekwalifikowania lub zdobycia nowych kwalifikacji.
2.10. utrzymywanie współpracy z organizacjami pozarządowymi i innymi
partnerami rynku pracy
Ważnym elementem działań jest uwrażliwienie środowisk lokalnych na
potrzeby osób niepełnosprawnych oraz wskazanie
wspólnych
działań
na
rzecz
przeciwdziałania
konieczności podjęcia
zjawisku
wykluczenia
społecznego. Realizacja działań w tym zakresie podejmowana będzie poprzez:
- rozwijanie i promowanie form współpracy między pracodawcami,
organizacjami
pozarządowymi
poprzez
wymianę
doświadczeń,
41
wskazywanie dobrych rozwiązań i praktyk służących zwiększeniu
możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz ich integracji,
adaptacji i aktywizacji zawodowej.
- bieżąca współpraca z Klubem Integracji Społecznej w Biłgoraju
w zakresie aktywizacji osób niepełnosprawnych.
- wspieranie organizacji spotkań integracyjnych mających na celu
uwrażliwienie
społeczności
lokalnej
na
potrzeby
osób
niepełnosprawnych
REALIZATORZY
1. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
2. Ośrodki pomocy społecznej z terenu powiatu
3. Samorządy gminne,
4. Starostwo Powiatowe w Biłgoraju,
5. Wieloosobowe stanowisko do spraw Państwowego Funduszu Rehabilitacji
Osób Niepełnosprawnych w Starostwie Powiatowym w Biłgoraju,
6. Wydział Edukacji, Promocji, Zdrowia, Kultury, Sportu i Turystyki Starostwa
Powiatowego w Biłgoraju,
7. Wydział Architektury i Budownictwa Starostwa Powiatowego w Biłgoraju,
8. Wydział Komunikacji i Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Biłgoraju
9. Powiatowy Urząd Pracy w Biłgoraju ,
10. Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego,
11. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Biłgoraju,
12. Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna,
13. Placówki oświatowe,
14. Organizacje pozarządowe,
15. Wolontariusze,
15. Media lokalne
42
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
1. środki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,
2. środki Europejskiego Funduszu Społecznego,
3. środki Funduszu Pracy,
4. środki własne powiatu,
5. środki własne realizatorów poszczególnych zadań programu,
6. środki pozyskane z innych źródeł.
MONITORING
Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych jest
narzędziem
wspomagającym
niepełnosprawności.
Powiatowego,
Powstał
Powiatowego
planowanie
w
wyniku
Nadzoru
i
zarządzanie
wspólnych
problematyką
działań
Budowlanego,
Starostwa
jednostek
podporządkowanych – PUP, PCPR oraz organizacji pozarządowych.
Mając na uwadze systematyczną ocenę stopnia wdrażania projektów,
dokonywany będzie monitoring Programu corocznie – po zakończeniu roku
kalendarzowego pokrywającego się z rokiem budżetowym.
Badanie poziomu wdrażania projektów dokonywane będzie przez
Kierowników poszczególnych Wydziałów Starostwa Powiatowego oraz
jednostek realizujących zadania na rzecz osób niepełnosprawnych.
Kolejnym etapem wdrażania Programu będzie jego aktualizacja, która
pozwoli dostosować go do zachodzących zmian i pojawiających się nowych
potrzeb społeczności osób niepełnosprawnych.
Opracowała: Teresa Jonik – Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy
Rodzinie w Biłgoraju
43