Gdy kontrahent jest niesolidny

Gdy kontrahent jest niesolidny
2015-07-21 13:19:26
2
Rozstrzyganiem sporów oraz egzekwowaniem praw wynikających z własności lub zawartych umów i kontraktów
zajmują się w Portugalii sądy.
Jeżeli portugalski kontrahent nie zapłaci za dostarczony towar lub wykonaną usługę, wierzyciel ma
kilka możliwości prawnych:
■
■
■
■
■
postępowanie nakazowe
europejski nakaz zapłaty
postępowanie sądowe
postępowanie egzekucyjne
oraz postępowanie upadłościowe
Do zobowiązań wynikających z umów o wartości nieprzekraczającej 15 tys. euro można zastosować
postępowanie nakazowe (Procedimento de injunção). Warto skorzystać właśnie z tej drogi ze względu na jej
szybkość – trwa zdecydowanie krócej niż zwykły proces. Procedura wszczynana jest w ciągu 30 dni od momentu
złożenia wniosku przez wierzyciela, który musi o tym fakcie poinformować dłużnika. Jeżeli sąd nie wyda nakazu,
wnioskujący musi się liczyć z tym, że może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za powstałe z tego tytułu
szkody w stosunku do pozwanego.
Rozwiązanie sporów transgranicznych w sprawach cywilnych i handlowych może zostać przyspieszone dzięki
zastosowaniu narzędzia, jakim jest europejski nakaz zapłaty (Procedimento europeu de injunção de pagamento).
Postępowania w tej sprawie rozpatruje sąd w Porto.
Jeśli roszczenie jest zasadne, sąd powinien wydać nakaz w ciągu trzydziestu dni od daty złożenia wniosku.
Procedury tej nie można jednak zastosować w sprawach podatkowych, celnych lub administracyjnych.
Gdy w danej sprawie nie znajduje zastosowania szczególna procedura, wierzyciel może skorzystać ze zwykłego
postępowania sądowego (Ação Ordinária). Obejmuje ono czynności związane z rozstrzyganiem spraw cywilnych
oraz zabezpieczeniem roszczeń, wykonaniem orzeczeń sądowych i tytułów egzekucyjnych.
Pierwszy etap takiego postępowania to złożenie pozwu oraz odpowiedź strony pozwanej (sąd już w tej fazie może
oddalić powództwo, jeśli dojdzie do wniosku, że jest ono niezasadne). Następnie sędzia szczegółowo bada
sprawę – ustala fakty oraz przeprowadza postępowanie dowodowe. W kolejnym etapie dochodzi już do spotkania
stron i dyskusji między nimi. Dopiero po tym sędzia wydaje wyrok.
3
Postępowanie przed sądem powszechnym
W Portugalii postępowanie przed sądami powszechnymi jest dwuinstancyjne. Jeżeli dług nie zostanie przez
dłużnika uregulowany dobrowolnie, uruchomiona może zostać procedura postępowania egzekucyjnego (processo
de execução), która ma na celu przymusowe zaspokojenie roszczeń wierzyciela z majątku dłużnika. Rozpoczyna
się ona wraz z momentem złożenia wniosku, który powinien trafić do sądu właściwego albo ze względu na
miejsce zamieszkania dłużnika, albo ze względu na miejsce siedziby jego firmy.
Po uznaniu roszczeń sąd wydaje tytuł egzekucyjny. Dokument ten stwierdza fakt istnienia długu i obowiązek
świadczenia dłużnika na rzecz wierzyciela, powinien też być zaopatrzony w klauzulę wykonalności.
Warto pamiętać, że w ciągu dziesięciu dni od dostarczenia tytułu egzekucyjnego dłużnik ma prawo złożyć
odwołanie (oposição). Jeśli wyegzekwowana kwota nie pokryje do końca należnych wierzytelności, dług nadal
istnieje, a dłużnik ma obowiązek uregulowania zaległości.
Postępowanie upadłościowe
W ostateczności wierzycielowi pozostaje wszczęcie postępowania upadłościowego (processo de insolvência).
Procedura będzie zainicjowana m.in. wówczas, gdy dłużnik nie jest w stanie spełnić swoich zobowiązań w
terminie ich wymagalności lub gdy brakuje mu odpowiednich aktywów, które pozwoliłyby na zabezpieczenie
długu.
4
Przesłankami do zastosowania tego rozwiązania są też:
■
■
■
■
zniknięcie właściciela spółki lub członków zarządu
ewentualnie podanie się do dymisji bez wyznaczenia odpowiedniego zastępstwa
niedotrzymanie zobowiązań zawartych w planie upadłości lub planie spłat zatwierdzonych przez wierzycieli w
już toczącym się postępowaniu upadłościowym
a także opóźnienie więcej niż dziewięć miesięcy w zatwierdzeniu i składaniu sprawozdań finansowych
Wierzyciele oceniają kondycję finansową firmy i razem podejmują decyzję, czy likwidacja jest zasadna. Prawo
przyznaje wierzycielowi możliwość zatwierdzenia planu naprawczego spółki, jeśli ogłoszenie upadłości nie
nastąpi.
W następstwie ogłoszenia upadłości dłużnik jest pozbawiony prawa do zarządzania i rozporządzania aktywami
wchodzącymi w skład majątku.
Wydłużony czas trwania procedur sądowych, a często także ich nieefektywność, sprawia, że wiele zagranicznych
firm oraz inwestorów decyduje się na skorzystanie z doradztwa prawnego oraz uwzględnianie w
przygotowywanych kontraktach klauzul dotyczących rozstrzygnięć arbitrażowych.
Działająca w Portugalii Krajowa Sieć Centrów Arbitrażowych (Rede Nacional de Centros de Arbitragem
Institucionalizada) skupia centra arbitrażowe, których zadaniem jest rozstrzyganie sporów poprzez mediację,
pojednanie i arbitraż. Listę Centrów można znaleźć na stronie Dyrekcji Generalnej Polityki Sprawiedliwości
(Ministerstwo Sprawiedliwości): http://www.dgjp.mj.pt.
Europejski Tytuł Egzekucyjny (ETE)
Rozporządzenie nr 805/2004, które utworzyło Europejski Tytuł Egzekucyjny, weszło w życie 21 października 2005
r. Rozporządzenie ustanawia ogólne zasady i procedurę uzyskiwania europejskich tytułów egzekucyjnych.
Szczegółowe regulacje oraz przebieg samej egzekucji pozostawiono w gestii prawa poszczególnych państw
członkowskich. ETE jest dodatkowym środkiem służącym egzekucji należności bezspornych w ramach Unii
Europejskiej.
5
Rozporządzenie ma zastosowanie jedynie do wyroków, ugód zawartych przed sądem lub zatwierdzonych przez
sąd oraz dokumentów formalnie sporządzonych lub zarejestrowanych jako dokumenty urzędowe po wejściu w
życie rozporządzenia. Pierwszym warunkiem jest więc, aby ostateczne orzeczenie zostało wydane po 21
października 2005 r.
Orzeczenie musi:
■
■
■
opierać się na uznaniu roszczenia przez dłużnika, albo
ugodzie zawartej przed sądem lub przez sąd zatwierdzonej
dotyczyć roszczeń pieniężnych.
Roszczenie uznaje się także za bezsporne gdy:
■
■
dłużnik nie wniósł sprzeciwu
nie stawił się ani nie był reprezentowany przed sądem, nawet wtedy, gdy początkowo zakwestionował
roszczenie w toku postępowania sądowego
Europejski Tytuł Egzekucyjny funkcjonuje na podstawie wydanego tytułu egzekucyjnego i jest wydawany w
państwie członkowskim, z którego pochodzi ten tytuł. Wyjątki stanowią roszczenia, które zostały
zakwestionowane między stronami – art. 3 Rozporządzenia. Tytuły, które nie należą do tej grupy mogą uzyskać
status Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego.
Rozporządzenie znajduje zastosowanie w sprawach cywilnych i handlowych. Wyjątki od tej zasady dotyczą spraw
wyłączonych w art. 2 ust. 2 rozporządzenia.
Dzięki rozporządzeniu nie ma potrzeby uzyskiwania wcześniej zgody władz sądowych państwa członkowskiego,
w którym ma nastąpić egzekucja. Wykonywanie ETE podlega krajowemu porządkowi prawnemu państwa
członkowskiego, w którym będzie przeprowadzana egzekucja. Podlega ona bowiem takim samym zasadom, jak
wyroki wydawane w danym państwie członkowskim. W tym celu wierzyciel jest zobowiązany dostarczyć
właściwemu organowi egzekucyjnemu w państwie członkowskim, w którym będzie prowadzona egzekucja:
■
■
odpisu wyroku oraz odpisu Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego
tłumaczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego uwierzytelnionego przez tłumacza przysięgłego na język
urzędowy państwa członkowskiego, w którym będzie prowadzona egzekucja.
W żadnym wypadku skuteczność wyroku albo jego uznanie za ETE nie może być weryfikowane w państwie
członkowskim, gdzie prowadzona ma być egzekucja.
Europejski Tytuł Egzekucyjny wydany w jednym państwie członkowskim musi być więc traktowany w innym
państwie członkowskim tak, jakby pochodził z tego państwa. W związku z tym bez podejmowania dodatkowych
kroków, wierzyciel może zwrócić się bezpośrednio do organów egzekucyjnych państwa, w którym ma być
prowadzona egzekucja, bez konieczności przedstawiania dodatkowego oświadczenia egzekucyjnego ani bez
ponownego badania orzeczenia sądowego lub jego potwierdzenia.
Windykacja
W przypadku konieczności odzyskania niezapłaconych należności może się okazać, że konieczne będzie
sięgnięcie po usługi wyspecjalizowanych firm windykacyjnych działających na rynku.
6
Firmy windykacyjne w Portugalii:
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
ACTICOBRA – Gestão e Recuperação de Activos, Lda.+351 217 647 520. www.acticobra.pt
COFACE – SERVIÇOS PORTUGAL, S.A.+351 213 588 800, www.coface.pt
Coface Poland+48 22 465 0000, www.coface.pl/
GESPHONE – Serviços Telefónicos a Empresas, S.A.+351 217 800 751, www.gesphone.pt
EW COLLECTIONS Sp.z.o.o+48 713 450 001, www.ewcollections.com
IGNIOS Portugal+351 21 358 88 00, www.ignios.pt
IIC - Instituto Informador Comercial+351 214 249 000, www.iic.pt
INTRUM JUSTITIA Portugal, Lda.+351 213 172 200, www.intrum.pt
JJACTIVOS – Gestão e Recuperação de Activos, Lda.+351 219 668 969, www.jjactivos.com
JJM POLSKA SP. Z O.O.+48 32 355 03 00, www.ewindykacja.pl
LOGICOMER – Gestão e Recuperação de Créditos, S.A.+351 226 199 260, www.logicomer.pt
PROACTIVOS – Recuperação de Activos, Lda.+351 214 812 550, www.proactivos.pt
RECONFINANCE – Gestão e Recuperação de Activos, Lda.+351 223 752 526, www.reconfinance.pt
SERVICRÉDITO – Gestão de Crédito e Serviços, Lda.+351 226 090 555, www.servicredito.pt
SERVESCO - Serviços Esco-Expansion Portugal, Lda+351 222 092 100, www.servesco.com
VEREDICTUS, Lda.+351 213 571 744/6, www.veredictus.com
7