Pobierz

OID (283) 4/2015
MYŚLENIE PO KURZEMU - cz. I
Człowiek to najważniejszy element w produkcji drobiarskiej i musi nauczyć się jak traktować ptaki, aby uzyskać w przyszłości wysoką
produkcję.
Największą rolę w produkcji jaj odgrywają
dwie podstawowe rasy kur: biała i brązowa. Dla
producentów lepsza jest pierwsza, bo bardziej
wydajna. Natomiast nadal większą popularnością wśród konsumentów (a odbiorcami jaj są
głównie kobiety - gospodynie), cieszą się kury
brązowe, dające jaja w skorupach o tej samej
barwie. Wynika to często z przekonania, że takie jaja są bardziej wartościowe. Przesądu tego,
bo jak to można inaczej nazwać, jeszcze chyba
długo nie da się zmienić, chociaż każdy producent wie, że jajo to jajo i skład jego jest taki sam
– bez względu na barwę skorupy. Dlatego już
wiele lat temu podjęto skuteczne próby wyhodowania takich linii kur brązowych, które nieśnością dorównują Leghornom.
Gdzie budować kurnik?
Jednym z czynników warunkujących powodzenie w chowie zwierząt jest właściwa lokalizacja budynków inwentarskich. Dotyczy to
także i drobiu. Pomieszczenie w jakim przebywają ptaki wpływa nie tylko na wykorzystanie paszy oraz na stan zdrowotny drobiu, ale
również na jego użytkowość.
Kurnik należy budować na terenie suchym.
Nadmiernie wilgotny grunt sprzyja powstawaniu chorób, a szczególnie chorób dróg oddechowych. Z ptactwa domowego najbardziej
wrażliwe na wilgoć są kury oraz indyki. Kurnik
powinien być w miarę możliwości usytuowany dalej od dróg przejazdowych oraz w miejscu spokojnym. W pobliżu musi być źródło
wody pitnej, a także źródło prądu elektrycznego. Budynek powinien być oddalony od studni
nie mniej niż 50 metrów. Taka lokalizacja nie
20
tylko usprawnia pracę i zapewnia lepszą opiekę nad drobiem, ale również zmniejsza koszty związane z chowem. Większą uwagę należy zwracać na zachowanie właściwej odległości
od innych pomieszczeń inwentarskich. Ponadto w pobliżu kurnika nie mogą się znajdować
ścieki, gnojownie, kompostownie, itp. Przy
projektowaniu budowy kurnika trzeba pamiętać, że powinien on mieć wystawę południową.
Dobrze jest, jeśli będzie osłonięty od wiatrów
północnych i wschodnich.
Nie sposób także zapomnieć o wybiegu, który musi się łączyć bezpośrednio z tym budynkiem. Jego powierzchnia powinna odpowiadać
liczbie kur wstawionych do chowu. Teren przeznaczony na wybieg nie może również być wilgotny i podmokły. Na 5 kur planuje się zazwyczaj 4m² wybiegu.
Ponadto lokalizacja kurnika musi zapewniać
łatwe dojście z mieszkania producenta jak też
wygodny dojazd z paszą i ściółką. Ustawienie
kurnika w stosunku do domu mieszkalnego ma
również uwzględniać uniemożliwienie przenoszenia przez wiatr nieprzyjemnych zapachów
pomiotu. O powierzchni kurnika decyduje
przede wszystkim liczba niosek przeznaczonych do chowu oraz jego wyposażenie. Ogólnie
przyjmuje się, że na 5-6 niosek powinno przypadać w kurniku 1m² podłogi. Jeśli karmidła
są podwieszane, to powierzchnia uwzględniająca przede wszystkim liczbę kur jest w zasadzie wystarczająca. W przypadku stosowania
karmideł stojących na podłodze, powierzchnię
należy odpowiednio zwiększyć.
Ważne jest również zwrócenie uwagi na właściwe umiejscowienie okien i ich wielkość. Wystawa ich powinna być południowo-wschodnia
lub południowa. Stosunek powierzchni okien
do podłogi nie może być mniejszy jak 1:10.
W gospodarskim chowie kur wystarcza kur-
SPRZĘT I TECHNOLOGIE
nik o szerokości 6 metrów. Duży wpływ na warunki środowiskowe w kurniku wywiera fundament. Na terenie suchym odpowiedni jest
60-80 - centymetrowy. Na glebach ciężkich
wysokość jego należy zwiększyć nawet do 120
cm. O tym, jaki ma być fundament decydują
warunki klimatyczne. Na terenach, gdzie zima
jest ostrzejsza i dłuższa (białostockie, olsztyńskie, suwalskie) wysokość fundamentów powinna być większa.
Przystępując do lokalizacji kurnika, powinno się uwzględniać możliwość przybudowania
do niego wychowalni dla kurcząt. Powierzchnia tej wychowalni uzależniona jest od liczby
kurcząt przeznaczonych do dalszego chowu.
Dla 240 sztuk w wieku do 9. tygodni przeznacza się około 20m² powierzchni podłogi. Kurcząt starszych, w wieku 10-22. tygodni, na tej
powierzchni będzie można odchowywać już
znacznie mniej, bo tylko do 140 sztuk. Ponadto nie należy pomijać konieczności dalszej rozbudowy kurnika. Dlatego dobrze jest, gdy powierzchnia planowana pod budowę kurnika
będzie zwiększona. Prawidłowo zlokalizowany i właściwie wybudowany kurnik musi w pełni odpowiadać wymaganiom zootechnicznym
kur. Pomieszczenie dla drobiu należy zawsze
traktować jako jeden z podstawowych środków
produkcji drobiarskiej, zapewniających odpowiedni przebieg chowu.
Przed rozpoczęciem produkcji trzeba właściwie przygotować fermę. Powinna ona być
utrzymywana w czystości, dostosowana do
warunków niezbędnych dla ptaków, a także zapewniać prawidłowy i zdrowy wychów
kurcząt. Odpowiednio odchowane kurczę po
18. tygodniach powinno wyrosnąć na dobrze
produkującą nioskę, a jak to uzyskać omówię
w kilku punktach.
Prawidłowe odchowanie kurczęcia
Wychów kurcząt stanowi pierwszy czynnik,
bowiem ptaki te w przyszłości będę produkować jaja. Jeśli posiada się kurczęta dobrej ja-
kości, to już częściowo sukces jest zapewniony,
przy czym muszą one tworzyć stado wyrównane, co oznacza, że co najmniej 80% ptaków ma
odpowiadać przeciętnej wartości ustalonej dla
całego stada. Parametrem branym pod uwagę jest przede wszystkim masa ciała osiągana
przez różne krzyżówki kurcząt w wieku 16-18.
tygodni. Poza masą ciała istotna jest kondycja
- kurczęta muszą być dobrze rozwinięte, o właściwej strukturze mięśni i nie otłuszczone.
Dobrze odchowane ptaki, przeniesione z wychowalni do kurnika w wieku 18. tygodni, powinny w ciągu 2. tygodni być gotowe do znoszenia jaj.
Obcinanie dziobów
Przy dużej hodowli zabieg obcinania dziobów
staje się czynnością niezbędną. Nie przeprowadzenie tego zabiegu przyczynia się do rozbudzania wśród ptaków agresji, przechodzącej
w kanibalizm.
Za obcinaniem dziobów przemawiają następujące czynniki:
a.przy dużej obsadzie na jednostkę powierzchni ptaki ze skróconym dziobem
są spokojniejsze,
b.spożycie paszy ulega zmniejszeniu, a tym
samym jest ona lepiej wykorzystywana,
co daje jaja lepszej jakości,
c.w chowie podłogowym występuje mniej
uszkodzeń skorupy.
Obcinanie dziobów można przeprowadzać
w trzech okresach: między 6-10. dniem życia,
między 7-12. tygodniem i po 18. tygodniach.
Zdaniem niektórych autorów zabieg ten najlepiej wykonywać około 12. tygodnia życia. Ptak
jest jeszcze młody, zatem powstała rana szybciej się goi. Poza tym skracanie nie wymaga powtórzenia, jak w przypadku pierwszego okresu,
a osoba wykonująca zabieg nie musi posiadać
odpowiednich kwalifikacji. Dziób przycina się
tak, aby dolna jego część była dłuższa niż górna. Umożliwia to ptakom pobieranie pokarmu
zapobiegając jednocześnie atakowania innych.
OID (283) 4/2015
Trzeba jednak pamiętać, że nie wolno przycinać dziobów, gdy stado jest chore, przeprowadzane są szczepienia, następuje zmiana miejsca, temperatura powietrza przekracza 27°C
i przy innych stresowych warunkach.
Czynnikami łagodzącymi stres towarzyszący
temu zabiegowi są:
a.dostarczanie jak największej ilości światła (24 godz./dobę), aby ułatwić szybkie
dostosowanie się do środowiska i odnalezienie paszy;
b.podawanie bezwzględnie czystej wody
(trzeba pamiętać, że dziób dopóki się nie
zagoi jest raną);
c.podawanie luźnej paszy, która oklejając
dziób ułatwia w początkowym okresie jej
pobieranie;
d.podniesienie temperatury pomieszczenia o 2-3°C w ciągu dwóch dni, aby ptaki
nie musiały tracić energii na ogrzewanie
ciała;
e.przeprowadzenie zabiegu u wszystkich
kurcząt, aby nie stwarzać warunków do
dominacji ptaków z pozostawionymi
dziobami.
Oświetlenie
Jeśli w kurnikach wykorzystywane jest światło naturalne, wystarczy uzupełnić je w odpowiednim okresie światłem sztucznym. Natomiast w kurnikach oświetlanych wyłącznie
sztucznie, stosuje się w zależności od przyjętego modelu programy świetlne.
W okresie rozwoju kurcząt sprawa światła nie
odgrywa większej roli - istotna staje się, gdy
kury zaczynają się nieść. Oprócz czasu oświetlania ważna jest intensywność światła, która
szybko maleje, jeśli żarówki czy lampy są brudne. Ogólnie zakłada się, że w ciągu pierwszych
15. tygodni powinno się zmniejszać trwanie
dnia, a od 20. do 36. tygodnia zwiększać do 18
godzin dziennie, co zapewnia optymalną produkcję.
22
Opracowano wiele systemów oświetlania kurnika. Jednym z nich jest system hemeralny
gwarantujący ptakom w ciągu doby mniej więcej taką samą ilość światła co ciemności, inny
to ahemeralny - zapewniający więcej światła
w jednym cyklu, wydłużając go np. do 16 godzin jasności i 12 godzin ciemności lub skracając - 12 godzin światła i 8 godzin ciemności.
Popularny jest też system pośredni, tzw. przerywanego światła, który polega na krótkim
dostarczaniu światła (około 15 minut), potem wprowadzania ciemności (np. 45 minut)
i czynność tę powtarza się przez 16 godzin.
Stosowanie takiej metody wiąże się ze zmienną aktywnością ptaków, która nie wymaga ciągłego oświetlenia kurnika.
Zaletami tego programu są:
a.mniejszy pobór paszy i tym samym lepsze jej wykorzystanie,
b.obniżenie kosztów prądu,
c.spadek uszkodzeń skorupy jaj,
d.zmniejszenie śmiertelności ptaków,
e.obniżenie poboru wody, w wyniku którego odchody ptaków są bardziej suche, co
ma wpływ na jakość ściółki.
Stosując program świetlny, każdy producent jaj
powinien mieć na uwadze krytyczne momenty,
w których nie należy wyłączać światła. Dotyczy to ostatnich trzech tygodni wychowu ptaków przed rozpoczęciem nieśności i w okresie
szczytowej produkcji jaj. Każde przerwanie dostawy światła w tym czasie powoduje zatrzymanie nieśności na około tydzień.
dr inż. Alina Rachwal