Pobierz PDF

Ściąga eksperta
Nowoczesna powieść psychologiczna - "Cudzoziemka" Kuncewiczowej
Maria Kuncewiczowa (1895-1989) była jedną z najbardziej znanych i cenionych powieściopisarek polskich; urodziła się w
Rosji, jej matka była skrzypaczką, a ojciec nauczycielem; studiowała śpiew, a także filologię polską i francuską;
zdecydowała jednak ostatecznie swoje życie poświęcić literaturze; wojnę spędziła na emigracji – w Paryżu i Londynie, po
wojnie mieszkała również w Stanach Zjednoczonych; współpracowała z Radiem Wolna Europa i kierowała polskim
oddziałem Pen Clubu; powieść pt. Cudzoziemka ukazała się drukiem z roku 1936 i przyniosła autorce sławę literacką
Cudzoziemka Kuncewiczowej posiada bardzo specyficzną kompozycję, charakterystyczną dla nowoczesnej powieści psychologicznej;
autorka nie zachowuje porządku chronologicznego prezentowanych wydarzeń, skupia się na postaci głównej bohaterki, Róży
Żabczyńskiej; krytyka literacka dochodzi tutaj do swoistego odkształcenia czasu, a Róża prezentowana jest z różnych stron, w wielu
sytuacjach oraz fragmentach własnej biografii; jawi się również czytelnikowi w różnych wcieleniach; artystki, nauczycielki muzyki, żony,
matki i przede wszystkim porzuconej kochanki; kompozycję tej powieści często porównuje się do partytury utworu muzycznego; Różę
poznajemy w pierwszym rozdziale, kiedy czeka na swoją córkę, Martę w jej mieszkaniu; jest kobietą zgorzkniałą, z pogardą traktuje
swojego wnuczka, Zbyszka (syna Marty)
w młodości, kiedy przeniosła się z rosyjskiego Taganrogu do Warszawy, zamieszkała u swojej ciotki, Luizy; ta zapisała ją do
konserwatorium muzycznego i na prywatne lekcje do profesora muzyki, Bądskiego; tam poznała miłość swojego życia, syna profesora,
Michała; ten, zachwycony jej urodą, rozbudził w Róży poczucie jej piękna i kobiecości; niestety ożenił się i porzucił Różę; odtąd całe jej
życie będzie zmaganiem się z tym nieszczęśliwym uczuciem, poczuciem samotności, wyobcowania; pierwszy rozdział to jakby
zasadniczy temat utworu, podobnie jak w utworze muzycznym; pozostałe rozdziały rozwijają go i uzupełniają aż do finału, czyli śmierci
Róży Żabczyńskiej; nieszczęśliwie zakochana, poślubia bez miłości Adama, tylko po to, aby go krzywdzić, pokazywać mu swoją
wyższość i zemścić się na mężczyznach; punktem kulminacyjnym jest moment, kiedy Róża próbuje zabić własnego synka, Władysława,
otruć córkę, Martę tylko dlatego, że te dzieci były blisko związane z ojcem i bardzo go przypominały
obwinia Adama za śmierć ich syna, małego Kazia, choć ten oczywiście wobec śmiertelnej choroby dziecka nie mógł już nic więcej
uczynić; do córki, Marty zbliża się w momencie, kiedy odkrywa w niej talent wokalny, Władysława Akceptuje, kiedy ten zaczyna również z
nią koncertować; kpi z polskiej tradycji patriotycznej i przeszłości swojej rodziny – nazywa te zjawiska polską blagą, która zmarnowała jej
tak świetnie zapowiadającą się karierę; wszędzie czuje się obco: w Taganrogu, ponieważ posiada polskie korzenie, w Warszawie,
bowiem uchodzi za emigrantkę z Rosji, w Saratowie (gdzie przeniosła się razem z mężem, Adamem), bo jest to prowincja, w
Petersburgu, ponieważ właśnie tam traktowana jest jak prowincjuszka; to poczucie wyobcowania i zawód miłosny są przyczynami jej
osobistej tragedii i tragedii jej najbliższych
Cudzoziemka jest powieścią psychologiczną; w tego typu powieści ocena zjawisk otaczającego świata zawsze dokonuje się przez
pryzmat jednostki; autor stosuje wtedy mowę niezależną (przytacza bezpośrednio wypowiedzi bohatera) lub mowę pozornie zależną;
sama Kuncewiczowa pisała, że powieść psychologiczna powinna być teatrem duszy; ma to być zajmujące widowisko, trzymające w
napięciu, nasycone realiami; bohaterka posługuje się w powieści dwoma imionami; Różą jest w okresie wczesnej młodości, kiedy
zakochała się w Michale, i kiedy rozpoczynała muzyczną karierę; imię Ewelina nadaje jej ciotka w czasie spaceru w Warszawie, kiedy to
przechodnie podejrzewają Różę o semickie korzenie; tym imieniem posługuje się znienawidzony mąż, Adam – antyteza Michała; te dwie
perspektywy biograficzne wyznaczające okres triumfu i upadku bohaterki zbiegną się ze sobą jak dwie frazy utworu muzycznego
Zygmund Freud odkrył sferę ludzkiej nieświadomości, która determinuje świadome życie człowieka; Freud twierdził również,
że urazy psychiczne z okresu wczesnego dzieciństwa mogą wpływać na przyszłe życie człowieka – i tak stało się właśnie w
przypadku Róży Żabczyńskiej, bohaterki Cudzoziemki Kuncewiczowej; słowa Michała, który zwrócił uwagę na piękno jej twarzy i nosa
zapadły głęboko w psychikę Róży; zapomniała jednak o tym fakcie; dopiero w czasie jej wizyty w Królewcu u doktora Gerahardta padły
ponownie z ust doktor; ten fakt stał się dla Róży psychicznym uwolnieniem; uświadomiła sobie bowiem, że wszystkie krzywdy, które
wyrządziła swoim najbliższym były spowodowane zawodem miłosnym i skrywanym żalem do kochanka z lat młodości, który ją porzucił;
pogodzona ze sobą, najbliższymi i światem Róża umiera we własnym małym mieszkaniu w otoczeniu rodziny; godzi się ze wszystkimi i
prosi o wybaczenie
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 1/1