Pomorze 2025 - rozwój czy stagnacja?

WWW.POMORZE2030.PL
Pomorze 2025 - rozwój czy stagnacja?
W dniu 27 kwietnia odbyła się konferencja pt. „Pomorze 2025rozwój czy stagnacja?”, której celem było zaprezentowanie tendencji
i zjawisk, które będą wpływać na przyszłość Pomorza oraz
zapoczątkowania dyskusji nad przyszłością regionu.
Konferencję otworzył dr Jan Szomburg Prezes Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową. W
swoim wstepnym przemówieniu nawiązał do zainicjowanego przez IBNGR procesu foresightu
regionalnego, jako narzędzia budowania przesłanek do radzenia sobie z wyzwaniami przyszłości.
W imieniu Marszałka Województwa Pomorskiego, który objął patronat honorowy nad konferencją,
głos zabrał dr Tomasz Parteka Dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego
w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Pomorskiego. Jego zdaniem proces foresight’u
regionalnego jest rodzajem ćwiczenia dla wyobraźni ubranym w odpowiednio dobraną
metodologię w postaci odpowiednich pól badawczych, pytań i respondentów. Foresight to sposób
stawiania pytań, a województwo pomorskie potrzebuje wielu odpowiedzi.
Jako pierwszy z prelegentów wypowiedział się pan Rohit Talwar z Wielkiej Brytanii wybrany w
2006 r. przez „The Independent” do grona najlepszych obserwatorów trendów globalnych.
Główne tezy wystąpienia ściśle wiązały się z tym, jakiego Pomorza chcemy. Niezależnie od tego
jaką drogę wybierzemy niezbędne jest podejmowanie decyzji i posuwanie się w swoich
działaniach naprzód. Z punktu widzenia przyszłości województwa należy określić, czy chcemy
być naśladowcami czy liderami. Jako liderzy jesteśmy narażeni na ryzyko i porażkę, tworzymy
nową wiedzę i kompetencje od zera. Jako naśladowcy dostajemy gotowe rozwiązania, ale
zawsze pozostajemy w tyle.
Talwar podkreślił, że wielkie firmy powstawały w czasach spowolnienia i recesji. To właśnie wtedy
jest potrzeba myślenia długookresowego. Niezależnie od tego musimy rozumieć trendy, które
obserwujemy i wyzwania, które przed nami stoją. Dzięki temu będziemy w stanie stworzyć
zrównoważoną strategię, która nie tylko skupi się na technologiach, ale i kapitale społecznym,
edukacji i talentach regionu. Zalety regionu trzeba umiejętnie wykorzystywać tak, aby być
zdolnym do przyciągania kapitału, firm, talentów, małych przedsiębiorców i trzeba umieć
„sprzedać się” na zewnątrz. Aby trafnie opracować tę strategię niezbędne jest również
opracowanie 4 scenariuszy: optymistycznego, pesymistycznego, zrównoważony i
przypadkowy/niespodziankowy.
W drugiej części konferencji redaktor Edwin Bendyk (Polityka), obecnie członek panelu głównego
projektu „Pomorze 2025-scenariusze rozwoju i kluczowe technologie”, zaprezentował poglądy nt.
przyszłości w ujęciu globalnym i wyzwaniami z jakimi będziemy musieli się zmierzyć. Wspomniał
o dwóch definicjach współczesnego świata. Według Friedmana świat jest płaski, co oznacza, że
niezależnie od kraju pochodzenia można brać udział w globalnych procesach innowacyjnych.
Tymczasem Florida twierdzi, że dominującą rolę w napędzaniu rozwoju odgrywa klasa twórcza,
1/3
WWW.POMORZE2030.PL
która jednak koncentruje się w wybranych lokalizacjach, co de facto tworzy świat spiczasty. W
tym kontekście należy poszukiwać własnej drogi rozwoju – być może prostopadłej w stosunku do
tego co robią liderzy.
Według Bendyka w obliczu trwającego kryzysu gospodarczego, a także wielkich wyzwań, takich
jak: kryzys żywieniowy, demograficzny, ekologiczny, surowcowy czy wodny niezbędne jest
podjęcie działań w 3 sferach:
1. regulacyjnej – zwłaszcza odnośnie rynków finansowych,
2. innowacyjnej – poprzez sprzyjanie innowacjom w obszarach zagrożonych kryzysem
(żywność, energia odnawialna itp.),
3. politycznej – zwiększenia efektywności mechanizmów podejmowania decyzji
prorozwojowych.
Bogusław Grabowski obecnie prezes zarządu Skarbiec Asset Managment Holding oraz w latach
1998-2004 członek Rady Polityki Pieniężnej skupił uwagę przyczynach kryzysu ekonomicznego
oraz czynnikach mających znaczenie dla tworzenia długookresowej polityki rozwoju kraju.
Główną przyczyną kryzysu był amerykański model konsumpcyjny bazujący na pożyczkach
zaciąganych zagranicą. Nałożyło się na to zachwianie efektywności funkcjonowania
mechanizmów kursowych pomiędzy Chinami i USA, które nie skutkowały bodźcami dla
ograniczenia importu z Chin. Obok tego obserwowaliśmy powstawanie ogromnych korporacji –
„zbyt dużych, żeby upaść”.
Polska wobec kryzysu nie mogła podjąć takich działań jak Wielka Brytania czy Niemcy, czyli
zwiększyć deficyt budżetowy i wpompować w rynek pieniądze. Obecna sytuacja w Polsce nie jest
jednak tak dramatyczna jak we wspomnianych wcześniej krajach, ponieważ znajdujemy się na
niższym poziomie rozwoju gospodarczego (mniejsze zadłużenie). Proces wyhamowywania
gospodarki miał wiec lżejszy przebieg.
Jeżeli chodzi o czynniki prorozwojowe, to dotychczasowy rozwój polskiej gospodarki opierał się
na takich elementach jak napływ kapitału zagranicznego oraz uczestnictwo w procesach
integracji i globalizacji. Pozostałe czynniki, takie jak sprawność państwa i regulacje, infrastruktura
czy miękkie czynniki rozwoju były drugorzędne, jakkolwiek teraz nabierają co raz większego
znaczenia.
Bogusław Grabowski wskazał na następujące dylematy, które będą istotne dla przyszłości
polskiej gospodarki:
- jaki będzie amerykański model konsumpcji?
- czy zostanie utrzymana polityka sztywnego kursu walutowego w Chinach?
- jakie jest ryzyko zwiększenia protekcjonizmu?
- czy uda się zbudować nowy ład finansowy?
- i rozwiązać problem „zbyt duży żeby upaść”?
- jaka będzie skłonność dużych i bogatych krajów UE do finansowania polityki spójności?
W dobie kryzysu wpływ krajowej polityki makroekonomicznej na poziom aktywności gospodarczej
2/3
WWW.POMORZE2030.PL
jest niewielki. Wzrasta natomiast znaczenie elastyczności i efektywności mechanizmów i instytucji
państwa. To właśnie miękkie czynniki zaczynają odgrywać coraz większą rolę (edukacja,
kształcenie ustawiczne, sieci dialogu, komunikacja społeczna). Do twardych czynników, które
będą mieć znaczenie po kryzysie należy zaliczyć: infrastrukturę, specjalistyczne technologie oraz
zasoby.
W dyskusji Rohit Talwar wskazał, że należy wyjść poza schemat patrzenia w przyszłość w
perspektywie 5 lat. Dopiero perspektywa 20-25 lat pozwoli na odpowiednie zbudowanie wizji
rozwoju. Zbyt krótka perspektywa będzie skutkowała rozwojem od kryzysu do kryzysu.
W dyskusji panelowej nt. przyszłości Pomorza udział wzięli: prof. dr hab. inż Henryk Krawczyk
Rektor Politechniki Gdańskiej, prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn Prorektor ds. Nauki Uniwersytetu
Gdańskiego, dr Janusz Erenc z Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego i dr
Wiesław Baryła z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego.
Rektor Henryk Krawczyk uznał, że oknem na świat w dniu dzisiejszym jest internet. Należy tę
szansę wykorzystać jako źródło wiedzy i docelowo korzyści. Przyszłość Pomorza jest również
uzależniona od przyszłych młodych pokoleń, od jakości młodzieży. Trzeba zapewnić jej
doskonałe warunki działania.
Rektor Grzegorz Węgrzyn wspomniał o rozwoju Pomorza w kontekście rozwoju nauki. W
badaniach naukowych i działaniach prorozwojowych potrzebna jest odwaga i chęć podjęcia
trudnych tematów (np. żywność modyfikowana). Hamulcem dla rozwoju jest również
biurokratyzacja tych procesów związanych z pozyskiwaniem finansowania na badania. Rektor
Węgrzyn wskazał także na wyjątkowy zasób jakim dysponujemy – tj. morze i gospodarkę morską.
Dają one szanse na rozwój niszowych przedsięwzięć.
Dr Janusz Erenc wskazał, że mamy do czynienia z 3 grupami społecznymi. Jedna grupa kieruje
się logiką zysku, czyli działa rynkowo, aby wygrać. Logika działania drugiej grupy opiera się na
priorytecie bezpieczeństwa (jest to grupa etatystyczna). Trzecia grupa to tzw. „Polska na zasiłku”,
czyli uzależniona od świadczeń socjalnych. Grupy te przenikają się jednak i tworzą pewne
hybrydy (szara strefa). Pytanie czy taki hybrydowy system jest ekstensywny, czy efektywny,
przyszłościowy i intensyfikujący?
Psycholog dr Baryła wskazał na szanse związane z inwestycjami w edukację. Dzięki nim można
kształcić ludzi kompetentnych, dzięki którym zmiana wartości stylu życia będzie łatwiejsza.
Zagrożeniem jest wykreowanie tożsamości ofiary np. poprzez podkreślanie, że my jako jednostki,
czy społeczeństwo niewiele możemy. To będzie budować bierność.
Zapraszamy do zapoznania się z prezentacjami:
Global Trends and the Implications for Pomerania - Rohit Talwar, CEO Fast Future
Jaki jest świat? Kryzysy i konflikty czy rozwój dzięki technologii? - Edwin Bendyk, redaktor
Tygodnika Polityka
Kliknij tutaj aby przejść do artykułu na stronie www
3/3