1 UZASADNIENIE W związku z wejściem w życie nowej ustawy

Projekt 27 lutego 2012 r.
UZASADNIENIE
W związku z wejściem w życie nowej ustawy bezpieczeństwie morskim, zaistniała
konieczność opracowania nowych przepisów wykonawczych regulujących kwalifikacje
zawodowe marynarzy.
Projekt rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w
sprawie wyszkolenia i kwalifikacji zawodowych marynarzy stanowi
wykonanie delegacji
zawartej w art. 68 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. Nr
228, poz. 1368), zgodnie z którą minister właściwy do spraw gospodarki morskiej określi, w
drodze rozporządzenia, szczegółowe wymagania kwalifikacyjne do zajmowania stanowisk na
statkach morskich, warunki przyznawania i odnawiania dokumentów kwalifikacyjnych, wzory
tych dokumentów oraz sposób ich ewidencji, a także sposób obliczania czasu praktyki
pływania na statkach. Zgodnie z ww. delegacją ustawową, minister
właściwy do spraw
gospodarki morskiej określi również warunki, jakie powinny spełniać osoby posiadające
zagraniczne dyplomy lub świadectwa wydane na podstawie Konwencji STCW, ubiegające się
o stanowiska oficerskie lub nieoficerskie na statkach o polskiej przynależności.
Projekt
rozporządzenia
dostosowuje
polskie
przepisy z
zakresu
wydawania
dokumentów kwalifikacyjnych i kwalifikacji zawodowych marynarzy do zmian do
Międzynarodowej konwencji o wymaganiach w zakresie wyszkolenia marynarzy, wydawania
im świadectw oraz pełnienia wacht, sporządzonej w Londynie 7 lipca 1978 r., zwanej
Konwencją STCW, uchwalonych w czerwcu 2010 r. Zmiany do Konwencji STCW wejdą w
życie 1 stycznia 2012 r. i będą obowiązywać we wszystkich państwach będących jej stronami,
a więc również w Polsce.
Projekt
rozporządzenia
równocześnie
implementuje
dyrektywę
Parlamentu
Europejskiego i Rady 2008/106/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie minimalnego
poziomu wyszkolenia marynarzy, która w art. 3 ust. 1 wymaga, by szkolenia marynarzy w
państwach członkowskich prowadzone były zgodnie z postanowieniami Konwencji STCW.
Przepisy z zakresu certyfikacji rybaków projekt rozporządzenia dostosowuje do
wymogów Międzynarodowej konwencji na temat norm szkolenia, wydawania świadectw i
pełnienia wacht dla załóg statków rybackich, sporządzonej w Londynie w 1995, zwanej
Konwencją STCW-F. Konwencja ta wejdzie w życie 29 września 2012 r. i obowiązywać
będzie państwa członkowskie Międzynarodowej Organizacji Morskiej, w tym Polskę.
Dział I projektu, podobnie jak w aktualnie obowiązującym rozporządzeniu Ministra
Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 4 lutego 2005 r. w sprawie
1
Projekt 27 lutego 2012 r.
wyszkolenia i kwalifikacji zawodowych marynarzy (Dz. Nr 47, poz. 445, oraz z 2011 r. Nr 01,
poz. 12), zawiera przepisy o charakterze ogólnym. W katalogu definicji proponuje się
wprowadzenie definicji statku morskiego, dotychczas niezdefiniowanego w przepisach
dotyczących kwalifikacji zawodowych marynarzy. W związku z dostosowaniem do Konwencji
STCW-F, słowniczek definicji poszerzono o definicje: wód ograniczonych i nieograniczonych,
łodzi rybackiej oraz długość łodzi rybackiej. W dziale tym znajdują się również ogólne zasady
wydawania dokumentów kwalifikacyjnych, uznawania dokumentów wydanych za granicą, jak
również zasady ubiegania się o polskie dokumenty kwalifikacyjne przez obcokrajowców.
Dział II reguluje zasady ubiegania się o świadectwa na poziomie pomocniczym w
dziale pokładowym oraz maszynowym (w specjalności mechanicznej i elektrycznej). Określa
także warunki przyznawania świadectw kucharzom okrętowym. W stosunku do przepisów
aktualnie obwiązujących, dział ten poszerzono o wymogi niezbędne do wydania świadectwa
elektroautomatyka, ustanowionego przez zmienioną Konwencję STCW. Zmodyfikowano
również wymogi ubiegania się o świadectwa marynarza i starszego marynarza wachtowego
oraz motorzysty i starszego motorzysty wachtowego.
W dziale III określono zasady ubiegania się o dyplomy na poziomie operacyjnym i
zarządzania w żegludze międzynarodowej w dziale pokładowym i maszynowym oraz w
żegludze przybrzeżnej i krajowej w dziale pokładowym. Projekt proponuje zmiany w
warunkach ubiegania się o dyplom oficera elektroautomatyka, dostosowując przepisy z tego
zakresu do wymogów Konwencji STCW.
W projekcie, w stosunku do aktualnie obowiązujących przepisów, proponuje się zmianę
zasad ubiegania się o dyplomy :
kapitana na statkach o pojemności brutto od 500 do 3 000,
kapitana żeglugi wielkiej na statkach o pojemności brutto 3000 i powyżej,
starszego oficera mechanika na statkach o mocy maszyn głównych od 750 kW do 3 000
kW,
starszego oficera mechanika na statkach o mocy maszyn głównych 3 000 kW.
poprzez likwidację obowiązującego w aktualnych przepisach wymogu odbycia
szkolenia w ośrodku szkoleniowym na te dyplomy. Zmiana podyktowana jest faktem, iż
Konwencja STCW wymaga odbycia szkolenia i złożenia egzaminu na poziomie zarządzania,
natomiast osoby aplikujące o wymienione wyżej dyplomy odbyły takie szkolenie przy
ubieganiu się o dyplomy niższe, starszego oficera i drugiego mechanika. Dyplomy kapitanów i
starszych oficerów mechaników, zgodnie z wymogami Konwencji STCW, zdobywane byłyby
2
Projekt 27 lutego 2012 r.
poprzez praktykę pływania o wymaganej długości, bez konieczności ponownego nabywania
wiedzy na poziomie zarządzania.
Proponuje się także likwidację dyplomu oficera mechanika. Zmiana wynika z poprawek
do Konwencji STCW, przyjętych w 2010 r.
Zmiany Konwencji przewidują utworzenie
stanowiska starszego motorzysty, którego zakres uprawnień pokrywa się z zakresem
przypisanym w rozporządzaniu z dnia z dnia 4 lutego 2005 r. w sprawie wyszkolenia i
kwalifikacji zawodowych marynarzy oficerowi mechanikowi. Stąd też w projekcie
rozporządzenia planuje się likwidację tego dyplomu i zastawienie go świadectwem starszego
marynarza, wydawanym na podstawie Konwencji STCW.
Dodatkowo w projekcie, w dziale II i III, aktualizuje się wymogi ubiegania się o
dyplomy i świadectwa w żegludze międzynarodowej w dziale pokładowym i maszynowym,
likwidując niektóre z alternatywnych ścieżek dochodzenia do danego dokumentu, z których
ubiegających się nie korzystali.
Dział IV określa warunki przyznawania dokumentów potwierdzających kwalifikacje
zawodowe w rybołówstwie morskim. W związku z dostosowaniem aktualnych przepisów z
tego zakresu do wymogów Konwencji STCW-F, wprowadzono dyplom szypra żeglugi
nieograniczonej, uprawniając go do dowodzenia statkami rybackim o długości powyżej 24 m w
żegludze nieograniczonej. Zmodyfikowano również uprawnienia wynikające ze świadectwa
starszego rybaka, ograniczając możliwość zajmowania stanowiska oficera do statków o
długości do 24 m (w aktualnych przepisach wielkość statku nie jest określona). Zmieniono
także uprawnienia wynikające z dyplomów szypra 1 i 2 klasy rybołówstwa morskiego. Szypra
2 klasy rybołówstwa morskiego upoważniono do dowodzenia jednostkami o długości do 24 m
w żegludze ograniczonej i jednostkami do 15 m, bez względu na zasięg żeglugi, oraz do
zajmowania stanowiska oficera wachtowego na statkach rybackich do 24 m bez względu na
rodzaj żeglugi, oraz na wszystkich statkach w żegludze ograniczonej. Szypra 1 klasy
upoważniono natomiast do zajmowania stanowiska kapitana na wszystkich statkach rybackich
na wodach ograniczonych i na statkach o długości do 24 m na wodach nieograniczonych oraz
do zajmowania stanowiska oficera wachtowego na każdym statku rybackim, bez względu na
rodzaj żeglugi.
Dział V reguluje kwestie obowiązkowych przeszkoleń w zakresie bezpieczeństwa i
specjalistycznych, wymaganych na poszczególnych typach statków. W stosunku do aktualnie
obowiązujących przepisów, uproszczono wymogi odnośnie obowiązkowych przeszkoleń dla
osób pracujących na łodziach rybackich w żegludze krajowej, zastępując wymóg odbycia 3
przeszkoleń (w zakresie indywidualnych technik ratunkowych, ochrony przeciwpożarowej i
3
Projekt 27 lutego 2012 r.
elementarnych zasad udzielania pierwszej pomocy) możliwością odbycia szkolenia
zintegrowano.
W dziale VI określa się sposoby zaliczania praktyki pływania na poszczególnych
typach statków oraz warunki odnawiania dokumentów kwalifikacyjnych. W projekcie nie
proponuje się zmian w stosunku do aktualnie obowiązujących przepisów z działu VII.
Dział VII zawiera przepisy przejściowe oraz końcowe. Określa się w nim zasady
wymiany dokumentów kwalifikacyjnych wydanych na podstawie wcześniejszych przepisów w
zakresie kalifikacji załóg statków morskich na dokumenty zgodne z przepisami projektu. W
projekcie usunięto z przepisów dotychczasowe rozwiązania pozwalające na uzyskanie
określonego dyplomu lub świadectwa, które nie były wykorzystywane przez marynarzy.
Określono również ostateczne terminy dla wymiany dotychczasowych dokumentów
kwalifikacyjnych, ponieważ dotychczasowa praktyka legislacyjna utrzymuje w mocy
dokumenty wydane jeszcze na podstawie rozporządzeń z 1983 r. i wszystkich późniejszych.
Taka sytuacja generuje problemy podczas inspekcji statków oraz uniemożliwia uzyskanie
danych statystycznych dotyczących marynarzy zatrudnionych w żegludze krajowej i
rybołówstwie. W projekcie rozporządzenia przewiduje się, iż dyplomy i świadectwa uzyskać
można wyłącznie po ukończeniu szkoleń w morskich jednostkach edukacyjnych. W
konsekwencji, w dziale VII zrezygnowano z dotychczasowego upoważnienia dyrektora urzędu
morskiego do wydawania dokumentów kwalifikacyjnych osobom, które nie spełniają
wszystkich warunków na dany dyplom lub świadectwo, określonych w projekcie. Przepis ten
zastąpiono wymogiem udokumentowania przez osoby ubiegające się o dokumenty
kwalifikacyjne, że ich praktyka pływania odpowiada praktyce określonej w rozporządzeniu.
Zmianą w stosunku do aktualnie obowiązującego rozporządzenia, jest nałożenie na
dyrektora urzędu morskiego obowiązku informowania ministra właściwego ds. gospodarki
morskiej o każdej zgodzie na odstępstwa od przepisów, jak również do przesyłania
całorocznych statystyk tego typu decyzji.
Projekt rozporządzenia nie podlega notyfikacji Komisji Europejskiej, zgodnie z § 4
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania
krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z późn.
zm.).
Projekt rozporządzenia nie podlega konsultacjom w celu uzyskania opinii z
Europejskim Bankiem Centralnym lub innym właściwym instytucjom i organom Unii
Europejskiej, o których mowa w §12a Uchwały Rady Ministrów Nr 49 z dnia 19 marca 2002 r.
„Regulamin pracy Rady Ministrów” (M. P. nr 13 z 2002 r., poz. 221, z późn. zm.).
4
Projekt 27 lutego 2012 r.
Stosownie do art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.), przedmiotowy projekt
rozporządzenia zostanie zamieszczony na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej
Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej.
W związku z koniecznością modyfikacji systemu, przy wykorzystaniu którego urzędy
morskie przygotowują dokumenty kwalifikacyjne marynarzy, proponuje się, aby projekt
rozporządzenia wszedł w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.
Projekt rozporządzenia jest zgodny z przepisami prawa Unii Europejskiej.
5
Projekt 27 lutego 2012 r.
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
I.
Cel wprowadzenia rozporządzenia
W związku z wejściem w życie nowej ustawy bezpieczeństwie morskim, zaistniała
konieczność opracowania nowych przepisów wykonawczych regulujących kwalifikacje
zawodowe marynarzy. Projekt rozporządzenia dostosowuje również przepisy z zakresu
wydawania dokumentów kwalifikacyjnych i kwalifikacji zawodowych marynarzy do zmian do
Konwencji STCW, które wejdą w życie 1 stycznia 2012 r.
II.
Podmioty, na które oddziałuje rozporządzenie
Przepisy projektu rozporządzenia będą oddziaływać na urzędy morskie, jako terenowe organy
administracji morskiej, wydające dokumenty kwalifikacyjne, na osoby ubiegające się o
uzyskanie lub wymianę dyplomów oficerskich w dziale pokładowym i maszynowym w
żegludze międzynarodowej oraz na osoby chcące uzyskać lub wymienić dyplomy w żegludze
krajowej i rybołówstwie.
III.
Wyniki konsultacji społecznych
Projekt rozporządzania skierowano do uzgodnień z następującymi podmiotami:
1. Akademia Morska w Gdyni,
2. Akademia Morska w Szczecinie,
3. Akademia Marynarki Wojennej,
4. Szkoła Morska w Gdyni Sp. z o.o.,
5. Gdyńska Szkoła Morska,
6. Zespół Szkół Morskich w Gdańsku,
7. Zespół Szkół Morskich w Świnoujściu,
8. Policealna Szkoła Morska w Szczecinie,
9. Technikum Morskie w Zespole Szkół Technicznych i Morskich w Szczecinie,
10. Zespół Szkół Morskich w Darłowie,
11. Zespół Szkół Morskich w Kołobrzegu,
12. Zespół Szkół Żeglugi Śródlądowej w Kędzierzynie-Koźlu,
13. Zespół Szkół Żeglugi Śródlądowej – Technikum Żeglugi Śródlądowej w Nakle n.
Notecią,
14. Dohle Manning Agency (Poland) Sp. z o.o.,
15. Gdańska Akademia Kształcenia Służb Ochrony i Doskonalenia Zawodowego,
16. Ośrodek Szkoleniowy Polsteam s.c. Gdynia,
6
Projekt 27 lutego 2012 r.
17. Studium Doskonalenia Kadr Sp. z o.o.,
18. Ośrodek Szkolenia Ratowniczego Fundacji Rozwoju Akademii Morskiej w Gdyni,
19. Akademia Morska Studium GMDSS,
20. Ośrodek Szkoleniowy Akademia Marynarki Wojennej,
21. Ośrodek Szkolenia Zawodowego Gospodarki Morskiej, Centrum Szkolenia Nurków
Zawodowych,
22. BERNHARD SCHULTE SHIPMANAGEMENT (POLAND) Sp. z o.o.,
23. Straż Portowa Sp. z o.o. ,
24. Bałtycka Akademia Umiejętności,
25. Ośrodek Kształcenia i Doskonalenia Zawodowego Portowej Straży Pożarnej
„FLORIAN”,
26. Ośrodek Szkoleniowy Ratownictwa Morskiego Akademii Morskiej w Szczecinie,
27. Ośrodek Szkolenia Zawodowego Gospodarki Morskiej w Szczecinie,
28. Ośrodek Szkolenia Morskiego Przy Centrum Kształcenia Zawodowego,
29. Centrum Szkolenia Morskiego „ZENIT”,
30. Morski Ośrodek Szkoleniowy przy Akademii Morskiej w Szczecinie,
31. Studium Doskonalenia Kadr Oficerskich Akademii Morskiej w Szczecinie,
32. Towarzystwo Wiedzy Powszechnej - Odział Regionalny w Szczecinie,
33. Ośrodek Szkoleniowy Maritime Safety & Security,
34. POLCARGO INTERNATIONALSpółka z o.o. w Szczecinie - Ośrodek Szkolenia
Morskiego w Kołobrzegu,
35. Ośrodek Szkolenia Morskiego „LIBRA”,
36. Związek Armatorów Polskich,
37. Zrzeszenie Rybaków Morskich – Organizacja Producentów,
38. Federacja Związków Zawodowych Marynarzy i Rybaków,
39. Krajowa Sekcja Morska Marynarzy i Rybaków NSZZ „Solidarność”,
40. Ogólnopolski Związek Zawodowy Oficerów i Marynarzy,
41. Krajowa Izba Gospodarki Morskiej.
IV.
Skutki wprowadzenia regulacji
1. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym na budżet państwa i budżety
jednostek samorządu terytorialnego
Wejście w życie projektu rozporządzenia będzie miało wpływ na budżety urzędów
morskich. wydających dokumenty kwalifikacyjne marynarzy, które stosować będą nowe
wzory dokumentów, wydawane według nowych wymogów. W związku z tym, że
dokumenty kwalifikacyjne drukowane na wcześniej zakupionych blankietach, nie
przewiduje się zwiększenia kosztów dla administracji. W związku ze zmianą wzorów
dokumentów kwalifikacyjnych (nowa podstawa prawna) i wprowadzeniem nowych
świadectw, konieczna będzie modyfikacja systemu, przy wykorzystaniu którego urzędy
7
Projekt 27 lutego 2012 r.
morskie przygotowują dokumenty. Szacuje się, że koszt modyfikacji systemu może
wynieść 35.000 zł netto. Do tej kwoty należy dodać 35% ceny netto za przeniesienie na
Urząd Morski w Szczecinie praw autorskich do wprowadzanych zmian oraz podatek VAT łącznie około 60.000 zł brutto.
2. Wpływ regulacji na rynek pracy
Wejście w życie projektu rozporządzenia będzie miało pozytywny wpływ na rynek pracy.
Nowe dokumenty kwalifikacyjne, wydawane na podstawie Konwencji STCW i uznawane
przez armatorów na świecie, mogą ułatwić marynarzom posługującym się nimi znalezienie
pracy u armatorów zagranicznych.
3. Wpływ
regulacji
na
konkurencyjność
gospodarki
i
przedsiębiorczość,
w
tym
na funkcjonowanie przedsiębiorstw
Wejście w życie projektu rozporządzenia nie wpłynie na konkurencyjność gospodarki
i przedsiębiorczość. Nie będzie miało również wpływu na funkcjonowanie przedsiębiorstw.
4. Wpływ regulacji na sytuację i rozwój regionalny
Wejście w życie projektu rozporządzenia nie wpłynie na sytuację i rozwój regionalny.
8