Szkolny Program Wychowawczy

Zespół Szkół Nr 1
im. Stanisława Staszica
w Kutnie
PROGRAM WYCHOWAWCZY
Rozdział I
Program Wychowawczy Zespołu Szkół Nr 1 im. Stanisława Staszica w Kutnie jest
zgodny z obowiązującymi aktami prawnymi:
 Konstytucja RP art. 72;
 Konwencja o Prawach Dziecka art. 3, 19, 33;
 ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991r. z późniejszymi zmianami;
 ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi;
 ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii;
 ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich;
 rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form
działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych
uzależnieniem (Dz. U. z 2003 r. Nr 26, poz. 226);
 rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej
wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół
(Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17);
 rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2013r. w sprawie zasad udzielania
i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach,
szkołach i placówkach;
 statut szkoły;
 rozporządzenie MEN z dnia 18 sierpnia 2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia
w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej,
informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii.
1
Rozdział II
Zadania wychowawcze określone Podstawą Programową
Nauczyciele w swojej pracy wychowawczej, wspierając w tym zakresie obowiązki
rodziców, winni zmierzać do tego, aby uczniowie w szczególności:
1) znajdowali w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju w wymiarze:
- intelektualnym,
- psychicznym,
- społecznym,
- zdrowotnym/fizycznym,
- estetycznym,
- moralnym,
- duchowym.
2) rozwijali w sobie dociekliwość poznawczą ukierunkowaną na poszukiwanie
prawdy, dobra i piękna w świecie,
3) mieli świadomość życiowej użyteczności zarówno poszczególnych przedmiotów
szkolnych, jak i całej edukacji,
4) stawali się bardziej samodzielni w dążeniu do dobra w jego wymiarze
indywidualnym i społecznym, godząc umiejętnie dążenie do dobra własnego
z dobrem innych, odpowiedzialność za siebie i odpowiedzialność za innych,
wolność własną z wolnością innych,
5) poszukiwali, odkrywali i dążyli poprzez rzetelną pracę do osiągnięcia celów
życiowych i wartości ważnych dla odnalezienia własnego miejsca na świecie,
6) uczyli się szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy życia społecznego oraz
przygotowywali się do życia w rodzinie, w społeczności lokalnej i w państwie
w duchu przekazu dziedzictwa kulturowego i kształtowania postaw patriotycznych,
7) przygotowywali się do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów
i hierarchizacji oraz mieli możliwości doskonalenia się,
8) kształtowali w sobie postawę dialogu, umiejętność słuchania innych i rozumienia
ich poglądów, umieli współdziałać i współtworzyć w szkole wspólnotę nauczycieli
i uczniów.
Cele wychowawcze szkoły
1. Tworzenie bezpiecznego środowiska w szkole.
2. Pomoc uczniom w trudnej sytuacji.
3. Integrowanie zespołów klasowych.
4. Stwarzanie możliwości rozwoju indywidualnych zainteresowań.
5. Kształtowanie postaw życzliwości, szacunku, tolerancji i anty-dyskryminacji.
6. Kształtowanie postawy dyspozycyjnej (frekwencja).
2
7. Organizowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów.
8. Profilaktyka zachowań ryzykownych (profilaktyka uniwersalna, selektywna,
wskazująca).
9. Kształtowanie umiejętności pozwalających na prowadzenie zdrowego stylu życia
i podejmowanie zachowań prozdrowotnych,
10. Włączać się do inicjatyw środowiska lokalnego.
Adresaci Programu Wychowawczego:
 wszyscy uczniowie szkoły
 rodzice
 nauczyciele
Rozdział III
Każdy nauczyciel wywiera określony wpływ na uczniów: wpływa na zachowania
i sposób myślenia, obyczaje młodzieży; tym samym wychowuje.
W świadomym, celowym i metodycznym wychowaniu szkolnym chodzi o to, aby ten
wpływ był pozytywny, aby był podporządkowany wszechstronnemu rozwojowi ucznia.
W wychowaniu trzeba być blisko życia. Wartości istnieją albo w osobach i ich działaniach
albo wcale. Wychowanie zatem jest rodzajem sztuki, w której tak ważną rolę odgrywa
wyczucie POTRZEB, CHWILI, OKOLICZNOŚCI, MIEJSCA I CZASU. Tym samym
nauczyciel musi trafnie rozpoznawać i nazywać problemy. Wychowanie jest również
łączeniem poznania, przeżywania i działania, te trzy główne elementy decydują
o przeobrażeniach osobowości ucznia.
Ucznia powinny charakteryzować:
- kultura osobista,
- pozytywne i życzliwe nastawienie do drugiego człowieka,
- wrażliwość na krzywdę innych,
- tolerancja, szacunek a zwłaszcza brak antydyskryminacji wobec innych ludzi
a mianowicie ich poglądów, rasy, pochodzenia etnicznego, narodowego,
wieku, stanu zdrowia, niepełnosprawności, wyznawanej religii, orientacji
seksualnej, płci,
- zdolność do samodzielnego myślenia i dokonywania samodzielnych osądów
moralnych, właściwych wyborów moralnych, działania moralnego,
- umiejętność obcowania z przyrodą,
- odporność na wpływy patologicznych zjawisk społecznych (subkultury,
agresja).
3
Rozdział IV
Elementami tworzącymi system wychowawczy w Zespole Szkól Nr 1 w Kutnie są:
- Statut Szkoły,
- Plany pracy szkoły,
- plany pracy poszczególnych klas,
- plan pracy Samorządu Uczniowskiego,
- kronika szkolna,
- premie za wyniki w nauce,
- nagrody,
- gablota „Nasi najlepsi”,
- uroczystości szkolne wynikające z tradycji szkoły,
- imprezy szkolne,
- święto szkoły.
Zatem każdy członek społeczności szkolnej jest osobą wolną, która świadomie do niej
wstąpiła i zdecydowała się na jej współtworzenie.
- każdy jest świadomy, że wolność niesie ze sobą trud odpowiedzialności za
dokonywane wybory,
- wszyscy pracownicy szkoły są wychowawcami,
- wychowują swoją osobowością i zachowaniem (nikt nie jest obojętny wobec
sytuacji, które zauważa),
- podstawowym prawem i obowiązkiem w szkole jest nauka i uczestniczenie
w zajęciach,
- szkoła przygotowuje do samodzielnego podejmowania zadań,
- atmosfera życzliwości i stanowczości wymagań wobec uczniów warunkują
prawidłowe relacje.
4
Rozdział V
ZADANIA NAUCZYCIELA:
Każdy nauczyciel jest, również wychowawcą. Główne zadanie nauczyciela –
wychowawcy polega przede wszystkim na tworzeniu młodzieży warunków do
wszechstronnego rozwoju.
Na te warunki składają się:
- osobowość nauczyciela – wychowawcy (cechy, postawy i wyznawane wartości),
- umiejętności nauczyciela (okazywanie zrozumienia, uczenie działania
w sytuacji trudnej itp.),
- pobudzanie samorozwoju i twórcza praca z uczniami.
ZADANIA DLA NAUCZYCIELI ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH:
- realizować treści programowe zgodne ze specyfiką zajęć, służące realizacji celów
wychowawczych, dostarczać wiedzy, kształcić umiejętności i postawy,
- współpracować z wychowawcą, realizować strategie wychowawcze klasy,
respektować zasady, ustalenia,
- przygotowywać uroczystości, zawody, konkursy związane z realizowanymi
zagadnieniami,
- współorganizować wyjścia do kina, teatru, na wystawę, organizować wycieczki
dydaktyczne,
- propagować osiągnięcia edukacyjne uczniów,
- inspirować pracę zespołową w czasie lekcji, aktywizować uczniów w czasie lekcji,
- wyzwalać aktywność pozalekcyjną uczniów,
- stwarzać sytuacje umożliwiające samoocenę i ocenę grupy,
- wnioskować o diagnozę psychologiczną, uwzględniać zalecenia specjalistów
w pracy z uczniem,
- formułować oczekiwania wobec uczniów, dotyczące ich osiągnięć edukacyjnych
i zachowania.
ZADANIA WYCHOWAWCY KLASY:
- diagnozowanie szkolnego środowiska wychowawczego,
- wspólne z uczniami opracowanie planu pracy wychowawczej klasy,
- wspólne z samorządem klasowym przygotowanie imprez klasowych,
- monitorowanie postępów w nauce,
5
- organizowanie klasowych spotkań rodziców,
- dokonywanie okresowych analiz realizacji planu pracy,
- utrzymywanie ścisłych kontaktów z rodzicami i opiekunami uczniów mających
trudności w nauce i uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym,
- współpraca ze szkolną służbą zdrowia,
- współpraca z instytucjami wspierającymi wychowanie:
 poradniami psychologiczno-pedagogicznymi,
 stowarzyszeniami pomocy,
 stowarzyszeniami pomocy uzależnionym,
 właściwymi wydziałami prewencji policji,
- współpraca z nauczycielami,
- współpraca z psychologiem i pedagogiem szkolnym,
- tworzenie warunków wspomagających rozwój ucznia, proces jego uczenia się oraz
przygotowania do życia w rodzinie i społeczeństwie,
- tworzenie poprawnych relacji interpersonalnych opartych na życzliwości i zaufaniu
m. in. poprzez organizację zajęć pozalekcyjnych, wycieczek, biwaków itp.,
- integrowanie zespołu klasowego,
- diagnozowanie problemów wychowawczych i podejmowanie działań zmierzających
do ich rozwiązania,
- przeciwdziałanie wszelkiej dyskryminacji, wspieranie tolerancji i akceptacji wobec
różnic,
- podejmowanie działań umożliwiających pożyteczne i wartościowe spędzanie czasu
wolnego, pobudzanie do różnorodnej działalności i aktywności sprzyjającej
wzbogacaniu osobowości i kierowanie tą aktywnością, rozwijanie zainteresowań
i zamiłowań, interesowanie się udziałem uczniów w życiu Szkoły, konkursach,
zawodach, ich działalnością w kołach i organizacjach,
- wdrażanie uczniów do dbania o zdrowie, higienę osobistą i psychiczną, o stan
higieniczny otoczenia oraz do przestrzegania zasad bezpieczeństwa w szkole i poza
nią,
- kształtowanie hierarchii systemu wartości, w którym zdrowie należy do jednych
z najważniejszych wartości w życiu,
- informowanie uczniów, rodziców o obowiązujących procedurach postępowania
nauczycieli i wychowawców oraz o metodach współpracy z Policją w sytuacjach
zagrożenia narkomanią.
6
ZADANIA PEDAGOGA/PSYCHOLOGA SZKOLNEGO:
- prowadzenie badań i działań diagnostycznych, w tym diagnozowanie
indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości
psychofizycznych, a także wspieranie mocnych stron ucznia;
- diagnozowanie sytuacji wychowawczych w szkole w celu rozwiązywania
problemów wychowawczych oraz wspierania rozwoju uczniów;
- podejmowanie działań z zakresu profilaktyki uzależnień i innych problemów
uczniów;
- minimalizowanie skutków zaburzeń rozwojowych, zapobieganie zaburzeniom
zachowania oraz inicjowanie i organizowanie różnych form pomocy
psychologiczno-pedagogicznej w środowisku szkolnym i pozaszkolnym ucznia;
- wspieranie nauczycieli i innych specjalistów w udzielaniu pomocy psychologiczno
–pedagogicznej;
- inicjowanie i prowadzenie działań mediacyjnych i interwencyjnych w sytuacjach
kryzysowych;
- pomoc rodzicom i nauczycielom w rozpoznawaniu indywidualnych możliwości,
predyspozycji i uzdolnień uczniów;
- podejmowanie działań wychowawczych i profilaktycznych wynikających
z Programu Wychowawczego i Profilaktyki w stosunku do uczniów z udziałem
rodziców i wychowawców;
- działanie na rzecz zorganizowania opieki i pomocy materialnej uczniom
znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej;
- prowadzenie edukacji prozdrowotnej wśród uczniów, rodziców, nauczycieli;
- współpraca z instytucjami wspierającymi funkcje opiekuńczo-wychowawcze
szkoły;
- rozwijanie i wzmacnianie umiejętności psychologicznych i społecznych uczniów.
ZADANIA DORADCY ZAWODOWEGO:
- systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje edukacyjne
i zawodowe oraz pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej;
- gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych
właściwych dla danego poziomu kształcenia;
- prowadzenie zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz
planowaniem kształcenia i kariery zawodowej;
- współpraca z innymi nauczycielami w tworzeniu i zapewnianiu ciągłości działań
w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego;
7
- wspieranie nauczycieli i innych specjalistów w udzielaniu pomocy psychologicznopedagogicznej;
- udzielanie indywidualnych porad uczniom i rodzicom.
ZADANIA RODZICÓW:
- uczestniczenie w życiu klasy i szkoły,
- pozostawanie w stałym kontakcie z wychowawcą,
- udział w zebraniach klasowych, wycieczkach, imprezach kulturalnych i działaniach
gospodarczych.
PRAWA RODZICÓW:
Rodzice mają prawo do:
- znajomości Statutu Szkoły, Programu Wychowawczego Szkoły, Programu
Profilaktyki,
- zgłaszania do Programu Wychowawczego swoich propozycji,
- współudziału w pracy wychowawczej,
- znajomości organizacji pracy szkoły w danym roku szkolnym,
- znajomości przepisów dotyczących oceniania, klasyfikowania i promowania oraz
przeprowadzania egzaminów,
- uzyskiwania informacji na temat swojego dziecka,
- uzyskiwania porad w sprawach wychowania i kształcenia dziecka – porad udziela
wychowawca, pedagog, psycholog szkolny,
- wyrażania i przekazywania opinii na temat pracy szkoły.
WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI:
- zebrania informacyjne organizowane przez wychowawców,
- cykliczne spotkania rodziców z nauczycielami (pierwszy poniedziałek miesiąca),
- indywidualne spotkania nauczycieli z rodzicami według potrzeb,
- współpraca z pedagogiem/psychologiem szkolnym,
- współpraca z rodzicami w celu budowania postawy prozdrowotnej i kształtowania
zdrowego stylu życia
8
ZADANIEM SAMORZĄDU UCZNIOWSKIEGO JEST:
- podejmowanie zadań związanych z codziennym życiem uczniów,
- reprezentowanie interesów uczniów na forum Rady Pedagogicznej,
- wspieranie pracy wychowawczej szkoły, przyczyniając się do budowania
prawidłowych relacji ze środowiskiem,
- ochrona praw uczniów,
- przeciwdziałanie zjawisku antydyskryminacji,
- przestrzeganie zapisów zawartych w Statucie Szkoły,
- kultywowanie tradycji szkoły,
- redagowanie gazetek szkolnych,
- współdziałanie z władzami szkoły,
- organizowanie konkursów,
- organizowanie „Szkolnej giełdy podręczników”.
DZIAŁANIA NA RZECZ KSZTAŁTOWANIA PROSPOŁECZNYCH
ZACHOWAŃ UCZNIÓW:
- system nagród i kar
- konkursy
- dodatkowe zajęcia warsztatowe
- program naprawczy
- rozwijanie i wspieranie działalności wolontarystycznej
- wspieranie programów edukacyjnych mających na celu modelowanie postaw
prozdrowotnych i prospołecznych
POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU MŁODZIEŻY O SZCZEGÓLNYCH
POTRZEBACH EDUKACYJNYCH:
- przestrzeganie zaleceń zawartych w opiniach i orzeczeniach Poradni
Psychologiczno – Pedagogicznej
- dostosowanie wymagań edukacyjnych do specyficznych potrzeb ucznia
- motywowanie i mobilizowanie uczniów do przezwyciężania trudności
- stymulowanie do rozwoju w ramach Szkolnych Kół Zainteresowań (Szkolne
Koło PCK, SKTK, Szkolne Koło LOP, Szkolny Klub Europejski, Szkolne Koło
LOK, ZHP-9Próbna Drużyna Wędrownicza „Desperado”, Koło Dziennikarskie,
Koło Turystyczne)
9
WSPÓŁPRACA Z INSTYTUCJAMI:
- jednostki samorządu terytorialnego,
- poradnie psychologiczno-pedagogiczne,
- poradnie specjalistyczne,
- placówki doskonalenia nauczycieli,
- podmioty realizujące świadczenia zdrowotne z zakresu podstawowej opieki
zdrowotnej, opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień,
- wojewódzkie i powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne,
- Policja,
- pracodawcy.
Rozdział VI
METODY I TECHNIKI PROWADZENIA ZAJĘĆ WYCHOWAWCZYCH:
I. Wykład - przekazanie usystematyzowanej wiedzy, ważne aby wykład miał
charakter odpowiedzi na interesujące uczniów pytania. Wykład jako metoda pozytywna
powinien wzbudzić zainteresowanie.
Pomoc wizualna – plansze, foliogramy, flip – chart (układanki)
II. Praca w małych grupach – ma na celu zaangażowania się uczniów w proces
poznania i rozwiązywania problemów. Muszą aktywnie włączyć się w zdobywanie wiedzy
pod kierunkiem i przy pomocy nauczyciela. Przekonują się, że ich własne doświadczenia
i myśli mają wartość. Zabierają głos i włączają się również ci mniej aktywni
a) dyskusja poszukiwawcza w małej grupie (nauczyciel daje grupom na piśmie
problem do przedyskutowania),
b) wypracowanie stanowiska wobec problemu lub znajdowanie jego rozwiązania
c) prezentacja
d) cała klasa omawia przedstawione wyniki pracy grupy
e) podsumowanie
III. Technika grup sąsiedzkich (praca w parach) ma na celu przedyskutowanie
zagadnienia omawianego przez nauczyciela.
IV. Dyskusja – jej celem jest przeanalizowanie spornej sprawy, poszukiwanie
prawdy wśród rozbieżnych argumentów. Dyskusja wychowuje do wysiłku intelektualnego
i słuchania: także oponent może powiedzieć coś godnego zastanowienia się. Dyskusja jest
rodzajem sporu albo walki słownej, w czym decydująca jest siła argumentów.
10
Łacińskie discutere oznacza rozcinać, dzielić. Dyskusję wprowadza się do lekcji tylko
wówczas kiedy jest się pewnym, że będą prezentować poglądy stojące względem siebie
w opozycji.
Nauczyciel ma za zadanie czuwać nad tym, żeby każda grupa miała okazję przedstawić
swoje zapatrywania, żeby wymiana zdań była rzeczowa, a prezentowane poglądy
zrozumiałe dla wszystkich uczniów.
V. Rozmowa skojarzeniowa – nauczyciel zachęca uczniów do spontanicznych
wypowiedzi, sam mówi niewiele. Komentuje wypowiedzi uczniów lub po prostu
przysłuchuje się im. Nadaje kierunek toczącej się rozmowie. Może wypowiadać swoje
odczucia i zwracać również uwagę uczniów na ich własne.
VI. Rozmowa kierowana – ważne są tutaj pytania, które stawia nauczyciel albo
uczniowie. Zawiera pewien porządek, kiedy pojawią się dwa stanowiska, może przerodzić
się w dyskusję. Nauczyciel powinien nastawić się na argumentację dwustronną.
VII. „Burza mózgów”. Celem „burzy mózgów” jest nagromadzenie w krótkim
czasie bogactwa pomysłów dla problemu czy zadania, a także wzmacnianie aktywności
pojedynczych uczniów oraz współpraca w grupie.
W nie za dużych grupach swobodnie i w dowolnej kolejności są gromadzone
spontanicznie powstające pomysły. Spontaniczności odpowiadają bardzo zwięzłe
wypowiedzi. Nauczyciel określa problem, zadanie lub precyzuje pytania (może je
wcześniej przygotować na piśmie) i omawia reguły gry. Wypowiedzi są spisywane
w sposób widoczny, ewentualnie są nagrywane. Potrzebna jest tablica albo duży arkusz
papieru lub magnetofon, dyktafon czy inne urządzenie odtwarzające.
VIII. Odgrywanie ról – odgrywanie ról pozwala uczniom doświadczyć
normalnych, codziennych sytuacji poprzez postawienie siebie na miejscu określonych
bohaterów wydarzeń życiowych oraz odgrywanie danej sytuacji
w sposób przynoszący pewne rozwiązanie. Metoda służy więc odtwarzaniu lub ćwiczeniu
sytuacji z życia, rozwija umiejętność dostrzegania problemów innych. Scenariusz musi
być realistyczny, powinien przedstawić sytuację, która ma odbicie w rzeczywistości.
IX. „Śniegowa kula”. Uczniowie dyskutują w parach. Następnie nauczyciel prosi
ich o połączenie się w grupy 4-osobowe, a następnie 8–osobowe.
Technika ta bardzo podnosi aktywność uczniów, szczególnie kiedy trzeba przygotować
wnioski. Najlepiej stosować ją wtedy gdy zadaniem uczniów jest zbudowanie jakiegoś
określenia.
X. Szeregowanie kart. Uczniowie indywidualnie lub w grupach szeregują według
ważności karty zawierające stwierdzenia dotyczące omawianego zagadnienia. Następnie
porównują swoje preferencje. Istnieje wiele wariantów tej techniki. Jednym z nich jest
uszeregowanie kart w kształcie „karo”
11
XI. Rysunek. Jest to niewerbalna technika, która pozwala uczestnikom zbadać lub
wyjaśnić sytuację bez pomocy słów. Pracując indywidualnie lub w grupach uczniowie
rysują siebie, swój zespół, daną sytuację – tak jak je odbierają. Formy rysunków mogą być
rozmaite. Wyniki tej pracy stanowią punkt wyjścia późniejszej rozmowy.
XII. Łańcuch skojarzeń. Nauczyciel podaje pojęcia np. „kultura osobista”.
Uczniowie w mniejszych grupach wspólnie, równocześnie spontanicznie, w milczeniu
piszą na arkuszu papieru wszystko, co kojarzy im się z danym pojęciem. Następnie
przedstawiciele grupy odczytują skojarzenia. Technika ta pomaga zrozumieć samego
siebie i poznać przeżycia innych.
XIII. Akrostych. Jest to sposób wypowiedzi pisemnej, w którym litery jakiegoś
wyrazu są zapisane pionowo. Każdy uczestnik pisze na kartce pionowo, z lewej strony,
litery np. swego imienia. Do każdej litery ma dopisać zaczynający się nią wyraz, który go
charakteryzuje.
Mogą to być jego marzenia, odczucia, myśli. Kartki można zawiesić na ścianie.
Uczniowie zapoznają się z nimi np.
M – mądrość
H – honor
M – mądrość
A – akceptacja
E – energia
A – autentyzm
R – roztropność
N – najlepszy
R – rozwaga
C – ciekawość
R – rarytas
I – inteligencja
I – inteligencja
Y – you and
A – atrakcyjność
N – najlepszy
K – król
XIV. Fotoekspresja. Na stole lub na podłodze rozkłada się dużo zdjęć, ilustracji
wyciętych z czasopism o najróżniejszej treści (ludzi, przedmioty, kwiaty). Mogą też być
pocztówki. Każdy z uczniów wybiera sobie jeden obrazek,który mu się podoba, wiąże się
w jakiś sposób z jego nastrojem, myślami. Nie należy zastanawiać zbyt długo nad
wyborem. Następnie wszyscy uczniowie siadają, pokazują swój obrazek i uzasadniają
wybór. Nauczyciel nie komentuje. Zazwyczaj wszyscy uczniowie chętnie mówią i ich
wypowiedzi są bardzo ciekawe.
XV. Niedokończone zadania. Nauczyciel przygotowuje listę niekompletnych
zadań, które mają być dokończone przez uczniów. Ta metoda pomaga uczniom
uzewnętrznić reakcje, ułatwia im porozumiewanie się i samodzielne wypowiadanie,
pozwala dostrzec podobieństwa i różnice między sobą.
Zaproponowane metody i techniki są pomocne w pracy dydaktycznej,
wzbogacają sposoby rozwiązywania problemów, dokonywania analizy, oceny; są
przydatne w łączeniu ze sobą sfery emocjonalnej i intelektualnej, w poszukiwaniu
twórczych rozwiązań, są pomocne dla osobistego rozwoju, doskonalenia umiejętności
komunikacji, zdolności przełamywania barier w kontaktach interpersonalnych.
12
Rozdział VII
Jakie postawy powinien prezentować w życiu absolwent naszej szkoły.
- co powinien WIEDZIEĆ?
- co powinien UMIEĆ?
- jakie powinien przejawiać POSTAWY?
I. Absolwent powinien
przedsiębiorczy.
Lp
1.
Zadania
szczegółowe
Wykorzystywanie zdobytej
wiedzy
być:
samodzielny,
SAMODZIELNY
Wie
Umiejętność
komunikowania się
- dysponuje dużym zasobem
słownictwa, poprawnie
wypowiada się na różne
tematy
3.
Radzenie sobie z
problemami w różnych
sytuacjach
-zna różne sposoby
rozwiązywania problemów
praktycznie i teoretycznie
Lp
Zadania
szczegółowe
Punktualność
2
3
4
5
6
-precyzyjnie formułuje
myśli,
-zabiera głos w dyskusji,
-jest przekonywujący
w dyskusji,
- umie wykorzystać wiedzę
teoretyczną w różnych
sytuacjach praktycznych
ZDYSCYPLINOWANY
Wie
Umie
- wie, że nie może się
spóźniać
Systematyczność,
- rozumie, że trudno jest
samodoskonalenie
nadrobić zaległości
Przestrzeganie zasad, norm - wie, jakie są zasady
wartościujących pozytywnie kulturalnego zachowania
człowieka
w różnych sytuacjach
Wymagający wobec siebie -wie, jakie są jego obowiązki
i innych
Obowiązkowość,
prawdomówność,
dotrzymywanie słowa
Asertywność
Umie
-posiada teoretyczną wiedzę z -umie wypełniać
przedmiotów objętych
dokumenty, wyszukuje i
programem nauczania
korzysta z różnych źródeł
informacji
2.
1
zdyscyplinowany,
-właściwie planuje czas
-umie zaplanować swoją
pracę
-umie zastosować te zasady
w życiu
kulturalny,
Przejawia
-potrafi napisać życiorys,
podanie, wypełni różne
urzędowe druki, napisze
ogłoszenie, zawiadomienie,
-posługuje się komputerem,
-korzysta z katalogów
w bibliotece
-łatwo nawiązuje kontakty
- jest zaradny, opanowany,
zdecydowany
Przejawia
-szanuje czas własny
i innych
-pracuje na bieżąco, unika
zaległości w pracy
- zachowuje się wg znanych
mu norm, zasad
- wie, że nie może kłamać,
zna wagę słów
-potrafi formułować zadania -pracuje w grupie z pełnym
dla siebie i innych
zaangażowaniem
-dobrze organizuje pracę
-umie odróżnić prawdę od
-nie oszukuje, dotrzymuje
kłamstwa
słowa
- wie, że należy w pewnych
sytuacjach odmówić zgodnie
z hasłem „ Dziękuję - nie”
- umie bronić własnego
zdania używając
odpowiedniej argumentacji
13
- nie ulega złym wpływom
Lp
2
Zadania
szczegółowe
Swoją postawą
i zaangażowaniem stanowi
wzorzec dla innych
Taktowny
3
Tolerancyjny
4
Uczynny
Lp
Zadania
szczegółowe
Wykazuje inicjatywę
1
1
2
3
4
KULTURALNY
Wie
Umie
Przejawia
- zna zasady savoir vivre’u
-potrafi je wykorzystywać
w określonych sytuacjach
-uprzejmy, miły, życzliwy
-zna zasady współżycia
między ludźmi
-umie dokonać wyboru
między tym, co wypada
bądź nie, w zależności od
sytuacji
-zna pojęcie „tolerancja”
-wie, że ludzie różnią się rasą,
wyznaniem, kondycją
fizyczną i umysłową,
poglądami
-wie, że powinien pomagać
innym
-umie zachować się
odpowiednio wobec
wszelkich odmienności
-niekonfliktowy, nie
sprawia przykrości innym,
potrafi rozwiązywać sprawy
sporne, łagodzi konflikty,
asertywny
-szanuje, uznaje, toleruje,
akceptuje nie drwi, nie
izoluje się
-umie zauważyć osobę
potrzebującą pomocy
-potrafi jej pomóc
PRZEDSIĘBIORCZY
Wie
Umie
-jest świadomy, że aby coś
osiągnąć, należy podjąć
wysiłek
Zdolność podejmowania
decyzji
-ma świadomość, że swoimi
decyzjami może wpływać na
życie swoje i innych
Umiejętność określania
-wie jakie tkwią w nim
swoich zadań
predyspozycje
„wiem czego chcę”
Umiejętność rozwiązywania -wie, że w działaniu mogą
problemów
pojawiać się problemy
14
-chętny, skłonny do
niesienia pomocy, usłużny
w stosunku do
potrzebujących pomocy
Przejawia
-umie zmobilizować siebie i -umie załatwić wiele spraw
innych do działania
konsekwentnie
-działa by osiągnąć cel
-bierze czynny udział
w przygotowaniu
uroczystości i imprez
szkolnych
-organizuje różne formy
spędzania czasu wolnego
-chętnie uczestniczy
w życiu społecznym
-potrafi odpowiedzialnie
-przewidujący, skutecznie
podejmować decyzje
działający, operatywny
-określić cele życiowe
-określić zadania
szczegółowe
-oceniać i poszukiwać
rozwiązania
-konsekwencja w dążeniu
do wytyczonych celów
-gotowość do działania
PROPOZYCJE TEMATÓW DLA WYCHOWAWCÓW
OBSZAR I
Wychowanie do odpowiedzialności – odpowiedzialność za siebie, swoje słowa, swoje
czyny i swoich bliskich.
Zagadnienia programowe
1.
2.
3.
4.
Pojęcie obowiązku – „Chcę czy muszę?”.
Możliwości opanowania umiejętności uczenia się – „Chcę lepiej się uczyć”.
Odpowiedzialność a akceptacja obowiązków.
Co mi przeszkadza w byciu odpowiedzialnym za siebie? (lęk, uleganie przymusowi,
obawa przed dezaprobatą, karą, ośmieszeniem).
5. Co pomaga w kształtowaniu odpowiedzialności za siebie?
- wartości wpojone przez rodzinę,
- mój własny system wartości,
- świadomość w wypełnianiu obowiązków,
- ambicja,
- umiejętność pokonywania trudności,
- lęk przed dezaprobatą kolegów,
- obawa kary.
6. Na czym polegają postawy altruistyczne lub prospołeczne?
7. Dlaczego potępiamy ludzi, którzy kłamią?
Czy możliwe jest oszustwo w tzw. „dobrej wierze”?
8. Na czym polega świadomość dokonywania wyborów?
9. Co to jest system wartości? Jakie są jego podstawy? Jak go kształtować?
10.Odpowiedzialność a samodzielność myślenia.
11.Tolerancja i krytycyzm. Granice tolerancji.
12.Normy postępowania.
13.Odpowiedzialność w rodzinie:
- rodziców za wychowanie dzieci,
- rodzeństwa wobec siebie,
- odpowiedzialność małżeńska.
14.Odpowiedzialność indywidualna a zbiorowa.
15.Rozwijanie umiejętności podejmowania decyzji i ponoszenia odpowiedzialności za
ich konsekwencje.
15
OBSZAR II
Wychowanie społeczne – kształtuje prawidłowe relacje między ludźmi.
Zagadnienia programowe
1. Kontakty interpersonalne:
- aktywne słuchanie,
- bariery komunikacyjne,
- komunikaty typu „ja”.
2. Umiejętność rozmawiania – zasady rozmowy kulturalnej (zwroty grzecznościowe).
3. Umiejętność komunikowania się niewerbalnego:
- znaczenie sygnałów niewerbalnych podczas rozmowy,
- rodzaje komunikatów niewerbalnych (gestykulacja, mimika i wyraz twarzy,
dotyk i kontakt fizyczny, dystans przestrzenny, kontakt wzrokowy i wymiana
spojrzeń, pozycja ciała, niewerbalne aspekty mowy).
4. Style komunikowania się.
5. Umiejętność rozwiązywania konfliktów – negocjacje:
- rodzaje i źródła konfliktu,
- strategie rozwiązywania konfliktu,
- techniki negocjacyjne,
- cechy dobrego negocjatora.
6. Radzenie sobie z własną i cudzą agresją:
- oznaki agresywnych zachowań.
7. Kształtowanie umiejętności asertywnych:
- pojęcie asertywności,
- przyczyny i skutki zachowań agresywnych, asertywnych i uległych,
- techniki asertywne,
- zastosowanie asertywności w komunikacji międzyludzkiej.
8. Tolerancja i wolność od dyskryminacji:
- szacunek wobec wszelkich różnic: rasy, pochodzenia etnicznego / narodowego,
statusu migranta czy uchodźcy, religii, wieku, zdrowia, niepełnosprawności,
orientacji seksualnej, płci,
- uprzedzenia i ich źródła,
- być wolnym od stereotypów myślowych i przemocy motywowanej
uprzedzeniami,
- granice tolerancji – kiedy powiedzieć „nie”.
9. Kultura osobista:
- takt i nietakt,
- z czego się śmiać? Granice żartu,
- wulgarność – wpływ na poczucie godności własnej i innych,
- formy grzecznościowe w codziennym życiu,
- zachowanie w miejscach publicznych,
- zachowanie w rodzinie,
- „bycie sobą” – a brak kultury,
- „nie czyń drugiemu, co tobie niemiłe”.
10.Wyrabianie nawyków współdziałania w grupie.
11.Kształtowanie empatii.
16
12.Rozwijanie umiejętności społecznych – zajęcia warsztatowe.
13.Zajęcia integracyjne dla klas pierwszych.
OBSZAR III
Wychowanie do samowychowania
Poprzez:
- proponowanie celów,
- przybliżanie wzorców osobowych,
- zapoznawanie z technikami pracy nad sobą,
- wzmacnianie motywacji nad sobą,
- pomoc w znalezieniu „busoli” w świecie wartości.
Zagadnienia programowe
1. Co jest dla mnie najważniejsze w życiu? Określenie własnych, nadrzędnych
wartości uświadomienie sobie ich źródła i znaczenia w przyszłości.
2. Osobowość człowieka:
- zasady doskonalenia osobowości oraz kształtowania poczucia własnej wartości.
3. Jak akceptować własną tożsamość?
4. Jakie cechy osobowości rówieśników budzą mój szacunek i sympatię?
5. Cechy człowieka, które cenię? Koleżeństwo, przyjaźń.
6. Hierarchia potrzeb według Maslowa.
7. Role społeczne człowieka dorosłego. Co znaczy być dobrym pracownikiem, kolegą,
przyjacielem?
8. Świadomość własnych zalet i wad. Poziom samoakceptacji.
9. Motywacja, źródła motywacji – „wewnętrzny motor” działania.
10.Czy posiadam umiejętność gospodarowania swoim czasem? Planowanie czynności,
działań, zamierzeń.
11.Jakie są problemy wieku dorastania?
- nowe, zaskakujące zadania, do których wykonywania brak dostatecznej wiedzy
ani doświadczenia,
- zadania, które wymagają bardzo dużo wysiłku i wytrwałości,
- konflikty celów,
- trudne warunki działania np. niedostępność źródeł, presja czasu, zmęczenie,
- niewiedza na temat siebie, niepewność, wstydliwość, maska pozorów działania,
- budowanie autentycznych więzi z innymi ludźmi, bez konformizmu i bez agresji,
- tęsknota za przyjaźnią i miłością; brak umiejętności okazywania uczuć.
12.Czym jest mądrość? Jakie cechy charakteryzują mądrego człowieka?
13.Chcę być mądrym, bo mądrość to:
- rozumne podejmowanie decyzji,
- umiejętność trafnej oceny ludzi oraz zdarzeń,
- umiejętność przewidywania konsekwencji własnych i cudzych czynów,
- umiejętność rozwiązywania problemów życiowych.
14. „Być czy mieć”? Na czym polega konflikt wartości?
15.Kształtowanie poczucia własnej wartości – zajęcia warsztatowe.
17
OBSZAR IV
Wychowanie zdrowotne – przyswojenie podstawowych nawyków i potrzeb
dotyczących higieny pracy i wypoczynku
Zagadnienia programowe
1. Etapy rozwoju fizycznego i psychicznego człowieka.
2. Higiena osobista.
3. Estetyka wyglądu – na czym polega stosowny ubiór?
4. Jak zadbać samemu o własne zdrowie? Co oznacza „profilaktyka zdrowotna”?
5. Estetyka pomieszczeń: wpływ na efekty pracy (klasa, dom, miejsce pracy).
6. Racjonalne i prawidłowe odżywianie – na czym polega?
7. Rola snu w życiu człowieka.
8. Wypoczynek aktywny i bierny. Różnice i skutki dla zdrowia.
9. Problemy okresu dojrzewania:
- rozwój fizyczny (brak akceptacji własnego wyglądu, kompleksy),
- rozwój uczuciowy (potrzeba posiadania kogoś bliskiego, potrzeba by kochać
i być kochanym),
- rozwój emocjonalny (nadwrażliwość, niezrównoważeni, pobudliwość
emocjonalna i jej przejawy, nasilenie reakcji nerwicowych, konflikty
z otoczeniem).
10.Zjawisko stresu:
- stres jako zjawisko naturalne, które towarzyszy człowiekowi,
- wpływ stresu na organizm człowieka,
- mechanizmy reakcji stresowej,
- techniki redukcji stresu.
11.Mechanizmy obronne osobowości.
12.Nerwica, problem z którym można sobie poradzić.
13.Przyczyny sięgania po papierosy, alkohol i substancje psychoaktywne (ciekawość,
naśladownictwo, reakcja na stres, kłopoty osobiste, rodzinne, kompleksy, brak silnej
woli, bezradność).
14.Skutki fizyczne i psychiczne palenia tytoniu, alkoholu i substancji
psychoaktywnych.
15.Co to jest nałóg? Jak z nim walczyć? Jak go zwyciężyć? Dlaczego warto?
16.Przyczyny sięgania po narkotyki i następstwa narkomanii.
17.Na czym polega profilaktyka uzależnień?
18.Możliwości i formy pomocy osobom uzależnionym?
19.AIDS – źródła zagrożeń
20.Higiena pracy umysłowej:
- stan psychofizyczny uczenia (zdrowie, sen, wypoczynek, odżywianie),
- warunki zewnętrzne: świeże powietrze, właściwa temperatura, wygodne
i uporządkowane miejsce pracy, technika pracy, reakcje na objawy zmęczenia.
21.Zdrowy styl życia – program edukacji prozdrowotnej.
22.Motywowanie do podejmowania aktywności fizycznej.
18
23.Zwiększanie skuteczności zapobiegania chorobie AIDS.
24.Uświadamianie uczniom istniejących zagrożeń oraz przeciwdziałanie pojawienia się
zachowań ryzykownych związanych z używaniem środków odurzających,
substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji
psychoaktywnych przez uczniów.
25.Wybrane techniki pracy umysłowej.
26.Rozwiązywanie problemów w twórczy sposób.
OBSZAR V
Wychowanie do poprawnego funkcjonowania w społeczeństwie
kształtowanie prawidłowych postaw wobec ludzi, norm i wartości
poprzez:
Zagadnienia programowe
1. Kim jestem? Próba samooceny.
2. Na ile jestem dojrzały? Cechy niedojrzałości psychicznej.
3. Rozwój psychiczny jednostki:
- czynniki wpływające na rozwój jednostki,
- etapy rozwoju.
4. Nie chcę być egoistą.
5. Chcę być dobrym kolegą i koleżanką
6. Rodzaje miłości: miłość matki do dziecka, miłość ojca do dziecka, miłość dziecka
do rodziców, miłość braterska, miłość do Boga.
7. Potrzeba bycia kochanym i potrzeba kochania. Więzi między chłopcem
i dziewczyną.
8. Miłość a zakochanie.
9. Szacunek dla drugiej osoby, umiejętność przebaczania, przepraszania, tolerancji,
odpowiedzialności, wierności.
10.Płeć i ciało ludzkie: kształtowanie właściwej postawy wobec płci; akceptacji
i szacunek wobec ciała i płci.
11.Małżeństwo: co to znaczy być dobrą żoną i mężem.
12.Znaczenie wierności w małżeństwie; granice kompromisu.
13.Rodzina – co składa się na to pojęcie?
14.Współczesny model rodziny – wzory aprobowania.
15.Podstawowe funkcje rodziny.
16.Życie rodzinne a kariera zawodowa.
17.Życie płciowe człowieka:
- inicjacja seksualna,
- prokreacja,
- antykoncepcja.
18.Molestowanie seksualne, gwałt: skutki takich przeżyć w rozwoju emocjonalnym
młodego człowieka.
19.Prokreacja:
- dojrzałość do decyzji o rodzicielstwie,
- niedojrzałość społeczna i psychiczna partnerów,
- odpowiedzialność rodziców wobec nowego życia.
19
20.Dorosłość a dojrzałość.
21.Antykoncepcja – zbędna czy niezbędna?
22.Poradnictwo młodzieżowe i rodzinne.
23.Problem rodzin niepełnych i dysfunkcyjnych.
EWALUACJA PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO
Ewaluacja to oszacowanie wartości wdrożonego programu. Wyciągnięcie wniosków
o jego skuteczności. Istotą ewaluacji jest wnioskowanie o wartości danego
przedsięwzięcia na podstawie uzyskanej informacji zwrotnej od osób uczestniczących
w jego realizacji.
Do uzyskania informacji zwrotnej służyć mogą:
 ankiety ewaluacyjne
 obserwacja
 wywiad
 rozmowa
 pozyskiwanie danych na podstawie analizy dokumentów.
20