1. Przymusową formą zapisu na sąd polubowny jest forma pisemna

id: 20043
1. Przymusową formą zapisu na sąd polubowny jest forma pisemna (§ 577
ust. 3 p.c.) i dlatego zapis nie może być uzupełniony umową ustną, a tem mniej
w sposób dorozumiany (…).
2. O granicach, w których orzeczenie sędziego polubownego poruszać się
winno,
decyduje
(...)
wyłącznie
stwierdzona
na
piśmie
treść
zapisu
kompromisarskiego.
Orzeczenie Sądu Najwyższego
z 9 maja 1934 r.
C II Rw 2773/33
Sąd Najwyższy w sprawie Urlika St. przeciwko Józefowi S. o unieważnienie wyroku
sądu polubownego uwzględnił rewizję powoda, zmienił wyrok Sądu Apelacyjnego we Lwowie
z 12 czerwca 1933 I. CA. 331/33/3 oraz zatwierdzony nim wyrok Sądu Okręgowego we
Lwowie z 14 lutego 1933 I Cg. J. 121/31 i uznał za bezskuteczne orzeczenie sądu
polubownego z daty Lwów 16 stycznia 1931, według którego sąd polubowny, składający się
z jednego sędziego, Mojżesza L., ustanowionego przez obie strony zapisem na sąd
polubowny z daty 28 listopada 1930, przedłużonym deklaracjami z 25 grudnia 1930 i 8
stycznia 1931 do dnia 18 stycznia 1931, orzekł, że 1) powód winien zapłacić pozwanemu
6.265 zł. 68 gr. i 2) że wszystkie w obiegu jeszcze będące weksle z podpisami pozwanego i
Mojżesza St. lub jednego z nich, a puszczone w obieg przez powoda, ma wykupić z własnego
majątku powód bez regresu do pozwanego lub Mojżesza St.
Uzasadnienie
Wywodom rewizji, opartej na przyczynach zaskarżenia z L. 3 i 4 § 503 p.c. z punktu
widzenia ostatniej nie można odmówić słuszności.
Według niespornej między stronami treści zapisu na sąd polubowny z daty Lwów
28 listopada 1930 obie strony pozostawały w stosunkach tego rodzaju, że pozwany korzystał
z kredytu u powoda osobiście lub też zaciągał u niego zobowiązania w formie poręki za
osoby trzecie.
arbitraz.laszczuk.pl
Pozwany rościł sobie do powoda pretensję w kwocie około 7000 zł. z tytułu kwot
nadpłaconych na poczet swych zobowiązań, podczas gdy powód rościł sobie od pozwanego z
tytułu
na
wstępie
zapisu
kompromisarskiego
przytoczonego
wzajemną
pretensję
w resztującej kwocie 5000 zł.
Wspomniane wzajemne pretensje poddały strony według treści zapisu na sąd
polubowny rozstrzygnięciu ustanowionego w tym zapisie sędziego polubownego.
Ustępem pierwszym wyroku sądu polubownego z 16 stycznia 1931 sędzia polubowny
przysądził pozwanemu przeciwko powodowi kwotę 6.266 zł. 68 gr., zaś w ustępie drugim
orzekł, że wszystkie jeszcze w obiegu będące weksle z podpisami pozwanego i Mojżesza St.
lub z podpisem jednego z nich, a puszczone w obieg przez powoda wykupić ma z własnego
majątku powód bez regresu do pozwanego lub Mojżesza St.
W związku z tą treścią orzeczenia sędziego polubownego uzasadniony jest
podniesiony ze stanowiska przyczyny rewizyjnej z L. 4 § 503 p.c. zarzut rewizji, że
wspomniane orzeczenie jest według § 595 L. 5 p.c. bezskuteczne, ponieważ sędzia
polubowny przekroczył granice swego zadania.
Przymusową formą zapisu na sąd polubowny jest forma pisemna (§ 577
ust. 3 p.c.) i dlatego zapis nie może być uzupełniony umową ustną, a tem mniej
w sposób dorozumiany (§§ 863 i 883 zdanie 2 u.c.).
O granicach, w których orzeczenie sędziego polubownego poruszać się
winno,
decyduje
zatem
wyłącznie
stwierdzona
na
piśmie
treść
zapisu
kompromisarskiego.
Według treści zapisu na sąd polubowny sędzia w nim ustanowiony orzekać miał o
wzajemnych pretensjach stron, powstałych w związku z korzystaniem pozwanego z kredytu u
powoda w sposób dwojaki, a to przez zaciąganie osobistych zobowiązań lub też w formie
poręki za osoby trzecie.
Natomiast zapis nic nie wspomina o poręce osób trzecich za pozwanego wobec
powoda do Mojżesza St. wcale się nie zajmuje.
Przekroczył zatem sędzia polubowny w sposób oczywisty granice swego zadania,
zakreślone mu w zapisie kompromisarskim, jeżeli orzeczeniem swem objął – jak to
arbitraz.laszczuk.pl
zaskarżony wyrok ustala – stosunek poręki Mojżesza St. za pozwanego wobec powoda, a
nawet orzekł o obowiązku powoda wykupu weksli z podpisami Mojżesza St. bez względu na
to, czy pochodziły z tego stosunku poręki.
Orzeczenie zatem sądu polubownego jest z przyczyny wymienionej w § 595 L. 5 p.c.
bezskuteczne, a bezskuteczność ta obejmuje całość wyroku sądu polubownego jako takiego,
ponieważ nie da się ocenić, w jaki sposób wypadłby ten wyrok, gdyby sędzia polubowny
trzymał się w swem orzeczeniu granic zapisu na sąd polubowny.
W tym stanie rzeczy stało się zbędnem rozpatrywanie wywodów rewizji, starających
się wykazać istnienie dalszych przyczyn bezskuteczności wyroku sądu polubownego,
wymienionych w przepisie § 595 L. 1 i 2 p.c. jak i rozważanie przyczyny rewizyjnej z L. 3 §
503 p.c.
Sąd Najwyższy uwzględnił wobec tego uzasadnioną rewizję zmienił zaskarżony wyrok,
jak i zatwierdzony nim wyrok Sądu pierwszej instancji i orzekł zgodnie z żądaniem skargi
powodowej.
Źródło: OSP 1934 poz. 317
arbitraz.laszczuk.pl