etap rejonowy

Kod ucznia
Data urodzenia ucznia
Dzień
miesiąc
rok
Wojewódzki Konkurs Chemiczny
dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
ETAP REJONOWY
Rok szkolny 2016/2017
Instrukcja dla ucznia
1. Sprawdź, czy test zawiera 12 stron. Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś Komisji.
2. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania.
3. Pisz czytelnie i używaj tylko długopisu lub pióra z czarnym lub niebieskim tuszem/atramentem.
Nie używaj korektora.
4. Test, do którego przystępujesz, zawiera 28 zadań. Wśród nich są zadania zamknięte i zadania
otwarte wymagające krótkiej oraz dłuższej odpowiedzi.
5. Do każdego zadania zamkniętego zaproponowano cztery odpowiedzi, oznaczone literami: A,
B, C, D. Wybierz tylko jedną odpowiedź i zamaluj długopisem odpowiednią kratkę (do
kodowania odpowiedzi nie można używać ołówka) z odpowiadającą jej literą na karcie
odpowiedzi, np. gdy wybrałeś odpowiedź „A”:
Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeśli się pomylisz, błędne
zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz inną odpowiedź:
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Za każdą poprawnie udzieloną odpowiedź otrzymasz jeden punkt, a za odpowiedzi błędne lub
brak odpowiedzi – zero punktów.
W zadaniach otwartych, zapisz pełne rozwiązania starannie i czytelnie w miejscach
wyznaczonych przy poszczególnych zadaniach. Pamiętaj, że pominięcie argumentacji lub
istotnych obliczeń w rozwiązaniu zadania otwartego może spowodować, że za to rozwiązanie
nie będziesz mógł dostać pełnej liczby punktów. Pomyłki przekreślaj (nie stosuj korektora).
Redagując odpowiedzi do zadań, możesz wykorzystać miejsca opatrzone napisem Brudnopis.
Zapisy w brudnopisie nie będą sprawdzane i oceniane.
Możesz korzystać z układu okresowego pierwiastków, tabeli rozpuszczalności soli i
wodorotlenków w wodzie, kalkulatora prostego.
Podczas trwania konkursu nie możesz korzystać ani z pomocy naukowych ani podpowiedzi
kolegów – narażasz ich i siebie na dyskwalifikację. Nie wolno Ci również zwracać się z
jakimikolwiek wątpliwościami do członków Komisji.
Do etapu wojewódzkiego zakwalifikują się uczniowie, którzy zdobędą co najmniej
80% punktów, czyli 40 punktów.
Na udzielenie odpowiedzi masz 120 minut.
Do końca przysługującego Ci czasu nie możesz opuścić sali, aby nie przeszkadzać innym
uczniom.
Życzymy Ci powodzenia!
Wypełnia Komisja (po rozkodowaniu prac)
…………………………………………………
Imię i nazwisko ucznia
Uczeń uzyskał: ……….. /50 pkt.
ETAP REJONOWY
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
Część I
1.
Wodór występuje w przyrodzie w postaci trzech izotopów: prot , deuter
tryt
Wodór tworzy dwuatomowe cząsteczki, które mogą być wszystkimi kombinacjami
atomów. Jaką maksymalną liczbę neutronów może zawierać taka cząsteczka?
A.
B.
2.
W wyniku reakcji but-1-enu z chlorem powstaje 1,4-dichloroetan.
But-2-yn powoduje odbarwienie zakwaszonego roztworu KMnO4.
Propyn i pent-1-yn są homologami.
Teflon otrzymuje się w wyniku polimeryzacji tetrafluoroetenu.
2:2:7
39 : 52 : 16
C.
D.
39 : 52 : 56
78 : 104 : 16
Który z podanych niżej pierwiastków może wykazywać najwyższą wartościowość
względem tlenu?
A.
B.
7.
Reakcja sodu z wodą.
Otrzymywanie tlenu z tlenku rtęci.
Spalanie propanu.
Reakcja magnezu z kwasem chlorowodorowym.
Poszczególne pierwiastki w związku o wzorze K2Cr2O7 są połączone w stosunku
masowym:
A.
B.
6.
Istnieją pierwiastki, których wszystkie elektrony należą do powłoki walencyjnej.
Nie wszystkie pierwiastki 18 grupy mają po osiem elektronów walencyjnych.
Istnieje pierwiastek, którego atom nie posiada w jądrze neutronu.
Istnieją dwa różne pierwiastki, których atomy mają identyczną konfigurację
elektronową.
Z podanych niżej twierdzeń wybierz zdanie fałszywe.
A.
B.
C.
D.
5.
trzy
dwa
Który z procesów wypisanych niżej należy do reakcji endoenergetycznych?
A.
B.
C.
D.
4.
C.
D.
Wskaż zdanie fałszywe.
A.
B.
C.
D.
3.
cztery
sześć
gal
arsen
C.
D.
german
tellur
Wybierz zestaw soli, z których każda pochodzi od słabego kwasu.
A.
B.
CaBr2, Na2SO3, K2SO4
Ca(NO2)2, Na2CO3, K2SiO3
C.
D.
CaCl2, Al(NO3)3, K2SO4
Ca(NO3)2, Na2SO3, K2CO3
Strona 2 z 12
.
ETAP REJONOWY
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
8.
Z poniższego zestawu wybierz informacje, dotyczące zarówno kwasu siarkowego(VI)
jak i kwasu solnego.
I.
Ciecz, bez barwy
II.
Właściwości higroskopijne
III.
Ulega dysocjacji elektrolitycznej
IV.
Właściwości żrące
V.
Występuje w żołądku ssaków
Poprawny wybór to:
A.
B.
9.
C.
D.
III, IV, V
I, III, IV
Zmieszano pary substancji w podanym niżej stosunku molowym. W którym przypadku
zawartość naczynia po reakcji ma pH>7?
A.
B.
C.
D.
10.
I, III, V
I, IV, V
AgNO3 i HBr w stosunku molowym 1 : 1
Ba(OH)2 i H2SO4 w stosunku molowym 1 : 1
Ca(OH)2 i HCl w stosunku molowym 1 : 1
AgNO3 i K2S w stosunku molowym 2 : 1
Która para związków składa się z tej samej liczby atomów w cząsteczce?
A.
B.
chloroetan i siarczan(VI) sodu
buten i siarczan(IV) glinu
C.
D.
chloropropen i azotan(V) wapnia
dibromopropan i azotan(V) żelaza(II)
BRUDNOPIS DO CZĘŚCI I
Strona 3 z 12
ETAP REJONOWY
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
CZĘŚĆ II
Informacja do zadań 11, 12
Wodór otrzymuje się w laboratorium między innymi w wyniku reakcji cynku z kwasem solnym.
Zachodzi wówczas proces, który opisuje równanie reakcji:
Zn + 2HCl
ZnCl2 + H2
Masy molowe pierwiastków wynoszą: MZn=65g/mol, MCl=35,5g/mol, MH= 1g/mol.
przyznano
ZADANIE 11 (1 pkt.)
Na podstawie powyższego równania reakcji ustal:
a) Stosunek molowy substratów ………………………………………………………….
b) Stosunek masowy substratów ………………………………………………………….
ZADANIE 12
(2 pkt.)
przyznane punkty
razem
Do roztworu zawierającego 10 g kwasu solnego dodano 8 g cynku.
Ustal, wykonując obliczenia, którego z substratów użyto w nadmiarze, oraz ile wynosi ten
nadmiar.
Obliczenia:
Odpowiedź: …………………………………………………………………………………..
ZADANIE 13
(3 pkt.)
przyznane punkty
razem
Uzupełnij tabelę wpisując wzory i nazwy systematyczne opisanych substancji.
Opis substancji
1
2
3
Substancja stała. Występuje w przyrodzie m.in. jako
składnik pancerzy skorupiaków. Wiąże się z tą
substancją powstawanie stalaktytów i stalagmitów.
Pochodna węglowodoru. Zawiera w cząsteczce atom
pierwiastka, który w warunkach normalnych jest
gazem o barwie żółto-zielonej. W wyniku
polimeryzacji tego związku otrzymuje się m.in.
wykładziny PCV.
Ciało stałe z grupy soli. W wyniku gwałtownej reakcji
z wodą powstaje gaz stosowany w palnikach do cięcia
metali. Drugim produktem jest związek chemiczny,
którego roztwór ma pH > 7.
Strona 4 z 12
Wzór
chemiczny
Nazwa
systematyczna
ETAP REJONOWY
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
Informacja do zadań 14, 15
W laboratorium tlen otrzymuje się zazwyczaj w wyniku reakcji rozkładu np:
metoda I
2HgO
metoda II
2KMnO4
ZADANIE 14
2Hg + O2
MnO2 + K2MnO4 + O2
(2 pkt.)
przyznane punkty
razem
Którą metodą otrzymamy więcej tlenu zakładając, że użyjemy takiej samej masy substratu?
Odpowiedź poprzyj obliczeniami.
Obliczenia:
Więcej tlenu otrzymamy stosując metodę ………………
ZADANIE 15
(1 pkt.)
przyznano
Poniższe rysunki przedstawiają dwie metody zbierania gazów.
gaz
Metoda A
Metoda B
gaz
Której z metod użyjesz do zebrania tlenu? Odpowiedź uzasadnij.
Wybieram metodę …………..
Uzasadnienie:
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
ZADANIE 16
(2 pkt.)
przyznane punkty
razem
Oblicz masę molową pewnego węglowodoru wiedząc, że masa jego 3,01 · 1020 cząsteczek
wynosi 15 mg.
Obliczenia:
Odpowiedź: ……………………………………………………………………….
Strona 5 z 12
ETAP REJONOWY
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
ZADANIE 17
(3 pkt.)
przyznane punkty
razem
Reakcje spalania węglowodorów to procesy egzoenergetyczne. Obliczono, że w wyniku
spalenia 1 mola etynu powstaje 1300 kJ energii, zaś w wyniku spalenia 1 mola metanu
800 kJ. Oblicz, ile gramów metanu należy spalić, aby otrzymać tyle samo energii co w
wyniku spalenia 5 dm3 etynu. Objętość była ustalona w warunkach normalnych.
Obliczenia:
Odpowiedź: ………………………………………………………………………………….
ZADANIE 18 (1 pkt.)
przyznano
Oceń poprawność napisanych niżej twierdzeń. Wpisz literę P, jeśli uważasz zdanie za
prawdziwe lub F, gdy sądzisz, że jest niezgodne z prawdą.
l.p
1.
2.
3.
Twierdzenia
Ocena
P/F
Im wyższa temperatura, tym mniej CO2 rozpuści się w wodzie, a roztwór będzie
miał niższe pH.
W wyniku zmieszania jednakowych mas 5%-owego roztworu NaOH z 5%-owym
roztworem HBr nie powstaje roztwór o pH równym 7.
W miarę dolewania kolejnych porcji roztworu kwasu siarkowego(VI) do roztworu
KOH pH powstałej mieszaniny maleje.
ZADANIE 19
(2 pkt.)
1
przyznane punkty
razem
Gal występuje w przyrodzie w postaci dwóch izotopów. Zawartość procentowa lżejszego wynosi 60,2%. Oblicz liczbę masową drugiego izotopu, jeśli masa atomowa galu
wynosi 69,72 u.
Obliczenia:
Odpowiedź: ……………………………………………………………………………………
Strona 6 z 12
ETAP REJONOWY
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
Informacja do zadań 20, 21
W trzech zbiornikach znajdują się różne węglowodory. W poniższej tabeli zamieszczono
wyniki prób prowadzonych w celu identyfikacji tych związków.
węglowodór
Reakcja z:
zakwaszonym roztworem
KMnO4
odbarwienie
brak odbarwienia
odbarwienie
I
II
III
wodorem
addycja 22,4 dm3 wodoru na 0,5 mola węglowodoru
brak reakcji addycji
addycja 22,4 dm3 wodoru na 1 mol węglowodoru
przyznano
ZADANIE 20 (1 pkt.)
Na podstawie uzyskanych wyników ustal do jakich szeregów homologicznych należą
węglowodory. Wpisz odpowiednio słowa: alkin, alken, alkan.
I.
………………….
ZADANIE 21
(2 pkt.)
II.
……………………
przyznane punkty
III.
………………....
razem
Wykonaj poniższe polecenia pisząc odpowiednie równania reakcji.
a) Spalania do tlenku węgla(II) węglowodoru I, mającego pięć atomów węgla w
cząsteczce.
…………………………………………………………………………………………..
b) Polimeryzacji węglowodoru III mającego w cząsteczce cztery atomy węgla i wiązanie
wielokrotne pomiędzy drugim i trzecim atomem węgla. Zastosuj wzory
półstrukturalne.
…………………………………………………………………………………………..
ZADANIE 22
(2 pkt.)
przyznane punkty
razem
W jakim stosunku objętościowym należy zmieszać roztwór NaOH o stężeniu 6% i gęstości
1,1 g/cm3 z roztworem NaOH o stężeniu 34% i gęstości 1,5 g/cm3, aby otrzymać roztwór o
stężeniu 12%/. Wykonaj niezbędne obliczenia. Podaj wynik jako stosunek najmniejszych
liczb całkowitych.
Obliczenia:
Odpowiedź: ………………………………………………………………………………
Strona 7 z 12
ETAP REJONOWY
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
ZADANIE 23
(4 pkt.)
przyznane punkty
razem
Poniższy diagram zawiera schematy siedmiu przemian.
C
+
Na
+
A
NaOH
+
B
CuBr2
+
E
F
+
D
S
+
G
H
+
B
+
BaO
+
A
Ba(OH)2
H2SO3
Ustal jakie substancje kryją się pod literami zapisanymi tłustym drukiem i napisz równania
reakcji zachodzących pomiędzy podanymi niżej substancjami.
a) H + G
……………………………………………………………………………………….
b) Ba(OH)2 + D
……………………………………………………………………………………….
c) F + H2SO3
……………………………………………………………………………………….
d) B + G
……………………………………………………………………………………….
Strona 8 z 12
ETAP REJONOWY
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
ZADANIE 24
(3 pkt.)
przyznane punkty
razem
Przeprowadzono doświadczenia przedstawione przy pomocy schematycznych rysunków.
Ca
Li
Ba(OH)2
SiO2
I
II
III
IV
HBr
H2O
H2SO4
H2O
Mg(NO3)2
HCl
MgCO3
H2 S
V
VI
VII
VIII
K3PO4
H2SO4
HCl
CuSO4
Pomyśl, jakie objawy towarzyszą reakcjom w poszczególnych naczyniach. Może reakcja nie
zachodzi. Zaznacz kółkiem wybrane pola lub je zamaluj.
Numer
naczynia
Reakcja nie
zaszła w
naczyniach:
Osad
wytrącił się
w
naczyniach:
Gaz
wydzielił
się w
naczyniach:
ZADANIE 25
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
























(2 pkt.)
przyznane punkty
razem
Mieszaninę etanu i etenu o łącznej objętości 0,2 dm3 przepuszczono przez 25 cm3 wody
bromowej o stężeniu 2%. Nastąpiło odbarwienie wody bromowej. Gęstość roztworu bromu
wynosi 1,06 g/cm3. Oblicz zawartość poszczególnych składników mieszaniny w procentach
objętościowych. W obliczeniach wykorzystaj objętość molową gazów w warunkach
normalnych.
Obliczenia:
Odpowiedź: ………………………………………………………………………………
Strona 9 z 12
ETAP REJONOWY
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
ZADANIE 26
(3 pkt.)
przyznane punkty
razem
Zmieszano roztwory podanych niżej substancji tak, aby substraty znajdowały się w tych
mieszaninach w określonym stosunku molowym. Uzupełnij tabelę wpisując wzory
wszystkich jonów, które są obecne w powstałych mieszaninach. Uwaga! Nie uwzględniaj
znikomej dysocjacji wody, osadów, ani hydrolizy soli.
l.p.
1
Zmieszane substancje
Ba(OH)2 i H2SO4
2
Mg(OH)2 i HBr
1 : 3
3
K3PO4 i CaCl2
2 : 3
ZADANIE 27
(2 pkt.)
Stosunek molowy
2 : 1
Jony obecne w roztworze
…………………………………….
……………………………………
……………………………………
przyznane punkty
razem
Masz do dyspozycji substraty: etan, eten, chlor. Zapisz równania reakcji obrazujących
dwa różne typy reakcji stosując wzory półstrukturalne.
a) Reakcja addycji: ………………………………………………………………………
b) Reakcja substytucji: …………………………………………………………………
ZADANIE 28
(4 pkt.)
przyznane punkty
razem
W tabeli zapisano obserwacje zanotowane podczas wykonywania doświadczeń. Zapisz
równania reakcji cząsteczkowe i jonowe-skrócone tych przemian.
Dośw.
obserwacje
1
Brunatny osad
tlenku
żelaza(III) uległ
roztworzeniu w
kwasie
siarkowym(VI).
2
W wyniku
działania kwasu
solnego na
węglan
magnezu
wydzielił się
bezbarwny gaz.
Równania reakcji
Zapis cząsteczkowy:
……………………………………………………………………..
Zapis jonowy-skrócony:
…………………………………………………………………
Zapis cząsteczkowy:
……………………………………………………………………..
Zapis jonowy-skrócony:
…………………………………………………………………
Strona 10 z 12
ETAP REJONOWY
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
BRUDNOPIS DO CZĘŚĆI II
Strona 11 z 12
ETAP REJONOWY
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
KARTA ODPOWIEDZI (do zadań zamkniętych)
Numer
zadania
Kod ucznia
Liczba
punktów
Odpowiedzi
(wypełnia
komisja)
1
A
B
C
D
2
A
B
C
D
3
A
B
C
D
4
A
B
C
D
5
A
B
C
D
6
A
B
C
D
(wypełnia komisja)
7
A
B
C
D
Suma punktów
za zadania zamknięte
8
A
B
C
D
9
A
B
C
D
10
A
B
C
D
Data urodzenia ucznia
dzień
miesiąc
rok
Suma punktów
za zadania otwarte
Suma punktów
za cały arkusz
Podsumowanie części II
Nr zad.
(pkt.)
Przyznane
punkty
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
1
2
3
2
1
2
3
1
2
1
2
2
4
3
2
3
2
4
Strona 12 z 12