autorski program nauczania - Szkoła Podstawowa Nr.12 w Elblągu

AUTORSKI PROGRAM NAUCZANIA
W KLASACH IV-VI
SZKOŁY PODSTAWOWEJ
DOSTOSOWANY
DO NOWEJ PODSTAWY PROGRAMOWEJ
mgr MARTA JUREWICZ
Szkoła Podstawowa Nr 12 w Elblągu
2012r.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999r. w sprawie
warunków i trybu dopuszczania do użytku szkolnego programów nauczania z zakresu kształcenia
ogólnego oraz warunków i trybu dopuszczania do użytku szkolnego podręczników i zalecania
środków dydaktycznych. (Dz. U. Nr 14, poz. 130 § 8. ust.4.) program został zatwierdzony do
realizacji przez Radę Pedagogiczną Szkoły Podstawowej Nr 12 w Elblągu w dniu 31.08.2001
roku oraz zaopiniowany przez mgr Ireneusza Kujawskiego – nauczyciela mianowanego techniki
i informatyki w Gimnazjum Nr 5 w Elblągu w dniu 15.08.2001roku.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 24 kwietnia 2002r. w
sprawie warunków i trybu dopuszczania do użytku szkolnego programów nauczania, programów
wychowania przedszkolnego i podręczników oraz zalecania środków dydaktycznych program został
wzbogacony o treści wymagane w § 2. ust.4.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie
podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych
typach szkół, która w klasach czwartych szkół podstawowych obowiązuje od roku szkolnego
2012/2013 program został dostosowany i zatwierdzony do realizacji przez Radę Pedagogiczną
Szkoły Podstawowej Nr 12 w Elblągu w dniu 22.05.2012 roku.
SPIS TREŚCI
WSTĘP…………………………………………………………………………….......
2
CELE EDUKACYJNE ………….…………………………………………………….
3
Cele edukacyjne ogólne………………….……………….………………………
3
Cele edukacyjne szczegółowe……….…………………..………………………
3
MATERIAŁ NAUCZANIA…………………………………………………………….
4
PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW EDUKACYJNYCH…………………….......
5
OPIS ZAŁOŻONYCH OSIĄGNIĘĆ UCZNIA………………………………………
8
Wymagania podstawowe…………………………………………………….……
8
Wymagania ponadpodstawowe…………………………………………………
8
Propozycje metod oceny osiągnięć……………………………………………...
9
Przykładowe sprawdziany………………………………………...………………
9
UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU………………………………………….......
12
EWALUACJA - WNIOSKI PO TRZECH LATACH REALIZACJI
PROGRAMU………
Ocena efektywności programu…………………………………...………………
Refleksja autora nad własnym dziełem………………………….……………....
1
12
12
13
WSTĘP
W styczniu 1998r. weszła w życie nowa ustawa z dnia 20 czerwca 1997r. „Prawo o ruchu
drogowym” (z późniejszymi zmianami), która nałożyła na szkołę obowiązek przeprowadzania
sprawdzianów wymaganych kwalifikacji oraz wydawania kart rowerowych. Aby jednak sprawdziany te
zakończyły się powodzeniem, każdy uczeń szkoły podstawowej musi posiąść znaczną wiedzę
teoretyczną z zakresu wiadomości o ruchu drogowym i umiejętności praktyczne związane z jazdą na
rowerze. Trudno jest jednak dziesięcioletniemu dziecku opanować wiedzę zawartą w ustawie „Prawo
o ruchu drogowym” bez podręcznika napisanego w zrozumiały sposób i bez szkolenia prowadzonego
przez specjalistów z tej dziedziny. W szkole podstawowej takim specjalistą jest najczęściej nauczyciel
techniki i wychowania komunikacyjnego, uprawniony jednocześnie przez dyrektora szkoły do
prowadzenia wszelkich działań związanych z poprawą bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym do
przeprowadzania sprawdzianów na kartę rowerową.
Edukację w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego cechuje ogromna złożoność, gdyż
uczeń jako jednostka podlega wpływom wychowawczym zarówno w rodzinie, w szkole, w grupach
rówieśniczych, przez środki masowego przekazu, instytucje wymiaru sprawiedliwości i wiele innych.
Poza tym wychowanie komunikacyjne w klasach IV-VI jest kontynuacją edukacji przedszkolnej i
wczesnoszkolnej. Dlatego nauczyciel wychowania komunikacyjnego przygotowując swój warsztat
pracy powinien brać pod uwagę wszystkie wymienione wyżej aspekty, nie zapominając o
dostosowaniu go do warunków środowiskowych, w których funkcjonują jego uczniowie.
Szczegółowa analiza zagadnień dotyczących bezpieczeństwa ruchu drogowego, niewielki
wybór oferowanych przez wydawnictwa programów i podręczników oraz chęć uzyskania wysokiej
jakości pracy skłoniły mnie do napisania programu autorskiego. Dało mi to możliwość odpowiedniego
doboru treści nauczania do możliwości uczniów, dostosowania programu do wizji szkoły,
maksymalnego wykorzystania zasobów szkoły, a także samorealizacji swojej i uczniów.
CELE EDUKACYJNE
Cele ogólne:
Celem edukacji w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego jest nauczenie dzieci jak unikać
zagrożeń, jak funkcjonować w ruchu drogowym respektując potrzeby i prawa innych jego
uczestników, w jaki sposób zmieniać swoje zachowanie i dostosowywać je do nowych ról pełnionych
na drogach. Uczniowie powinni umieć dostrzegać związki przyczynowo-skutkowe pomiędzy
niewłaściwym zachowaniem na drodze a powstawaniem sytuacji zagrażających życiu i zdrowiu
uczestników ruchu drogowego.
Działania dydaktyczno-wychowawcze powinny skupiać się na:
 wyposażaniu uczniów w wiadomości niezbędne do zrozumienia zasad świadomego uczestnictwa
w ruchu drogowym jako pieszy, rowerzysta i pasażer
 kształtowaniu umiejętności obserwacji i oceny sytuacji na drodze oraz podejmowania właściwych
decyzji zapewniających bezpieczeństwo własne i innych uczestników ruchu drogowego
 kształtowaniu postawy szacunku wobec siebie i innych uczestników ruchu drogowego
 kształtowaniu poczucia odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne i innych uczestników ruchu
drogowego.
Cele szczegółowe:
Podjęte działania powinny służyć temu, by uczeń:
Klasa IV:
 znał i rozumiał podstawowe określenia w ruchu drogowym
2






znał i rozumiał ogólne zasady i przepisy ruchu drogowego dotyczące pieszych i rowerzystów
znał i potrafił stosować się do znaków i sygnałów drogowych dotyczących pieszych i rowerzystów
potrafił bezpiecznie wykonywać manewry na drodze
znał zasady i potrafił ustalać pierwszeństwo przejazdu na skrzyżowaniach dróg
znał obowiązkowe wyposażenie roweru i potrafił z niego prawidłowo korzystać
rozumiał zagrożenia wynikające z niewłaściwego zachowania się pieszego i rowerzysty na
drodze
 potrafił właściwie zachować się w razie wypadku drogowego
Klasa V:
 znał podstawowe podzespoły w rowerze i potrafił dokonywać drobnych napraw
 znał i potrafił dostosować się do podstawowych praw i obowiązków pasażera środków
komunikacji publicznej i innych pojazdów
 potrafił zaplanować trasę przejazdu środkami komunikacji publicznej
 znał i potrafił zastosować podstawowe zasady udzielania pomocy poszkodowanym w wypadkach
drogowych
Klasa VI:
 znał zasady poruszania się zorganizowanych grup pieszych i rowerzystów w mieście i poza
miastem
 potrafił zaplanować wycieczkę pieszą i rowerową dla zorganizowanej grupy uczniów
 znał i potrafił dostosować się do zasad bezpieczeństwa podczas różnych form wypoczynku
MATERIAŁ NAUCZANIA
KLASA IV
1. Droga i jej elementy.
2. Pieszy jako uczestnik ruchu drogowego – znaki i zasady dotyczące pieszych.
3. Podstawowe określenia i zasady w ruchu drogowym:.
 kierujący
 ruch kierowany
 ruch prawostronny
 szczególna ostrożność
 pojazd uprzywilejowany
4. Znaki i sygnały w ruchu drogowym oraz hierarchia ważności w stosowaniu się do nich.
5. Manewry wykonywane przez rowerzystów:
 włączanie się do ruchu
 wymijanie
 omijanie
 wyprzedzanie
 zatrzymanie i postój
 zmiana kierunku jazdy i pasa ruchu
6. Rozstrzyganie zasad pierwszeństwa przejazdu na skrzyżowaniach różnych typów:
 równorzędnym
 z pierwszeństwem
 ruchu okrężnym
 ruchu kierowanym
7. Obowiązkowe wyposażenie i prawidłowe korzystanie z roweru.
3
8. Zasady prawidłowego zachowania się rowerzysty na drodze i zagrożenia wynikające
z zachowań niewłaściwych.
9. Zasady przekazywania informacji o wypadku na drodze i właściwe zachowanie się w stosunku
do poszkodowanych.
KLASA V
Powtórzenie wiadomości z klasy czwartej przed sezonem wiosenno-letnim.
Budowa, obsługa i drobne naprawy roweru.
Prawa i obowiązki pasażera w środkach komunikacji publicznej i innych pojazdach.
Planowanie trasy przejazdu środkami komunikacji publicznej przy użyciu mapy, planu miasta i
rozkładów jazdy.
5. Podstawowe zasady udzielania pomocy poszkodowanym w wypadkach drogowych, rodzaje
środków opatrunkowych.
1.
2.
3.
4.
KLASA VI
1. Zasady poruszania się zorganizowanych grup pieszych i rowerzystów – kolumna pieszych i
rowerzystów.
2. Planowanie wycieczki pieszej i rowerowej dla zorganizowanej grupy uczniów.
3. Bezpieczeństwo podczas różnych form turystyki pieszej i rowerowej (w górach, nad morzem
itp.)
4. Doskonalenie umiejętności udzielania pomocy poszkodowanym w wypadkach drogowych.
PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW EDUKACYJNYCH
(w planie nauczania dla klasy IV)
Nr
Temat lekcji
kol.
Wymagania (Uczeń...)
i ważniejsze treści programowe
1)
Czym jest wych. komunikacyjne?
Zna zasady współpracy ucznia z nauczycielem. Rozumie
Program nauczania w klasie IV. Zasady pojęcie „wychowanie komunikacyjne” i celowość nauczania
współpracy ucznia z nauczycielem. Wymagania treści o ruchu drogowym.
i ocenianie. Wyjaśnienie pojęcia „wychowanie
komunikacyjne”.
2)
Bezpieczna droga do szkoły.
Podstawowe zasady dotyczące uczestników
ruchu drogowego. Zagrożenia istniejące na
drogach. Bezpieczeństwo w drodze do szkoły.
Zna zagrożenia wynikające z niewłaściwego zachowania się
na drodze. Zna obowiązujące zakazy poruszania się po
drodze. Rozumie i potrafi wyjaśnić zagrożenia wynikające z
niewłaściwego zachowania się na drodze. Zna przepisy i
stosuje je na drodze.
3)
Przejście dla pieszych.
Zachowanie na przejściach dla pieszych ze
szczególnym uwzględnieniem okolic szkoły
i miejsc zamieszkania uczniów.
Zna zagrożenia wynikające z niewłaściwego zachowania się
na drodze. Zna obowiązujące zakazy. Rozumie i potrafi
wyjaśnić zagrożenia wynikające z niewłaściwego zachowania
się na przejściu dla pieszych. Zna przepisy i stosuje je na
drodze. Zna niebezpieczne miejsca na swojej trasie do szkoły.
4)
Pieszy w ruchu drogowym.
Zna określenia: pieszy, przejście dla pieszych; znaki i sygnały
Określenia, znaki i sygnały dotyczące pieszych. dotyczące pieszych. Zna, rozumie i potrafi wyjaśnić
Jazda na rolkach i hulajnodze.
określenie- uczestnik ruchu drogowego; przepisy dotyczące
pieszych; stosuje zasady bezpiecznej jazdy na rolkach i
hulajnodze.
5)
Droga i jej elementy.
Definicja i elementy drogi. Rodzaje dróg.
Zna podstawowe elementy drogi w mieście. Wymienia
wszystkie elementy drogi; zna jej definicję i rodzaje
nawierzchni. Omawia elementy dróg występujących w okolicy
swojej szkoły, na osiedlu i w mieście zamieszkania.
4
6)
Makieta drogi – praca wytwórcza.
Poprawnie posługuje się przyrządami – nożyczki, linijka.
Stosuje zasady bhp. Organizuje własne miejsce pracy.
Wykonuje zadanie zgodnie z projektem. Stosuje własne
rozwiązania.
7)
Zasady w ruchu drogowym.
Podstawowe pojęcia i określenia (szczególna
ostrożność, ruch kierowany, ruch prawostronny,
zasada „ograniczonego zaufania”). Kodeks
Ruchu Drogowego. Zasady poruszania się po
drodze po zmroku. Znaczenie odblasków i
koloru ubioru. Film dydaktyczny.
Zna i rozumie pojęcia: pojazd uprzywilejowany w ruchu, ruch
prawostronny. Zna zasady poruszania się po drodze po
zmroku. Zna, rozumie i potrafi wyjaśnić pojęcia: szczególna
ostrożność, ruch kierowany, kierowca i kierujący. Rozumie
znaczenie stosowania odblasków i ubioru o jaskrawym kolorze
na drodze po zmroku.
8)
9)
Powtórzenie wiadomości i sprawdzian z wiadomości o ruchu pieszych
Potrafi nazwać podstawowe grupy znaków i sygnałów; zna
10) Sygnały i znaki w ruchu drogowym.
Grupy znaków, rodzaje świateł i sygnałów hierarchię ważności w stosowaniu się do nich. Potrafi
dźwiękowych. Hierarchia ważności znaków i stosować się do znaków i sygnałów, odczytać znaczenie
sygnałów na drodze.
znaku na podstawie kształtu, koloru i rysunku.
Potrafi nazwać podstawowe grupy znaków; odczytać
11) Znaki pionowe i poziome dla rowerzystów.
znaków
obowiązujących znaczenie najważniejszych znaków pionowych i poziomych.
12) Interpretacja
rowerzystę.
Potrafi stosować się do znaków i sygnałów.
13) Modele znaków drogowych.*
Wykonanie modeli znaków i sygnałów.
Poprawnie posługuje się przyrządami, rozróżnia stosowane
materiały. Stosuje zasady bhp. Wykonuje prosty model znaku
zgodnie z instrukcją. Organizuje własne miejsce pracy.
Stosuje własne rozwiązania.
14)
Znaki dla rowerzystów – powtórzenie i sprawdzian ze znajomości znaków drogowych.
15)
16) Zmiana kierunku jazdy i pasa ruchu.
Zasady wykonywania skrętu w prawo i w lewo
na drodze jedno- i dwukierunkowej, zawracania,
zmiany pasa ruchu.
Potrafi określić, na czym polega zmiana kierunku jazdy i pasa
ruchu. Zna, rozumie i potrafi wyjaśnić zasady wykonywania
skrętu w prawo (w lewo) na drodze jedno- i dwukierunkowej;
zasady zawracania i zmiany pasa ruchu.
17) Manewry na drogach.
Zasady wykonywania i przepisy dotyczące
manewrów (włączanie się do ruchu, wymijanie,
omijanie, wyprzedzanie, zatrzymanie).
Potrafi wymienić, rozróżnić i podać zasady wykonywania
podstawowych
manewrów.
Zna
przepisy
dotyczące
wykonywania manewrów. Potrafi bezpiecznie wykonywać
manewry na drodze.
18) Rodzaje skrzyżowań.
Podział skrzyżowań ze względu na kształt.
Zna rodzaje skrzyżowań – podział ze względu na kształt.
Zna rodzaje skrzyżowań występujących w okolicy swojej
szkoły
i w swoim mieście.
19)
20)
21)
22)
Zasady
pierwszeństwa
przejazdu
przez
skrzyżowania:
…dróg równorzędnych.
…z pierwszeństwem.
…o ruchu okrężnym.
Poznanie zasad pierwszeństwa przejazdu przez
skrzyżowanie dróg i ustalanie kolejności
przejazdu.
23) Skrzyżowanie
pieszych.
drogi
z
torami,
drogą
Rozumie pojęcie skrzyżowania; zna znaki znajdujące się na
skrzyżowaniach; zna podział skrzyżowań ze względu na
pierwszeństwo przejazdu; zna zasady pierwszeństwa
przejazdu
na
skrzyżowaniu
dróg
równorzędnych,
z pierwszeństwem, okrężnym. Potrafi ustalić rodzaj
skrzyżowania wg znaków; potrafi podejmować decyzje
w sprawie pierwszeństwa przejazdu przez skrzyżowanie
zależnie od znaków, świateł, przepisów.
dla Zna zasady pierwszeństwa przejazdu na skrzyżowaniu drogi z
torami, drogą dla pieszych. Potrafi podejmować decyzje
w sprawie pierwszeństwa przejazdu. Rozumie zagrożenia na
przejeździe kolejowym.
24) Skrzyżowania - ćwiczenia powtórzeniowe i sprawdzian wiadomości.
5
25) Przepisy dotyczące rowerzystów.
Zakazy dotyczące rowerzystów. Przepisy
i ostrzeżenia
dotyczące
rowerzystów.
Zagrożenia
wynikające
z
niewłaściwego
zachowania rowerzystów na drodze.
Zna zakazy dotyczące rowerzysty. Zna i rozumie zagrożenia
wynikające z niewłaściwego zachowania się rowerzysty na
drodze. Zna i stosuje na drodze przepisy dotyczące
rowerzysty.
Potrafi wymienić podstawowe zespoły i obowiązkowe
26) Rower.
Budowa
i
obowiązkowe
wyposażenie. wyposażenie
roweru;
włączyć
i
wyłączyć
światła.
Przygotowanie roweru do jazdy i jego obsługa. Potrafi wymienić i obsłużyć wszystkie zespoły roweru oraz
przygotować rower do jazdy. Potrafi sprawdzić ogólną
sprawność roweru.
roweru.* Potrafi uzupełnić powietrze w oponach, wykonać podstawowe
27) Konserwacja
Zasady i sposoby dokonywania napraw i czynności naprawczo – konserwacyjne.
konserwacji roweru.
28) Procedura uzyskania karty rowerowej.
Warunki uzyskania karty rowerowej. Zasady
pisania i oceniania testu sprawdzającego.
Zasady zdawania testu praktycznego.
Zna zasady i warunki uzyskiwania karty rowerowej (zaliczenie
testu teoretycznego, jazdy na rowerze, dokumentacja). Zna
kryteria wymagań na zaliczenie testu teoretycznego
i praktycznego, zna i potrafi spełnić prawne wymogi
i formalności uzyskania karty rowerowej.
Zna zakres materiału niezbędny do zaliczenia testu
29) Powtórzenie wiadomości.
Potrafi
korzystać
z
podręcznika
30) Najważniejsze przepisy i zagadnienia dotyczące teoretycznego.
rowerzystów niezbędne do pozytywnego i zgromadzonych w zeszycie wiadomości.
zaliczenia testu sprawdzającego na kartę
rowerową. Próbne testy. Film dydaktyczny.
31) Test na KARTĘ ROWEROWĄ.
32) Jak się zachować widząc wypadek?
Zabezpieczanie miejsca wypadku. Zasady
przekazywania
informacji
o
wypadku.
Możliwości pomocy poszkodowanym.
Potrafi wymienić numery telefonów do służb ratunkowych,
rozróżnić pojazdy uprzywilejowane, wykonać opatrunek
na niewielkiej ranie. Zna sposoby zabezpieczania miejsca
wypadku. Potrafi sformułować informację o wypadku na
drodze, wyjaśnić różnicę między kolizją a wypadkiem
drogowym, ocenić stan zagrożenia życia.
33) Ćwiczymy udzielanie pierwszej pomocy.*
Zakładanie
opatrunków,
układanie
poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej,
unieruchamianie
kończyn
w
przypadku
złamania, zawiązywanie chusty.
Potrafi wymienić podstawowe środki opatrunkowe, udzielić
pomocy poszkodowanemu: wykonać opatrunek, zastosować
pozycję boczną ustaloną. Rozumie i stosuje zasady
bezpieczeństwa i higieny oraz ochrony własnego zdrowia
podczas udzielania pierwszej pomocy.
34) Dobre rady dla rowerzystów.
Omówienie najczęściej popełnianych błędów i
przewinień przez rowerzystów, możliwości ich
uniknięcia,
zabezpieczenia
poprawiające
bezpieczeństwo rowerzysty.
Zna zagrożenia wynikające z niewłaściwego zachowania się
rowerzysty na drodze. Potrafi ocenić przykładowe zachowania
i sytuacje na drodze. Rozumie potrzebę używania kasków
i ochraniaczy; wpływ sprawności roweru na poprawę
bezpieczeństwa jazdy.
35) Planujemy wycieczkę pieszą i rowerową.
Planowanie trasy, wyposażenia i programu
wycieczki pieszej i rowerowej dla grupy z
wykorzystaniem zdobytych wiadomości o ruchu
drogowym.
Zna pojęcia: kierujący, zorganizowana grupa pieszych
i rowerzystów. Potrafi na podstawie mapy i przewodników
okolic miejsca zamieszkania wybrać trasę wycieczki; wymienić
niezbędne wyposażenie (mapa, apteczka, dokumenty,
narzędzia rowerowe itp.); dobrać odpowiedni ubiór. Zna
i stosuje przepisy dotyczące ruchu zorganizowanej grupy
pieszych i rowerzystów.
Potrafi dokonać oceny swojej pracy na lekcjach, własnych
36) Podsumowanie pracy.
Ocena wiadomości i umiejętności nabytych na osiągnięć i wskazać swoje słabe strony w uczeniu się
lekcjach wychowania komunikacyjnego. Próba wychowania komunikacyjnego.
dokonania samooceny przez uczniów.
37) Bezpieczne wakacje.
Zasady postępowania i regulaminy np. na
kąpielisku, na szlaku górskim, w lesie, na placu
zabaw, na wsi itp.
Rozumie potrzebę dbania o własne zdrowie i bezpieczeństwo.
Zna podstawowe zasady postępowania na kąpieliskach,
w górach, w lesie itp. Potrafi przewidzieć skutki niewłaściwego
zachowania. Rozumie potrzebę poznawania i stosowania się
do regulaminów i przepisów.
6
OPIS ZAŁOŻONYCH OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
Wymagania podstawowe
Uczeń:
 wymienia podstawowe elementy drogi w mieście i poza miastem.
 wyjaśnia określenia: uczestnik ruchu drogowego, pieszy.
 nazywa znaki i sygnały dotyczące pieszych.
 rozumie pojęcia: pojazd uprzywilejowany w ruchu, ruch prawostronny.
 potrafi nazwać podstawowe grupy znaków; wyjaśnić znaczenie najważniejszych znaków
pionowych i poziomych.
 zna hierarchię ważności w stosowaniu się do znaków i przepisów.
 potrafi wykonać makietę drogi, prosty model znaku, makietę skrzyżowania; poprawnie posługuje
się przyborami, rozróżnia stosowane materiały, stosuje zasady bhp.
 potrafi wymienić, rozróżnić i podać zasady wykonywania podstawowych manewrów.
 potrafi określić, na czym polega zmiana kierunku jazdy i pasa ruchu.
 rozumie pojęcie skrzyżowania; zna znaki znajdujące się na skrzyżowaniach; zna podział
skrzyżowań ze względu na pierwszeństwo przejazdu; zna zasady pierwszeństwa przejazdu na
skrzyżowaniu dróg równorzędnych, z pierwszeństwem, z ruchem okrężnym i kierowanym.
 potrafi wymienić podstawowe zespoły i obowiązkowe wyposażenie roweru; włączyć i wyłączyć
światła korzystając z instrukcji obsługi.
 zna zagrożenia wynikające z niewłaściwego zachowania się rowerzysty na drodze. zna zakazy
dotyczące rowerzysty. potrafi ocenić przykładowe zachowania i sytuacje na drodze.
 potrafi wymienić numery telefonów do służb ratunkowych, rozróżnić pojazdy uprzywilejowane,
wykonać opatrunek na niewielkiej ranie. zna sposoby zabezpieczania miejsca wypadku.
 zna zasady i warunki uzyskiwania karty rowerowej.
 zna zakres materiału niezbędny do zaliczenia testu teoretycznego.
 poprawnie odpowiada na 30% pytań testowych.
 potrafi dokonać oceny swojej pracy na lekcjach.
 rozumie potrzebę dbania o własne zdrowie i bezpieczeństwo. zna podstawowe zasady
postępowania na kąpieliskach, w górach, w lesie itp.
 potrafi wymienić podstawowe środki opatrunkowe, wykonać opatrunek na niewielkiej ranie.
Wymagania ponadpodstawowe
Uczeń:
 wymienia wszystkie elementy drogi; zna jej definicję i rodzaje nawierzchni. omawia elementy
dróg występujących w okolicy swojej szkoły, na osiedlu i w mieście zamieszkania.
 zna, rozumie i potrafi wyjaśnić określenie - uczestnik ruchu drogowego; przepisy dotyczące
pieszych; stosuje zasady bezpiecznej jazdy na rolkach i hulajnodze.
 zna, rozumie i potrafi wyjaśnić pojęcia: szczególna ostrożność, ruch kierowany, kierowca i
kierujący.
 potrafi stosować się do znaków i sygnałów, odczytać znaczenie znaku na podstawie kształtu,
koloru i rysunku; rozumie potrzebę akceptacji znaków.
 wykonuje makietę drogi, model znaku, makietę skrzyżowania zgodnie z planem i instrukcją
 zna, rozumie i potrafi wyjaśnić zasady i przepisy dotyczące wykonywania manewrów. potrafi
bezpiecznie wykonywać manewry na drodze.
 zna, rozumie i potrafi wyjaśnić zasady wykonywania skrętu w prawo (w lewo) na drodze jedno- i
dwukierunkowej; zasady zawracania i zmiany pasa ruchu.
 zna rodzaje skrzyżowań występujących w okolicy swojej szkoły i w swoim mieście.
 potrafi ustalić rodzaj skrzyżowania wg znaków; potrafi podejmować decyzje w sprawie
pierwszeństwa przejazdu przez skrzyżowanie.
7
 potrafi sprawdzić ogólną sprawność roweru, ustawić światło pozycyjne, wykonać podstawowe
czynności naprawczo – konserwacyjne.
 rozumie i potrafi wyjaśnić zagrożenia wynikające z niewłaściwego zachowania się rowerzysty na
drodze oraz przewidzieć jego skutki.
 zna i stosuje na drodze przepisy dotyczące rowerzysty.
 potrafi sformułować informację o wypadku na drodze, wyjaśnić różnicę między kolizją a
wypadkiem drogowym, ocenić stan zagrożenia życia, udzielić pomocy poszkodowanemu (zrobić
opatrunek, zastosować pozycję boczną ustaloną).
 zna kryteria wymagań na zaliczenie testu teoretycznego i praktycznego, zna i potrafi spełnić
prawne wymogi i formalności uzyskania karty rowerowej (ukończone 10 lat, wypełniony arkusz
zaliczeń, dopilnowanie terminów oddawania dokumentacji).
 potrafi korzystać z podręcznika i zgromadzonych w zeszycie wiadomości.
 poprawnie odpowiada na więcej niż 50% pytań testowych.
 potrafi dokonać oceny własnych osiągnięć i wskazać swoje słabe strony w uczeniu się
wychowania komunikacyjnego.
 rozumie potrzebę używania kasków i ochraniaczy; wpływ sprawności roweru na poprawę
bezpieczeństwa jazdy.
 potrafi na podstawie mapy i przewodników okolic miejsca zamieszkania wybrać trasę wycieczki;
wymienić niezbędne wyposażenie (mapa, apteczka, dokumenty, narzędzia rowerowe itp.);
omówić odpowiedni ubiór. zna i stosuje przepisy dotyczące ruchu zorganizowanej grupy
pieszych i rowerzystów.
 potrafi zrobić opatrunek, zastosować pozycję boczną ustaloną. rozumie i stosuje zasady
bezpieczeństwa i higieny oraz ochrony własnego zdrowia podczas udzielania pierwszej pomocy.
Propozycje metod oceny osiągnięć
Pomiaru stopnia opanowania założonych osiągnięć można dokonać poprzez:
 testy wyboru (test na kartę rowerową)
 kartkówki i sprawdziany
 odpowiedzi ustne
 zadania praktyczne (makieta drogi lub skrzyżowania, modele znaków drogowych, jazda po torze
rowerowym, udzielanie pierwszej pomocy itp.)
 prace domowe
 praca na lekcji (karty pracy)
 udział w konkursach
UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU
Przedstawiony program nauczania wychowania komunikacyjnego dla klas IV-VI szkoły podstawowej
kontynuuje i rozszerza edukację przedszkolną i wczesnoszkolną. Zgodnie z tym założeniem
uczniowie rozpoczynający naukę w klasie czwartej są przygotowani w stopniu podstawowym do
uczestnictwa w ruchu drogowym jako piesi i pasażerowie. Mają świadomość zagrożeń istniejących na
drodze, a w szczególności w drodze do szkoły i na osiedlu, na którym mieszkają. W wieku dziesięciu
lat nabierają uprawnień do zdobycia karty rowerowej, dlatego przeważającą część zajęć technicznych
w klasie czwartej należy poświęcić zagadnieniom z wychowania komunikacyjnego. W załączonym do
programu przykładowym rocznym planie pracy dla tej klasy.
Treści klasy piątej potraktowane są powtórzeniowo przed sezonem wiosenno-letnim, który wiąże się
ze wzmożonym ruchem rowerzystów na drogach. Dodatkowo program klasy piątej rozszerzony jest o
zagadnienia dotyczące pojazdów komunikacji publicznej i zachowania się ucznia jako pasażera.
Treści wychowania komunikacyjnego w tej klasie zaplanowane są na 6-7 godzin dydaktycznych.
8
W klasie szóstej – w przypadku braku godzin przeznaczonych na przedmiot wychowanie
komunikacyjne – realizacja treści z zakresu ruchu drogowego może być przeprowadzana przy okazji
wycieczek czy biwaków turystyczno-krajoznawczych, w ramach przygotowań do udziału w Turnieju
Wiedzy o Bezpieczeństwie Ruchu Drogowego, poprzez pokazy ratownictwa medycznego itp.
EWALUACJA
WNIOSKI AUTORA PO TRZECH LATACH REALIZACJI PROGRAMU
Ewaluacja „Autorskiego programu nauczania - wychowanie komunikacyjne w klasach IV – VI
szkoły podstawowej” została dokonana na podstawie:
 analizy semestralnych osiągnięć uczniów,
 ankiet ewaluacyjnych po wybranych lekcjach,
 wywiadów z uczniami i ich rodzicami oraz wychowawcami klas,
 wyników sprawdzianów na kartę rowerową (rejestry kart rowerowych).
Ocena efektywności programu:
Przez trzy kolejne lata program był realizowany zgodnie z zamierzeniami i założonymi celami. W tym
czasie uległ pewnym modyfikacjom, wynikającym m.in. z bieżących obserwacji oraz wprowadzonego
Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu. Został wzbogacony o procedury osiągania
celów edukacyjnych, opis założonych osiągnięć ucznia, wymagania podstawowe i ponadpodstawowe,
propozycje metod oceny osiągnięć oraz przykładowe sprawdziany.
Realizacja materiału nauczania zgodnie z procedurami osiągania celów dała możliwość dokładnej
analizy i oceny programu. Do zalet można zaliczyć na przykład odpowiedni dobór treści nauczania do
możliwości uczniów, dostosowanie programu do wizji szkoły, spójność ze szkolnym programem
wychowawczym, szkolnym systemem oceniania, łatwość dostosowania treści do różnych
podręczników i ćwiczeń oferowanych przez wydawnictwa.
Opinie wyrażane przez uczniów, rodziców i nauczycieli – wychowawców wskazują na pozytywny
odbiór treści i form stosowanych podczas realizacji programu. Zarówno dzieci, jak i ich rodzice
wykazują bardzo duże zainteresowanie możliwością zdobycia karty rowerowej – „pierwszego prawa
jazdy”. Popierają również ideę programu w aspekcie bezpieczeństwa poruszania się dzieci po
drogach zarówno teraz, jak i w późniejszym życiu. Podkreślają potrzebę uświadamiania
niebezpieczeństw istniejących na drogach oraz możliwości ich uniknięcia.
Wdrożenie i ciągła modyfikacja programu wpłynęły w znacznym stopniu na podniesienie jakości pracy
szkoły oraz kształtowanie u uczniów poczucia odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne i innych
uczestników ruchu drogowego. Jakkolwiek by jednak nie analizować i oceniać programu, to tylko
większa świadomość uczniów i absolwentów, jako uczestników ruchu drogowego oraz brak
wypadków drogowych z ich udziałem będą najlepszą oceną i satysfakcją z realizacji powyższego
programu.
Refleksja nauczyciela - autora nad własnym dziełem:
Każda rzetelnie wykonana praca powinna przynosić zadowolenie. Powinna, ale nie musi. Aby to
ocenić postanowiłam zastanowić się i odpowiedzieć sobie na kilka ważnych pytań. Dokonać refleksji:
▫ Czy jestem zdolna do obiektywnej oceny własnej pracy, której podstawą są opinie uczniów,
nauczycieli, rodziców i innych osób?
▫ Czy potrafię przyjmować słowa krytyki, które mogą stać się potencjalnym drogowskazem do
zmian na lepsze?
▫ Czy potrafię przyjmować słowa pochwały tak, aby one inspirowały mnie do dalszej pracy, a nie
do wiecznego pozostawania w stanie euforii?
9
▫ Czy w mojej codziennej pracy zawodowej jest miejsce na uczenie się, przez co następuje
wzbogacanie mojego pedagogicznego doświadczenia i to zarówno w wymiarze teoretycznym jak
i praktycznym oraz indywidualnym i zbiorowym?
▫ Czy potrafię być elastyczna i tak modyfikować swoje działania pedagogiczne, aby efektywnie
realizować program w zmieniających się warunkach?
▫ Czy praca innowacyjna jest jedną z form mojej samorealizacji i samorozwoju?
▫ Czy mimo, że nie wszystkie moje próby innowacyjnej pracy w szkole przyniosły spodziewane
rezultaty, będę dalej walczyć o podmiotowość moich uczniów i swoją?
▫ Czy wiem, jakie błędy popełniłem i jak im zaradzić w przyszłości?
▫ Czy wiem, jakie czynniki złożyły się na mój sukces i czy naprawdę jest on tylko mój, czy mam
nowe pomysły, które pozwolą mi i moim uczniom na kreowanie siebie?
▫ Czy wiem, czego oczekiwali inni i czy sprostałam tym wymaganiom?
Z zadowoleniem stwierdziłam, że na większość pytań odpowiedziałam twierdząco, co dało mi
poczucie zadowolenia z wykonanej pracy i potwierdziło słuszność decyzji o kontynuowaniu działań w
tym kierunku.
Autor - Marta Jurewicz
10