Przygoda z zabaw¹

1
„Nie zadawaj dzieciom gwałtu nauczaniem –
Tylko niech się tym bawią:
Wtedy łatwiej potrafisz dostrzec
Do czego każdy zdolny jest z natury.”
/myśl Platona/
Zabawy i gry służą pomocą podczas pracy z grupą oraz odpowiadają
potrzebom i psychice dziecka. Mają znaczący wpływ na budowanie poczucia
własnej wartości, uczą prawidłowej komunikacji, uruchamiają zarówno emocje
jak i procesy myślowe. Gry i zabawy jednocześnie kształcą i rozwijają dziecięcą
psychikę, ćwiczą spostrzegawczość, wyrabiają orientację oraz uczą umiejętności
współdziałania z innymi, przygotowując dziecko do życia społecznego.
Zabawa ma wiele cech wspólnych z pracą i nauką, gdyż są to czynności
celowe, które wpływają kształcąco na rozwój. Przepisy i zasady gier i zabaw
kształtują w dzieciach świadomą dyscyplinę, wyrabiają w nich solidarność i
koleżeństwo oraz poczucie odpowiedzialności. Bawiąc się dziecko zdobywa
wiadomości i umiejętności, podobnie jak w procesie nauki.
Zabawa jest też często naśladowaniem pracy dorosłych, wyzwala też
aktywność i inicjatywę dziecka. Zabawa jest dla dziecka źródłem radości, gdyż
w niej znajdują swobodne, naturalne ujście jego uczucia, pragnienia i reakcje.
Duże znaczenie ma też ruch, będący potrzebą organizmu dziecka,
odgrywający ważną rolę w rozwoju człowieka w każdym wieku, a szczególnie
2
w okresie dzieciństwa. Bardzo ważny jest stosunek dorosłych w tym nauczycieli
do zabawy dziecka. Powinni oni dzieci zachęcać do zabawy oraz razem z
dziećmi się bawić, co dzieci bardzo cieszy.
Nauczyciel powinien
wykorzystywać różne rodzaje zabaw po to, aby zajęcia były atrakcyjne,
zaspokajały potrzeby wszystkich uczestników i rozwijały ich wszechstronnie.
Jako wychowawca świetlicy poszukuje nowych, bardziej atrakcyjnych form i
metod pracy opiekuńczo – wychowawczej. Kilka lat temu znalazłam takie
metody, które pozwalają osiągać lepsze rezultaty w zakresie wychowania
umysłowego, społecznego i w sferze emocjonalnej – metody pedagogiki
zabawy. Od tamtej pory stosuję pedagogikę zabawy podczas zajęć z dziećmi.
Prowadząc zajęcia z dziećmi zauważyłam, że bardo im się podobał
proponowany przeze mnie sposób przekazywania treści dydaktycznych i
wychowawczych.
Opisywane w tej publikacji zabawy prowadziłam w świetlicy Szkoły
Podstawowe z Oddziałami Integracyjnymi nr 9 w Koninie, w roku szkolnym
2004/2005.
Przy prowadzeniu zajęć przyświecały mi następujące cele:
• Integracja uczestników zabawy;
• Stworzenie życzliwego klimatu w grupie;
3
• Stworzenie okazji do relaksu i wspólnej zabawy;
• Kształtowanie umiejętności współdziałania w grupie;
• Odreagowanie stresów szkolnych.
Poniżej przedstawiam wybrane zabawy z chustą animacyjną. Chustę można
wykorzystać do zajęć ruchowych, relaksacyjnych, terapeutycznych zarówno w
sali, jak i plenerze.
„Bieganie z chustą”
Uczestnicy trzymają chustę za uchwyty i biegając po obwodzie koła, na
przemian podnoszą ją i opuszczają. Prowadzący zabawę może wydawać
komendy np. góra, dół itp.
„Karuzela”
Uczestnicy trzymają za uchwyty naprężoną chustę na wysokości pasa.
Śpiewając: Hej ho, hej ho, do pracy by się szło..., rytmicznie przekazują sobie
chustę w prawą stronę. Zaczynają od bardzo powolnego śpiewania, stopniowo
zwiększając tempo. Po pewnym czasie następuje zmiana i chusta wędruje w
lewą stronę.
„Kolorowa gwiazda”
Wszyscy leżą na chuście (nogi mają zwrócone w kierunku jej środka).
Jednocześnie wykonują polecenia:
-
Turlamy się w prawo dwa razy;
4
-
Trzymamy się za ręce i podnosimy je do góry, kładziemy za głowę i
znowu podnosimy do góry;
-
Trzymając się za ręce, podnosimy się i wstajemy, a następnie kładziemy
się;
-
Trzymając się za ręce, podnosimy nogi do góry (zaczepiając stopy o stopy
sąsiadów); siadamy, opuszczając nogi;
„Kolorowe wycieczki”
Wszyscy siedzą na podłodze, trzymając chustę na wysokości pasa. Prowadzący
podaje nazwę koloru, a osoby trzymające ten kolor, zamieniają się miejscami,
przechodząc pod chustą. Dla utrudnienia prowadzący może wymienić więcej niż
jeden kolor.
„Kopnij piłkę”
Uczestnicy stoją, trzymając napiętą chustę, pod którą znajduje się piłka. Jedna
osoba kopie piłkę, a inna, na wyczucie, przyjmuje ją i podaje do następnej. Piłka
powinna toczyć się po ziemi.
„Kopuła”
Wszyscy jednocześnie podnoszą chustę wysoko do góry. Kiedy chusta jest w
najwyższym punkcie, starają się przebiec pod nią i złapać jej brzeg po
przeciwnej stronie.
„Na karuzeli”
Chętna osoba siada na środku chusty, a reszta kręci nią, idąc coraz szybciej w
jedną stronę. Osoba na środku stara się utrzymać równowagę.
5
„Pająk”
Uczestnicy stoją wokół chusty. Jedna osoba dwukrotnie rzuca kostką z
kolorami. Pierwszy rzut wskazuje kolor pola, na którym staje, drygi rzut – pole,
na którym kładzie ręce.
„Przebieganie pod chustą”
Uczestnicy podnoszą i opuszczają chustę, trzymając ją za uchwyty. Prowadzący
mówi, kto ma zmienić miejsce, np.: Przebiegają ci, którzy mają niebieskie oczy.
Przebiegają osoby, które mają siostrę. Gdy chusta jest maksymalnie w górze,
osoby te przebiegają pod nią. Następnie każdy z uczestników może podać
kategorię osób, które mają przebiec pod chustą.
„Rybak i rybka”
Uczestnicy stoją w kręgu trzymając brzeg chusty. Wybieramy dwie osoby, które
przyjmują role rybaka i rybki. Rybak wchodzi na chustę i stara się złapać
pływającą w wodzie (pod chusta) rybkę. Bawiąc się falują chustą, utrudniając w
ten sposób zadanie rybakowi. Gdy ten złapie chustę następuje zmiana par.
„Składanie”
Zadanie grupy polega złożeniu chusty w określony kształt (np.: w kostkę,
trójkąt, rulon, w prostokąt) lub w inny wymyślony sposób, np. tak, by widoczny
był tylko jeden kolor, tylko jeden klin materiału. Sposób wykonania zadania
zależy od pomysłowości grupy.
6
„Wachlowanie”
Kilka osób leży na podłodze pod chustą. Reszta osób faluje nad nimi chustą,
robiąc małe, duże, ogromne fale.
„Zanieś miskę na drugą stronę”
Uczestnicy trzymają naprężoną chustę. Na niej stoi miska z wodą. Zadanie
grupy polega na przeniesieniu chusty na wcześniej wyznaczone miejsce.
Dodatkowym zadaniem może być położenie jej na podłodze.
„Zwijanie chusty”
Zadaniem grupy jest zrobienie z chusty jak najmniejszej paczki (lub jak
najmniejszego rulonu). Uczestnicy działania zajmują miejsca wokół chusty, by
każdy miał trochę swobody. Jej zwijanie powinno odbywać się powoli i
dokładnie.
Wraz ze swoją grupą można wymyślać wiele różnorodnych zabaw z chustą
animacyjną.
Idea pedagogiki zabawy przybyła do Polski z Austrii. Od 1990 r. była
rozpowszechniana i propagowana początkowo przez Klub Animatora Zabawy
KLANZA, a obecnie przez Polskie Stowarzyszenie Pedagogów i Animatorów
KLANZA. Jest metodyką, która proponuje działanie stwarzające uczestnikom
grupy możliwość rozwoju w atmosferze akceptacji i zaufania, bez względu na
wiek i umiejętności.
7
Opracowanie: Donata Zawieja
Wyżej
wymienione
zabawy
wg
opisu
Stowarzyszenia Pedagogów Zabawy KLANZA.
i
opracowania
Polskiego