iTax_Nowy system finansów publicznych dla Polski_Prezentacja_10

iTax
Nowy system finansów publicznych
dla Polski
Dr Kamil ZUBELEWICZ
Przemysław REMIN
SPIS TREŚCI
Struktura środków sektora finansów publicznych
Akcyza
VAT
CIT vs. PIT w 2010 roku
PIT+ZUS
Podatnicy
Obserwacje
Modele
Bilans
2
Struktura środków sektora finansów publicznych
678 407 mln PLN
pozostałe
daniny od
wynagrodzeń
UE
podatek od
nieruchomości
daniny od rent i
emerytur
daniny od osób
fizycznych
prowadzących
działalność
gospodarczą
VAT
akcyza
CIT
3
Akcyza
Akcyza obejmuje szereg dóbr, które wydaje się, że
ludzie zechcą kupić prawie niezależnie od ich ceny.
Dobra te to m.in. paliwa, papierosy, alkohol.
Brak szczegółowych danych uniemożliwia prostą
analizę. Szacunki wskazują na możliwość
obniżenia akcyzy na paliwa, prawdopodobieństwo
podwyżek akcyzy na papierosy i zmiany
konsumpcji alkoholu.
4
VAT
Mechanizm VAT – naliczanie podatku przy
sprzedaży i równoległe odliczanie podatku od
własnych kosztów
Objęcie kolejnego producenta VAT powinno
zwiększać proporcję między wpływami z VAT a
ogólną wartością produkcji.
Tak się jednak nie dzieje, bo kolejni podatnicy VAT
są często kontrahentami innych podatników, a sami
odliczają VAT od prywatnej konsumpcji swojej i
rodzin.
5
Faktyczne stawki VAT
faktyczna stawka netto VAT
v' =
V − v max * ED
PKB − ED − V
skorygowana faktyczna stawka netto VAT
v" =
V − v max * ED
PKB + (I − E ) − ED − V
6
Skorygowana faktyczna stawka netto VAT w latach 1993–2011
12%
Podstawa opodatkowania
10%
2006 2007
2005
8%
1997
1994
1995
1996
1999
2003
2002
2012
2011
2010
2008
2009
1998
6%
2000
1993
2001 2004
4%
2%
0%
0
200 000
400 000
600 000
800 000
1 000 000 1 200 000 1 400 000 1 600 000 1 800 000
Liczba podatników
Skorygowana stawka netto VAT
w okresie wzrostu
w okresie stabilizacji
po wejściu do Unii Europejskiej
7
Podwyższona faktyczna stawka netto VAT w latach 1993–2011
12%
Podstawa opodatkowania
1997
1996
8%
1994
1999
1998
1995
2000
2012
2003 2006 2007
2002
2011
2005
2010
2008
2001 2004
2009
1993
4%
0%
0
200 000
400 000
600 000
800 000
1 000 000 1 200 000 1 400 000 1 600 000 1 800 000
Liczba podatników
Podwyższona stawka netto VAT
w okresie wzrostu
w okresie stabilizacji
po wejściu do Unii Europejskiej
8
CIT vs. PIT w 2010 roku
Niecałe 37% osób prawnych wpłaca podatek
dochodowy do budżetu.
Udział podatku dochodowego w przychodzie osób
prawnych wynosi jedynie 0,50%, podczas gdy
w 1998 roku wynosił 1,44%, zaś w 2005 roku
0,94%.
Dla osób fizycznych prowadzących działalność
gospodarczą udział PIT w przychodzie wynosi
1,84% (dla „liniowego” PIT) lub 3,58% (dla ryczałtowego PIT).
9
PIT+ZUS
Pensja brutto 1 500,00 PLN
(za: bankier.pl, money.pl)
1 250
1 111,86
1 000
750
500
250
146,40
146,40
38,25
97,50
25,05
22,50
36,75
116,49
66,00
0
10
PIT+ZUS
Pensja brutto 1 500,00 PLN
(za: bankier.pl, money.pl)
1 250
1 111,86
1 000
695,34
750
500
250
0
daniny
netto
11
PIT+ZUS
Pensja brutto 1 500,00 PLN
(za: bankier.pl, money.pl)
120%
100%
100%
80%
62,54%
60%
40%
20%
0%
daniny
netto
12
PIT + ZUS
Szacunkowe obciążenie dochodów netto osób
fizycznych składkami i podatkami wyniosło
w 2010 roku:
– 32,50% dla dochodów z działalności
gospodarczej,
– min. 54,93% dla dochodów z wynagrodzeń,
– 16,78% dla dochodów z emerytur i rent.
13
Podatnicy
Przedsiębiorcy w Polsce w 2009 roku to:
– 327 tys. podatników CIT,
– 2 176 tys. podatników PIT, w tym:
– 1 292 tys. opłacających ZUS,
– 72 tys. opłacających KRUS.
Dodatkowo, 1 588 tys. przedsiębiorców
to podatnicy VAT.
W 2010 roku podatnikami PIT było 24,907 miliona
osób, w tym przedsiębiorcy i 9 745 tys.
zatrudnionych na umowę o pracę; dodatkowo
emeryci i renciści, zleceniobiorcy itp.
14
Podatnicy
Celem zmian jest taka przebudowa systemu
podatkowego, by zminimalizować liczbę
podatników:
– VAT, by była ona efektywna fiskalnie, tj.
mniejsza (zwolnienie podmiotowe dla
przychodów poniżej 150 tys. PLN),
– PIT, by podatek był pobierany u źródła, tj.
wyłącznie od przedsiębiorców i osób fizycznych
otrzymujących przychody bez pośrednictwa
płatników, a wypłaty z sektora finansów
publicznych (w szczególności emerytury i renty)
byłyby zwolnione od pobierania jałowego PIT.
15
Obserwacje. Zatrudnienie w latach 1992–2010
8 500
Zatrudnienie w sferze pozabudżetowej (w tys.)
2008
2009
8 000
2010
2007
1999
1998
2000
7 500
2006
2001
1992
7 000
1997
2005
2004
2002
1996
2003
1995
1993
1994
R² = 0,8526
6 500
55,00%
60,00%
65,00%
70,00%
obciążenie wynagrodzeń netto
75,00%
80,00%
16
Obserwacje. Dynamika PKB w latach 1992–2010
1,08
1995
2004 1996
2006
1994
1993
1,03
2000
2003
2007
1998
2008
1999 2005
2010
1992
2002
Dynamika PKB
1997
2009
2001
0,98
0,93
R² = 0,4423
0,88
0,88
0,90
0,92
0,94
0,96
0,98
1,00
1,02
1,04
dynamika zatrudnienia w sferze pozabudżetowej
1,06
1,08
17
Obserwacje. Przychód osób prawnych w latach 1998–2010
7 000
600 000
7 200
2009
Realny przychód osób prawnych (w tys.)
zatrudnienie w sferze pozabudżetowej (w tys.)
7 400
7 600
7 800
8 000
R² = 0,5294
2010
8 200
2010
2009
2008
2008
500 000
8 400
400 000
2007 2007
2006
2006
300 000
2004
2005
2005
2004
2003
200 000
2003
2002
2001
2002
2000
100 000
0,20%
0,40%
0,60%
2001
1999
1998
R² = 0,7448
0,80%
1,00%
1999
2000
1,20%
1998
1,40%
1,60%
udział podatku od osób prawnych w ich przychodzie
18
Model 1. Zatrudnienie w latach 1992–2010
NBL
i
= 6460 ,7194 + 0 ,7949 NBL i − 1 − 4950 ,6508
toL
i
toL i − 1
R2=91,61%
NBL – zatrudnienie w sferze pozabudżetowej (w tys.),
toL – nominalna stawka podatku na pracę,
obliczona dla obciążenia wynagrodzenia netto
równego minimum socjalnemu,
i – rok w okresie 1992–2010.
Parametry statystycznie istotne.
19
Model 2. PKB w latach 1992–2010
rPKB i = −31011,5906 + 1,0082 rPKB i − 1 + 34295 ,0921
NBL i
NBL i − 1
R2=99,74%
rPKB – realny produkt krajowy brutto (w mln PLN),
NBL – zatrudnienie w sferze pozabudżetowej (w tys.),
i – rok w okresie 1992–2010.
Parametry statystycznie istotne.
20
Model 3. Przychody osób prawnych w latach 1999–2010
rTRi = −738598 ,3453 + 1,0309rTRi −1 − 183656 ,9553
toTR i
NBLi
+ 931273 ,6586
toTR i − 1
NBLi − 1
R2=98,88%
rTR – realny przychód osób prawnych (w mln PLN),
toTR – nominalna stawka podatku od przychodu osób
prawnych,
NBL – zatrudnienie w sferze pozabudżetowej (w tys.)
i – rok w okresie 1992–2010.
Parametry statystycznie istotne.
21
Bilans. Założenia
– faktyczna stawka podstawowa VAT netto –
8,26% wartości dodanej brutto (minimalna
stawka faktyczna VAT dla 850 tysięcy
podatników)
– faktyczna stawka akcyzy – 4,49% wartości
dodanej brutto (założenia ustawowe na 2012)
– stawka VAT na akcyzę – 23,00% (bez zmian)
– dynamika zatrudnienia nie większa niż
historyczna
– wpływy z pozapłacowych obciążeń dochodu –
bez zmian
– podatek od nieruchomości – bez zmian
22
Bilans. Założenia
– podatek od dużych przedsiębiorców –
960 złotych miesięcznie
– składka dużych przedsiębiorców – 1,00%
przychodu netto
– VAT, składka i podatek od małych
przedsiębiorców – 960 złotych miesięcznie
– składki i podatki osób fizycznych – zamiast
obecnych 62% wynagrodzeń netto, stopniowe
obniżanie w kolejnych latach do 53%, 47%,
40% i 33% wynagrodzeń netto (te pozostają
bez zmian)
– udział wynagrodzeń netto w PKB – 20,90%
(jak w 2010 roku)
23
Bilans. Założenia
Dzięki obniżkom danin powstanie łącznie w ciągu
4 lat około 1 725 tysięcy miejsc pracy.
600,00
przyrost zatrudnienia w sferze
pozabudżetowej (w tys.)
500,00
400,00
300,00
200,00
100,00
0,00
2012
2013
2014
2015
24
Bilans. Założenia
Wzrost zatrudnienia przyniesie wzrost
przychodów osób prawnych oraz wzrost PKB
o 16,45%, a zatem wzrost wpływów ze składek
i z podatków pośrednich.
PKB (w mln PLN z 2012 roku)
1 900 000
1 800 000
1 700 000
1 600 000
1 500 000
1 400 000
2011
2012
2013
2014
2015
25
Bilans. Środki sektora w latach 2012–2015
Rok
2012
Lp.
2012
2013
2014
2015
Pozycja
ustawa
statycznie
dynamicznie
(w mln PLN)
1. akcyza
62 600
62 777
63 273
65 815
68 522
71 265
132 165
129 884
130 910
136 170
141 772
147 445
3. podatek od nieruchomości
15 920
15 920
15 920
15 920
15 920
15 920
4. podatek od dużych przedsiębiorców
34 483
9 792
9 792
9 792
9 792
9 792
0
60 337
51 399
58 330
66 462
74 935
33 970
19 229
19 229
19 229
19 229
19 229
7. daniny od wynagrodzeń
189 545
176 081
177 471
163 705
145 054
124 459
8. daniny od rent i emerytur
27 461
0
0
0
0
0
9. daniny od innych dochodów
22 502
22 502
22 502
22 502
22 502
22 502
2. VAT
5. składka dużych przedsiębiorców
6. obciążenie małych przedsiębiorców
26
Bilans. Środki sektora w latach 2012–2015
Rok
Lp.
Pozycja
2012
2012
ustawa
2013
statycznie
2014
2015
dynamicznie
(w mln PLN)
10. składki KRUS
1 435
1 435
1 435
1 435
1 435
1 435
11. podatek rolny
1 041
1 041
1 041
1 041
1 041
1 041
12. prywatyzacja
10 000
10 000
10 000
7 500
5 000
0
0
0
0
0
0
0
14. przychody z UE
74 408
74 408
74 408
67 200
56 300
56 300
15. pozostałe środki własne terytorialne
16 656
16 656
16 656
16 656
16 656
16 656
16. pozostałe środki własne centralne
56 222
56 222
56 222
56 222
56 222
56 222
-77 104
-77 104
-77 104
-58 900
-49 800
-49 800
566 556
579 179
573 153
582 617
576 107
567 400
13. zysk NBP
17. daniny od rent i emerytur
Fundusz Pracy bez zasiłków
18.
przedemerytalnych
19. wewnętrzne wydatki europejskie
20.
środki sektora finansów publicznych
na wydatki pozaunijne
-27 461
-7 286
21.
w tym: środki samorządu terytorialnego
198 604
186 112
187 137
192 398
197 999
203 673
Uwaga: środki samorządu terytorialnego obejmują środki z VAT, kwotowego VAT od małych przedsiębiorców, podatku od
nieruchomości, podatku od dużych przedsiębiorców, kwotowego podatku od małych przedsiębiorców, podatku rolnego, część
przychodów z UE oraz pozostałe środki własne.
27
Bilans. Środki sektora w latach 2010–2014
Rozchody sfp., poza daninami obciążającymi
renty i emerytury, należałoby pomniejszyć o
wydatki Funduszu Pracy, który wobec istotnych
bodźców podażowych stałby się zbędny.
Obowiązki Funduszu Pracy wynikające z
konieczności realizacji praw nabytych (np. zasiłki
przedemerytalne) byłyby jednak kontynuowane.
W każdym roku reformy na wydatki pozaunijne
zostają przeznaczone nie mniejsze środki niż
planowane w 2012 roku.
28
iTax
Nowy system finansów publicznych
dla Polski
Jagiellońskie idee dla nowoczesnej Europy!
www.jagiellonski.pl