Badanie wśród policjantów dzielnicowych na temat procedury

Badanie wśród policjantów dzielnicowych
na temat procedury
„Niebieskie Karty”
________________________________________________
Raport z badania przeprowadzonego dla:
Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
Warszawa, 25 listopada 2005
1
WPROWADZENIE .......................................................................................................................................3
OGÓLNA WIEDZA O PROCEDURZE „NIEBIESKIE KARTY”.....................................................................3
DOŚWIADCZENIA ZWIĄZANE Z PROCEDURĄ „NIEBIESKIE KARTY” I JEJ OCENA .............................4
SPOSOBY POSTĘPOWANIA W RÓŻNYCH PRZYPADKACH PRZEMOCY DOMOWEJ .........................6
WSPÓŁPRACA Z INNYMI INSTYTUCJAMI W ZAKRESIE POMOCY OFIAROM PRZEMOCY
DOMOWEJ...................................................................................................................................................7
BARIERY W EFEKTYWNYM DZIAŁANIU NA RZECZ POMOCY OFIAROM PRZEMOCY ......................10
OPINIE DOTYCZĄCE PRZEMOCY W RODZINIE ....................................................................................11
2
Wprowadzenie
Badanie dotyczące procedury przeprowadzania interwencji domowej wobec przemocy w rodzinie
„Niebieskie Karty” obejmowało trzy grupy respondentów: policjantów patrolowych, dzielnicowych
oraz pracowników ośrodków pomocy społecznej.
Wywiady z wszystkimi grupami respondentów przeprowadzane były równolegle
w dniach 19 października – 8 listopada 2005 w wylosowanych do badania gminach
na terenie całej Polski. W badaniu wzięło udział łącznie 302 policjantów dzielnicowych.
Celem projektu było poznanie poziomu wiedzy pracowników badanych instytucji
na temat procedury „Niebieskie Karty” oraz ich opinii i doświadczeń zawodowych związanych z
realizacją tej procedury.
Badanie przeprowadzone było metodą bezpośrednich wywiadów kwestionariuszowych przy użyciu
narzędzia przygotowanego przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
W poniższej tabeli przedstawiona jest szczegółowa struktura badanych osób ze względu na ich
płeć, wiek, wielkość miejscowości, wykształcenie i staż pracy w zawodzie.
Tab. 1.1.: Profil respondenta
Baza: wszyscy badani policjanci dzielnicowi, n=302
Płeć
Wiek
Wielkość miejscowości
Wykształcenie
Staż pracy
Kobieta
Mężczyzna
Do 30 lat
31-40 lat
41-50 lat
Powyżej 50 lat
miasto 200 tys. +
miasto 50 – 200 tys.
miasto do 50 tys.
wieś
średnie
policealne
licencjat
wyższe
krócej niż rok
1-5 lat
6-10 lat
11-20 lat
ponad 20 lat
5%
95%
24%
60%
14%
2%
21%
20%
35%
23%
83%
3%
3%
10%
12%
35%
49%
4%
Ogólna wiedza o procedurze „Niebieskie Karty”
Niemal wszyscy badani policjanci byli zgodni, co do tego, że „Niebieskie Karty” dotyczą sytuacji
przemocy fizycznej (bicie, okaleczanie) oraz psychicznej (znieważanie, wyzywanie) – takiego
zdania było odpowiednio 998% i 98% respondentów. Sytuacje wykorzystywania seksualnego i
zaniedbywania wskazywane były przez znacznie mniejsze odsetki badanych (75% i 45 %). Sytuacje
zaniedbywania częściej zaliczyli do procedury policjanci z wyższym wykształceniem – odsetek
wskazań wyniósł 61%.
Działania policjanta posługującego się „Niebieską Kartą” mają na celu przede wszystkim dostarczenie
ofierze (ofiarom) przemocy w rodzinie informacji prawnej oraz informacji o możliwościach dalszego
szukania pomocy (92%). Około jednej czwartej respondentów wskazało również na odpowiedzi:
§ Ułatwienie dzielnicowemu prowadzenia dalszych działań prewencyjnych wobec rodziny, w której
jest przemoc oraz uruchomienie i usprawnienie współpracy z innymi służbami społecznymi
przeciwdziałającymi przemocy w rodzinie (76%)
§ Rozpoznanie skali zjawiska i zagrożeń w rodzinie (75%)
Rejestracja śladów i przebiegu wydarzeń oraz podjętych czynności, gromadzenie informacji z
interwencji domowych i stały kontakt z zagrożoną rodziną było wymienione przez najmniejszy
3
odsetek respondentów (65%).
Większość, bo aż 76% badanych dzielnicowych, twierdzi, że w skład dokumentacji „Niebieskich
Kart” wchodzą dwa formularze A i B ( grupie osób w wieku do lat 30 odsetek ten wyniósł 84%) .
Jeden na pięciu jest natomiast zdania, że są to trzy formularze A, B i C (13%) lub cztery – A, B, C i
D (8%).
Ponad 80% badanych jest jednocześnie przekonanych, że karta B jest przeznaczona
dla ofiary przemocy (odsetek ten jest wyższy wśród pracowników wieku do 30 lat
i wynosi 92%). Wśród pozostałych 20% połowa jest zdania, że dla dyżurnego jednostki, a połowa
– że dla policjanta przeprowadzającego interwencję.
Badani dzielnicowi do swoich zadań w sprawach dotyczących przemocy zaliczyli przede
wszystkim:
§ nawiązanie współpracy z innymi służbami pomagającymi ofiarom przemocy domowej w
środowisku lokalnym (93%),
§ założenie teczki zagadnieniowej pt. “Przemoc domowa” (92%),
§ gromadzenie dokumentacji z każdej interwencji i działań podjętych po interwencji (91%).
Pozostałe odpowiedzi wskazane były przez mniejsze odsetki badanych. Ponad połowa jednak
(58%) za swój obowiązek uznało systematyczne wizyty - co najmniej raz w roku - sprawdzające stan
bezpieczeństwa domowników i zachowanie sprawców, a niemal jedna trzecia (32%) - kontrolowanie
interwencji podejmowanych przez inne służby pomagające ofiarom przemocy domowej.
Doświadczenia związane z procedurą „Niebieskie Karty” i jej ocena
Spośród wszystkich rodzajów przemocy rodzinnej, badani policjanci dzielnicowi
w ostatnim roku najczęściej mieli do czynienia z przypadkami ofiar przemocy fizycznej (94%) oraz
osób poważnie krzywdzonych emocjonalnie w rodzinie (84%). Niemal co drugi badany (45%) spotkał
się z przypadkami dzieci zaniedbywanych. Natomiast przypadki osób wykorzystywanych seksualnie
w rodzinie zaobserwowało jedynie 13% policjantów dzielnicowych i były to przypadki sporadyczne
(mniej niż 6 w minionym roku). Poniższa tabela zestawia liczbę przypadków poszczególnych
rodzajów przemocy rodzinnej zaobserwowanych przez policjantów w ciągu ostatniego roku.
Tab. 1.2.: Liczba przypadków ofiar przemocy w ciągu ostatniego roku
Baza: osoby, które miały do czynienia z przypadkami danego rodzaju przemocy
Baza:
Do 5
przypadków
6-10
przypadków
11-15
przypadków
16-20
przypadków
21 i więcej
przypadków
Brak
odpowiedzi
Ofiary przemocy
fizycznej w rodzinie
n=283
36%
24%
10%
8%
18%
4%
Osoby poważnie
krzywdzone
emocjonalnie w rodzinie
n=253
62%
16%
6%
5%
8%
3%
Dzieci poważnie
zaniedbywane
n=135
71%
16%
3%
3%
2%
4%
Osoby wykorzystywane
seksualnie w rodzinie
n=38
97%
-
-
-
-
3%
Dwie trzecie badanych stosowało „Niebieską Kartę” we wszystkich przypadkach przemocy domowej
4
w ostatnim roku (wśród policjantów z dużych miast odsetek ten był niższy i wyniósł 55%) , blisko
30% stosowała procedurę czasami, sporadycznie badani przyznawali, że w ogóle jej nie stosowali
(odpowiedź nigdy – 4% wskazań) oraz funkcjonariusz z wykształceniem wyższym niż średnie
(10%).
Główne powody, dla których procedura nie była zawsze stosowana to:
§ przekonanie, że są do tego powołane inne służby (16% policjantów, którzy nie zawsze
stosowali „Niebieską Kartę”)
§ ofiara nie życzyła sobie interwencji policji/ złożenia zeznań (11%)
§ brak wiary w skuteczność jakichkolwiek interwencji (9%)
§ interwencja była przeprowadzona jednorazowo (9%)
Wśród działań podejmowanych w ramach procedury „Niebieskich Kart” respondenci najczęściej
wymieniali:
§ powiadomienie pracownika socjalnego (78% wszystkich respondentów)
§ dodatkowe rozmowy z rodzicami (73%)
§ zgłoszenie sprawy do sądu rodzinnego (56%) – w przypadku osób, które nie brały
udziału w szkoleniu odsetek wskazań był niższy i wyniósł 42%.
§ zgłoszenie sprawy do prokuratury (48%)
Oceniając procedurę „Niebieskie Karty” pod kątem skuteczności pomagania osobom doznającym
przemocy z jej wykorzystaniem, ponad połowa badanych (60%) oceniła ją jako raczej lub bardzo
skuteczną, (chociaż w przypadku pracowników w dużych miastach odsetek ten wyniósł jedynie
45%), natomiast jeden na czterech uważa ją za raczej lub bardzo nieskuteczną. 13% badanych nie
miało zdania na ten temat (w dużych miastach jeden na czterech policjantów udzielił odpowiedzi
„nie wiem”).
Nieco lepiej badani ocenili sensowność pomagania ofiarom przemocy w rodzinie poprzez realizację
procedury „Niebieskie Karty” – ponad 3⁄4 respondentów uznało to za działanie sensowne (co czwarty
nawet za bardzo sensowne) w porównaniu do zaledwie 12% uznających je za działanie mało
sensowne lub bezsensowne. Na opinie nie miały wpływu cechy demograficzne ani uczestniczenie
w szkoleniu.
Swoje własne kompetencje w zakresie pomocy ofiarom przemocy w rodzinie oraz znajomość
„Niebieskiej Karty” badani policjanci dzielnicowi ocenili dość wysoko. 86% z nich uznało swoje
przygotowanie do pomagania ofiarom przemocy w rodzinie za raczej lub bardzo dobre, a swoją
znajomość procedury w taki sposób oceniło 93% respondentów.
Dość wysoko ocenili również swoich współpracowników w zakresie wsparcia przy realizacji zadań
wynikających z procedury „Niebieskich Kart” – aż 85% respondentów przyznało, że zdecydowanie
lub raczej może liczyć na ich zaangażowanie w takich sytuacjach.
Współpraca z pracownikami socjalnymi w zakresie realizacji procedury „Niebieskie Karty” przez
ponad 3⁄4 badanych oceniona została dobrze lub bardzo dobrze (jedna piąta jest bardzo zadowolona
5
z tej współpracy), natomiast umiejętności posługiwania się procedurą przez policjantów w regionie
70% respondentów oceniło na raczej lub bardzo wysokie.
Spośród badanych osób dwie trzecie uczestniczyły w szkoleniach dotyczących procedury
„Niebieskie Karty”. Szkolenia te organizowane były głównie przez komendy policji (30%), szkoły
policyjne (11%) oraz ośrodki pomocy społecznej (6%).
Sposoby postępowania w różnych przypadkach przemocy domowej
Podczas wywiadów z policjantami dzielnicowymi zapytaliśmy ich o sposób postępowania w
czterech typowych przypadkach przemocy rodzinnej: dziecka zaniedbywanego, poniżanego przez
rodziców, bitego oraz wykorzystywanego seksualnie. Deklarowane reakcje na wszystkie opisywane
sytuacje okazały się być dosyć podobne. Większość badanych deklaruje próbę podjęcia działania i
zwrócenie się z prośbą o pomoc do osób pracujących w innych instytucjach (różnych w zależności
od rodzaju przemocy). Najczęściej takie właśnie zachowanie deklarowali badani w reakcji na
przypadek dziecka zaniedbywanego (87% respondentów).
Kolejną wybieraną odpowiedzią w większości sytuacji (oprócz dziecka poniżanego przez rodziców),
było przedstawienie problemu przełożonemu i pozostawienie jemu decyzji – liczba wskazań wahała
się od 14% w przypadku dziecka zaniedbywanego do 23% w przypadku dziecka wykorzystywanego
seksualnie (była wyższa w grupie pracowników z krótkim stażem w wieku do lat 30). Natomiast
spotykając się z przypadkiem dziecka poniżanego przez rodziców 16% badanych policjantów
próbowałoby samodzielnie pomóc dziecku na miarę swoich możliwości, taki sam odsetek
zdecydowałby się szukać pomocy wśród współpracowników.
Inne instytucje, w których uczestnicy badania skłonni byliby szukać pomocy w przypadku
krzywdzonych dzieci to ośrodki pomocy społecznej, sąd rodzinny, pedagog, a w sytuacjach
przemocy fizycznej czy wykorzystywania seksualnego również prokuratura. Sposoby reakcji nie
różniły się w grupie osób przeszkolonych w porównaniu do grupy policjantów, którzy nie brali
udziału w szkoleniu.
Poniższa tabela zestawia szczegółowe wyniki dla wszystkich czterech omawianych przypadków.
Tab. 1.3.: Sposób postępowania w przypadku zgłoszenia przypadku przemocy domowej
Baza: wszyscy badani policjanci dzielnicowi, n=302
Sytuacja I
dziecko
zaniedbywane
Próbuję działać i zwracam się
o pomoc do osób pracujących
w innych instytucjach
Przedstawiam problem
i pozostawiam do decyzji
przełożonemu
Próbuję samodzielnie pomóc
dziecku, na miarę swoich
możliwości
Szukam pomocy wśród osób
pracujących razem ze mną
Sytuacja II
dziecko poniżane
Sytuacja III
dziecko bite
Sytuacja IV
dziecko
wykorzystywane
seksualnie
87%
74%
69%
55%
W tym: OPS 47%,
sąd rodzinny 32%
W tym: sąd rodzinny
46%, pedagog 38%,
szkoła 27%
W tym: sąd rodzinny
54%, prokuratura
37%, szkoła 14%
W tym: są rodzinny
49%, prokuratura
49%, psycholog 24%
14%
14%
18%
23%
13%
16%
15%
11%
12%
16%
15%
16%
6
Problem nie leży w zakresie
moich obowiązków
lub kompetencji, odsyłam
dziecko do innej instytucji
Problem nie leży w zakresie
moich obowiązków
lub kompetencji i nie podejmuję
interwencji
Podejmuję inne działania
1%
1%
1%
1%
Sąd rodzinny, zespół
ds. nieletnich, referat
dzielnicowych
Sąd rodzinny,
pedagog, zespół ds.
nieletnich, ZPKiN
Zespół ds. nieletnich,
sąd rodzinny, ZPKiN
Zespół ds.
nieletnich, sąd
rodzinny, pogotowie
opiekuńcze
-
-
-
1%
23%
26%
34
23%
W tym: sąd rodzinny
31%, rozmowa z
rodziną 23%
W tym: rozmowa z
rodziną 46%, sąd
rodzinny 27%
W tym: sąd rodzinny
26%, procedura NK
18%
Sąd rodzinny
16%, wszczęcie
dochodzenia 13%,
prokuratura 12%
Policjanci dzielnicowi uczestniczący w badaniu uznają policję za instytucję najbardziej właściwą
do interwencji w przypadkach, gdy dziecko jest zmuszane do praktyk seksualnych przez członka
rodziny (97%), karane biciem (92%) bądź – podobnie jak sąd rodzinny – w sytuacjach, gdy rodzice
stale krzyczą na dziecko, poniżają je i odtrącają (79%). W przypadkach, gdy dziecko jest zaniedbane,
brudne, głodne lub źle ubrane powinien reagować przede wszystkim ośrodek pomocy społecznej
(98% respondentów było takiego zdania).
Inne instytucje, które powinny reagować na przemoc fizyczną wobec dzieci zdaniem większości
badanych to:
§ sąd rodzinny (88%)
§ szkoła/ przedszkole (68%)
§ prokuratura (65%)
§ ośrodek pomocy społecznej (56%)
Jeśli dziecko jest wykorzystywane seksualnie oprócz policji, reagować powinna prokuratura (takiego
zdania było 94% respondentów), sąd rodzinny (84%), poradnia zdrowia (55%),
Z kolei w przypadkach zaniedbywania dzieci oprócz ośrodków pomocy społecznej, od których
reakcji oczekują niemal wszyscy badani, działania podjąć mogą również policja (74%), szkoła/
przedszkole (71%) czy sąd rodzinny (71%).
Instytucjami wspierającymi policję i sąd rodzinny w przypadkach dzieci poniżanych
i odtrącanych w rodzinie mogłyby natomiast być szkoła/ przedszkole oraz ośrodki pomocy
społecznej, które jako właściwe do interwencji są wskazywane przez odpowiednio 66% i 52%
badanych dzielnicowych.
Współpraca z innymi instytucjami w zakresie pomocy ofiarom przemocy domowej
Skuteczna pomoc ofiarom przemocy domowej jest działaniem wymagającym współpracy różnych
instytucji i osób. Zdaniem niemal wszystkich badanych policjantów ich głównymi partnerami w
przypadku udzielania wsparcia i pomocy ofiarom przemocy są ośrodki pomocy społecznej (95%).
Inne ważne instytucje wymieniane w tym kontekście to Gminne i Miejsce Komisje Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych (90%), sądy rodzinne i nieletnich (82%) czy Ogólnopolskie Pogotowie dla
Ofiar Przemocy w Rodzinie „NL” (77%). W przypadku Ośrodków Interwencji Kryzysowej im większe
miasto tym częstsza współpraca (w mieście powyżej 200 tysięcy mieszkańców odsetek wynosi 64%
7
a w małych miasteczkach 37%).
Tab. 1.4.: Partnerzy policji w przypadku udzielania wsparcia i pomocy ofiarom przemocy domowej
Baza: wszyscy badani policjanci dzielnicowi, n=302
% wskazań
Ośrodki Pomocy Społecznej,
Gminne i Miejskie Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
Sądy Rodzinne i Nieletnich,
Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „NL”
Centra Pomocy Rodzinie,
Punkty Konsultacyjno-Informacyjne dla ofiar przemocy w rodzinie
Prokuratura,
Ośrodki Interwencji Kryzysowej,
Świetlice socjoterapeutyczne
Placówki Służby Zdrowia,
95%
90%
82%
77%
67%
64%
58%
49%
46%
40%
Oceniając pomoc osobom doznającym przemocy w rodzinie świadczoną przez różne instytucje,
policjanci dzielnicowi dobrze ocenili policję, pracowników socjalnych oraz pedagogów szkolnych
– odpowiednio 62%, 59% i 52% badanych stwierdziło, że instytucje te pomagają ofiarom przemocy
domowej.
Najniżej w tym kontekście ocenieni zostali lekarze – jeden na pięciu badanych policjantów był
zdania, że w ogóle nie pomagają oni ofiarom przemocy. Poniżej zestawione są szczegółowe odsetki
odpowiedzi.
Tab. 1.5.: Ocena pomocy osobom doznającym przemocy świadczonej przez różne instytucje
Baza: wszyscy badani policjanci dzielnicowi, n=302
Starają się, ale
mają ograniczone
możliwości
Wcale nie pomagają
Trudno powiedzieć
54%
36%
30%
30%
1%
3%
5%
2%
9%
11%
48%
27%
13%
12%
37%
33%
35%
30%
11%
19%
16%
25%
Pomagają
Policjanci
Pracownicy socjalni
Pedagodzy szkolni
Członkowie gminnych
komisji rozwiązywania
problemów alkoholowych
Nauczyciele
Lekarze
62%
59%
Okazuje się, że niemal wszyscy badani policjanci dzielnicowi współpracują przynajmniej w pewnym
zakresie z ośrodkami pomocy społecznej (97%), wymiarem sprawiedliwości (97%), szkołą (91%).
Gminne Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wskazane były przez 88% badanych,
służba zdrowia przez niemal połowę, natomiast najmniej, bo nieco ponad 1/3 respondentów (38%)
współpracuje w swej praktyce zawodowej z poradnią odwykową.
Pod względem częstotliwości kontaktów pierwszą instytucją jest szkoła, z którą 85% policjantów w
ogóle z nią współpracujących kontaktuje się raczej lub bardzo często. Dla wymiaru sprawiedliwości
wskaźnik ten wynosi 69%, dla Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – 67%,
a dla ośrodków pomocy społecznej – 66%. Najrzadziej badani kontaktują się ze służbą zdrowia i
poradnią odwykową (odpowiednio 52% i 48% respondentów współpracujących z daną instytucją).
Tab. 1.6.: Częstotliwość kontaktów z poszczególnymi instytucjami
8
Baza: osoby współpracujące z daną instytucją
Baza:
Szkoła
n=274
Wymiar sprawiedliwości
n=292
Gminna Komisja
Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych
n=265
Ośrodek Pomocy Społecznej
n=292
Służba zdrowia
n=145
Poradnia odwykowa
n=115
Bardzo
częste
Raczej
częste
Raczej
rzadkie
Bardzo
rzadkie
31%
54%
15%
1%
częste: 85%
17%
52%
częste: 69%
16%
51%
rzadkie: 16%
22%
5%
rzadkie: 27 %
29%
4%
częste: 67%
rzadkie: 33%
14%
52%
częste: 66%
9%
43%
częste: 52%
10%
38%
częste: 48%
30%
5%
rzadkie: 35%
38%
9%
rzadkie: 47%
41%
9%
rzadkie: 50%
Trudno
powiedzieć
5%
1%
2%
Jakość współpracy ze wszystkimi instytucjami oceniona została bardzo wysoko – niemal wszyscy
ocenili ją jako wysoką lub bardzo wysoką. Wskazania wahały się od 89% w przypadku Gminnych
Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i poradni odwykowych do 98% w przypadku
szkoły.
Bardzo zadowolonych policjantów najwięcej było wśród tych współpracujących ze szkołą (35%).
Tab. 1.7.: Ocena jakości współpracy z poszczególnymi instytucjami
Baza: osoby współpracujące z daną instytucją
Baza:
Szkoła
n=274
Ośrodek Pomocy Społecznej
n=292
Służba zdrowia
n=145
Gminna Komisja
Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych
n=265
Poradnia odwykowa
n=115
Wymiar sprawiedliwości
n=292
Bardzo
dobra
Raczej
dobra
Raczej zła
Bardzo zła
35%
63%
2%
-
dobra: 98%
21%
73%
dobra: 94%
12%
79%
dobra: 91%
20%
69%
zła: 2%
6%
-
-
zła: 6%
6%
1%
-
zła: 7%
7%
dobra: 89%
12%
77%
dobra: 89%
19%
65%
dobra: 84
Trudno
powiedzieć
2%
zła: 9%
10%
1%
zła: 11%
8%
2%
-
2%
zła: 10
-
Największa potrzeba zwiększenia zakresu lub poprawy jakości współpracy występuje w przypadku
współpracy z ośrodkami pomocy społecznej, które są najważniejszymi partnerami policji w sprawach
związanych z przemocą domową. Takich zmian oczekiwałoby 43% badanych.
W przypadku pozostałych instytucji odsetek osób oczekujących zwiększenia lub polepszenia
współpracy waha się od 17% (służba zdrowia) do 29% (Gminne Komisje Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych).
Główne pojawiające się sugestie to: częstszy kontakt z pracownikami instytucji a także lepsza
wymiana informacji.
Tab. 1.8.: Potrzeba zwiększenia zakresu lub poprawy jakości współpracy
9
Baza: wszyscy badani policjanci dzielnicowi, n=302
Tak, istnieje taka potrzeba
Nie, nie istnieje taka
potrzeba
Nie mam zdania
43%
45%
12%
29%
58%
13%
20%
17%
22%
21%
67%
54%
48%
69%
14%
29%
31%
10%
Pracownicy socjalni
Gminna Komisja
Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych
Wymiar sprawiedliwości
Służba zdrowia
Poradnia odwykowa
Szkoła
Bariery w efektywnym działaniu na rzecz pomocy ofiarom przemocy
Główne czynniki identyfikowane większość przez respondentów jako raczej lub zdecydowanie
utrudniające policjantom dzielnicowym pracę na rzecz pomocy ofiarom przemocy w rodzinie to:
§ niski poziom egzekwowania prawa (wymieniany przez 73% badanych),
§ przeciążenie pracą (73%),
§ stosunek społeczeństwa do problemu przemocy domowej (69%),
§ brak odpowiedniego zaplecza materialnego i technicznego (67%)
§ zachowanie ofiar (62%)
§ niedostateczna jakość procedur i standardów pracy (59%).
Na percepcje utrudnień nie wpływają cechy związane z wielkością miejscowości, przejściem
szkolenia lub długością stażu zawodowego.
Poniżej zaprezentowany jest ranking czynników pod względem ich ważności dla badanych
policjantów. Każdy respondent wybierał trzy najważniejsze jego zdaniem czynniki szeregując je
według ważności.
Tab. 1.9.: Ranking najważniejszych czynników utrudniających
przemocy domowej – uszeregowany według odsetka osób,
z trzech najważniejszych
Baza: wszyscy badani policjanci dzielnicowi, n=302
działanie na rzecz pomocy ofiarom
które wymieniły czynnik jako jeden
Czynnik wymieniony na pierwszym
miejscu
Czynnik wymieniony jako jeden
z trzech najważniejszych
48%
42%
26%
14%
38%
22%
35%
7%
30%
6%
14%
2%
13%
3%
7%
2%
5%
48%
1%
26%
Przeciążenie pracą
Niski poziom egzekwowania prawa
Stosunek społeczeństwa do problemu
przemocy
Zachowanie ofiar
Brak odpowiedniego zaplecza
materialnego i technicznego
niski poziom współpracy między
instytucjami
Zła organizacja pracy
Niedostateczna jakość procedur
i standardów pracy
Niskie zarobki
Przeciążenie pracą
10
Opinie dotyczące przemocy w rodzinie
Na zakończenie wywiadu respondenci zostali poproszeni o ustosunkowanie się do różnych
stwierdzeń dotyczących przemocy w rodzinie. Większość z nich stanowiły funkcjonujące w
społeczeństwie negatywne stereotypy na temat sprawców i ofiar przemocy, których społeczna
akceptacja znacznie utrudniać walkę ze zjawiskiem przemocy domowej. Większość respondentów
nie zgodziła się z tymi opiniami.
Niemal wszyscy (ponad 90% badanych) byli zgodni, że nieprawdziwe są stwierdzenia:
§ ‘Wyłącznie kobieta jest odpowiedzialna za relacje w rodzinie’,
§ ‘Istnieją okoliczności, które usprawiedliwiają przemoc w rodzinie’,
§ ‘Nieupoważnieni przez nikogo świadkowie nie powinni się wtrącać w sprawy rodzinne’,
§ ‘Dla dobra dzieci kobieta powinna zostać z mężem, nawet jeśli on ją bije’,
§ ‘Ofiarom przemocy nie warto pomagać – i tak wrócą do sprawcy’,
§ ‘Wierzący i praktykujący mężczyźni nie biją swoich żon’.
§ ‘Rodzice mają prawo bić swoje dzieci’,
§ ‘Bite kobiety są współodpowiedzialne za przemoc w rodzinie’
§
Również bardzo dużo badanych (70-90%) nie zgadza się z tym, że:
§ ‘Bicie jako forma kary fizycznej w stosunku do dziecka może powodować szkody, ale
częściej jest pożyteczne wychowawczo’ (86%),
§ ‘Przemoc w rodzinie jest problemem głównie ludzi pochodzących z „marginesu
społecznego”’ (83%),
§ ‘Mężczyzna przestanie stosować przemoc gdy trafi na właściwą kobietę’ (82%),
§ ‘Kiedy mężczyzna przestanie pić, nie będzie również bił’ (80%),
§ ‘Bite kobiety mogą zawsze opuścić dom’ (80%).
§ ‘Kobieta może swoją dobrocią pokonać złe skłonności partnera’ (73%),
§ ‘Ofiara często prowokuje zachowanie nacechowane przemocą u jego sprawcy’ (79%),
Jedyne stwierdzenie, z którym zgodziła się większość respondentów (76%) to: ‘Przyczyną przemocy
w rodzinie jest alkohol’. Można z tego wywnioskować, że zjawiska alkoholizmu i przemocy rodzinnej,
są w opinii policjantów dzielnicowych ściśle ze sobą powiązane.
Natomiast zdania respondentów były najbardziej podzielone w przypadku następujących
stwierdzeń:
§ ‘Bijący mężczyźni to nieudacznicy bez charakteru’ (zgodziło z nim się 52% badanych,
nie zgodziło 37%, a reszta nie potrafiła zająć stanowiska w tej kwestii,
§ ‘Kobiety z miłości godzą się na przemoc w rodzinie’ – takiego zdania było 47% badanych,
nie zgodziło się z nim 44%.
§ ‘Sprawca przemocy zmieni się, jeśli zrozumie, że źle postępuje’ – zgodziło z nim się
45% badanych, nie zgodziło – 41%.
Badana populacja jest bardzo jednorodna w swoich opiniach dotyczących badanych stwierdzeń.
11