Kazachskie władze żądają ekstradycji Aleksandra Pavlova

Fundacja Otwarty Dialog
Al. J. Ch. Szucha 11a/21
00-580 Warszawa
T: +48 22 307 11 22
Kazachskie władze żądają ekstradycji
Aleksandra Pavlova
Pod pretekstem fałszywych oskarżeń o działania terrorystyczne kazachskie władze próbują
doprowadzić do ekstradycji jeszcze jednego człowieka z otoczenia Mukhtara Ablyazova – jego
byłego pracownika ochrony Aleksandra Pavlova. Wobec wątpliwego charakteru zarzutów,
Fundacja "Otwarty Dialog" apeluje do władz Królestwa Hiszpanii o niedopuszczenie do
ekstradycji Aleksandra Pavlova do Kazachstanu, gdzie grozi mi ściganie karne, mające
charakter polityczny.
Aleksander Pavlov został aresztowany 11.12.2012 w Madrycie na podstawie "czerwonego
zawiadomienia" Interpolu z 23.05.2012, w którym podano, że został on zgłoszony jako osoba
poszukiwana listem gończym w Kazachstanie za przestępstwo związane ze zdefraudowaniem
powierzonego mienia.
Następnego dnia, a więc 12.12.2012, Aleksander Pavlov stanął przed sądem (Centralny Sąd
Śledczy Nr 6), który wydał postanowienie o tymczasowym aresztowaniu do czasu wpłynięcia
oficjalnego wniosku Kazachstanu w sprawie jego ekstradycji. Stosowny wniosek strony
kazachskiej Hiszpania otrzymała w dniu 03.01.2013. Pomimo tego, że w treści "czerwonego
zawiadomienia" Interpolu został tylko wpisany zarzut dokonania przestępstwa polegającego na
zdefraudowaniu powierzonego mienia, to władze Kazachstanu zażądały dokonania ekstradycji
Aleksandra Pavlova również za usiłowanie zorganizowania aktów terrorystycznych w
Kazachstanie.
Przypomnijmy, w dniu 28.03.2012 Prokuratura Generalna RK opublikowała komunikat prasowy, w
którym informowano o akcji, w wyniku której kazachskim służbom specjalnym udało się zapobiec
przygotowywanym na terenie miasta Almaty aktom terrorystycznym. Łamiąc zasadę
domniemania niewinności (art. 19 § 4 Kodeksu postępowania karnego RK), za organizatorów tego
ciężkiego przestępstwa od razu uznano Aleksandra Pavlova oraz opozycyjnych kazachskich
działaczy Mukhtara Ablyazova i Muratbeka Ketebayeva, którzy obecnie są zmuszeni ukrywać się
poza granicami kraju. Baza dowodowa w tej sprawie posiada niezwykle wątpliwy charakter.
Zdaniem Muratbeka Ketebayeva, ogłoszenie za Aleksandrem Pavlovem międzynarodowego
listu gończego, jego aresztowanie i ekstradycja do Kazachstanu mają jeden cel –
zdyskredytowanie kazachskich opozycyjnych działaczy politycznych.
W dniu 17.01.2013 Aleksander Pavlov oficjalnie powiadomił administrację więzienia o swoim
zamiarze wystąpienia z wnioskiem o azyl polityczny w Hiszpanii. O zamiarze tym został również
poinformowany sąd. Zdaniem Pavlova, zarzuty jakie postawiono mu w Kazachstanie są
bezpośrednio związane z zarzutami kierowanymi przeciwko opozycyjnemu działaczowi
Mukhtarowi Ablyazovowi i posiadają charakter polityczny. Wniosek o udzielenie azylu oficjalnie
został sporządzony 24.01.2013, zaś do rozpatrzenia został przyjęty 06.02.2013. Sprawa została
przekazana do Krajowego Sądu Najwyższego (Audiencia Nacional) w celu podjęcia decyzji o
ekstradycji Aleksandra Pavlova.
Wiadomo, że podczas pobytu Aleksandra Pavlova w więzieniu przyjeżdżali do niego pracownicy
kazachskiego konsulatu w Hiszpani – Azamat Abdraimov i Alik Zhumagulov, którzy zadawali mu pytania dotyczące jego sprawy, a także jego rodziny, co można traktować jako ukrytą groźbę.
Od strony prawnej wizyta ta była niezgodna z prawem, gdyż Aleksander Pavlov poprosił o
udzielenie mu azylu, dlatego też powinien był być chroniony przed władzami kazachskimi w
czasie, kiedy trwało jeszcze rozpatrywanie wniosku o udzielenie mu azylu.
W dniu 17.04.2013 w Krajowym Sądzie Najwyższym (Audiencia Nacional) odbyła się rozprawa w
sprawie Aleksandra Pavlova. Sąd odmówił jego ekstradycji, uzasadniając swoją decyzję źle
przetłumaczonymi dokumentami dotyczącymi ekstradycji, co przeszkodziło sędziemu w
dokładnym zapoznaniu się ze sprawą. Aleksander Pavlov został zwolniony z aresztu
tymczasowego. Nie mniej jednak, sąd stworzył kazachskiej stronie możliwość przedstawienia
nowych dokumentów w celu powtórnego wystąpienia z wnioskiem o dokonanie ekstradycji
Aleksandra Pavlova.
W dniu 10.05.2013 Kazachstan przekazał nowe dokumenty dotyczące ekstradycji Aleksandra
Pavlova, proces jego wydania został wznowiony.
W dniu 24.05.2013 hiszpańskie Narodowe Centrum Wywiadu (Centro Nacional de Inteligencia)
przygotowało specjalny raport, w którym wskazywano, że Aleksander Pavlov, wobec którego
zostały wysunięte zarzuty przygotowywania aktów terrorystycznych na terenie Kazachstanu,
stanowi zagrożenie dla narodowego bezpieczeństwa Hiszpanii. Niniejszy raport był jedyną
konsultacyjną opinią, jaką przedstawiły hiszpańskie władze w trakcie rozpatrywania wniosku
Aleksandra Pavlova w sprawie udzielenia mu azylu politycznego. Jak twierdzą obrońcy Pavlova,
posiadający dostęp do raportu, nie zawiera on żadnych konkretnych informacji na temat
terroryzmu, a jedynie powtarza oficjalne zarzuty stawiane przez stronę kazachską. Aleksander
Pavlov nie miał możliwości przedstawienia alternatywnych informacji.
W raporcie wskazuje się również, że jednym z celów ekstradycji Aleksandra Pavlova jest jego
przesłuchanie przez kazachskie służby specjalne w sprawie dotyczącej BTA Banku.
Przypomnijmy, że głównym oskarżonym w tej sprawie jest kazachski działacz opozycyjny Mukhtar
Ablyazov.
W dniu 01.06.2013 w Centralnym Sądzie Śledczym Nr 6 odbyła się kolejna rozprawa w sprawie
Aleksandra Pavlova. Sędzia oświadczył, że nie ma podstaw, aby zakładać, że rząd hiszpański miał
zamiar udzielić mu azylu wobec wydania decyzji o kontynuowaniu procedury jego ekstradycji.
Tego samego dnia Aleksander Pavlov został wysłany do więzienia, gdzie ma przebywać do czasu
podjęcia ostatecznej decyzji w sprawie jego ekstradycji. Podczas pierwszego tygodnia
zatrzymania, nie miał mozliwości skontaktować się telefonicznie ze swoim adwokatem. Wszystko
to świadczy o tym, że władze Hiszpanii mają zamiar dokonać ekstradycji Aleksandra Pavlova do
Kazachstanu.
Zdaniem adwokatów Aleksandra Pavlova, sprawie o udzielenie azylu towarzyszyły liczne błędy
procesowe. Przed wszystkim, obrońcy nie mieli możliwości przedstawić swojego stanowiska na
piśmie, czego wymagają procedury. Przedstawiciele Urzędu Wysokiego Komisarza ONZ do
spraw Uchodźców (UNHCR) uczestniczyli w sprawie, jednak nie mieli możliwości przedstawić
swojej opinii o niej, ani przygotować raportu, co jest obowiązkowe w pilnych sprawach, takich
jak ta. Co się tyczy pobytu Aleksandra Pavlova w więzieniu o zaostrzonym rygorze (izolacja, ograniczony
kontakt z personelem), to zdaniem obrony, nie było do tego podstaw, gdyż w Hiszpanii wobec
Pavlova nie jest prowadzone żadne śledztwo w sprawie o terroryzm. W związku z tym, adwokaci
złożyli zażalenie do sądu poprzez wydział nadzoru wykonania orzeczeń (Juez de vigilancia
penitenciaria).
Fundacja "Otwarty Dialog" zwraca uwagę, że żądanie ekstradycji Aleksandra Pavlova jest
kolejną próbą kazachskich władz pociągnięcia do odpowiedzialności karnej ludzi zbliżonych do
biznesmena i działacza politycznego Mukhtara Ablyazova – głównego oponenta reżimu
Nursultana Nazarbayeva.
W dniu 01.06.2013 do Kazachstanu nielegalnie została deportowana z Włoch żona Mukhtara
Ablyazova – Alma Shalabayeva oraz ich nieletnia córka – Alua Ablyazovaа. Od razu po przybyciu
do Kazachstanu przeciwko Almie Shalabayevej została wszczęta spraw karna i teraz grozi jej
więzienie. Międzynarodowa organizacja UN Watch 12.06.2013 r. podczas kolejnej sesji Rady ONZ
dotyczącej praw człowieka przedstawiła raport na temat "niesprawiedliwej" deportacji rodziny
Mukhtara Ablyazova. Deputowani Parlamentu Europejskiego Nicole Kiil-Nielsen (Francja),
Barbara Lochbihler (Niemcy), Franziska Keller (Niemcy) zadali na piśmie pytania Wysokiemu
Przedstawicielowi Unii Europejskiej do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Catharine
Ashton w sprawie porwania żony i sześcioletniej córki kazachskiego opozycyjnego polityka.
W dniu 12.06.2013 w Polsce został zatrzymany kazachski działacz opozycyjny Muratbek
Ketebayev, który obecnie znajduje się w trakcie procedury uzyskiwania azylu politycznego w tym
kraju. Zatrzymano go na podstawie nakazu aresztowania wydanego przez Interpol, ponieważ
Kazachstan ogłosił za Muratbekiem Ketebayevem międzynarodowy list gończy. Po przesłuchaniu
w polskiej prokuraturze Muratbek Ketebayev został zwolniony z aresztu. Prokurator Piotr
Sitarski poinformował, że prokuratura nie zdecydowała się na zastosowanie wobec ściganego
obywatela Kazachstanu tymczasowego aresztowania, gdyż zarzucane mu przestępstwa mogą
posiadać polityczny charakter.
Wobec wątpliwego charakteru zarzutów skierowanych przeciwko Aleksandrowi Pavlovowi, na
których podstawie Republika Kazachstan ogłosił za nim list gończy (zarzut przygotowywania
aktów terrorystycznych), Fundacja "Otwarty Dialog" apeluje do władz Królestwa Hiszpanii, aby
odmówiły jego wydania do Kazachstanu.
Istnieje realne zagrożenie, że w przypadku ekstradycji Aleksandra Pavlova do Kazachstanu
zostanie on pozbawiony prawa do sprawiedliwego i obiektywnego procesu, a jego zdrowie i
wolność zostaną narażone na ryzyko. Są podstawy, aby przypuszczać, iż wniosek o wydanie
został złożony w celu prześladowania Aleksandra Pavlova z powodu jego związków z
Mukhtarem Ablyazovem. Przypominamy, że zgodnie z Konwencją ONZ dotyczącą statusu
uchodźców, nie dopuszcza się do wydalenia lub zawrócenia uchodźców do granicy kraju, gdzie
ich życiu lub wolności zagrażałoby niebezpieczeństwo z powodu ich rasy, religii, obywatelstwa,
przynależności do określonej grupy społecznej czy też przekonań politycznych (art. 33).
Fundacja "Otwarty Dialog" apeluje do międzynarodowych organizacji obrony praw człowieka o
wysyłanie zapytań do kompetentnych organów Królestwa Hiszpanii w celu uzyskania poparcia w
sprawie udzielenia azylu dla Aleksandra Pavlova i niedopuszczenia do jego ekstradycji do
Kazachstanu, gdzie grozi mu niebezpieczeństwo. Pisma można wysyłać pod wskazane niżej
adresy:
Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Współpracy Królestwa Hiszpanii (Ministerio De
Asuntos Exteriores Y De Cooperacion) – 28012, Madryt, Plaza de la Provincia, 1, tel. + 34 91 379 97 00;
Ministerstwo Sprawiedliwości Królestwa Hiszpanii (Ministerio De Justicia) – 28012, Madryt,
Calle Bolsa, 8, tel. +34 91 837 22 95;
Najwyższy Sąd Krajowy Królestwa Hiszpanii (Audiencia Nacional) – pisma można kierować
w formie elektronicznej
http://www.poderjudicial.es/cgpj/en/Services/Message_box/Suggestion_box
Urząd do spraw uchodźców i osób ubiegających się o status uchodźcy w Hiszpanii (Oficina
De Asilo Y Refugio) – 28002, Madryt, C/ Pradillo, 40, tel. +34 91 537 21 70;
Urząd Wysokiego Komisarza ONZ do spraw uchodźców, przedstawicielstwo w Królestwie
Hiszpanii – 28020, Madryt, Avenida del General Perón, 32, tel. + 34 91 556 35 03, e-mail [email protected];
facebook.com/OpenDialogFoundation | [email protected] | www.odfoundation.eu