8 Kurs pracy w systemie Linux

8
Kurs pracy w systemie Linux - lista zada« numer osiem
‘roda,
12:15 - 14:00.
8.1
Przydatne informacje
Do przeª¡czania si¦ mi¦dzy ekranami mo»na wykorzysta¢ skrót CTRL+ALT+Fi, gdzie i to numer ekranu.
Uruchamianie nowych serwerów X-ów odbywa si¦ poleceniem
X [:k],
gdzie
:k
to warto±¢ zmiennej
DISPLAY
dla tego serwera (ka»dy serwer na danej maszynie musi mie¢ inn¡ warto±¢). Przy standardowych ustawienia,
komputery w pracowni 137 przy starcie uruchamiaj¡ jeden serwer X-ów ze zmienn¡
Aby uruchomiony program nie blokowaª linii polece«, nale»y doda¢ znak
&
DISPLAY
ustawion¡ na
:0.
na ko«cu wywoªania dzi¦ki temu
program uruchomi si¦ w tle.
Pami¦taj, aby po sko«czeniu pracy wylogowa¢ si¦ ze wszystkich ekranów.
8.2
Zadania na pracowni¦
1. Sprawd¹, co znajduje si¦ na wszystkich 12 ekranach. Nast¦pnie przejd¹ do ekranu pierwszego, zaloguj si¦
i wykonaj w nim nast¦puj¡ce polecenia:
a)
(3/0)
Uruchom goªy serwer X Window do testów (pami¦taj o u»yciu
&). Nast¦pnie uruchom emuxterm -display :1.
lator terminala xterm, podaj¡c serwer X Window w argumencie wywoªania, np.
Sprawd¹ w utworzonym terminalu warto±¢ zmiennej ±rodowiskowej DISPLAY. Nast¦pnie uruchom
kolejny serwer X Window, a w nim przegl¡dark¦. Otwórz w tej przegl¡darce slajdy z wykªadu Wprowadzenie do systemu X Window. Uruchom dodatkowo xterm i spróbuj wywowaªaj z niego polecenie
gnome-session.
b)
(3/0)
Uruchom na serwerze do testów kilka prostych klientów: xclock, xmag, xload, xcalc. Wypróbuj
podstawowe opcje: -geometry, -fg, -bg, -bd oraz opcje specyczne klientów. Wybierz ciekawe kombinacje parametrów dla kilku klientów. Nast¦pnie uruchom przegl¡dark¦ internetow¡ na serwerze do
testów z tak dobran¡ kombinacj¡ argumentów, aby nie zasªaniaªa ona istniej¡cego okna terminala.
c)
2.
(2/0)
(2/0)
U»ywaj¡c programu
xkill
zamknij wszystkie programy uruchomione na serwerze do testów.
Wypróbuj mo»liwo±ci programu xterm:
Trzymaj¡c naci±ni¦ty klawisz Ctrl, naciskaj po kolei klawisze myszy i próbuj wybra¢ opcje menu i sprawdza¢ ich znaczenie.
Wy±wietl zawarto±¢ jakiego± pliku aby zapeªni¢ okno tekstem. Wypróbuj operacje zaznaczania mysz¡:
naciskaj¡c lewy klawisz myszy zaznacz fragment tekstu w oknie xterma. Nast¦pnie sprawd¹ jak naciskanie prawego klawisza myszy rozci¡ga to zaznaczenie, zarówno w przód jak i w tyª. Nast¦pnie spróbuj
podwójnego klikni¦cia lewym klawiszem myszy (zaznacza sªowo); sprawd¹ jak teraz dziaªa rozci¡ganie
zaznaczenia prawym klawiszem.
Uruchom przegl¡dark¦ z geometri¡ opracowan¡ wcze±niej i ±rodkowym klawiszem wklejaj do niej (np. w
pole adresu lub w formularz na dowolnej stronie) kolejno zaznaczone fragmenty tekstu.
Spróbuj potrójnego klikni¦cia; co ono zaznacza, jak dziaªa teraz rozci¡ganie zaznaczenia? Jaki efekt daje
poczwórne klikniecie?
3.
(3/0)
Po uruchomieniu pustej sesji X Window uruchom w niej mened»era okien blackbox. Wypróbuj:
•
zamian¦ okien klientów na ikonki przyciskiem po lewej stronie belki tytuªowej;
•
przesuwanie okien przez przeci¡ganie belki tytuªowej lewym klawiszem myszy;
•
przeª¡czanie si¦ pomi¦dzy obszarami roboczymi (workspace) i przenoszenie klientów na nowe obszary;
•
dziaªanie menu operacji uruchamianego prawym i menu uruchamianego ±rodkowym klawiszem myszy
na tle (czyli poza wszystkimi okienkami); wypróbuj wszystkie dost¦pne operacje, w szczególno±ci
operacje exit i restart;
4.
•
uruchomienie innego mened»era okien (np. openbox albo wmaker);
•
uruchamianie nowych klientów z opcj¡ -geometry i bez niej.
(2/0)
Podª¡cz si¦ do innego komputera przez
si¦ automatycznie zmienna
DISPLAY.
ssh -X komputer.
Sprawd¹, »e w zdalnej sesji utworzyªa
Spróbuj teraz wy±wietla¢ klientów ze zdalnego komputera.
8.3
Zadania, które mo»na w caªo±ci zrobi¢ w domu
UWAGA: Rozwi¡zanie poni»szych zada« polega na napisaniu krótkiego sprawozdania z realizacji tre±ci
polecenia (u»yte komendy, reakcja ±rodowiska itp.) i wysªaniu go na adres
[email protected].
Utworzone skrypty powinny by¢ w osobnych zaª¡cznikach. Zadania nale»y wysªa¢ najpó¹niej 24 XII.
5. (1/0) Za pomoc¡ programu xwd utwórz obraz z zestawem okien na monitorze. Przekonwertuj obraz do
formatu PNG (np. man convert), a nast¦pnie doª¡cz go do sprawozdania.
6. (4/0) Na stronie
http://en.wikibooks.org/wiki/List_of_hello_world_programs mo»na znale¹¢ pro-
ste programy napisane w wielu j¦zykach programowania. Wybierz 5 programów napisanych w znanych
j¦zykach (np. Python, Haskell, PHP, Java, C++, Erlang, Ada) i opisz, co trzeba zrobi¢, aby je uruchomi¢
pod Linuksem. Które z nich potrasz uruchomi¢ bez kompilacji?
7. (4/0) Tabelk¦ w pliku tekstowym mo»na zapisa¢ w nast¦puj¡cy sposób:
Nagªówek1 Nagªówek2 ... NagªówekK
el_11
el_12 ... el_1K
el_21
el_22 ... el_2K
Napisz skrypt
awk,
który dostaje tak¡ tabelk¦ na wej±ciu i wypisuje sformatowan¡ tabelk¦ w HTML-u.
Mo»esz zaªo»y¢, »e w ka»dym wierszu jest taka sama liczba elementów.
8. (4/0) Napisz skrypt sªu»¡cy do sprawdzania w ka»dy wtorek, dla wskazanego zestawu logów systemowych, czy nie przekraczaj¡ one okre±lonej dªugo±ci (MAXCHARS znaków), a je±li tak to skracaj¡cy je do
ostatnich TRUNCLINES linijek. Ze wzgl¦du na mo»liwo±¢ zgaszenia systemu na nieokre±lony czas skrypt
powinien, przed rozpocz¦ciem pracy, zaprogramowa¢ swoje nast¦pne wywoªanie komend¡ at. Nie mo»na
u»ywa¢ crona!
9. (4/0) Napisz skrypt
czy-juz-sa-wyniki, który u»ywaj¡c polece« wget, sleep, diff i by¢ mo»e innych
co ustalon¡ liczb¦ sekund b¦dzie ±ci¡gaª stron¦ podan¡ jako parametr z internetu, porównywaª z pobran¡
wcze±niej kopi¡ i, je±li s¡ ró»nice, powiadamiaª o tym u»ytkownika (np. przez odtworzenie d¹wi¦ku i
uruchomienie jakiego± programu lub wysªanie maila na podany adres).
10. (2/0) Rozszerz skrypt z poprzedniego zadania o nast¦puj¡c¡ funkcj¦: Program mo»e przyj¡¢ dodatkowy
parametr
n
i nie zgªasza¢ ró»nic, je±li zmieniªo si¦ mniej ni»
n
znaków (przydatne, gdy na stronie jest
bie»¡ca data lub licznik odwiedzin). Wskazówka: cmp.
11. (1/0) Sprawd¹ poleceniem
apt-get --help, czy wersja programu apt na Twoim
aptitude? Zobacz, jaki efekt daj¡ polecenia:
komputerze ma moce
Super Krowy. A co z programem
apt-get moo
aptitude moo
aptitude -v moo
aptitude -vv moo
aptitude -vvv moo itd.
12. (bonusowe, za 3 punkty) Napisz skrypt w bashu, który dla danej liczby
Przykªadowe choinki:
./choinka 4
*
***
*****
*
./choinka 8
*
***
*****
***
*****
*******
*********
***
n
rysuje choink¦ o wysoko±ci
n.
8
Kurs pracy w systemie Linux - lista zada« numer osiem
Czwartek,
8.1
16:15 - 18:00.
Przydatne informacje
Do przeª¡czania si¦ mi¦dzy ekranami mo»na wykorzysta¢ skrót CTRL+ALT+Fi, gdzie i to numer ekranu.
Uruchamianie nowych serwerów X-ów odbywa si¦ poleceniem
X [:k],
gdzie
:k
to warto±¢ zmiennej
DISPLAY
dla tego serwera (ka»dy serwer na danej maszynie musi mie¢ inn¡ warto±¢). Przy standardowych ustawienia,
komputery w pracowni 137 przy starcie uruchamiaj¡ jeden serwer X-ów ze zmienn¡
Aby uruchomiony program nie blokowaª linii polece«, nale»y doda¢ znak
&
DISPLAY
ustawion¡ na
:0.
na ko«cu wywoªania dzi¦ki temu
program uruchomi si¦ w tle. Pami¦taj, aby po sko«czeniu pracy wylogowa¢ si¦ ze wszystkich ekranów.
8.2
Zadania na pracowni¦
1. (2/0) Nasz instytut posiada wykupiony dost¦p do pewnych portali naukowych, np.
acm.org. Dzi¦ki temu
u»ywaj¡c komputerów wewn¡trz instytutowej sieci mo»na za darmo ±ci¡ga¢ wybrane ksi¡»ki i prace naukowe, za które normalnie trzeba by byªo zapªaci¢ grube pieni¡dze. Czasem jednak zachodzi potrzeba
±ci¡gni¦cia jakiej± pracy z domu. Aby to zrobi¢, wystarczy si¦ poª¡czy¢ przez ssh z serwerem przesiadkowym (tzn. b¦d¡cym w sieci instytutowej, ale dost¦pnym z zewn¡trz) tryglaw i odpali¢ na nim przegl¡dark¦.
Wi¦kszo±¢ przegl¡darek jednak u»ywa wielu elementów gracznych, przez co zdalne korzystanie z nich jest
nieprzyjemne.
1
Celem tego zadanie b¦dzie poznanie przegl¡darki tekstowej links . Naucz si¦ podstawowych funkcji podawania adresu strony, poruszania si¦ po stronie, pobierania plików, cofania si¦, ogl¡dania pami¦ci
podr¦cznej itp.). Nast¦pnie wykorzystaj t¦ przegl¡dark¦ do pobrania ksi¡»ki Formal languages and their
relation to automata z portalu
acm.org.
2. Sprawd¹, co znajduje si¦ na wszystkich 12 ekranach. Nast¦pnie przejd¹ do ekranu pierwszego, zaloguj si¦
i wykonaj w nim nast¦puj¡ce polecenia:
a)
(3/0)
Uruchom goªy serwer X Window do testów (pami¦taj o u»yciu
&). Nast¦pnie uruchom emuxterm -display :1.
lator terminala xterm, podaj¡c serwer X Window w argumencie wywoªania, np.
Sprawd¹ w utworzonym terminalu warto±¢ zmiennej ±rodowiskowej DISPLAY. Nast¦pnie uruchom
kolejny serwer X Window, a w nim przegl¡dark¦. Otwórz w tej przegl¡darce slajdy z wykªadu Wprowadzenie do systemu X Window. Uruchom dodatkowo xterm i spróbuj wywowaªaj z niego polecenie
gnome-session.
b)
(2/0)
Uruchom na serwerze do testów kilka prostych klientów: xclock, xmag, xload, xcalc. Wypróbuj
podstawowe opcje: -geometry, -fg, -bg, -bd oraz opcje specyczne klientów. Wybierz ciekawe kombinacje parametrów dla kilku klientów. Nast¦pnie uruchom przegl¡dark¦ internetow¡ na serwerze do
testów z tak dobran¡ kombinacj¡ argumentów, aby nie zasªaniaªa ona istniej¡cego okna terminala.
xkill
c)
(2/0)
U»ywaj¡c programu
d)
(2/0)
Podª¡cz si¦ do innego komputera przez
rzyªa si¦ automatycznie zmienna
3.
(3/0)
zamknij wszystkie programy uruchomione na serwerze do testów.
ssh -X komputer. Sprawd¹, »e w zdalnej sesji utwoDISPLAY. Spróbuj teraz wy±wietla¢ klientów ze zdalnego komputera.
Po uruchomieniu pustej sesji X Window uruchom w niej mened»era okien blackbox. Wypróbuj:
•
zamian¦ okien klientów na ikonki przyciskiem po lewej stronie belki tytuªowej;
•
przesuwanie okien przez przeci¡ganie belki tytuªowej lewym klawiszem myszy;
•
przeª¡czanie si¦ pomi¦dzy obszarami roboczymi (workspace) i przenoszenie klientów na nowe obszary;
•
dziaªanie menu operacji uruchamianego prawym i menu uruchamianego ±rodkowym klawiszem myszy
na tle (czyli poza wszystkimi okienkami); wypróbuj wszystkie dost¦pne operacje, w szczególno±ci
operacje exit i restart;
4.
•
uruchomienie innego mened»era okien (np. openbox albo wmaker);
•
uruchamianie nowych klientów z opcj¡ -geometry i bez niej.
(2/0)
Zapoznaj si¦ z programem GNU Midnight Commander (mc). Otwórz z lewej strony swój katalog
domowy na lokalnym komputerze, a z prawej na serwerze
hera.stud.ii.
Twórz, edytuj i usuwaj pliki
uwa»nie obserwuj¡c, co si¦ dzieje na drugim komputerze.
1 Dokªadniej
mówi¡c, przegl¡darki elinks, która jest w pracowni 137 uruchamiana poleceniem links
8.3
Zadania, które mo»na w caªo±ci zrobi¢ w domu
UWAGA: Rozwi¡zanie poni»szych zada« polega na napisaniu krótkiego sprawozdania z realizacji tre±ci
polecenia (u»yte komendy, reakcja ±rodowiska itp.) i wysªaniu go na adres
[email protected].
Utworzone skrypty powinny by¢ w osobnych zaª¡cznikach. Zadania nale»y wysªa¢ najpó¹niej 16 XII.
5. (1/0) Za pomoc¡ programu xwd utwórz obraz z zestawem okien na monitorze. Przekonwertuj obraz do
formatu PNG (np. man convert), a nast¦pnie doª¡cz go do sprawozdania.
apt-get. Do czego ono sªu»y? Podaj kilka przykªadowych wywoªa«.
apt-get --help, czy wersja programu apt na Twoim komputerze ma moce Super
6. (3/0) Zapoznaj si¦ z poleceniem
Sprawd¹ poleceniem
Krowy. Zobacz, jaki efekt daj¡ polecenia:
apt-get moo
aptitude moo
aptitude -v moo
aptitude -vv moo
aptitude -vvv moo itd.
7. (bonusowe, za 3 punkty) Napisz skrypt w bashu, który dla danej liczby
Przykªadowe choinki:
./choinka 4
*
***
*****
*
./choinka 8
*
***
*****
***
*****
*******
*********
***
./choinka 11
*
/ \
/
\
'-'
/
\
/
\
/_
_\
/
\
/
\
/
\
'-----,-----'
n
rysuje choink¦ o wysoko±ci
n.