2. Opis zajęć dydaktycznych i pracy studenta

Uniwersytet Śląski w Katowicach
Wydział
str. 1
Kierunek i poziom studiów: Filologia, specjalność język rosyjski – program
tłumaczeniowy, I stopień
Sylabus modułu: Wstęp do językoznawstwa (02-FL-JRT-N1-WDJ02)
Nazwa wariantu modułu (opcjonalnie): -1. Informacje ogólne
koordynator modułu
rok akademicki
semestr
forma studiów
sposób ustalania
oceny końcowej
modułu
informacje
dodatkowe
Dr Gustaw Akartel
2013/2014
letni
niestacjonarne
Ćwiczenia:
Na ocenę końcową składa się ocena z prezentacji multimedialnej/referatu oraz
z pracy domowej z zagadnień podejmowanych na bieżąco na zajęciach
-------------------
2. Opis zajęć dydaktycznych i pracy studenta
nazwa
kod
ćwiczenia
02-FL-JRT-N1WDJ02_fns_1
prowadzący
grupa(-y)
treści zajęć
dr Gustaw Akartel
Studenci specjalności język rosyjski program tłumaczeniowy
Językoznawstwo jako nauka. Działy językoznawstwa. Definicja języka. Zakres terminu język
naturalny. Język naturalny jako kod.
Pojęcie znaku. Znak językowy wśród innych rodzajów znaków. Znaki językowe a rodzaj
kanału informacyjnego. Znaki językowe – cechy wyróżniające.
Język jako system znaków. Langue – langage i parole. Hierarchiczna budowa
systemu językowego. Relacje paradygmatyczne i syntagmatyczne. Pojęcie dystrybucji. Pojęcie
formy i substancji w języku. Forma i substancja w planie treści i w planie wyrażania.
Dzieje językoznawstwa - starożytność
(Starożytne Indie, Starożytna Grecja),
powstanie i rozwój językoznawstwa historyczno-porównawczego, młodogramatycy. Wpływ
teorii J.Baudouina de Courtenay i F. de Saussure na rozwój językoznawstwa XX w. Rozwój
strukturalizmu. Szkoły strukturalistyczne: szkoła praska (praska lingwistyka funkcjonalna),
glossematyka kopenhaska, deskryptywizm amerykański. Gramatyka transformacyjnogeneratywna, językoznawstwo kognitywne.
Podsystemy języka
System fonologiczny - aparat głosowy człowieka, pojęcie dźwięku i fonemu, cechy
diakrytyczne i dystynktywne, opozycje fonologiczne, pojęcie neutralizacji opozycji
fonologicznych. Fonem w ujęciu teorii J.Baudouina de Courtenay , Trubeckiego i Jakobsona).
Akcent, iloczas, ton
System leksykalny: wieloznaczność terminu wyraz - wyraz fonologiczny. gramatyczny
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Wydział
str. 2
(forma gramatyczna), leksem, wyraz tekstowy. O znaczeniu w języku. Pojęcie desygnacji i
konotacji. Znaczenie leksykalne, strukturalne i etymologiczne wyrazu. Znaczeniowa
klasyfikacja wyrazów (wyrazy autosemantyczne, wyrazy synsemantyczne) Pojęcie
wieloznaczności, synonimii i homonimii; Teorie pola znaczeniowego - zasadnicze założenia
koncepcji Triera; teoria Porzyga; Podstawowe sposoby wzbogacania słownictwa;
System syntaktyczny. Zdanie, wypowiedzenie wypowiedź. Środki syntaktyczne intonacja, konotacja i wskaźniki konkretne. Schemat składniowy
Pismo. Czynniki decydujące o powstaniu, budowie i ewolucji pisma. Linie ewolucyjne
pisma. Pismo piktograficzne, ideograficzne, fonetyczne, sylabiczne. Alfabet.
Zasady klasyfikacji historycznej języków. Typy klasyfikacji języków: typologiczna – na
podstawie wspólności cech aktualnie występujących; historyczna – na podstawie wspólności
pochodzenia. Rodziny i grupy językowe. Rodzina języków indoeuropejskich.
Zmiany językowe i ich przyczyny (zmiany na poziomie fonologicznym, semantycznym i
stylistycznym).
Klasyfikacja typologiczna języków. Problem uniwersaliów językowych. Klasyfikacja
typologiczna języków: języki fleksyjne, aglutynacyjne, alternacyjne, analityczne,
polisyntetyczne. Języki pidżynowe. Języki kreolskie. Języki sztuczne.
Metody badań językoznawstwa historycznego. Metoda filologiczna. Metoda
rekonstrukcji wewnętrznej. Metoda porównawcza*
metody
prowadzenia
zajęć
liczba godzin
dydaktycznych
(kontaktowych)
liczba godzin
pracy własnej
studenta
opis pracy
własnej
studenta
organizacja
zajęć
literatura
obowiązkowa
* Zajęcia prowadzone są z użyciem następujących metod:
- metoda podająca
- metoda problemowa
- metoda praktyczna
- metoda zadaniowa
Jak w opisie modułu
20
40
Praca własna studenta obejmuje przygotowanie prezentacji oraz prac domowych w
oparciu o podaną literaturę, przygotowanie zagadnień teoretycznych na bieżąco, na zajęcia,
samodzielną lekturę wybranych pozycji bibliograficznych
Wielkość jednostki zajęć: 90 minut
Jednostki kontaktowe zgodnie z harmonogramem zjazdów studiów niestacjonarnych
1. B a n c z e r o w s k i J . , P o g o n o w s k i J . , Z g ó ł k a : Wstęp do językoznawstwa. Poznań
1982
2. Bobran M., Doros A.: Wstęp do językoznawstwa (Введение в языкознание). Wyd.IV
zmienione. Rzeszów 2005.
3. Bobrowski I.: Zaproszenie do językoznawstwa. Kraków 1998
4. B ü n t i n g : Wstęp do lingwistyki. Warszawa 1989.
5. Encyklopedia języka polskiego. Red. S. Urbańczyk. Wrocław-Warszawa-Kraków 1991.
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Wydział
literatura
uzupełniająca
adres strony
www zajęć
informacje
dodatkowe
str. 3
6. Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Red. K. Polański. Wrocław-Warszawa-Kraków
1993.
7. F i s i a k J.: Wstęp do współczesnych teorii lingwistycznych. Warszawa 1975.
8. F u r d a l A.: Językoznawstwo otwarte. Opole 1990.
9. G r z e g o r c z y k o w a R. Wstęp do językoznawstwa. Warszawa 2007.
10. H e i n z A.: Dzieje językoznawstwa w zarysie. Warszawa 1983.
11. Lachur Cz. Zarys językoznawstwa ogólnego. Opole 2004
12. L y o n s J.: Wstęp do językoznawstwa. Warszawa 1975.
13. Łuczyński E., Maćkiewicz J. Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia. Gdańsk 2001
(lub wyd. późniejsze)
14. M i l e w s k i T. Językoznawstwo. Warszawa 1965 (lub wydanie najnowsze).
15. Tabakowska E. Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa
kognitywnego. Kraków 1995 (wyd. II 1999).
16. W e i n s b e r g A.: Językoznawstwo ogólne. Warszawa 1983.
17. W i e r z b i c k a A.: O języku dla wszystkich. Warszawa 1965.
1. Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, pod red. K. Polańskiego. Wrocław – Warszawa –
Kraków 1999.
2. Большой энциклопедический словарь. Языкознание. Гл. ред. В.Н. Ярцева. Москва
1998.
3. Ю.С. Маслов, Введение в языкознание. Москва 1975.
4. Д.Э. Розенталь, М.А. Теленкова, Словарь-справочник лингвистических терминов.
Москва 1976.
---------
3. Opis sposobów weryfikacji efektów kształcenia modułu
nazwa
kod
Referat/prezentacja multimedialna
02-FL-JRT-N1WDJ02_w_1
02-FL-JRT-N1-WDJ02_fns_1
kod(-y) zajęć
osoba(-y)
Dr Gustaw Akartel
przeprowadzająca(e) weryfikację
grupa(-y)
Studenci specjalności język rosyjski program tłumaczeniowy
wymagania
1. Znajomość podstawowych pojęć językoznawczych
merytoryczne
2. Znajomość języka jako systemu
3. Znajomość poszczególnych systemów języka
4. Orientacja w literaturze przedmiotu, we współczesnych kierunkach
językoznawczych
5. Umiejętność przeprowadzenia spójnego wywodu w ramach zagadnień
programowych
6. Umiejętność zebrania właściwej literatury
7. Umiejętność zaprezentowania wiedzy zdobytej samodzielnie
8. Umiejętność analizy zjawisk językowych, wyciągania wniosków
kryteria oceny
Oceniana jest :
zawartość merytoryczna referatu, wyczerpanie tematu – 40% oceny
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Wydział
przebieg procesu
weryfikacji
informacje
dodatkowe
str. 4
sprawność posługiwania się terminologią językoznawczą – 25%
orientacja w literaturze przedmiotu – 10%
umiejętność przeprowadzenia spójnego wywodu – 25%
Na każdych zajęciach wygłaszany jest lub prezentowany temat z zakresu
językoznawstwa podany na początku semestru (do wyboru). Czas trwania
prezentacji 30-60 minut. Referat jest następnie poddawany do dyskusji,
ewentualnie uzupełniany przez prowadzącego.
-----
nazwa
kod
Praca domowa
02-FL-JRT-N1WDJ02_w_2
02-FL-JRT-N1-WDJ02_fns_1
kod(-y) zajęć
osoba(-y)
Dr Gustaw Akartel
przeprowadzająca(e) weryfikację
grupa(-y)
Studenci specjalności język rosyjski program tłumaczeniowy
wymagania
1. Student posiada wiedzę zdobytą na zajęciach
merytoryczne
2. Student potrafi zdobytą wiedzę zaprezentować
3. Student potrafi odnieść się do posiadanej wiedzy, przeprowadzić
pogłębiona analizę, wykonać zadania w oparciu o nią
kryteria oceny
Akcent w ramach prac domowych będzie położony przede wszystkim na
umiejętności dokonywania wyboru, wykorzystanie wiedzy zdobytej na zajęciach i
prezentowania jej na zajęciach, co będzie weryfikacją jej przyswojenia.
przebieg procesu
Realizacja prac domowych ma na celu weryfikację przyswojenia zagadnień
weryfikacji
omawianych na zajęciach. Student ma odpowiedzieć na zestaw pytań zadanych
przez prowadzącego na bieżąco po każdych zajęciach.
Weryfikacja odbywa się na kolejnych zajęciach.
informacje
----dodatkowe