Doradca podatkowy a sądowa kontrola egzekucji administracyjnej
Transkrypt
Doradca podatkowy a sądowa kontrola egzekucji administracyjnej
Doradca podatkowy a sądowa kontrola egzekucji administracyjnej Wpisany przez Tomasz Burczyński Czy doradca podatkowy jest uprawniony do występowania w charakterze pełnomocnika w postępowaniu przed sądami administracyjnymi w sprawach skarg na postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym, na które służy zażalenie? Uchwała składu siedmiu sędziów NSA z 29.06.2009 r. (I FPS 1/09) W świetle art. 35 § 1 ustawy z 30.08.2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi 1 (dalej: p.p.s.a.) w zw. z art. 41 ust. 2 ustawy z 5.07.1996 r. o 2 (dalej: u.d.p.) doradca podatkowy doradztwie podatkowym uprawniony jest do występowania w charakterze pełnomocnika w postępowaniu przed sądami administracyjnymi w sprawach skarg na postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym, na które służy zażalenie. Prezentowana uchwała jest wynikiem wątpliwości związanych z zakresem działania doradcy podatkowego przed sądem administracyjnym. O ile nie budziła sporów dopuszczalność uczestnictwa doradcy w postępowaniu sądowym w sprawie kontroli decyzji podatkowych, o tyle kontrowersyjne okazało się zagadnienie takiego uczestnictwa, gdy przedmiotem tej kontroli jest postanowienie wydane w postępowaniu egzekucyjnym. W stanie faktycznym sprawy doradca podatkowy występował w postępowaniu egzekucyjnym w 1/3 Doradca podatkowy a sądowa kontrola egzekucji administracyjnej Wpisany przez Tomasz Burczyński sprawie zarzutów dotyczących prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Reprezentował także stronę w postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym, zresztą skutecznie. W toku rozpoznawania skargi kasacyjnej organu egzekucyjnego od wyroku tego sądu Naczelny Sąd Administracyjny postanowił przedłożyć składowi powiększonemu następujące zagadnienie prawne: czy na podstawie art. 41 ust. 2 u.d.p. w zw. z art. 35 § 1 p.p.s.a. doradca podatkowy jest uprawniony do występowania w charakterze pełnomocnika w postępowaniu przed sądami administracyjnymi w sprawach skarg na postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym, na które służy zażalenie? Udzielając odpowiedzi, skład siedmiu sędziów zauważył, że doradca podatkowy może być przed sądem administracyjnym pełnomocnikiem tylko wtedy, gdy sprawa dotyczy obowiązków podatkowych. Wobec tak ogólnego sformułowania normatywnego uprawniony staje się wniosek, że doradca podatkowy może być przed sądem administracyjnym pełnomocnikiem strony we wszelkich sprawach, które bezpośrednio lub pośrednio mają swe źródło w obowiązku podatkowym, zdefiniowanym w art. 4 o.p. Innymi słowy, legitymacja do działania doradcy podatkowego obejmuje sprawy, których przedmiotem jest zarówno ściśle rozumiany obowiązek podatkowy, jak i pochodne od niego, czyli takie, które jedynie mają związek z obowiązkiem podatkowym. Doradca podatkowy traci natomiast legitymację do działania w postępowaniu sądowo-administracyjnym w przypadku, gdy źródłem sprawy jest inny, niepowiązany z zobowiązaniem podatkowym, obowiązek publicznoprawny, na przykład obowiązek wynikający z długu celnego. W rezultacie Sąd uznał, że sprawy egzekucji należności publicznoprawnych wynikających z ciążących na stronie obowiązków podatkowych mieszczą się w zakresie analizowanej normy prawnej. W dalszych wywodach skład siedmiu sędziów odniósł się do drugiego kryterium, warunkującego udział doradcy podatkowego w postępowaniu sądowo-administracyjnym, tj. rodzaju rozstrzygnięcia administracyjnego poddanego sądowej kontroli, którym - expressis verbis - ma być decyzja. Zdaniem Sądu jest poza dyskusją, że doradca podatkowy posiada legitymację do działania przed sądem administracyjnym w charakterze pełnomocnika strony w przypadku, gdy kontroli poddana została decyzja administracyjna dotycząca obowiązku podatkowego. Otwarty pozostaje jednak problem, czy doradca podatkowy może przed sądem reprezentować strony w sprawach, w których kontroli poddane zostały postanowienia. 2/3 Doradca podatkowy a sądowa kontrola egzekucji administracyjnej Wpisany przez Tomasz Burczyński Naczelny Sąd Administracyjny, odwołując się do zasad logiki, w szczególności argumentu a maiori ad minus , stwierdził, że skoro prawodawca zezwolił doradcy podatkowemu na reprezentowanie strony w sądowej kontroli orzeczeń dalej idących (decyzji), to tym samym, mimo ewidentnych mankamentów legislacyjnych, zezwolenie to obejmuje także udział w sądowej kontroli procesowo mniej ważkich postanowień. Wniosek przeciwny, oparty wyłącznie na dosłownym brzmieniu analizowanego przepisu, prowadziłby bowiem do absurdalnych konkluzji. Trudno znaleźć racjonalną argumentację tłumaczącą powody, dla których doradcy podatkowemu zezwolono wyłącznie na występowanie przed sądem administracyjnym w sprawach, w których kontrolowane są tylko decyzje administracyjne, a pozbawiono go tego prawa w przypadkach, gdy kontrola dotyczy zaskarżalnych w toku instancyjnym postanowień. Zdaniem Sądu tego poglądu nie podważa spodziewana nowelizacja ustawy o doradztwie podatkowym, która ma jednoznacznie określić kompetencję doradcy podatkowego do reprezentacji strony w zakresie sądowej kontroli postanowień podjętych w postępowaniu egzekucyjnym. Nowela ta ma w istocie charakter porządkujący dotychczasowy stan prawny, skoro można z niego wywieść, jak uczyniono powyżej, logiczne wnioski tożsame z proponowanym kierunkiem zmian. 1. Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. 2. Dz. U. z 2008 r. Nr 73, poz. 443. 3/3