This copy is for personal use only

Medycyna Sportowa
© MEDSPORTPRESS, 2007; 1(6); Vol. 23, 42-45
Katedra Fizjoterapii, Akademia Wychowania Fizycznego, Wroc³aw
tio
np
roh
ibit
PORÓWNANIE POZIOMU RÓWNOWAGI
STATYCZNEJ M£ODYCH £Y¯WIARZY
FIGUROWYCH Z ICH RÓWIEŒNIKAMI,
KTÓRZY NIE UPRAWIAJ¥ SPORTU
Author’s Contribution
A – Study Design
B – Data Collection
C – Statistical Analysis
D – Data Interpretation
E – Manuscript Preparation
F – Literature Search
G – Funds Collection
THE COMPARION OF LEVEL OF STATIC BALANCE OF THE
YOUNG ICE-SKATERS WITH THEIRS UNSPORTY PEERS
-d
istr
ibu
S³owa kluczowe: ³y¿wiarstwo, równowaga cia³a, trening
Key words: skating, balance of body, training
nly
Summary
1795
3
1
10
op
Word count:
Tables:
Figures:
References:
y is
-
for
pe
rs
on
al
us
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
eo
Background. Body balance plays significant role in skating sports. The balance
depends largely on the base area size (which is a space between support points) and
on distance of body gravity centre from this area. The aim of the study was to evaluate balance control in standing position among children systematicaly practising figure skating and to compare the results with a group of children who do not practise any
sport discipline.
Material and methods. The study involved 120 girls aged 10-11 years, including 60 girls who have systematically practised figure skating for two years and 60
girls who have not practised any sport discipline. The asssessment of postural balance was performed with tensometric stabilograph. Measurment time was 20 seconds.
Based on obtained stabilographic curves the following parameters for the both mentioned surfaces were counted: sway area, average sway velocity, sway range, sway
dispersion
Results. Obtained results revealed significantly better postural balance control in
standing position among children who have systematically practised figure scating. The
observed differences between training and control groups were statistically significant
and highly significant, and applied for all measured parameters and both surfaces.
Conclusions. Assessed parameters support the statement, that children who
systematicaly practise skating are characterised by better postural balance in standing position.
Th
is c
Adres do korespondencji / Address for correspondence
Czes³aw Giemza
Katedra Fizjoterapii, Akademia Wychowania Fizycznego
51-629 Wroc³aw, ul. RzeŸbiarska 4, tel. 0-601-587-301, e-mail: [email protected]
Otrzymano / Received
Zaakceptowano / Accepted
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
ed
.
Czes³aw Giemza(A,B,C,D), Bo¿ena Ostrowska(C,D,F),
Katarzyna Barczyk(D,E)
Zaanga¿owanie Autorów
A – Przygotowanie projektu
badawczego
B – Zbieranie danych
C – Analiza statystyczna
D – Interpretacja danych
E – Przygotowanie manuskryptu
F – Opracowanie piœmiennictwa
G – Pozyskanie funduszy
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
ARTYKU£ ORYGINALNY / ORIGINAL ARTICLE
42
24.03.2006 r.
20.06.2006 r.
y is
for
pe
rs
on
tio
np
roh
ibit
ibu
-d
istr
nly
eo
al
us
W dynamicznym rozwoju wspó³czesnego sportu
znamienn¹ rolê odgrywa technika ruchu. Znaczenie
techniki jest zró¿nicowane w poszczególnych dyscyplinach sportowych. Zale¿y ona od liczby podstawowych elementów technicznych oraz od ich koordynacyjnej z³o¿onoœci. Jest ono znacznie wiêksze w dyscyplinach acyklicznych, charakteryzuj¹cych siê du¿ym zasobem æwiczeñ i ich ró¿norodnoœci¹, dlatego
te¿ nazywa siê je dyscyplinami technicznymi. Ruchy
niedok³adnie rozmieszczone w czasie i przestrzeni
nie osi¹gaj¹ zaplanowanego celu, a wiêc nie mog¹
byæ podstaw¹ skutecznej techniki, jak te¿ efektywnych dzia³añ taktycznych. Doskonalenie techniki nie
ma granic, podobnie jak nierealne jest osi¹gniêcie
szczytu w zakresie zwiêkszania doskona³oœci ruchu.
Dok³adnoœæ wykonywanych ruchów zale¿y od poziomu sprawnoœci centralnego uk³adu nerwowego. Im
wy¿szy jest poziom tej sprawnoœci, tym ruchy s¹ lepiej skoordynowane w czasie i przestrzeni, a jednoczeœnie bardziej adekwatne do zmieniaj¹cych siê warunków [1,2,3].
W sportach ³y¿wiarskich znacz¹c¹ rolê odgrywa
równowaga cia³a. Spotykamy siê w nich z pojêciem
równowagi aktywnej, to jest takiej, której utrzymywanie wymaga zaanga¿owania znacznej liczby miêœni.
Równowaga ta zale¿y w znacznej mierze od wielkoœci powierzchni podstawy, tzn. przestrzeni zawartej
pomiêdzy punktami podparcia oraz odleg³oœci œrodka
ciê¿koœci cia³a od tej powierzchni. Podczas stania
na dwóch nogach podstaw¹ jest powierzchnia pomiêdzy stopami lub, w przypadku sportu ³y¿wiarskiego,
pomiêdzy ³y¿wami. Chc¹c j¹ zwiêkszyæ, oddalamy
od siebie stopy (np. jazda na ³y¿wach w wypadzie).
Przy mniejszej powierzchni podstawy (jazda na jednej ³y¿wie), utrzymanie równowagi staje siê znacznie
trudniejsze. Du¿y wp³yw na równowagê ma tak¿e po³o¿enie œrodka ciê¿koœci w stosunku do œrodka powierzchni podstawy (po³¹czenie tych dwóch punktów
stanowi oœ równowagi). Po³o¿enie to musi byæ zawsze kontrolowane, gdy¿ wypadniêcie œrodka ciê¿koœci
poza powierzchniê podstawy podczas stania powoduje
utratê równowagi, natomiast w ruchu mo¿e byæ przyczyn¹ upadku. Umiejêtnoœæ balansowania cia³em jest specyficzn¹ cech¹ sportu ³y¿wiarskiego, a w szczególnoœci
dotyczy to ³y¿wiarstwa figurowego [4,5].
Za³o¿ono, ¿e uprawianie ³y¿wiarstwa figurowego
wp³ywa pozytywnie na proces utrzymywania równowagi cia³a w pozycji stoj¹cej. Celem pracy by³o wiêc
okreœlenie sposobu utrzymywania równowagi cia³a
w pozycji stoj¹cej przez dzieci systematycznie uprawiaj¹ce ³y¿wiarstwo figurowe oraz porównanie wyników badañ tych dzieci z grup¹, która nie uprawia systematycznie ¿adnej dyscypliny sportowej.
w sali gimnastycznej. Zajêcia na lodowisku trwa³y 45
minut, natomiast w sali gimnastycznej 90 minut.
Oceny równowagi cia³a dokonano pos³uguj¹c siê
stabilografem tensometrycznym. Czas pomiaru równowagi wynosi³ 20 sekund. Osoby badane sta³y na
platformie stabilograficznej w rozkroku na szerokoϾ
bioder, w odleg³oœci 2 metrów od œciany. Koñczyny
górne opuszczone wzd³u¿ tu³owia. Pomieszczenie
do badañ by³o dobrze oœwietlone, temperatura w nim
wynosi³a ok. 22°C. Badania przeprowadzano w godzinach porannych.
Stabilograf tensometryczny s³u¿y do pomiaru zmian
przy³o¿enia wypadkowej si³ reakcji pod³o¿a na ucisk
wywierany przez osobê stoj¹c¹ na stabilografie.
Zmiany po³o¿enia wypadkowej si³ reakcji pod³o¿a
rejestrowano w p³aszczyŸnie strza³kowej i czo³owej
jako oddzielne krzywe stabilograficzne, które stanowi³y materia³ wyjœciowy do okreœlenia parametrów
charakteryzuj¹cych proces utrzymywania równowagi
w pozycji stoj¹cej.
Na podstawie uzyskanych krzywych stabilograficznych obliczono dla obu p³aszczyzn nastêpuj¹ce
parametry:
– pole powierzchni wychwiañ – obszar, w obrêbie
którego przemieszcza siê punkt przy³o¿enia wypadkowej si³y naciskania stopami na pod³o¿e
w okreœlonym czasie. Wielkoœæ tego obszaru wyznacza powierzchniê wykorzystywan¹ w procesie
utrzymywania równowagi, zwan¹ dalej polem powierzchni wychwiañ. Wielkoœæ pola powierzchni
wychwiañ okreœla stopieñ stabilnoœci badanych
osób. Im mniejsza powierzchnia tego pola, tym
wiêksza precyzja regulowania równowagi;
– œredni¹ prêdkoœæ wychwiañ – informuje ona o szybkoœci pracy miêœni odpowiadaj¹cych za proces
utrzymywania równowagi w pozycji stoj¹cej. Je¿eli
przyjmiemy, ¿e cia³o cz³owieka podparte w dwóch
punktach (stawy skokowe) znajduje siê w stanie
równowagi chwiejnej, czyli ma tendencje do ci¹g³ego padania, to zmiana po³o¿enia punktu podparcia tego cia³a jest procesem przywracania równowagi. Im wiêksza wartoœæ œredniej prêdkoœci
zmian stabilogramu, tym proces utrzymywania
równowagi jest gorszy i mniej pewny;
– zakres wychwiañ – jest to odleg³oœæ pomiêdzy
ekstremalnymi punktami zapisu krzywej wychwiañ. Maksymalne wychwianie wystêpuje wówczas, gdy cia³o badanej osoby wychyla siê krañcowo w dwóch przeciwnych kierunkach, lecz nie
wywraca siê. Nie nastêpuje równie¿ oderwanie stóp
od pod³o¿a. Jest to jeden z podstawowych parametrów charakteryzuj¹cych proces regulacji równowagi w pozycji stoj¹cej. Na jego podstawie mo¿na wnioskowaæ o poziomie koordynacji ruchowej.
Im mniejsza wartoϾ tego parametru, tym proces
utrzymywania równowagi jest dok³adniejszy i odwrotnie;
– dyspersjê wychwiañ – informuje ona o stopniu
zró¿nicowania wielkoœci odchyleñ stabilogramu
od linii œrodkowej. Im wy¿sza jest jej wartoœæ, tym
gorsza stabilnoϾ.
ed
.
Wstêp
Materia³ i metody
Th
is c
op
Badaniom poddano 120 dziewcz¹t w wieku od 10
do 11 lat, w tym 60 dziewcz¹t uczêszczaj¹cych systematycznie (od dwóch lat) na zajêcia z ³y¿wiarstwa
figurowego oraz 60 dziewcz¹t, które nie uprawia³y
¿adnej dyscypliny sportowej, a ich aktywnoœæ fizyczna ogranicza³a siê jedynie do zajêæ wychowania fizycznego odbywaj¹cych siê w szkole. Zajêcia z ³y¿wiarstwa odbywa³y siê trzy razy w tygodniu, w okresie zimowym na lodowisku, natomiast poza sezonem
Wyniki
Uzyskane wyniki badañ poddano analizie statystycznej, oddzielnie w p³aszczyŸnie strza³kowej i czo³owej, i przedstawiono w Tabelach 1-3. Wskazuj¹ one,
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
Giemza Cz. i wsp., Wp³yw ³y¿wiarstwa na równowagê cia³a
43
Tab. 2. Wartoœci œrednie analizowanych parametrów w p³aszczyŸnie czo³owej
Tab. 2. Medium values of analyzed parameters in a frontal plane
ibu
-d
istr
eo
nly
Th
is c
op
y is
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
44
Dyskusja
Przedstawione wyniki przeprowadzonych badañ
wskazuj¹, ¿e dzieci systematycznie uprawiaj¹ce ³y¿wiarstwo posiadaj¹ znacznie lepsze warunki utrzymywania równowagi cia³a w pozycji stoj¹cej ni¿ dzieci, których aktywnoœæ ruchowa ograniczona jest tylko
do obowi¹zkowych zajêæ wychowania fizycznego odbywaj¹cych siê w szkole. Wartoœci wszystkich analizowanych parametrów uleg³y zmniejszeniu, a ró¿nica
ta jest statystycznie istotna. Uwagê zwracaj¹ równie¿
wartoœci odchylenia standardowego i wspó³czynników zmiennoœci obliczonych dla poszczególnych parametrów. W grupie dzieci trenuj¹cych s¹ one znacznie mniejsze ni¿ w grupie kontrolnej. Œrednia wartoœæ
wspó³czynnika zmiennoœci dla grupy ³y¿wiarskiej
w obu p³aszczyznach wynios³a 35,73%, a dla drugiej
grupy 78,19%. Sugerowaæ by to mog³o, ¿e w grupie
dzieci, które nie uprawia³y systematycznie ¿adnych
dyscyplin sportowych, rozrzut wyników w stosunku
do œredniej jest znacznie wiêkszy.
£y¿wiarstwo jest sportem wymagaj¹cym od zawodnika intensywnej pracy. Podczas treningu intensyfikowana jest praca niemal¿e wszystkich uk³adów
organizmu cz³owieka. Szczególnie intensywnie musi
pracowaæ uk³ad nerwowy, zw³aszcza jego czêœæ odpowiedzialna za równowagê cia³a w pozycji stoj¹cej.
Kovasc (2004) w swojej pracy wskazuje na znacznie
lepsze wyniki kontroli nerwowo-miêœniowej w utrzymywaniu pozycji pionowej u zawodników ³y¿wiarstwa
figurowego, którym wdro¿ono znacznie trudniejsze
zadania treningowe. Zawodnik podczas treningu ³y¿wiarskiego stale przebywa na znacznie zmniejszonej
powierzchni podparcia, co znacznie zmniejsza tak¿e
us
al
on
pe
rs
Tab. 3. Wartoœci wspó³czynników testu t-Studenta miêdzy grup¹ badawcz¹ a kontroln¹
Tab. 3. Values of coefficients of the t-Student' s test between researched group and controlled group
for
-
na znacznie lepszy sposób utrzymywania równowagi
cia³a w pozycji stoj¹cej przez dzieci systematycznie
uprawiaj¹ce sport ³y¿wiarski. Stwierdzone ró¿nice
miêdzy grup¹ uprawiaj¹c¹ ³y¿wiarstwo oraz grup¹,
która nie uprawia³a ¿adnej dyscypliny sportowej, by³y
statystycznie istotne i bardzo istotne (Tab. 3). Obserwowane ró¿nice dotyczy³y wszystkich badanych parametrów w obu p³aszczyznach.
Niskie wartoœci odchylenia standardowego oraz
wspó³czynników zmiennoœci wskazuj¹ równie¿ na
wyraŸnie mniejsze zró¿nicowanie miêdzyosobnicze
w grupie dzieci uprawiaj¹cych ³y¿wiarstwo figurowe.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
tio
np
roh
ibit
ed
.
Tab. 1. Wartoœci œrednie analizowanych parametrów w p³aszczyŸnie strza³kowej
Tab. 1. Medium values of analyzed parameters in a sagittal plane
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
Giemza Cz. i wsp., Wp³yw ³y¿wiarstwa na równowagê cia³a
Wnioski
tio
np
roh
ibit
1. Dzieci systematycznie uprawiaj¹ce ³y¿wiarstwo
charakteryzuj¹ siê lepsz¹ równowag¹ cia³a w pozycji stoj¹cej.
2. Zmniejszenie pola powierzchni podparcia polepsza proces utrzymywania równowagi cia³a w pozycji stoj¹cej.
Piœmiennictwo
Ryc. 1. Wartoœci pola powierzchni podparcia
Fig. 1. Values of the area of the support
ibu
-d
istr
nly
eo
us
al
on
pe
rs
for
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
Th
is c
op
y is
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
stopieñ stabilnoœci [4,5,6,7]. Dla porównania wielkoœci powierzchni podparcia w swobodnej pozycji stoj¹cej na obu koñczynach oraz na ³y¿wach wyliczono ich
œrednie wielkoœci w badanych grupach. Powierzchnia
podparcia osoby stoj¹cej na obu koñczynach dolnych
wynosi œrednio w badanej grupie 112 cm2, a na ³y¿wach 11 cm2, co stanowi tylko 9,82% pola podparcia
osoby stoj¹cej na obu koñczynach (Ryc. 1). Dodatkowo nale¿y zaznaczyæ, ¿e wiêksza czêœæ æwiczeñ
i ewolucji ³y¿wiarskich wykonywana jest na jednej ³y¿wie, wiêc tak naprawdê to pole podparcia nale¿a³oby
podzieliæ jeszcze na po³owê. Wynosi ono wtedy œrednio 5,5 cm2. Takie warunki powoduj¹, ¿e oœrodki sterowania równowag¹ s¹ bardzo intensywnie mobilizowane i „zmuszane” do pracy. Powoduje to wiêksz¹
sprawnoœæ tych systemów, co objawia siê znacznie
lepszymi wynikami oceny równowagi cia³a w pozycji
stoj¹cej tych dzieci, które systematycznie poddawane s¹ treningom ³y¿wiarskim. Utrzymywanie równowagi cia³a przez te dzieci jest znacznie bardziej ekonomiczne, nie anga¿uje do tego procesu tak du¿ej
liczby miêœni podlegaj¹cych sta³ej kontroli przez uk³ad
nerwowy. Pomimo znacznego zmniejszenia powierzchni podparcia, kontrola utrzymywania równowagi
u dzieci trenuj¹cych ³y¿wiarstwo wcale nie jest wzmo¿ona. Uzyskujemy to dziêki ci¹g³emu doskonaleniu
1. Nazar R, Szyd³owska-Dudek E, Radwañski W. £y¿wiarstwo. AWF Kraków 1987.
2. Starosta W. £y¿wiarstwo figurowe dla wszystkich.
Sport i turystyka. Warszawa 1974.
3. Starosta W. £y¿wiarstwo figurowe. Sport i turystyka.
Warszawa 1980.
4. Hasan S, Robin D, Szurkus D, Ashmead D, Peterson
S, Shiavi R. Simultaneous measurement of body
centre of pressure and centre of gravity during upright stance. Part II: Amplitude and frequency data.
Gait & Posture 1996; 4: 1-20.
5. Newell K, van Emmerik R, Lee D, Sprague R. On postural stability and variability. Gait & Posture 1993;
4: 225-230.
6. Slabounov S, Newell K. Postural dynamics as a function of skill level and task constrains. Gait & Posture 1994; 2: 85-93.
7. Kovacs EJ, Birmingham TB, Forwell L, Litchfield RB.
Effect of training on postural control in figure skaters:
a randomized controlled trial of neuromuscular versus basic off-ice training programs. Clin J Sport
Med 2004; 14 (4): 215-224.
8. Smith AD. The young skater. Clin Sports Med 2000;
19 (4): 741-755.
9. Carpenter MG, Frank JS, Silcher CP, Peysar GW.
The influence of postural threat on the control of upright stance. Exp Brain Res 2001; 138: 210-218.
10. Gatev P, Thomas S, Kepple T, Hallett M. Feedforward ankle strategy of balance during quiet stance in
adults. J Physiol 1999; 514: 915-928.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
ed
.
mechanizmów kontroluj¹cych równowagê w trakcie
wykonywania æwiczeñ na lodowisku [5,8,9,10].
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
Giemza Cz. i wsp., Wp³yw ³y¿wiarstwa na równowagê cia³a
45