docOSOBOWOŚĆ A FUNKCJONOWANIE W PRACY (przywództwo
download 
Reklamacja Transkrypt
OSOBOWOŚĆ A FUNKCJONOWANIE W PRACY (przywództwo
11/10/2016 Osobowość Osobowość stanowią te cechy osoby bądź ludzi w ogóle, które umożliwiają wyjaśnienie spójnych wzorców zachowań. Osobowość człowieka Zachowanie uwarunkowane osobowością jest względnie stałe czasowo i niezależne od okoliczności wykład 3 Osobowość jest dynamiczną organizacją psychofizycznych układów tkwiących w jednostce, które kreują charakterystyczne wzorce zachowania, myśli i uczuć (Allport, 1961) dr Beata Bajcar semestr letni 2016/2017 Osobowość zależy od wrodzonych popędów, wyuczonych motywów oraz doświadczenia. “Jest to względnie stały sposób organizacji dyspozycji motywacyjnych danej osoby, wynikający z interakcji między popędami biologicznymi a otoczeniem społecznym i fizycznym.” (Eysenck 1975) 2 Teorie typów osobowości Teorie cech osobowości Typy osobowości – charakterystyczne wzorce własności psychicznych, wyraźne kategorie, np. Cechy osobowości – wymiary ciągłe, różniące się jakością i stopniem Cechy w ujęciu Gordona Allporta Typologia Sokratesa/Galena Pojęcie centralne – dyspozycja osobista (podejście idiograficzne, indywidualne) Teoria typów Wiliama Sheldona (somatotypy) Endomorficzny – gruby, miękki, okrągły Ektomorficzny – chudy, wysoki, kruchy Mezomorficzny – muskularny, kanciaty, silny Trzy kategorie dyspozycji Dyspozycje dominujące (kardynalne) – np. osobowość autorytarna, poświęcanie życia dla dobra innych Dyspozycje centralne – np. pewność siebie, grzeczność, towarzyskość, uczciwość, optymizm... Dyspozycje wtórne – np. preferencje co do jedzenia i ubioru 3 4 KONCEPCJA OSOBOWOŚCI PEN HANSA EYSENCKA Zalicza się ona do czynnikowych teorii osobowości. Zakłada biologiczne podłoże temperamentu i uniwersalność cech temperamentalnych. Osobowość powstaje i rozwija się przez funkcjonalne współdziałanie czterech sfer: sfery poznawczej (inteligencja), woluntarnej (charakter), afektywnej (temperament) i somatycznej (konstytucja ciała). Przez osobowość Eysenck rozumie względnie trwałą organizację charakteru, temperamentu, inteligencji oraz konstytucji fizycznej, która determinuje specyficzny sposób przystosowania do otoczenia. 1 11/10/2016 Neurotyczność vs Stabilność emocjonalna WIELKA PIĄTKA NEUROTYZM / NIESTABILNOŚĆ EMOCJONALNA RÓWNOWAGA EMOCJONALNA Neurotyczność jest cechą osobowości polegającą na silnym niezrównoważeniu emocjonalnym o charakterze nerwicowym, niskiej odporności na stres, skłonności do popadania w stany lękowe. Neurotyk to osoba, której trudno odnaleźć się w środowisku; ma problemy z nawiązywaniem i utrzymywaniem kontaktów. Stabilność emocjonalna oznacza cechę osobowości polegającą na stabilności emocjonalnej i dużej odporności na stres. Osoba zrównoważona emocjonalnie nie wpada w skrajne stany emocjonalne. •Nieśmiałość w mówieniu i działaniu • opanowanie, ale i niewzruszenie w obliczu istotnych spraw • statyczność, schematyzm działań • spokój i odprężenie • neutralność • dobrze radzi sobie ze stresem • świadome kontrolowanie zachowań •Impulsywność, chwiejność emocjonalna •Szybko się męczy, przeszkadza mu tłum i hałas •Nie chętnie spotyka się z ludźmi •Silnie i często przeżywa negatywne uczucia •Źle radzi sobie ze stresem Styl komunikowania się NIESTABILNY EMOCJONALNIE STABILNY EMOCJONALNIE Na wydarzenia reaguje bardzo emocjonalnie, czasami nawet zbyt impulsywnie, agresywnie Często analizuje i zamartwia się rozpatrując najbardziej pesymistyczne scenariusze Woli komunikację pośrednią (pismo, telefon) niż bezpośrednią Ma problem z formułowaniem swoich potrzeb, oczekiwań nie akceptuje wad, czegoś z czym się nie zgadza. Na ważne wiadomości reaguje opanowanie, ze spokojem Doświadcza mniej trudnych uczuć (nie musi więc tak dogłębnie wszystkiego analizować), nie skupia się na ich przeżywaniu, ale i nie koniecznie musi przeżywać więcej uczuć „pozytywnych” podczas komunikacji bezpośredniej nie jest spięty, Wysoce świadomy • zawody o obniżonej dawce stresu, zmian i kontaktów międzyludzkich • Nudzi się i nie cierpliwi, męczy go praca jednostajna, długa • Perfekcjoniści – zabierając się za coś kończą sukcesem • Są bardzo wymagający, chcą całkowitej realizacji swoich założeń od innych • Potrzebuje konkretnych wytycznych działań • Lubią kontrolować swoje otoczenie • Cenią sobie siłę i władzę, lubią być panami sytuacji • Nie znoszą bezradności, zdarza się, że w takich sytuacjach zrzucają odpowiedzialność STABILNY EMOCJONALNIE • neutralnie znosi pracę monotonną, jest skupiony na tym co robi • im bardziej jest stabilny emocjonalnie tym lepszą efektywność osiąga • Odporny na stres, potrafi dostosować się do tempa prac • W racjonalny sposób podnosi sobie poprzeczkę, • Dobrze zorganizowany i zmotywowany Ekstrawersja vs Introwersja Typowe zawody NIESTABILNY EMOCJONALNIE • Reżyser • Scenarzysta • Pisarz • Malarz • Designer • Szef działu projektowego • Inżynier, projektant Zachowanie w miejscu pracy? NIESTABILNY EMOCJONALNIE STABILNY EMOCJONALNIE • Doradca klienta • Analityk finansowy • Handlowiec • Pracownik administracji • Pracownik korporacyjny • Pracownik działu logistycznego • Makler giełdowy Ekstrawersja jest cechą osobowości charakteryzującą Introwersja jest cechą osobowości polegającą na kierowaniu się pozytywnym stosunkiem do przedmiotu swojej percepcji i działań do wewnątrz (na własne myśli i skłonnością do uzewnętrzniania uczuć. emocje). Ekstrawertyk to człowiek towarzyski, ma dar przyciągania do siebie ludzi i lubi się bawić. Introwertyk to człowiek skupiający się na własnych przeżyciach, mało zainteresowany światem zewnętrznym. Szybko reaguje na pytanie i wydarzenia zewn. Musi się hamować, aby inni też mogli się wypowiedzieć Woli komunikowanie się bezpośrednie od komunikowania się za pomocą pisma Współpracując z ludźmi, głośno myśli i natychmiast formułuje wnioski Odczuwa potrzebę natychmiastowego dzielenia się swoimi doświadczeniami Przed udzieleniem odpowiedzi i reakcją na wydarzenia zewnętrzne długo się namyśla Potrzebuje, by inni prowokowali go do mówienia Woli komunikowanie się za pomocą pisma od bezpośredniej rozmowy Rozważa i analizuje, zanim sformułuje i przedstawi wnioski Zastanawia się nad swoimi doświadczeniami, zanim podzieli się nimi z kimś innym 2 11/10/2016 Cechy ogólne zachowania EKSTRAWERTYK • Łatwo nawiązuje nowe znajomości • Zawierając nowe znajomości, czuje się w swoim żywiole • Podczas spotkań towarzyskich nawiązuje kontakt prawie z każdą osobą • Czuje się osamotniony, kiedy zabraknie mu partnera • Z łatwością mówi o tym, co myśli • Chętnie dzieli się z innymi swoją przestrzenią i czasem • Ostrożnie podchodzi do zawierania nowych znajomości • Bardzo ostrożnie nawiązuje nowe kontakty • Na spotkaniach towarzyskich ogranicza się do kontaktu z kilkoma osobami • Dobrze znosi brak partnera • Najpierw porządkuje myśli, a potem dzieli się konkluzjami • Chroni prywatną przestrzeń i pragnie mieć dużo czasu dla siebie Skupia się na przemyśleniach i pomysłach Waha się nim coś powie i wypowiada się ostrożnie Unika tłumu i szuka spokoju Postępuje ostrożnie, spotykając się z ludźmi i uczestniczy tylko w wybranych działaniach Lubi być sam Denerwuje go brak czasu na samotność i przerywanie jego przemyśleń Ekstrawersja a funkcjonowanie zawodowe Typowe zawody EKSTRAWERSTYK • Konsultant • Agent ubezpieczeniowy • Handlowiec • Pracownik działu marketingu • Telemarketer • Sekretarka • Recepcjonista • Szef działu sprzedaży • Sprzedawca INTROWERTYK • Chemik • Programista komputerowy • Elektryk • Księgowa • Bibliotekarz • Mechanik Otwartość na doświadczenie a funkcjonowanie zawodowe Otwarty na doświadczenie • woli pracować w sytuacjach nieplanowanych, wykorzystując swoją wyobraźnię i zdolności twórcze • problemy rozwiązuje poprzez tworzenie • unika rutyny i ustalonych reguł EKSTRAWERSJA INTROWERSJA • • • • Mają wąskie grono znajomych Nie potrzebują wszystkiego przygotowywać z innymi • • • • • • Lubią jak cały czas coś się dzieje i szybko działają Wychodzą z inicjatywą nowych działań i pomysłów Poszukują kontaktów z innymi osobami Są dostępni dla innych – mówią co im odpowiada, czego chcą i czego oczekują od innych Mogą dużo i ekspresyjnie mówić Skupiają się na wielu rzeczach na raz Lubią skupiać na sobie uwagę Potrafią się promować w organizacjach biznesowych, serwisach społecznościowych Z entuzjazmem korzystają z różnego rodzaju form integracyjnych Nudzą się i niecierpliwią, gdy ich praca idzie wolno i jest monotonna Niektóre tematy muszą sobie przemyśleć zanim zaczną je omawiać z innymi Denerwują go krzykliwi ludzie dookoła Nie znoszą burzy mózgów i spotkań w korporacji Nie mają potrzeby rozmawiania o swoich problemach z innymi, sam starają się sobie z nimi poradzić Do pracy potrzebują ciszy i spokoju Nie lubią się chwalić, uważają, że ich ciężka praca powinna wystarczyć żeby zostali docenieni. Najlepiej pracuje im się w małych zespołach (wtedy mają bezpośredni kontakt z tą osobą) Lubią słuchać OTWARTOŚĆ vs ZAMKNIĘTOŚĆ NA DOŚWIADCZENIA Osoby zamknięte na doświadczenie Osoby przeciętnie otwarte na doświadczenie • przywiązane do tradycji, • jest praktyczna, jednakże • regularność i rutynę cenią posiada również bardziej niż wszelkiego rodzaju niekonwencjonalne urozmaicenia czy nowości zainteresowania. • najbezpieczniej czują się w • Stara się ona utrzymać świecie dobrze im znanym i równowagę pomiędzy sprawdzonym. „przywiązaniem do starego” a • skłaniają się raczej ku „fascynacja nowego”. konserwatyzmowi i unikają wszelkich spontanicznych decyzji Osoby otwarte na doświadczenie • chęć rozwoju • potrzeba eksperymentowania oraz stałego wypróbowywania nowych rzeczy • nie stronią one od innowacji i dobrze czują się w obliczu ciągłych zmian • cechują się dużą kreatywnością • czerpią inspirację z wszystkiego, co jeszcze nieodkryte i niezbadane Otwartość na doświadczenie a funkcjonowanie zawodowe Typowe zawody Zamknięty na doświadczenie • pracuje według ściśle określonych procedur • osoba skrupulatna • zdarza się, że ma problemy z dotrzymaniem terminów • brak inwencji i samodzielnego podejmowania decyzji w nowych sytuacjach • wykazuje empatię i umiejętność wczuwania się w sytuację innych osób • rzadko puszcza „wodze fantazji” i nie potrafią myśleć w sposób innowacyjny • otwartość jest bardzo przydatna przy pracy wymagającej kreatywnego myślenia i rozwiązywania problemów Ekstrawersja a funkcjonowanie zawodowe INTROWERTYK Skupia się na działaniu zewnętrznym Mówi swobodnie i sugestywnie Nie przeszkadza mu tłum i hałas Chętnie spotyka się z ludźmi i uczestniczy w wielu działaniach Cieszy się, gdy może działać w obecności ludzi Niecierpliwi się, gdy musi coś robić bez towarzysza Otwarty na nowe doświadczenia Zamknięty na nowe doświadczenia • Otwartość wiąże się z preferowaniem takich zawodów, które wymagają kreatywności, pracy badawczej i intelektualnej. • Osoba taka świetnie odnajdzie się w pracy pomocowej, zawodach artystycznych, w branży reklamowej, a także technicznej i finansowej w sytuacjach wymagających nowego spojrzenia i wdrożenia innowacyjnych rozwiązań. • W przypadku zawodu policjanta skłonność do podważania istniejących norm jest wysoce niepożądana. • Do typowych zawodów dla osób zamkniętych można dodać np. pracę przy taśmie produkcyjnej, zawód magazyniera czy krawcowej. 3 11/10/2016 Ugodowość vs Nieustępliwość UGODOWOŚĆ Ugodowość a funkcjonowanie społeczne NIEUSTĘPLIWOŚĆ Towarzyska, chętnie przebywa w grupie Empatyczna, bezinteresowna, wrażliwa rozczulająca się wielkoduszna, uczynna, szlachetna Ma skłonności do ustępowania, poświęcania się dla innych Darzy ludzi zaufaniem Skrajna ugodowość prowadzi do braku asertywności / konformizmu Na wydarzenia reaguje emocjonalnie, stara się zidentyfikować problem rozmówcy i pomóc mu go rozwiązać Często wychodzi z inicjatywą kontaktu, Woli komunikację bezpośrednią Akceptuje decyzje większości i przedkłada je przed własne interesy Stara się analizować informacje w sposób racjonalny, szczery i pomocny surowa, nie przejmuje się losem innych bezwzględna, wręcz cyniczna rywalizująca, z wolą walki nawet nierównej niezależna, wroga i kłótliwa, nie zdolna do poświęceń nie okazuje wdzięczności, sympatii Wydarzenia pojmuje z rozpatrzeniem korzyści dla siebie, co często ukrywa Interes prywatny traktuje jako nadrzędny Zawzięcie broni swojego zdania Podawane przez nią informacje mogą mieć ukryty sens Swobodnie czuje się w komunikacji bezpośredniej Stanowcza, ciężko z nią negocjować UGODOWOŚĆ pełni empatii i bez problemu potrafią wczuć się w sytuację drugiej osoby Dążą do tego, aby ich relacje z ludźmi były przyjazne, aby obie strony czuły się ze sobą dobrze bardziej dbają o innych niż o siebie angażują się w grupie „lgną” do ludzi Ugodowość a funkcjonowanie zawodowe UGODOWOŚĆ NIEUTĘPLIWOŚĆ bezwzględnie wykorzystują ludzi do spełnienia swoich celów w każdym widzą potencjalnego rywala rzadko pozostają z ludźmi w bliższej relacji, chyba, że są oni dla nich z jakiś względów przydatni nie lubią podlegać innym, za to chętnie podporządkowują innych sobie Sumienność - Chaotyczność NIEUTĘPLIWOŚĆ Lubią jak coś się dzieje, są dynamiczni w działaniu Chętnie współpracują, kooperują w grupie Chętnie dzielą się informacjami i szczerymi opiniami Szczerze cieszą się z sukcesów kolegów z pracy/swoich klientów Są gotowi poświęcić swój wolny czas, by pomóc innym nie kontrolują nadmiernie współpracowników, darzą ich zaufaniem Z entuzjazmem korzystają z przedsięwzięć integracyjnych działają szybko, dynamicznie Chętnie rywalizują, chcą się wykazać, podejmuje wyzwania Nie chętnie współpracują, preferują indywidualizm Nie lubią być zależni od innych, nie chętnie się podporządkowują brak możliwości negocjacji w grupie widzą wrogość w innych mają potrzebę kontroli, władzy dążą do bycia „lepszym” ukierunkowane na cel stawia na wynik, efekty zorganizowanie skuteczność wytrwałość punktualność Sumienność pracowitość rzetelność Chaotyczność: lekkomyślność nieodpowiedzialność zapominalstwo niedbałość bałaganiarz skrupulatność Sumienność a funkcjonowanie zawodowe • Osoba bardzo sumienna • Osoba przeciętnie sumienna • Osoba chaotyczna • Osoba cechująca się bardzo dużą • Osoba taka jest przeciętnie • Osoba o niewielkiej sumienności sumiennością jest to osoba zorganizowana, charakteryzuje się małą skrupulatna, obowiązkowa, • zazwyczaj posiada ona jasno skrupulatnością w wypełnianiu punktualna, rozważna oraz określone cele jednakże nie dąży swoich obowiązków rzetelna w pracy. do ich osiągnięcia za „wszelką • Z niewielką motywacją do • Posiada ona silną wolę, jest cenę” tak jak to jest w przypadku osiągnięć społecznych. zmotywowana do działania oraz osoby bardzo sumiennej. • Nie posiada ona jasno wytrwała w realizowaniu sowich sprecyzowanych celów życiowych, celów. • jest ona raczej rozleniwiona i • Osoba taka ma również skłonności impulsywna przy podejmowaniu do utrzymywania po-rządku i decyzji. perfekcjonizmu. • W działaniu wykazuje się spontanicznością. Zalety pracownika sumiennego • W wykonywaniu prac swoją uwagę skupia na szczegółach • Swoje czynności zawsze wykonuje zgodnie z obowiązującymi normami i zasadami • Lubi ciężką pracę, w której będzie mógł sprostać nowym wyzwaniom • Nie podejmuje się działań ryzykownych lub w jakiś sposób lekkomyślnych • Wyznaje zasadę „pracujesz– jesteś potrzeby” • W podejmowaniu decyzji kieruje się głównie rozsądkiem • Staje w obronie innych osób lub projektów, gdy jest przekonany o ich pozytywnym działaniu czy skutkach tych działań • Wysoko stawia sobie i innym poprzeczkę • Zawsze przychodzi do pracy na czas i nigdy nie nadużywa zwolnień lekarskich Wady pracownika sumiennego • Świat postrzega bez sentymentów w kolorze czarno-białym • Będąc przekonany o niedoskonałym sprostaniu wymaganiom potrafi się zamartwiać przez długi czas • Brak umiejętności relaksowania się • Perfekcjonista lubi zawsze „mieć rację” i „zwyciężać” • Nie ulega ponagleniom a zlecone mu zadania wykonuje w swoim własnym tempie • Duże nasilenie tej cechy może wiązać się z pracoholizmem i uciążliwym perfekcjonizmem. 4 11/10/2016 Typowe zawody Typowe zawody dla osób sumiennych • Ugodowy Agent celny Agent ubezpieczeniowy Księgowy Notariusz Radca prawny Statystyk Urzędnik biurowy Edytor Kosztorysant • • • • • • • • • • • Pracownik działu marketingu Pracownik działu sprzedaży Handlowiec Telemarketer Sprzedawca Pracownik resocjalizacyjny Specjalista HR Opiekun Położny Duchowny Pedagog/nauczyciel Nieustępliwy Ze względu na wysoce cenioną niezależność swoje miejsce odnajduje wśród wolnych zawodów Adwokat Księgowy Kurator Dziennikarz Architekt Lekarz Temperament a osobowość Temperament stanowi wynik ewolucji biologicznej, podczas gdy osobowość jest wytworem warunków społeczno - historycznych. Temperament właściwy jest zarówno ludziom, jak i zwierzętom, osobowość z kolei stanowi zjawisko psychiczne, typowe tylko dla człowieka. Jednostka ma określone właściwości temperamentu od momentu urodzenia. Człowiek w momencie urodzenia nie posiada jeszcze osobowości. Kształtuje się ona w działaniu oraz w interakcji człowieka ze środowiskiem społecznym. Temperament obejmuje wyłącznie formalne cechy zachowania, niezależnie od ich treści. Osobowość to przede wszystkim aspekt treściowy zachowania, w którym wyraża się stosunek do świata i do samego siebie. 5
