Osobowość

Osobowość
Osobowość
•
Starożytne żywioły w człowieku (Galen)
1.
2.
3.
4.
•
•
Flegma
Krew
Żółć
Czarna żółć
- flegmatyk
- sangwinik
- choleryk
- melancholik
Pawłow – związek typu osobowości z
funkcjonowaniem układu nerwowego
Kretchmer – cechy anatomiczne
Osobowość
•
Dynamika osobowości – koncepcja
psychodynamiczna (Freud, Jung, Adler)
•
Radzenie sobie z konfliktami – obrona
ego
•
•
•
Wyparcie
Stłumienie
Przeniesienie … i in
Opis mechanizmów obronnych
Mechanizm
obronny
Na czym polega - opis
Przykład
Wyparcie
Usunięcie ze świadomości lub utrzymywaniu poza nią
bolesnych lub budzących lęk neurotyczny (pomiędzy id i
ego) myśli, wspomnień.
Student zapomina o terminie
egzaminu.
Zaprzeczanie
Polega na udawaniu, że sytuacja zagrażająca lub
wzbudzająca lęk nie istnieje. Jest to utrata kontaktu z
rzeczywistością.
Osoba uzależniona od nikotyny
jest przekonana, że pomimo
nałogu nie zachoruje na
nowotwór.
Reakcja
upozorowana
Polega na wyrażaniu uczuć lub zachowań
przeciwstawnych do odczuwanych rzeczywiście.
Charakterystyczna jest przesadność w wyrażaniu.
Ktoś wylewnie gratuluje
komuś sukcesu, którego tak
naprawdę mu zazdrości.
Projekcja
Polega na przypisywaniu drugiej osobie własnych
nieakceptowanych przez siebie impulsów, uczuć, myśli.
Ktoś, kto nie potrafi osiągnąć
celu wyraża rozczarowanie
tym, że ktoś inny nie realizuje
czegoś.
Przemieszcze
nie
Polega na przeniesieniu swoich uczuć, zachowań,
zainteresowań, które powszechnie uznaje się za
nieodpowiednie z jednej osoby, rzeczy na drugą
(dozwoloną).
Córka, która nienawidzi matki
wciąż darzy nienawiścią różne
poznawane bliskie kobiety w
swoim życiu.
Sublimacja
Polega na przemieszczeniu celu popędowego na cel
zgodny z wartościami społecznymi.
Osoba z tendencjami
sadystycznymi zostaje
chirurgiem.
Izolacja
Oddzielenie myśli (najczęściej agresywnych lub
seksualnych) od towarzyszących im uczuć, które zostają
stłumione. Oddzielenie ma za zadanie nie dopuścić do
dokonania czynu. Energia do działania pochodzi od emocji
Pozbawiona złości myśl o
tym, by wyrządzić komuś
bliskiemu krzywdę.
Intelektualizacja
Polega na intelektualnym opracowaniu agresywnych lub
seksualnych impulsów, co pozwala na odcięcie się od
konfliktowych myśli, uczuć, cielesnych doznań.
Mąż, który odczuwa niechęć
do żony z pasją rozprawia o
polityce.
Polega na używaniu usprawiedliwień dla nieakceptowanego
Racjonalizacja
zachowania lub niepowodzenia.
Podkreślanie korzyści z
pieszych spacerów, po
utracie samochodu.
Dyrektor nie rozwiązuje
umowy o pracę ze źle
pracującym pracownikiem,
lecz przyznaje mu nagrodę.
Anulowanie
Polega na usunięciu czynu agresywnego w rytualny sposób
poprzez wynagrodzenie go komuś. Jest odczuwany jako
przymus, nie poddanie się ocenom intelektualnym.
Regresja
Polega na powrocie, pod wpływem stresu, do zachowania z
wcześniejszego okresu rozwojowego.
Identyfikacja
Powtarzanieu czynności (wobec innych), którym samemu
się podlegało.
Dziecko, któremu usunięto
migdałki usuwa je lalce.
Identyfikacja
projekcyjna
Polega na relacji z osobą lub jej psychiczną reprezentacją,
towarzyszy temu przypisywanie drugiej osobie w tej relacji
własnych impulsów.
Osoba, która jest zła na
kogoś uważa, że ten ktoś jest
na nią zły, jej zachowanie
jest odpowiedzią na tę złość.
Introjekcja
Uczucia drugiej osoby (doświadczane jako dobre i złe)
zostają uwewnętrznione i stają się częścią "Ja"
Osobowość
•
Dynamika osobowości – koncepcja
psychodynamiczna (Freud, Jung, Adler)
•
Radzenie sobie z konfliktami – obrona
ego
•
•
•
•
Wyparcie
Stłumienie
Przeniesienie … i in
Jung: introwersja - ekstrawersja
Osobowość
Maslow:
Potrzeby
– Wzrostu
–
Niedoboru
Osobowość
•
•
Erich Fromm
Wolność do i ucieczka od wolności
•
rodzaje charakterów
– Sadomasochiostyczny (autorytarny)
– Destruktywny – lęk, irracjonalna żądza
zniszczenia
– Mechaniczny konformizm
vs
– Charakter produktywny
Osobowość
•
•
Osobowość jako zespół cech
Gordon W. Allport (1937)
– Cecha (badania nomotetyczne)
– Dyspozycja osobista (Badania idiograficzne)
•
Raymond B. Cattel (1950)
– Rezygnuje z podejścia idiograficznego
– Cecha – czynnik wyłoniony na podstawie
analizy czynnikowej: hipoteza leksykalna
„wszystkie istotne aspekty osobowości
zostały utrwalone w treści języka”
Osobowość
•
•
Koncepcje czynnikowe
Wielka Trójka (PEN) - Eysenck
–
–
–
•
Ekstrawersja
Psychotyzm
Neurotyzm
Wielka Piątka (Costa i McCrea)
–
–
–
–
–
Neurotyzm vs stałość emocjonalna
Ekstrawersja vs introwersja
Otwartość na doświadczenie
Ugodowość vs antagonizm
Sumienność vs nieukierunkowanie
Osobowość
•
•
Koncepcje poznawcze
Podmiot konstruuje zdarzenia i nadaje
subiektywny sens swoim działaniom
poprzez:
– Reprezentacje poznawcze – obraz siebie,
systemy przekonań
– Standardy postępowania – przyswojone
normy moralne, osobiste cele jednostki
– Programy aktywności – strategie radzenia
sobie z problemami
Osobowość
• Podstawowe funkcje osobowości
1. Adaptacja psychologiczna
2. Utrzymywanie integralności (tożsamość)
–
–
–
–
Konstruowanie poznawcze (przyszłości ale i
przeszłości)
Dawanie podstaw do ewaluacji zdarzeń, innych
ludzi i siebie: schematy poznawcze, schematy Ja
Programowanie działań (cele, strategie działania)
Sterowanie przebiegiem działania: np. skrypty
Osobowość
•
Pojęcie „Ja”
– James – świadomość siebie
(Ja poznawane i Ja poznające)
– Rogers – ocena
Ja idealne
Ja realne
Pojęcie Ja
•
Higgins (1987)
– Ja realne – zbiór atrybutów które jednostka
sądzi że ma
– Ja idealne – zbiór atrybutów które jednostka
chciałaby mieć
– Ja powinnościowe – zbiór atrybutów które
jednostka sądzi powinna mieć
– Perspektywa: własna i cudza
Pojęcie „Ja”
•
Podejście poznawcze
– Pojęcie Ja - luźny zbiór przekonań o sobie
– Informacje dotyczące Ja są przetwarzane
głębiej i pamiętane lepiej niż inne
– Robocze pojęcie Ja:
Luźny zbiór schematów Ja
Robocze pojęcie Ja