Opinia ZP RPD z 5 maja 2014 r.

Krajowa
Reprezentacja
Doktorantów
Warszawa, 5 maja 2014 r.
Opinia
Zespołu Prawnego Rzecznika Praw Doktoranta
Krajowej Reprezentacji Doktorantów
w przedmiocie:
statusu doktoranta korzystającego z przedłużenia studiów doktoranckich, w szczególności
uprawnienia takiego doktoranta do uzyskania stypendium doktoranckiego.
W dniu 29 kwietnia 2014 r. wpłynęła do Zespołu Prawnego Rzecznika Praw Doktoranta Krajowej
Reprezentacji Doktorantów prośba o wyjaśnienie czy doktorant studiujący w ramach przyznanego mu
przedłużenia studiów doktoranckich może ubiegać się o stypendium doktoranckie i czy takie
stypendium może zostać mu przyznane.
Na wstępie należy podkreślić, że zasadniczo różnicowanie doktorantów studiujących w
ustawowym okresie oraz doktorantów studiujących w związku z przedłużeniem studiów
doktoranckich w świetle obowiązujących przepisów jest niedopuszczalne. Przepisy ustawy z z dnia 27
lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. 2005, nr 164, poz. 1365) są jasne i czytelne w tym
zakresie – nie wprowadzają żadnego rozróżnienia w statusie osoby studiującej w ramach
przewidzianego prawem 4-letniego terminu, a osoby studiującej w okresie dłuższym - po uzyskaniu
przedłużenia studiów.
Ustawodawca w sposób jednolity posługuje się pojęciem doktoranta, który zgodnie z legalną
definicją z art. 2 ust. 18l ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym oznacza: „uczestnika studiów
doktoranckich”, bez dalszych rozróżnień. Ewentualne rozróżnienia w tym zakresie powinny zatem
wynikać z aktu prawnego o charakterze powszechnie obowiązującym.
Z drugiej jednak strony, zgodnie z art. 201 ust. 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym
podmiotem uprawnionym do szczegółowego określenia m.in. sposobu prowadzenia i organizowania
studiów doktoranckich, w tym kryteriów przyznawania stypendium doktoranckiego jest Minister
właściwy do spraw szkolnictwa wyższego. Zgodnie z §15 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Nauki i
Szkolnictwa Wyższego z dnia 5 października 2011 r. w sprawie studiów doktoranckich oraz
stypendiów doktoranckich (Dz. U. 2011, nr 225 poz. 1351) „stypendium doktoranckie może być
przyznane doktorantowi, który terminowo realizuje program studiów doktoranckich(…)”. Warunek
taki w sposób oczywisty nawiązuje do przyjętego odgórnie okresu realizowania studiów
doktoranckich (max. 4 lata), mimo że nie posługuje się takim pojęciem wprost. Jednocześnie
podkreślić należy, że nie pozbawiono doktoranta korzystającego z przedłużenia studiów
doktoranckich możliwości jego uzyskania. Zgodnie z § 19 tego Rozporządzenia: „W przypadku
przedłużenia okresu odbywania studiów doktoranckich rektor uczelni albo dyrektor jednostki
naukowej może przyznać stypendium doktoranckie na ten okres”. W świetle tego zapisu stwierdzić
należy, że niedopuszczalne jest wprowadzanie do Regulaminu Studiów Doktoranckich postanowienia
w sposób odgórny wyłączający możliwość uzyskania stypendium doktoranckiego przez doktoranta
korzystającego z przedłużenie studiów doktoranckich, skoro ustawa dopuszcza taką możliwość.
Krajowa Reprezentacja Doktorantów
ul. Koszykowa 60/62 lok. 11, 00-673 Warszawa
Tel./fax 22 623 83 09
www.krd.org.pl
[email protected]
Krajowa
Reprezentacja
Doktorantów
Uprawnienie do podjęcia decyzji w tym zakresie przysługuje rektorowi uczelni albo dyrektorowi
jednostki naukowej. Oczywistym jest, że mają oni swobodę w podejmowaniu takich decyzji.
Swoboda nie oznacza jednak zupełnej dowolności – kryteria, którym odpowiadać powinien doktorant
wnioskujący o przyznanie stypendium doktoranckiego na podstawie tego przepisu, powinny wprost
wynikać z regulaminu studiów doktoranckich i być dostępne i znane zainteresowanym.
Odpowiadając na przedstawione pytanie stwierdzić należy, że zgodnie z powszechnie
obowiązującymi przepisami doktorant korzystający z przedłużenia studiów doktoranckich może
uzyskać stypendium doktoranckie. Warunki oraz tryb przyznawania takiego stypendium powinny
wynikać z regulaminu studiów doktoranckich danej uczelni.
Zespół Prawny Rzecznika Praw Doktoranta
Krajowej Reprezentacji Doktorantów
Krajowa Reprezentacja Doktorantów
ul. Koszykowa 60/62 lok. 11, 00-673 Warszawa
Tel./fax 22 623 83 09
www.krd.org.pl
[email protected]