DTP0607_06-07_Puttaiah (Page 1)

6
DENTAL TRIBUNE
Praktyka
Polish Edition
Wpływ chorób zakaźnych
na praktykę stomatologiczną
Raghunath Puttaiah, USA
Choroby zakaźne wywierają zasadniczy wpływ na 3 aspekty stomatologii. Po pierwsze: są ważną
komponentą zdrowia publicznego, po drugie: są ściśle związane
z zakresem opieki stomatologicznej nad pacjentami wymagającymi leczenia, po trzecie: mają znaczenie dla pracowników i personelu medycznego gabinetów stomatologicznych.
Choroby zakaźne powszechnie
występujące w społeczeństwie
Częstymi chorobami są różne
typy wirusowego zapalenia wątroby, HIV i AIDS oraz gruźlica (TB),
w tym także gruźlica oporna na leczenie. Wirusy wzw B, C, D i G
przenoszone są drogą krwiopochodną, wirusy wzw A i E - drogą
pokarmową. Głównymi źródłami
zakażenia są zanieczyszczone pokarmy i woda. Infekcje wzw A i E
częściej obserwowane są w krajach
rozwijających się. Zakażenia HIV i
gruźlica są rozpowszechnionymi
chorobami, które należy postrzegać jako ważne czynniki infekcyjne. Inne choroby, np. zakażenia
opryszczkowe, grypa i infekcje
bakteryjne mogą wywierać wpływ
na lekarzy udzielających świadczeń zdrowotnych. Pomimo, że
wywiad chorobowy nie powinien
być wykorzystywany w celu klasyfikowania pacjentów ze względu
na zalecane uniwersalne lub standardowe środki ostrożności, odgrywa on ważną rolę w opiece nad pacjentem i ocenie stanu jego zdrowia.
Wirus wywołujący wzw A
(HAV) należy do rodziny Picornoviridae i jest wirusem RNA. Zakażenie HAV powoduje żółtaczkę i
rzadko prowadzi do śmierci. Wśród
dorosłych współczynnik śmiertelności z przyczyny tego zakażenia
wynosi ok. 1 na 1.000, a u osób powyżej 50. roku życia 27 na 1.000.
Okres inkubacji mieści się w granicach ok. 4-6 tygodni. Po wyzdrowieniu z zakażenia wzw A odporność pozostaje na całe życie. Szczepionka przeciwko wzw A dostępna
jest obecnie w większości krajów.
Jeśli pacjent nie był narażony na zakażenie HAV, jednorazowa dawka
szczepionki może wywołać odporność na całe życie.
Wirus wywołujący wzw E
(HEV) ma podobne właściwości
epidemiologiczne do HAV poza
większym wskaźnikiem zakażeń
wśród kobiet ciężarnych w 3. trymestrze ciąży (20% wskaźnik zachorowalności). Często obserwuje
się epidemie w Azji Południowej,
Południowo-Wschodniej, Afryce,
Ameryce Środkowej i Południowej. Dotychczas nie jest dostępna
szczepionka przeciwko wzw E.
Zakażenie wzw B (HBV) spowodowane jest wirusem DNA.
Większość pacjentów z wzw B nie
ma objawów klinicznych zakażenia. Ok. 2–7% populacji w Azji
Południowej, na Środkowym
Wschodzie, w krajach śródziemnomorskich, Europie Wschodniej,
Rosji i części Ameryki Środkowej i
Południowej jest zakażonych tym
wirusem. Pewne regiony Alaski i
Kanady (tundra), Ameryki Południowej, Afryki i Azji Południowowschodniej (także Chiny) uważane
są za obszary zwiększonej częstości występowania wzw B (>8% populacji). Większość regionów w
Ameryce Północnej, części Ameryki Południowej, Australii i Europie
Zachodniej to obszary o niskiej
częstości występowania tej choroby (<2% populacji). Okres inkubacji trwa 45-160 dni, dlatego też
choroba jest nazywana przewlekłym zapaleniem wątroby. Choroba
przenosi się zarówno drogą przezskórną, jak i nie przez skórę, ale
przede wszystkim drogą krwiopochodną. Ta odmiana zapalenia wątroby jest bardzo zakaźna – była w
przeszłości uważana za chorobę zawodową dentystów. Rokowanie co
do zakażenia HBV u ok. 90% zakażonych osób jest dobre – chorzy
ci zdrowieją. Ok. 9–10% staje się
nosicielami bezobjawowymi, cierpi z powodu przewlekłego, trwałego zapalenia wątroby lub rozwija
aktywne zapalenie wątroby prowadzące do raka wątrobowokomórkowego (hepatocellular carcinoma) i śmierci. U ok. 1% chorych
rozwija się piorunujące zapalenie
wątroby w wyniku zakażenia, które prowadzi do zgonu. Szczepienia
przeciwko zakażeniom HBV dostępne są w większości krajów świata. Wskaźnik zachorowalności
wśród dentystów (włączając dentystów ogólnych i specjalistów)
waha się od 13.6% do 38.5%. Opisywano nawet przypadki dentystów zakażających pacjentów HBV.
Według Ośrodków Kontroli i Zapobiegania Chorobom (Centers for
Disease Control & PreventionCDC), przypominające dawki
szczepionki nie są konieczne dzięki niewielkiej odpowiedzi i braku
dowodów u wcześniej uodpornionych osób na ponowne zakażenia
(pomimo, że miano przeciwciał
może być niskie po szczepieniu, w
razie narażenia na HBV organizm
wytworzy ochronną odpowiedź
immunologiczną).
Wirus wzw C (HCV) lub przekazywany drogą parenteralną nonA non-B wirus jest wirusem RNA,
obserwowanym najczęściej po
transfuzjach krwi i kontakcie z
krwią lub innymi płynami ciała.
Choroba może bardzo osłabiać organizm i może być śmiertelna. U
ponad 60% osób zakażonych może
rozwinąć się przewlekła choroba
wątroby. Spośród pacjentów z
przewlekłą chorobą wątroby,
30–60% ma chorobę aktywną, a
5–20% marskość wątroby. Zakażenie HCV i rak wątrobowokomórkowy (hepatocellular carcinoma)
są powiązane są ze sobą epidemiologicznie. Pomimo braku szcze-
pionki, liczne sposoby leczenia tego zakażenia - w tym chemioterapia
- pomagają kontrolować występowanie zakażenia i zmniejszyć ilość
wirusa. Wirus ten jest wysoce zakaźny, dlatego pracownicy służby
zdrowia muszą przedsięwziąć odpowiednie środki ostrożności podczas leczenia pacjentów.
Wirusy wzw D są cząstkami wirusopodobnymi, które są zawsze
uzależnione od obecności u pacjenta zakażenia wzw B (wirus nakładający się). Może pojawić się jako
współzakażenie z HBV lub po zakażeniu HBV. Sposób przenoszenia jest podobny - przez krew lub
kontakt z innymi płynami organizmu.
Wirus wzw G został niedawno
zidentyfikowany. Jest to choroba
krwiopochodna.
Wirusowe zapalenia wątroby są
najbardziej podstępnymi infekcjami, które występują wśród podatnych na nie pacjentów. Dentyści
muszą unikać kontaktu z krwią i innymi płynami organizmu pacjenta,
stosując odpowiednie techniki
ochronne i procedury bezpieczeństwa w czasie usuwania odpadów,
aby uniknąć zakażeń krzyżowych
wśród innych pacjentów.
Wirus HIV przenoszony jest
przez kontakt z krwią i innymi płynami organizmu. Zakażenie to zidentyfikowane zostało w 1981 r. i
stało się plagą XX wieku. Początkowo wirus występował głównie
wśród homoseksualistów, później
rozpowszechnił się we wszystkich
grupach społeczeństwa, w tym
wśród heteroseksualistów, kobiet i
dzieci. Liczba osób zakażonych
stale rośnie w Azji Południowej i
Południowo-wschodniej, jednocześnie w USA spada lub utrzymuje się na tym samym poziomie. Początkowe zakażenie HIV prowadzi
do znacznie poważniejszej i osłabiającej choroby, związanej z wieloma innymi zakażeniami i określanej jako AIDS (Nabyty Zespół
Upośledzenia Odporności). Istnieje wiele klasyfikacji AIDS, np.
Centers for Disease Control’s Surveillance Definition, Klasyfikacja
Walter-Reed’s lub WHO. W początkowych fazach zakażenie HIV
może być niezauważalne i mogą towarzyszyć mu objawy takie, jak:
osłabienie, bóle stawów lub nawet
zupełny brak objawów. Podczas
postępu choroby zakażeniu HIV
mogą towarzyszyć różne schorzenia. Niektóre ze zmian patologicznych w obrębie jamy ustnej, związanych z zakażeniem HIVi AIDS to
leukoplakia włochata, mięsak Kaposiego i candidiasis. Dentyści
muszą wiedzieć, jak klinicznie objawiają się te zmiany w jamie ustnej. Oprócz objawów ze strony jamy ustnej, mogą występować zakażenia ogólnoustrojowe, np. infekcje pierwotniakowe, grzybicze,
inne zakażenia wirusowe i gruźlicze. Niemal wszystkie układy organizmu mogą być zajęte tym procesem infekcyjnym. Pomimo, że grupa pacjentów została zakażona
przez dentystę z Florydy (USA), w
USA nie opisano więcej przypadków transmisji zakażenia z dentysty na pacjentów. Nie zanotowano
także narażeń zawodowych wśród
dentystów lub asysty stomatologicznej, prowadzących do zakażenia HIV podczas leczenia stomatologicznego. Niezbędne jest zrozumienie, że w celu zmniejszenia
prawdopodobieństwa serokonwersji, trzeba przestrzegać protokołów postępowania po ekspozycji, a to oznacza przyjęcie leków
przeciwwirusowych zaraz po narażeniu na zakażenie od pacjenta
zakażonego wirusem HIV.
Gruźlica jest jedną z najstarszych chorób zakaźnych znanych
ludziom. W przeszłości większość
krajów kontrolowało gruźlicę,
obecnie jednak pojawiła się ona ponownie, występując także w nowej
odmianie opornej na wiele leków.
Mycobacterium tuberculosis jest
drobnoustrojem atakującym zwykle płuca, ale może zająć większość
narządów w organizmie. Każdego
roku ok. 8 milionów ludzi choruje
na gruźlicę, a 3 miliony umiera.
Gruźlica naśladuje wiele chorób
dróg oddechowych, dlatego każdy
pacjent z kaszlem trwającym ponad
3 tygodnie i plwociną zabarwioną
krwią, powinien być skierowany
przez lekarza na próbę tuberkulinową i jeśli rozpozna się u niego aktywne zakażenie, musi być natychmiast objęty leczeniem. Należy odroczyć leczenie stomatologiczne
pacjentów z aktywną gruźlicą do
momentu osiągnięcia pełnej kontroli choroby. W USA dentyści mogą odsunąć w czasie leczenie planowane, dopóki pacjenci są uznawani
za zakaźnych, a wszystkie stany
nagłe mogą być leczone w zakładach wyposażonych w sprzęt przystosowany do kontroli zakażeń
krzyżowych i narażeń zawodowych. Urządzenia te powinny obejmować komory podciśnieniowe z
ujściem powietrza na zewnątrz budynku. System klimatyzacji i wentylacji musi być także wyposażony
w filtry HEPA (high efficiency particulate air), a podczas kontaktu z
zakażonymi pacjentami personel
powinien nosić maski z filtrem HEPA. Dentyści i inni pracownicy muszą być okresowo poddawani badaniom kontrolnym – szczególnie,
jeśli mieszkają w rejonach endemicznych, gdzie rozpowszechnienie choroby jest duże. Wiele zakładów opieki zdrowotnej w USA
wprowadziło dla pracowników
obowiązkowe badania w kierunku
gruźlicy i dysponuje skutecznymi
planami kontroli tej choroby. W obszarach endemicznych badania
można przeprowadzać co 6 miesięcy. Podobne plany kontroli mogą
zostać wprowadzone do poszcze-
gólnych klinik dla korzyści ich pracowników i pacjentów.
Wywiad chorobowy
a wpływ chorób zakaźnych
na pracę w gabinecie
Podczas przeprowadzania wywiadu, lekarz nie powinien dyskryminować pacjenta cierpiącego na
chorobę zakaźną, odnosząc się do
potencjalnej możliwości rozprzestrzenienia tej choroby w gabinecie.
Na pacjentów z chorobami zakaźnymi należy uważać, aby ochronić
ich przed zakażeniem innymi chorobami, gdyż mają oni zazwyczaj
osłabioną odporność. Wprzypadku
niektórych pacjentów z aktywną
chorobą zakaźną może być wskazane odroczenie rutynowego zabiegu stomatologicznego (jak w
przypadku gruźlicy) do czasu, gdy
pacjent nie przestanie być zakaźny.
Czasami konieczne może być różne postępowanie z chorymi w zależności od ryzyka zakażenia, jak
np. w przypadku pacjentów z chorobą reumatyczną serca w wywiadzie, gdzie American Heart Association zaleciło konieczność profilaktyki antybiotykowej.
Trzeba dokładnie wiedzieć, czy
pacjent choruje i na jakim jest etapie choroby przed rozpoczęciem
leczenia lub nawet porady. Klinicysta musi posiadać wiedzę na temat różnych chorób zakaźnych, ich
zakaźności, objawach klinicznych,
progresji i skutkach. Podczas rozmowy z pacjentami cierpiącymi z
powodu chorób zakaźnych należy
zachować wysoki poziom profesjonalizmu i poufności w zdobywaniu
zaufania pacjenta. Jeśli pacjent
nie czuje się swobodnie, wytwarza
się bariera w relacji lekarz-pacjent
dotycząca np. informacji udzielanych przez pacjenta i zadawanych
pytań. Końcowym rezultatem jest
wówczas niekompletny wywiad
chorobowy, możliwość błędnej
diagnozy albo niewłaściwe leczenie. Prawną kwestią związaną z historią medyczną pacjenta jest kompletna dokumentacja medyczna/stomatologiczna w przypadku
sprawy sądowej o zaniedbanie. W
sytuacji, gdy dentysta nie przykłada należytej wagi do wywiadu chorobowego, może być to zinterpretowane jako zaniedbanie i wywrzeć
wpływ na prawo wykonywania zawodu dentysty. Z tego powodu dentysta nie tylko musi posiadać umiejętności lecznicze, ale także zdolność pytania o ogólny stan zdrowia
pacjenta i skoncentrowania się na
wymaganych sposobach postępowania ogólnego.
Elementy dokumentacji pacjenta
w zakresie choroby zakaźnej
Ustalenie tożsamości
Data wizyty, nazwisko, wiek,
płeć, pochodzenie etniczne, stan
cywilny, adres i zawód są przykładami potrzebnych danych. Każda z
tych zmiennych może mieć znaczenie w ocenie choroby zakaźnej u
DENTAL TRIBUNE
Choroba
Praktyka
Polish Edition
Ograniczenia
Zapalenie spojówek
Staphylococcus aureus (aktywne)
Streptococcus grupy A
Wirusowe zakażenia układu oddechowego
TB (aktywna)
TB (jedynie dodatni test skórny)
Grypa
Wszawica
Zanokcica opryszczkowa
Opryszczka w jamie ustnej i na twarzy
tak
tak
tak
tak
tak
nie
tak
tak
tak
tak
Ospa wietrzna
Półpasiec (Herpes Zoster)
WZW B (HBe antygen)
tak
tak
tak
WZW C
nie
HIV/AIDS
Odra
Świnka
Różyczka
Krztusiec
Biegunka
Zakażenia enterowirusowe
WZW A
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
Czas zwolnienia
dopóki widoczna jest wydzielina
do chwili wyleczenia zmian patologicznych
do 24 godz. od rozpoczęcia skutecznego leczenia
dopóki nie miną ostre objawy
do chwili wyleczenia i uznania za niezakaźną
oceń zakaźność, wg konieczności
dopóki DHCW nie jest bezobjawowa
dopóki nie jest wyleczona i są wszy
do chwili wyleczenia zmian
do chwili wyleczenia zmian (konieczność stałego leczenia
przeciwwirusowego)
do chwili przyschnięcia zmian i powstania strupków
do chwili przyschnięcia zmian i powstania strupków
dopóki antygen Hbe nie jest negatywny (uniwersalne/standardowe
środki ostrożności, specjalistyczne badania i opieka)
uniwersalne/standardowe środki ostrożności, techniki aseptyczne
i zmniejszenie ilości wirusa
specjalistyczne badania, UP/SP, leki przeciwwirusowe
do 7 dni po pojawieniu się wysypki
do 9 dni od początku zapalenia ślinianek
do 5 dni po pojawieniu się wysypki
do 5 dni od początku skutecznego leczenia antybiotykiem
do ustąpienia objawów
do ustąpienia objawów
do 7 dni od początku żółtaczki
Tabela 1: Zalecane ograniczenia w pracy dla stomatologicznych pracowników służby zdrowia.
pacjenta, np. personel wojskowy
może być narażony na różne rodzaje chorób zakaźnych w zależności
od historii ich występowania w różnych regionach geograficznych.
Niektóre populacje etniczne mogą
mieć predyspozycje do chorób zakaźnych, które nie zawsze są powszechne w danym obszarze (np.
niedokrwistość sierpowatokrwinkowa). Okres zbierania wywiadu
też może mieć związek z momentem wystąpienia i progresji choroby.
Wywiad chorobowy
(przeszłość i teraźniejszość)
Historia urazu lub innych stanów chorobowych wymagających
hospitalizacji i zabiegów chirurgii
inwazyjnej z przetoczeniami krwi,
zaburzony skład krwi, leczenie immunosupresyjne, chemioterapia i
radioterapia, które mogą zmienić
układ odpornościowy pacjenta muszą zostać uwzględnione w dokumentacji, a leczenie stomatologiczne musi być dopasowane do tych
stanów. Pacjenci z chorobami przewlekłymi, np. cukrzycą lub nowotworami, mogą być bardziej narażeni na zakażenia bakteryjne i wirusowe, a także wykazują większe
prawdopodobieństwo nawrotów
niż osoby zdrowe.
Wywiad rodzinny
Podczas zbierania tego wywiadu można ujawnić choroby dziedziczne i takie zaburzenia, jak np.
hemofilia, cukrzyca i niektóre choroby atakujące układ nerwowy
(wertykalne przekazywanie choroby, np. rodzice potomstwu). Znaczenie mają również niektóre choroby nabyte w wyniku bliskiego i
powtarzalnego kontaktu, np. gruźlica (przenoszenie horyzontalne,
np. pomiędzy współmałżonkami,
pacjentami, pacjentem i lekarzem).
Wywiad środowiskowy
Dane na temat podróżowania,
liczby partnerów seksualnych, stosowania narkotyków i nadużywania alkoholu, osobowości i stanu
emocjonalnego także mogą określić stopień ryzyka zakażenia chorobami zakaźnymi i ich następstwami.
Zakres informacji
Skóra - swędzenie uogólnione
może być powszechnie uważane za
objaw marskości wątroby przed
pojawieniem się żółtaczki. Plamki,
grudki, pęcherzyki mogą odpowiadać różnym etapom osy wietrznej.
Należy rozważać też różnorodne
stany związane z nieprawidłowym
rozmieszczeniem barwnika w
skórze, występujące w rozmaitych
zaburzeniach immunosupresyjnych, jak np. choroba Addison’a,
choroba Recklinghausen’a, zespół
Puetz-Jeghers i choroba Cushing’a
oraz niektóre niedobory żywieniowe/pierwiastkowe. Stan włosów
(ich brak lub utrata) może być powiązany z chorobami przewlekłymi, zapaleniem skórno-mięśniowym, toczniem rumieniowatym
uogólnionym, chłoniakiem, wyniszczeniem, zakażeniem półpaścem i niedoborami mikroelementów.
Kończyny - choroby zakaźne,
choroby układu odpornościowego i
nowotworowe mogą być związane
z dolegliwościami ze strony stawów. Należy rozważyć modyfikację rutynowego leczenia stomatologicznego, aby zmniejszyć ryzyko
zakażeń pacjentów z implantami i
wymienionymi stawami, stosując
profilaktykę antybiotykową po
ewentualnej konsultacji z lekarzem
prowadzącym pacjenta.
Oczy - zaburzenie ostrości
wzroku może być związane z cukrzycą i zespołem Stevens-Johnson’a. Niektóre przypadki żółtaczki hemolitycznej/cholestatycznej,
przewlekłego zapalenia wątroby i
marskości wątroby mogą objawiać
się zmianami w twardówce (Icteric
sclera). Opryszczkowe zapalenie
rogówki, przeziębienie, zakażenia
wirusowe, gonokokowe i chlamydiowe mogą objawiać się zapaleniem spojówek.
Ucho, nos i gardło - utrata słuchu może być powiązana z różyczką lub kiłą. Ropne zapalenie zatok
może być spowodowane ostrym
zakażeniem wirusowym z nadkażeniem bakteryjnym. Ostre zakażenia
wirusowe i bakteryjne górnych
dróg oddechowych mogą objawiać
się zapaleniem gardła.
Zakażenia dróg oddechowych przewlekłe zapalenie oskrzeli,
gruźlica płuc, zapalenia płuc i zakażenia wirusowe górnych dróg
oddechowych mogą powodować
kaszel z wykrztuszaniem wydzieliny lub bez wydzieliny. Plucie krwią
może być objawem gruźlicy. Ka-
szel utrzymujący się przez 3 tygodnie lub dłużej może stanowić objaw
gruźlicy, dlatego wymaga skierowania na próbę tuberkulinową i
konsultację pulmonologiczną w
celu wykluczenia aktywnej gruźlicy.
Układ sercowo-naczyniowy większość pacjentów z chorobami
sercowo-naczyniowymi musi być
traktowana ze szczególną ostrożnością. Są oni bardziej narażeni na
negatywne działanie stresu i
bardziej prawdopodobne, że ich
układ immunologiczny jest osłabiony. Należy stosować profilaktykę infekcyjnego zapalenia
wsierdzia u pacjentów z chorobą
reumatyczną serca, w tym organiczną chorobą serca oraz chorobami nie reumatycznymi, tj. wypadanie płatka zastawki mitralnej z jej
niedomykalnością. Inne stany, będące wskazaniami do takiego postępowania to sztuczne zastawki
serca i leczenie dializami. Jeśli nie
zostanie zastosowana odpowiednia
osłona antybiotykowa, u pacjentów
może rozwinąć się zapalenie
wsierdzia lub powikłania nerkowe.
Poza wymienionymi stanami, można uzyskać od American Dental Association (www.ADA.org) pełną
listę chorób wymagających profilaktyki antybiotykowej. Jednakże
w przypadku wątpliwości dentysta
powinien skonsultować się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej danego pacjenta.
Przewód pokarmowy - objaw w
postaci żółtaczki może być związany z zapaleniem wątroby, marskością wątroby i powikłaniem wirusowych zakażeń wątroby - rakiem
wątrobowokomórkowym. Poza
wirusami wywołującymi wzw A,
E, B, C, D i G, z zapaleniem wątroby mogą być powiązane wirus Epsteina-Barr, cytomegalii, różyczki,
Coxsackie B, herpeswirusy i adenowirusy. Zapalenie i infekcje wątroby predysponują pacjentów do
innych zakażeń.
Układ moczowo-płciowy - jednym z nie zakaźnych stanów mogących oddziaływać na nerki jest nadciśnienie tętnicze krwi, prowadzące do wtórnego uszkodzenia nerek,
co upośledza układ odpornościowy
pacjenta. W grupie ryzyka w tym
zakresie są też pacjenci przewlekle
stosujący leki wpływające na funkcję nerek. Choroby przenoszone
drogą płciową (Sexually transmit-
ted diseases-STDs) także mogą dotyczyć układu moczowo-płciowego.
Układ wydzielania wewnętrznego - cukrzyca, choroby tarczycy
i niewydolność nadnerczy mogą
modyfikować funkcje immunologiczne w organizmie pacjenta.
Zaburzenia układu krwiotwórczego - osoby poddawane długotrwałemu leczeniu rozmaitymi
lekami mogą cierpieć na zaburzenia wpływające na układ odpornościowy. U pacjentów z anemiami,
zakażeniami HIV, białaczkami lub
po splenektomii układ immunologiczny jest upośledzony, zmieniona jest też odpowiedź na leczenie
rutynowe tych pacjentów.
Układ nerwowy - parestezje i
drętwienia nie związane z urazem
mogą być spowodowane niedoborami mikroelementów i zaburzeniami metabolicznymi. Szczegółowy wywiad medyczny pomaga zrozumieć możliwe powikłania, jakie
mogą pojawić się w wyniku rutynowych zabiegów stomatologicznych, a także szczególne potrzeby,
odpowiedni plan leczenia i konieczność bezpiecznego udzielania
rutynowych świadczeń stomatologicznych, zmniejszając prawdopodobieństwo wyrządzenia pacjentowi szkody albo postępowania sądowego w wyniku zaniedbania. Buduje ponadto relacje pacjentów z
dentystą na bazie zaufania.
Choroby zakaźne, które mogą
ograniczyć uprawnienia personelu
do działalności zawodowej
W środowisku stomatologicznym dentysta i pracownicy stomatologiczni mogą zostać zakażeni
wieloma chorobami. CDC zaleca
ograniczenia pracy dla pracowników stomatologicznej służby zdrowia zakażonych lub narażonych na
poważne choroby zakaźne. Co
prawda nie jest to praktyczne rozwiązanie z punktu widzenia lekarza
- ze względu na nieobecność w pracy prowadzącą do utraty dochodów
i przekładanie wizyt pacjentów
oraz niedobory personalne - może
być traktowane jako odpowiedzialny etycznie krok w kierunku kontrolowania szerzenia się infekcji na
współpracowników i pacjentów.
7
7. Benenson AS. Tuberculosis. Control of
Communicable Diseases ManualAn official report of the American Public
Health Association. 16th Edition, Washington D.C.: APHA 1995:488–499.
8. Yeh C-K, Puttaiah R, Prows J. HIV &
AIDS. Practical Infection Control in
Dentistry, 2nd Ed. edited by Cottone JA,
Terezhalmy GT, Molinari JA. Philadelphia: Williams & Wilkins, 1995: 48–81.
9. UNAIDS/06.20E. 2006 Report on
the Global AIDS Epidemic: Executive
Summary – A UNAIDS 10 anniversary
special edition. WHO Library Cataloguing-in-Publication Data. “ISBN 92 9
173511 6” UNAIDS20 avenue Appia,
CH-1211, Geneva, Switzerland. Web
site: www.unaids.org
10. Centers for Disease Control: Update:
Universal precautions of prevention of
transmission of HIV, HBV and other
bloodborne pathogens in health-care settings. MMWR, 37:377, 1988.
11. Centers for Disease Control: Guideline
for preventing the transmission of Mycobacterium Tuberculosis in health-care
facilities,
1994,
Fed.
Reg.,
59:54242–54303, 1994.
12. Dajani AS, Taubert KAet. al. Prevention
of bacterial endocarditis: Recommendations by the American Heart Association.
JAMA, 1997, Vol 277:1794–1801.
13. Terezhalmy GT. Putting it all together:
The patient health evaluation. In: Practical Infection Control in Dentistry, 2nd
Ed., edited by Cottone JA, Terezhalmy
GT, Molinari JA. Philadelphia: Williams & Wilkins, 1995:103–124.
14. Coleman GC. Patient History. Principles
of Oral Diagnosis, edited by Coleman
GC and Nelson JF. St.Louis: Mosby Year
Book, 1993:14–29.
15. Centers for Disease Control and Prevention. Guidelines for Infection Control in
Dental Health-Care Settings – 2003.
MMWR 2003; 52 (No.RR-17):1–76.
16. Bolyard E. A. Hospital Infection Control
Practices Advisory Committee Guidelines for Infection Control in Health Care
Personnel, 1998. Am J Infect Control
1998; 26:289–354.
Dr Puttaiah jest autorem serii
artykułów dotyczących kontroli zakażeń i bezpieczeństwa w gabinecie
stomatologicznym, które będą publikowane na łamach Dental Tribune.
Wszelkie pytania odnośnie artykułów
prosimy kierować drogą elektroniczną
bezpośrednio na adres dr Puttaiah.
Autor
DT
Piśmiennictwo:
1. Runnells R: Infectious diseases important in dentistry. Practical Infection Control in Dentistry. Cottone J, Terezhalmy
G, Molinari J (eds). Philadelphia: Lea &
Febiger, 1991:1–17.
2. Puttaiah R & Cooley R.Infection Control
& Personnel Safety in Periodontics. Fundamentals of Periodontics. Wilson T,
Kornman K (eds). Chicago: Quintessence Publishing C, Inc., 1996:
179–194.
3. Puttaiah R & Cooley R. Infection Control & Safety in Orthodontics. Orthodontics for the Next Millenium. Sachdeva R,
Bartleon H-R, White L, Johnson J (eds).
Glendora: ORMCO, 1997:519–540.
4. Benenson AS. Viral Hepatitis. Control of
Communicable Diseases Manual—
An official report of the American Public
Health Association. 16th Edition,
Washington D.C.: APHA 1995:
217–233.
5. Cottone JA, Puttaiah R. Viral Hepatitis
and Hepatitis Vaccines. Practical Infection Control in Dentistry, 2nd Ed. Edited
by Cottone JA, Terezhalmy GT, Molinari
JA. Philadelphia: Williams & Wilkins,
1995:15–47.
6. Cottone JA, Puttaiah R. Hepatitis B
Virus Infection-Current Status in Dentistry. Dental Clinics of North America.
Volume 40. Number 2 April 1996.
Raghunath (Raghu) Puttaiah (BDS,
MPH) jest urzędującym profesorem
Diagnostic Science oraz Kierownikiem Kontroli Zakażeń w Baylor
College of Dentistry, TAMUS HSC
w Dallas, Texas w USA. Był pierwszym stypendystą JJMI Postdoctoral Fellowship z Kontroli Zakażeń
Stomatologicznych. Jest aktywnym
badaczem i konsultantem, prowadził wykłady podczas państwowych
i międzynarodowych zjazdów na temat kontroli zakażeń i bezpieczeństwa w stomatologii. Z autorem
można się skontaktować, pisząc na
adres e-mail: puttaiah.raghunath@
gmail.com