161218 Ksiazki_Istvana_Kovacsa

Informacja prasowa
Warszawa, 18.12.2016r.
Losy węgiersko-polskie w książkach prof. Istvána Kovácsa
„Cud nad Wisłą i nad Bałtykiem”, „Lustro dzieciństwa” oraz „Honwedzi, emisariusze,
legioniści” – to książki węgierskiego dyplomaty, historyka, poety oraz tłumacza literatury
polskiej, prof. Istvána Kovácsa, które wyszły w tym roku. Pozycje te pokazują spojrzenie na
związki historyczne i kulturalne obu państw pisarza, który jest nie tylko jest honorowym
obywatelem Krakowa, ale także został wielokrotnie odznaczony wyróżnieniami za zasługi
dla Polski.
István Kovács – wielki przyjaciel Polski
István Kovács jest wybitnym poetą, pisarzem, tłumaczem literatury polskiej oraz historykiem.
To także ogromny przyjaciel Polski, która odgrywa ważną rolę w jego życiu oraz twórczości.
Ta fascynacja zaczęła się jeszcze w latach młodzieńczych, kiedy jednym z kierunków, jaki
studiował na Uniwersytecie im. Loránda Eötvösa w Budapeszcie była polonistyka. W 1976
roku napisał pracę doktorską poświęconą twórczości Cypriana Kamila Norwida. Tłumaczył na
język węgierski dzieła czołowych polskich pisarzy, m.in. Mariana Brandysa, Jarosława
Iwaszkiewicza czy Edwarda Stachury.
Prof. István Kovács jako poeta zadebiutował na Węgrzech w 1969 roku w słynnej antologii
Elérhetetlen föld (Nieosiągalna ziemia). Pierwszy tom jego wierszy Havon forgó ég (Niebo
wirujące w śniegu) wydał w 1973 roku. Wśród jego dzieł przetłumaczonych na język polski
znalazły się: Księżyc Twojej nieobecności (tom wierszy z 1991 r.), Polacy w węgierskiej
Wiośnie Ludów 1848-1849 (monografia historyczna z 1999 r.), Józef Bem – bohater
wiecznych nadziei (2002), Lustro dzieciństwa (2002), Okruchy przestrzeni (tom wierszy
z 2003), Cud nad Wisłą i nad Bałtykiem (2006 2 wyd.) oraz Honwedzi, emisariusze, legioniści.
Słownik biograficzny polskich uczestników Wiosny Ludów na Węgrzech 1848-1849 (2016).
Autor jest związany z krajem nad Wisłą nie tylko za sprawą swojej twórczości. Dwukrotnie
pełnił funkcję Konsula Generalnego Republiki Węgierskiej w Krakowie (1994–1995, 1999–
2003). Jako pierwszy Węgier został honorowym obywatelem tego miasta. Za zasługi dla
Polski i Węgier został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1999) oraz
Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi RP (2009). Wyróżniony jest również Odznaką
Honorową Ministra Spraw Zagranicznych RP „Bene Merito”(2011), Krzyżem Oficerskim
Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej (1994), Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Węgier
(2012) i Złotym Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej.
Dzieje Polski widziane okiem Węgra
Głównym tematem powieści „Cud nad Wisłą i nad Bałtykiem” są przełomowe wydarzenia
XX-wiecznych dziejów Polski. Podtytuł tomu „Piłsudski – Katyń – Solidarność”, wskazuje na
główne punkty narracji – postać marszałka Józefa Piłsudskiego, wydarzenia w Katyniu oraz
Solidarność, jako symbol przemian politycznych i społecznych. Polscy czytelnicy, dzięki prof.
Istvánovi Kovácsowi mogą spojrzeć z naddunajskiej perspektywy na historię swojego kraju.
Książka ta wpisuje się w obchody Roku Kultury Węgierskiej 2016/2017 w Polsce.
Leksykon polskich uczestników węgierskich walk wolnościowych
„Honwedzi, emisariusze, legioniści. Słownik biograficzny polskich uczestników Wiosny Ludów
na Węgrzech 1848-1849” to obszerne dzieło poświęcone wszystkim zidentyfikowanym
polskim uczestnikom węgierskich walk wolnościowych w latach 1848-1849. Inspiracją, dzięki
której owa książka powstała był album ze zdjęciami przekazanymi przez Felicjana
Szybalskiego w 1891 r. Bibliotece Węgierskiego Muzeum Narodowego. Zawierał zebrane
przez niego ponad 120 fotografii polskich uczestników węgierskiego powstania. To właśnie
zdjęcia z albumu mecenasa sztuki Szybalskiego skłoniły Istvána Kovácsa do zbierania
życiorysów polskich uczestników tamtych wydarzeń. Książka profesora Kovácsa zawiera
3 415 biogramów, które zostały uporządkowane w kolejności alfabetycznej. Pokazują one
niezwykłą panoramę losów ludzkich związanych z konkretnym wydarzeniem historycznym.
Dzieło to w języku polskim zostało wydane w 2016 roku, dzięki wydawnictwu Polska
Akademia Umiejętności.
Zapis dzieciństwa Istvana Kovacsa
„Lustro dzieciństwa” (2002, wyd. Czytelnik, tłum. Anna Górecka; wznowienie 2016, Arcana),
to swoisty zapis autobiograficzny przeżyć młodego autora. Forma spowiedzi z wczesnych lat
życia Istvana Kovacsa pokazuje lęki dziecka, któremu przyszło żyć w czasach niepewnych, w
świecie przesiąkniętym permanentną kontrolą, ale także wdzięczności wobec najbliższych
mu osób, jaką chciał dziś wyrazić. „Musiałem napisać swą powieść. Przede wszystkim po to,
by dać wyraz wdzięczności wobec matki oraz jednej i drugiej babci. Ale także dlatego, że
chciałem złożyć hołd osobom, którym wiele w dzieciństwie zawdzięczałem… (…) Musiałem tę
powieść napisać również w imię szacunku dla męczenników i bohaterów węgierskiego
Października” – tak o książce „Lustro dzieciństwa”, nad którą pracował 25 lat, mówi prof.
István Kovács. Na kanwie powieści w 2006 roku z okazji 50. rocznicy wybuchu Rewolucji
Węgierskiej nakręcono film „Chłopcy z Budakeszi” w reż. Pála Erdőssa.
Informacje o innych dziełach węgierskich pisarzy oraz wydarzeniach organizowanych
w ramach Roku Kultury Węgierskiej w Polsce można znaleźć na stronie:
www.kulturawegierska.pl.
Kontakt dla mediów:
Monika Błaszczak
Węgierski Instytut Kultury
e–mail: [email protected]
tel: +48 22 629 32 44
Monika Szczygieł
Synertime
e–mail: [email protected]
tel.: +48 22 544 05 11
mob: +48 606 46 90 35