1 I. PRODUKTY I TECHNOLOGIE PODWÓJNEGO

I.
PRODUKTY I TECHNOLOGIE PODWÓJNEGO ZASTOSOWANIA
a)
Rozporządzenie Rady (WE) nr 1334/2000 z dnia 20 czerwca 2000 r. ustanawiające
wspólnotowy system kontroli eksportu produktów i technologii podwójnego zastosowania
(ostatnio zmienione rozporządzeniem Rady (WE) nr 1183/2007 z dnia 18 września 2007 r. )
b)
Wspólne działanie 401/2000/WPZiB dotyczące kontroli pomocy technicznej odnoszącej się
do niektórych wojskowych użytkowników końcowych
c)
Wzajemna ocena systemów kontroli wywozu produktów podwójnego zastosowania Państw
Członkowskich przeprowadzona w ramach strategii UE przeciwko rozprzestrzenianiu broni
masowego rażenia
II. SPRZĘT WOJSKOWY
a)
Kodeks postępowania Unii Europejskiej w sprawie wywozu broni, przyjęty w dniu 8 czerwca
1998 r.
b)
Kontrola pośrednictwa w handlu bronią
I.
PRODUKTY I TECHNOLOGIE PODWÓJNEGO ZASTOSOWANIA
a)
Rozporządzenie Rady (WE) nr 1334/2000 z dnia 20 czerwca 2000 ustanawiające wspólnotowy
system kontroli eksportu produktów i technologii podwójnego zastosowania (ostatnio zmienione
rozporządzeniem nr 1183/2007 z dnia 18 września 2007 r.
(Uwaga: Zachęcamy osoby odwiedzające naszą stronę do zapoznania się z powyższą
skonsolidowaną wersją rozporządzenia o produktach podwójnego zastosowania. Za pomocą
wyszukiwarki można szybko znaleźć potrzebne informacje zarówno w tekście rozporządzenia,
jak i w załączonych do niego wykazach produktów podwójnego zastosowania podlegających
kontroli).
1
PL
Streszczenie
Wywóz produktów i technologii podwójnego zastosowania jest uregulowany na szczeblu
Wspólnoty rozporządzeniem Rady nr 1334/2000 (ze zmianami) ustanawiającym wspólnotowy
system kontroli eksportu produktów i technologii podwójnego zastosowania.
Rozporządzenie to, mające na celu ułatwienie legalnego handlu oraz skoncentrowanie środków na
kontroli wywozu produktów wrażliwych i na zwalczaniu nadużyć finansowych, składa się
z następujących głównych elementów:
samego rozporządzenia, które między innymi:
-
definiuje (w art. 2) znaczenie pojęć: ,,produkty podwójnego zastosowania” (włącznie
z oprogramowaniem i technologią),,,wywóz” (określany w rozporządzeniu jako
,,eksport”),,,eksporter” oraz ,,deklaracja wywozowa”;
-
określa zakres rozporządzenia: poza wykazem produktów podwójnego zastosowania
znajdującym się w załączniku do rozporządzenia, art. 4, zwany ,,klauzulą ogólną”, przewiduje
wymóg uzyskania zezwolenia na wywóz każdego produktu, który ma lub może mieć
zastosowanie w związku z bronią masowego rażenia, jak również bronią konwencjonalną,
jeśli ma on być wywieziony na obszar objęty embargiem na broń;
-
ustanawia wspólnotowe generalne zezwolenie wywozowe (art. 6 ust. 1 i załącznik II) dla
wszystkich produktów z wyłączeniem wymienionych produktów ,,najbardziej wrażliwych”
(załącznik IV) dla siedmiu ,,podobnie myślących” krajów trzecich;
-
w odniesieniu do wywozu wszystkich innych produktów wymagającego zezwolenia zgodnie
z przepisami niniejszego rozporządzenia, pozostawia podjęcie ostatecznej decyzji krajowym
organom władzy, które rozstrzygają o udzieleniu krajowego generalnego, globalnego lub
indywidualnego zezwolenia wywozowego (ar. 6 ust. 2); tym samym zostaje zachowana
równowaga pomiędzy zasadą kompetencji Wspólnoty, a uzasadnionym prawem Państw
Członkowskich do sprawowania kontroli nad sprawami związanymi z bezpieczeństwem
narodowym;
-
ustanawia zasady wymiany informacji i konsultacji pomiędzy Państwami Członkowskimi
dotyczące udzielania decyzji o przyznaniu zezwolenia wywozowego itd.;
2
PL
-
powołuje ,,Grupę Koordynacyjną” (art. 18), w której reprezentowane jest każde Państwo
Członkowskie, działającą pod przewodnictwem Komisji i mającą za zadanie badanie wszelkich
kwestii dotyczących stosowania niniejszego rozporządzenia. Zgodnie z art. 18 ust. 2 Grupa
Koordynacyjna może zasięgać opinii organizacji reprezentujących eksporterów w sprawach
dotyczących rozporządzenia.
załączniki:
-
Załącznik I
Wspólny wykaz produktów podwójnego zastosowania podlegających kontroli.
Wykaz ten, w całości uwzględniający obowiązki i zobowiązania przyjęte przez
Państwa Członkowskie będące członkami odpowiednich międzynarodowych
systemów nierozprzestrzeniania i mechanizmów kontroli wywozu (w tym
Porozumienia z Wassenaar, Systemu Kontrolnego Technologii Rakietowych
MTCR, Grupy Dostawców Sprzętu Jądrowego NSG i Grupy Australijskiej) lub
przyjęte poprzez ratyfikowanie odpowiednich traktatów międzynarodowych
(takich jak Konwencja o Zakazie Broni Chemicznej CWC), jest uaktualniany
zgodnie z uzgodnieniami podjętymi w ramach tych systemów, mechanizmów i
traktatów międzynarodowych.
-
Załącznik II
Generalne wspólnotowe zezwolenie wywozowe, obejmujące wywóz wszystkich
produktów podwójnego zastosowania poza produktami najbardziej wrażliwymi
(wymienionymi w załączniku IV, zobacz poniżej) do Australii, Kanady, Japonii,
Nowej Zelandii, Norwegii, Szwajcarii i Stanów Zjednoczonych.
-
Załącznik IIIa
Wzór formularza do zastosowania we wszystkich Państwach Członkowskich
przy wydawaniu krajowych generalnych, globalnych i indywidualnych
zezwoleń wywozowych.
-
Załącznik IIIb
Wspólne elementy do publikacji generalnych zezwoleń wywozowych.
-
Załącznik IV
Przewiduje kontrole transferów w obrębie Wspólnoty najbardziej wrażliwych
produktów podwójnego zastosowania wymienionych w załączniku I.
W celu uzyskania dalszych informacji przejdź do
http://ec.europa.eu/trade/issues/sectoral/industry/dualuse/index_en.htm
3
PL
b)
Wspólne działanie 401/2000 WPZiB dotyczące kontroli pomocy technicznej odnoszącej się
do niektórych wojskowych użytkowników końcowych
Dzięki zastosowaniu kontroli pomocy technicznej odnoszącej się do broni masowego rażenia, ten tekst
stanowi pierwszy krok w kierunku ujednolicenia kontroli usług związanych z produktami podwójnego
zastosowania. Art. 3 stanowi krok kolejny, dzięki wprowadzeniu możliwości kontrolowania pomocy
technicznej odnoszącej się do konwencjonalnych wojskowych użytkowników końcowych i dostarczanej
do krajów, które zostały objęte embargiem na broń na mocy decyzji Unii Europejskiej, OBWE lub Rady
Bezpieczeństwa ONZ.
c)
Wzajemna ocena systemów kontroli wywozu produktów podwójnego zastosowania Państw
Członkowskich przeprowadzona w ramach strategii UE przeciwko rozprzestrzenianiu broni
masowego rażenia
W czerwcu 2003 r. Rada Europejska w Salonikach przyjęła plan działania przeciwko rozprzestrzenianiu
broni masowego rażenia; ust. 21 wspomnianego planu przewiduje opracowanie ,,Wzajemnej oceny
systemów kontroli wywozu towarów wszystkich Państw Członkowskich i państw przystępujących”.
Ustęp 21 brzmi: ,,w celu zapewnienia lepszej koordynacji kontroli wywozu w UE oraz wykorzystania
zdobytych przez innych doświadczeń, należy przeprowadzić wzajemną ocenę we wszystkich Państwach
Członkowskich i państwach przystępujących.”
Strategia UE przeciwko rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia przyjęta dnia 12 grudnia 2003 r.
zawiera jako jeden z elementów działań UE zwiększenie skuteczności kontroli wywozu w rozszerzonej
Europie oraz podkreśla potrzebę przeprowadzenia wzajemnej oceny.
Pierwszy etap wzajemnej oceny został zakończony w lipcu 2004 r. Został on przeprowadzony
z podziałem na grupy, z których każda obejmowała dwa lub trzy kraje, w obrębie których
przeprowadzono analizę ustawodawstwa krajowego i jego realizacji w celu ustalenia najlepszych
praktyk w rozszerzonej Unii. Służby Komisji koordynowały przeprowadzanie wzajemnej oceny
korzystając z pomocy grupy zadaniowej, która opracowała analizę i zalecenia na podstawie ocen
przedstawionych przez grupy krajów. W dniu 13 grudnia 2004 r. Rada wydała oświadczenie
zawierające zalecenia wydane w oparciu o wzajemną ocenę i podkreślające znaczenie jakie UE
przywiązuje do skutecznej kontroli wywozu, zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej.
4
PL
Wykonanie zaleceń wynikających ze wzajemnej oceny zostało uznane za priorytet przez Grupę
Roboczą ds. Towarów Podwójnego Zastosowania, działającą w ramach Rady, pod
przewodnictwem Prezydencji luksemburskiej i brytyjskiej; osiągnięcia roku 2005 zostały
przedstawione w sprawozdaniu przyjętym do wiadomości przez Radę w dniu 12 grudnia 2005 r.
(tylko w wersji angielskiej).
II. SPRZĘT WOJSKOWY
a)
Kodeks postępowania Unii Europejskiej w sprawie wywozu broni przyjęty dnia 8
czerwca 1998 r.
Streszczenie
Kodeks postępowania Unii Europejskiej w sprawie wywozu broni, utworzony na bazie
wspólnych kryteriów wywozu broni przyjętych w roku 1991 i 1992, określa mechanizm notyfikacji
odmowy i konsultacji, który stanowi pierwszy tego rodzaju mechanizmem stosowany do wywozu
broni konwencjonalnej. Przyjęcie Kodeksu otworzyło nowy rozdział pod względem jakości w
rozwoju wspólnego podejścia UE do wywozu broni, stanowiącego ważny element Wspólnej
Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa. Rada ocenia co roku wprowadzenie w życie Kodeksu
(patrz: pierwsze, drugie, trzecie, czwarte, piąte, szóste, siódme, ósme oraz dziewiąte
sprawozdanie roczne).
Zgodnie z klauzulą operacyjną nr 5 kodeksu w dniu 13 czerwca 2000 r. Rada przyjęła wspólny
wykaz sprzętu objęty przepisami kodeksu postępowania wraz z deklaracją nr 2000/C/191/01.
Najnowsza wersja wspólnego wykazu sprzętu wojskowego Unii Europejskiej, która uaktualnia
wersje poprzednie, została przyjęta przez Radę dnia 10 marca 2008 r.
5
PL
Wszystkie Państwa Członkowskie zgodziły się stosować kodeks postępowania przy ocenie
wniosków dotyczących produktów wymienionych w uzgodnionym wspólnym wykazie sprzętu
wojskowego UE. Kodeks postępowania ma również za zadanie usprawnienie wspólnego
wykorzystania informacji pomiędzy Państwami Członkowskimi, służące zwiększeniu wzajemnego
zainteresowania ich politykami kontroli wywozu. W celu ułatwienia Państwom Członkowskim
stosowania kodeksu, Grupa Robocza ds. Wywozu Broni Konwencjonalnej opracowała i regularnie
aktualizuje podręcznik użytkownika. Podręcznik użytkownika ma za zadanie ułatwić Państwom
Członkowskim stosowanie kodeksu postępowania. W żadnym wypadku nie zastępuje on kodeksu, a
jedynie przedstawia streszczenie ustalonych wytycznych dotyczących jego stosowania. Skierowany
jest przede wszystkim do urzędników wydających zezwolenia wywozowe.
Punkt 4.1.2 podręcznika użytkownika wymaga, by Państwa Członkowskie eksportujące sprzęt
zawarty we wspólnym wykazie sprzętu wojskowego UE publikowały swoje sprawozdania krajowe
na temat wywozu sprzętu obronnego. Większość Państw Członkowskich publikuje swoje
sprawozdania krajowe w Internecie, na następujących stronach:
Austria:
http://www.bmaa.gv.at
Belgia:
diplobel.fgov.be
Dania:
Wersję papierową można uzyskać pod adresem: Ministry of Foreign Affairs, N.SP, Asiatisk Plads
2, DK-1448 Copenhagen K, Denmark
Wersję elektroniczną (pdf) można pobrać ze strony: www.um.dk (pełny adres sieciowy
http://www.um.dk/da/menu/Udenrigspolitik/FredSikkerhedOgInternationalRetsorden/Nedrustning
IkkespredningOgEksportkontrol/Eksportkontrol/Udfoerselsrapporter/
Pełna wersja angielska zostanie opublikowana i udostępniona przez to samo źródło.
Estonia:
http://www.vm.ee/eng/kat_153
Finlandia:
www.defmin.fi/index.phtml/page_id/75/topmenu_id/5/menu_id/75/
this_topmenu/65/lang/3/fs/12
Francja:
http://www.defense.gouv.fr/actualites/dossier/d49/index.html
Hiszpania:
www.mcx.es/sgcomex/mddu
Niemcy:
Irlandia:
http://www.bmwa.bund.de/Navigation/Aussenwirtschaft-und-Europa/Finanzierung-undRecht/exportkontrolle.html
http://www.entemp.ie/trade/export/military.htm
Litwa:
www.urm.lt
Luksemburg:
www.mae.lu
Łotwa:
www.mfa.gov.lv
Malta:
www.mcmp.gov.mt/commerce_trade04.asp
Niderlandy:
www.exportcontrole.ez.nl
6
PL
Polska:
http://dke.mg.gov.pl
Portugalia:
www.mdn.gov.pt
Republika
Czeska:
www.mzv.cz/kontrolaexportu
Słowacja:
www.economy.gov.sk
Słowenia:
www.mors.si . Wybierz link « Objave or Publications » na dole strony. Wybierz link « Dokumenti
MO : smernice, nacrti, letna porocila or MoD Documents – guidelines, plans, annual report etc ».
Wybierz dokument « Porocilo o uvozu in izvozu orozja v letu 2004 or Report on Arms Export and
Import for the Year X».
Szwecja:
www.utrikes.regeringen.se/inenglish/pressinfo/information/
Publications.htm
Włochy:
www.camera.it , przejdź do „cerca”, wstaw „materiali di armamento”, wybierz „documenti
parlamentari”, a potem „Indice Doc LXVII”
Węgry:
www.mkeh.hu/tev/fegyverek/fegyverekenglish.html
Zjednoczone
Królestwo:
http://www.dti.gov.uk/export.control/
b)
Zewnętrzne działania UE propagujące wśród państw trzecich kontrolę wywozu
uzbrojenia oraz zasady i kryteria kodeksu postępowania UE w sprawie wywozu
uzbrojenia
W dniu 17 marca 2008 r. Rada przyjęła wspólne działanie 2008/230/WPZiB w sprawie wspierania
działań UE mających na celu propagowanie wśród państw trzecich kontroli wywozu uzbrojenia
oraz zasad i kryteriów kodeksu postępowania UE w sprawie wywozu uzbrojenia.
W myśl tego wspólnego działania w budżecie UE przeznacza się 500 500 EUR na finansowanie
seminariów, które mają zostać zorganizowane przez prezydencję (z pomocą Sekretariatu Rady); ich
uczestnikami mają być eksperci z państw członkowskich UE i innych zainteresowanych państw,
zwłaszcza bliskich sąsiadów UE, zajmujący się kontrolą wywozu uzbrojenia. Inicjatywa skierowana
jest m.in. do państw Europy Południowo-Wschodniej, partnerów europejskiej polityki sąsiedztwa
(państw Afryki Północnej i basenu Morza Śródziemnego oraz państw wschodnioeuropejskich
z regionu Kaukazu) oraz do Turcji i Ukrainy. Seminaria mają służyć m.in. popularyzowaniu
kryteriów i zasad kodeksu postępowania UE w sprawie wywozu uzbrojenia oraz mają pomóc
w opracowywaniu i wdrażaniu przepisów zapewniających skuteczną kontrolę wywozu uzbrojenia.
c)
Kontrola pośrednictwa w handlu bronią
7
PL
Dnia 23 czerwca 2003 r. Rada przyjęła wspólne stanowisko 2003/468/WPZiB w sprawie
kontroli pośrednictwa w handlu bronią, celem którego jest uregulowanie pośrednictwa w handlu
bronią, aby zapobiec obchodzeniu embarga na wywóz broni nałożonego przez ONZ, UE lub
OBWE.
Wspólne stanowisko wprowadza zbiór przepisów, które mają być włączone do ustawodawstwa
krajowego i na mocy których Państwa Członkowskie są zobowiązane podjąć wszelkie niezbędne
kroki w celu objęcia kontrolą działalności pośrednictwa prowadzonej na ich terytorium lub
prowadzonej przez pośredników będących ich obywatelami.
W szczególności Państwa Członkowskie są zobowiązane do rozpatrywania wniosków o wydanie
licencji potrzebnych do konkretnych transakcji pośrednictwa w świetle przepisów Kodeksu
postępowania Unii Europejskiej w sprawie wywozu broni, do utworzenia systemu wymiany
informacji na temat działań w zakresie pośrednictwa w handlu bronią oraz do ustanowienia
odpowiednich sankcji w celu zagwarantowania, że kontrola pośrednictwa w handlu bronią
prowadzona jest w sposób skuteczny.
8
PL