Protokół lustracji IV Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Łodzi

Protokół lustracji
IV Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Łodzi
oraz XVIII Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Łodzi
przeprowadzonej w dniach 9 – 14 maja 2016 r.
Zagadnienia wstępne. Informacje ogólne
Przedmiotem lustracji było zbadanie postępowań karnych toczących się przed Sądem
Okręgowym w Łodzi w trybie przepisów:
- rozdziału 66f k.p.k. – regulujących wystąpienie do państwa członkowskiego UE o wykonanie
kary pozbawienia wolności;
- rozdziału 66g k.p.k. – regulujących wystąpienie państwa członkowskiego UE o wykonanie
kary pozbawienia wolności.
Kontrolą, podjętą w ramach realizacji zadań nadzorczych w I półroczu 2016 r., objęto
okres od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r.
Unormowania k.p.k. zawarte w jego rozdziałach 66f oraz 66g stanowią implementację
do polskiego porządku prawnego decyzji ramowej Rady 2008/909/WSiSW z dnia 27 listopada
2008 r. o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków skazujących na karę
pozbawienia wolności lub inny środek polegający na pozbawieniu wolności – w celu
wykonania tych wyroków w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 327 z dnia 5 grudnia 2008 r., s.
27 ze zmianami). Mają one charakter przepisów szczególnych w stosunku do uregulowań
zamieszczonych w rozdziale 66 k.p.k. w zakresie przekazania orzeczenia do wykonania – w
odniesieniu do bezwzględnej kary pozbawienia wolności oraz w relacjach pomiędzy
państwami członkowskimi UE.
Zarówno w przypadku wystąpienia o wykonanie wyroku polskiego sądu w państwie
członkowskim UE, jak i wystąpienia o wykonanie w Polsce zagranicznego wyroku wydanego
w innym państwie członkowskim, właściwym do orzekania jest sąd okręgowy (art. 611t § 1
k.p.k., art. 611tg § 1 k.p.k.).
Dla potrzeb niniejszej kontroli Wydziały Karne – IV i XVIII Sądu Okręgowego w Łodzi
przedstawiły akta sześciu spraw, ( ….. ). Kierując się zakresem przedmiotowym analizy,
kontrolą objęto wyłącznie cztery z nadesłanych spraw. Niewątpliwie bowiem postępowania
zawisłe przed Sądem Okręgowym w Łodzi w związku koniecznością wypowiedzenia się w
1
przedmiocie prawnej dopuszczalności przejęcia kary pozbawienia wolności do wykonania w
Polsce na podstawie postanowień Konwencji z dnia 21 marca 1993 r. o przekazywaniu osób
skazanych (Dz. U. z 1995 r., nr 51, poz. 279) oraz Protokołu Dodatkowego do tej Konwencji
(Dz. U. z 2000 r., nr 43, poz. 490) ( …. ).
W części A. niniejszego protokołu omówiono postępowania zmierzające do
przekazania polskiego orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności do wykonania w
określonym państwie członkowskim UE, zaś w części B. - przejęcia do wykonania w Polsce
orzeczenia sądu państwa członkowskiego UE skazującego na karę pozbawienia wolności.
W IV Wydziale Karnym w kontrolowanym okresie zarejestrowano wyłącznie jedną
sprawę kat. A (…..), natomiast w XVIII Wydziale Karnym zarejestrowano 1 sprawę kat. A (….)
oraz 2 sprawy kat. B (……).
( ….. )
Omówienie
Wyniki przeprowadzonej kontroli uprawniają do wniosku, że obowiązujące w
relacjach z państwami członkowskimi UE regulacje odnoszące się do zagadnień związanych z
przejęciem do wykonania orzeczeń skazujących na karę pozbawienia wolności nie zawsze są
należycie wykorzystywane i stosowane, przy czym tego rodzaju konstatacja dotyczy
zasadniczo tych postępowań przed polskim sądem, które inicjowane są przez uprawnione
organy państw obcych. Zastrzec jednak jednocześnie należy, że z powodu niewielkiej ilości
spraw, których przedmiot stanowiły zagadnienia objęte lustracją, a które w analizowanym
okresie zawisły przed Sądem Okręgowym w Łodzi, wyprowadzone wnioski nie mogą być
uznane za kategoryczne w tym znaczeniu, że ich wymowa jednoznacznie świadczy o braku
wymaganej wiedzy i właściwego podejścia do omawianej kategorii spraw. Niewątpliwie
bowiem w przypadku tego kolejnego instrumentu współpracy międzynarodowej opartego na
zasadzie wzajemnego uznawania orzeczeń nie ma jeszcze tak daleko ukształtowanej i
ujednoliconej praktyki, jak choćby ta, która odnosi się do instytucji europejskiego nakazu
aresztowania.
Niezależnie od powyższego, powtórzyć i przypomnieć należy, że współpraca
międzynarodowa w sprawach karnych odbywająca się pomiędzy państwami członkowskimi
UE regulowana jest m.in. przez przepisy kodeksu karnego stanowiące implementację
2
konkretnych decyzji ramowych, a jej podstawę stanowi zasada wzajemnego uznawania
orzeczeń. Co więcej, współpraca tego rodzaju wiąże się z szeregiem dodatkowych odstępstw
od ogólnych zasad nią rządzących, wyrażających się m.in. w odformalizowaniu i uproszczeniu
dotychczasowych procedur, a polegających np. na bezpośrednim porozumiewaniu się
zainteresowanych organów, rezygnacji z udziału czynnika (organu) centralnego i używaniu
ujednoliconych formularzy.
Tym samym w przypadku podjęcia prawomocnej decyzji o przejęciu do wykonania w
Polsce kary pozbawienia wolności orzeczonej przez właściwy sąd państwa członkowskiego
UE, tu: w trybie przepisów rozdziału 66g k.p.k., nie ma potrzeby przesyłania dokumentacji
sporządzonej w związku z zapadłym rozstrzygnięciem do polskiego Ministerstwa
Sprawiedliwości. Wszelka korespondencja w sprawach tego rodzaju odbywa się wyłącznie
pomiędzy właściwym organem państwa wydania orzeczenia skazującego na taką karę a
sądem polskim i do tego w formie kontaktów bezpośrednich, zaś przesłaniu do Ministerstwa
Sprawiedliwości podlega wyłącznie odpis postanowienia (art. 611tj § 5 k.p.k.). Odstępstwo
od ogólnie przyjętej zasady nie tylko, że nie znajduje uzasadnienia i oparcia w
obowiązujących przepisach, lecz przede wszystkim przyczynia się do nadmiernego
wydłużenia czasu postępowania w sprawie, uchybiając regułom: szybkości postępowania
oraz niezwłocznego przystąpienia przez polski sąd do wykonania orzeczenia właściwego sądu
lub innego organu państwa wydania orzeczenia (art. 611tj § 6 k.p.k.).
O ile zaś właściwy sąd lub inny organ państwa wydania orzeczenia powiadomi, iż
orzeczenie przekazane do wykonania nie podlega dalszemu wykonaniu, obowiązkiem
polskiego sądu jest umorzenie postępowania wykonawczego (art. 611tn § 1 k.p.k.) i
zawiadomienie o tym właściwego sądu lub innego organu państwa wydania orzeczenia – w
ramach respektowania i realizacji obowiązku informacyjnego, o jakim mowa w art. 611tr § 1
k.p.k. Obowiązek ten, w swym zasadniczym zakresie, sprowadza się bowiem m.in. do
zawiadomienia o treści postanowienia w przedmiocie wykonania orzeczenia, o którym mowa
w art. 611tj § 1 k.p.k., oraz o istotnych orzeczeniach zapadłych w trakcie postępowania
wykonawczego.
Nie może również budzić wątpliwości, że podejmowane przez właściwy sąd okręgowy
decyzje mają znaczenie nie tylko dla postępowań zakończonych skazaniem na karę
pozbawienia wolności w państwie członkowskim UE, lecz również dla postępowań
ukończonych w taki sam sposób przez właściwy sąd w Polsce – o ile tylko zajdzie potrzeba
3
wykonania kary pozbawienia wolności w innym państwie członkowskim UE. W tej ostatniej
sytuacji wynik wystąpienia dokonywanego na podstawie art. 611t § 1 k.p.k. rzutuje przecież
na prowadzone postępowanie wykonawcze, skutkując choćby jego zawieszeniem w
przypadku rozpoczęcia odbywania przez skazanego kary w państwie wykonania orzeczenia
(art. 611td § 2 k.p.k.). W przypadku sprawy oznaczonej sygn. akt XVIII Kop 24/14, jakkolwiek
strona brytyjska odmówiła wyrażenia zgody na wykonanie w Wlk. Brytanii kary orzeczonej
względem (…..) wyrokiem polskiego sądu, nie można wykluczyć, że w tej konkretnej sytuacji
Sąd Rejonowy, dążąc do skutecznego wykonania wyroku, rozważyłby możliwość wystąpienia
o wydanie ENA wobec (…..) w celu wykonania orzeczonej prawomocnie kary. Dopóki jednak
Sąd Rejonowy nie posiada żadnych informacji odnoszących się do sposobu załatwienia jego
wystąpienia, dopóty nie może podjąć kolejnych czynności w sprawie.
Łódź, dnia 18 maja 2016 r.
Sędzia wizytator ds. obrotu prawnego z zagranicą
Barbara Augustyniak
4