Propozycje zmian FNEZ do ustawy OZE

FNEZ dokument roboczy
Warszawa, czerwiec 2014 r.
Projekt zmian
w ustawie o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej
1. W ustawie z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej
i administracji morskiej (Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502, z 2012 r. Nr 228, poz. 1368)
wprowadza się następujące zmiany:
1) W art. 23 ust. 6 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się wyrazy „i ust. 6k”;
2) w art. 23 ust. 6b kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się wyrazy „z zastrzeżeniem ust. 6h”;
3) w art. 23 dodaje się ust. 6h, 6i, 6j, 6h, 6k w brzmieniu:
„6h. W przypadku pozwolenia, o którym mowa w ust. 1, wydanego w celu wzniesienia
i wykorzystywania elektrowni wiatrowej w wyłącznej strefie ekonomicznej, dla którego przed
wejściem w życie ustawy z dnia … o odnawialnych źródłach energii wniesiono opłatę, o której mowa
w art. 27b ust. 1 pkt. 1), jeżeli nie później niż 60 dni przed upływem 6 lat od wydania tego pozwolenia,
podmiot któremu udzielono pozwolenia, złoży organowi który wydał pozwolenie, decyzję o której
mowa w art. 71 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
(Dz.U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.) wydaną dla przedsięwzięcia objętego pozwoleniem,
termin o którym mowa w ust. 6a, zostaje przedłużony o 4 lata. Przedłużenie terminu stwierdza,
w drodze decyzji, organ który wydał pozwolenie.
6i. W przypadku pozwolenia, o którym mowa w ust. 1, wydanego w celu wzniesienia
i wykorzystywania elektrowni wiatrowej w wyłącznej strefie ekonomicznej, dla którego przed
wejściem w życie ustawy z dnia … o odnawialnych źródłach energii wniesiono opłatę, o której mowa
w art. 27b ust. 1 pkt. 1), jeżeli nie później niż 60 dni przed upływem okresu o którym mowa w ust. 6a
lub 6h, podmiot któremu udzielono pozwolenia złoży organowi który wydał pozwolenie, umowę
zakupu energii o której mowa w art. …..(dziś art. 83 ust. 3 – umowa na zakup energii ze sprzedawcą
zobowiązanym po cenie określonej w wygranej aukcji) ustawy o odnawianych źródłach energii, termin
o którym mowa w ust. 6a, zostaje przedłużony o 3 lata. Przedłużenie terminu stwierdza, w drodze
decyzji, organ który wydał pozwolenie.
6j. W przypadku pozwolenia, o którym mowa w ust. 1, wydanego w celu wzniesienia
i wykorzystywania elektrowni wiatrowej w wyłącznej strefie ekonomicznej, dla którego przed
wejściem w życie ustawy z dnia … o odnawialnych źródłach energii wniesiono opłatę, o której mowa
w art. 27b ust. 1 pkt. 1), jeżeli nie później niż 60 dni przed upływem okresu o którym mowa w ust. 6a
lub 6h, podmiot któremu udzielono pozwolenia złoży organowi który wydał pozwolenie, umowę
o przyłączenie do sieci, o której mowa w art. 7 ustawy Prawo energetyczne, dla całości lub części
przedsięwzięcia objętego pozwoleniem, o którym mowa w ust. 1, terminy o których mowa w ust. 6a
i 6c, zostają przedłużone na czas niezbędny dla realizacji przyłączenia określony na podstawie zapisów
umowy o przyłączenie. Przedłużenie terminu stwierdza, w drodze decyzji, organ który wydał
pozwolenie.
6k. W przypadku wydłużenia terminów, o których mowa w ust. 6a lub 6c, w trybie określonym w ust.
6h, 6i lub 6j, termin ważności pozwolenia o którym mowa w ust. 6 ulega przedłużeniu o liczbę lat
wynikającą z decyzji o których mowa w ust. 6h, 61 i 6j. Przedłużenie terminu stwierdza organ który
wydał pozwolenie w decyzji, o której mowa w ust. 6h, 6i, 6j.
Obecny stan prawny:
W obecnym porządku prawnym podmiot, który uzyskał pozwolenie na wznoszenie i wykorzystywanie
sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich (PSZW) w terminie 6 lat od
otrzymania pozwolenia musi uzyskać decyzje o pozwoleniu na budowę. W przypadku nieuzyskania w
tym terminie pozwolenia na budowę, minister właściwy ds. gospodarki morskiej wygasza PSZW. Na
wniosek inwestora, okres 6 lat może zostać wydłużony przez ministra ds. gospodarki morskiej na czas
niezbędny do uzyskania pozwolenia na budowę, ale nie dłuższy niż 2 lata. Po uzyskaniu pozwolenia
na budowę inwestor ma 3 lata na rozpoczęcie budowy inwestycji i 5 lat na jej ukończenie i oddanie
do użytku. Pozwolenie wydawane jest na okres niezbędny dla realizacji i eksploatacji inwestycji, nie
dłuższy jednak niż 30 lat. Inwestor może przedłużyć ważność pozwolenia dla zrealizowanego zgodnie
z pozwoleniem przedsięwzięcia o 20 lat.
Dla źródeł wytwórczych energii elektrycznej, jakimi są morskie farmy wiatrowe, podstawowym
warunkiem określającym termin rozpoczęcia wytwarzania energii, a więc i realizacji inwestycji jest
termin realizacji przyłączenia określony w umowie przyłączeniowej, zawartej pomiędzy wytwórcą
energii i operatorem sieci.
Zakres i cel proponowanej zmiany:
Proponowana zmiana art. 23 dostosowuje terminy ważności PSZW dla morskich farm wiatrowych do
krajowych realiów rynkowych oraz do terminów związanych z wdrażaniem ustawy o odnawialnych
źródłach energii. Celem zmiany jest umożliwienie dalszego przygotowania projektów morskich farm
wiatrowych, które uzyskały pozwolenia na wznoszenie w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej w
latach 2012-2014 i dokonały opłaty tych pozwoleń przed wejściem w życie ustawy OZE.
Ponieważ realizacja procesu inwestycyjnego dla tych projektów była uzależniona od zmiany systemu
wsparcia dla odnawialnych źródeł energii, która następuje ze znacznym, ponad 3 letnim opóźnieniem
względem planów przedstawianych przez rząd w momencie wydawania tych pozwoleń, niezbędne
jest umożliwienie systemowe kontynuacji przygotowania tych projektów poprzez wydłużenie dla nich
terminów ważności PSZW. Drugim, kluczowym warunkiem realizacji projektów morskich farm
wiatrowych jest uzyskanie przez nie warunków przyłączenia do sieci i podpisanie umowy
o przyłączenie z operatorem sieci, w której są określone terminy możliwego przyłączenia, a więc
terminy w których możliwa i celowa jest realizacja inwestycji. Możliwość wydłużenia okresu od
wydania PSZW do uzyskania pozwolenia na budowę będzie jednak przysługiwało wyłącznie tym
projektom, dla których były prowadzone działania przygotowawcze, a ich realizowalność została
potwierdzona wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Ma to na celu
zminimalizowanie ryzyka blokowania obszarów morskich, przez projekty nie mające szans na
realizację z powodów niekorzystnych uwarunkowań środowiskowych. Uzyskanie decyzji
środowiskowej pozwoli na wydłużenie terminu o którym mowa w ust. 6a o 4 lata, a więc do łącznego
okresu 10 lat.
W przypadku gdy dany projekt MFW uzyska wsparcie w wyniku wygrania aukcji, zgodnie z zapisami
ustawy OZE, aby dostosować okresy ważności PSZW do terminów określonych dla morskich farm
wiatrowych dotyczących okresu od wygrania aukcji do oddania inwestycji do użytku, proponowane
zapisy umożliwią wydłużenie terminu o którym mowa w ust. 6ao 3 lata. Okres ten będzie liczony albo
od końca okresu 6 letniego, jeżeli w tym okresie projekt uzyska wsparcie, lub od końca okresu 10
letniego, jeżeli projekt wcześniej uzyskał wydłużenie terminu na podstawie wyżej zaproponowanej
zmiany. Maksymalny czas na przygotowanie projektu morskiej farmy wiatrowej, od uzyskania PSZW
do uzyskania pozwolenia na budowę będzie wynosił więc 13 lat, ale w tym okresie projekt będzie w
pełni zweryfikowany pod względem warunków środowiskowych i finansowych, będzie więc możliwa
jego szybka realizacja. Ponadto, dla projektów które uzyskają warunki przyłączenia i podpiszą
z operatorem sieci umowę o przyłączenie, terminy ważności pozwolenia zostaną dostosowane do
harmonogramu realizacji inwestycji określonego w tej umowie. Obecnie wydane warunki
przyłączenia wskazują terminy możliwej realizacji przyłączenia na lata 2020 i 2025, co oznacza, że
część projektów morskich farm będzie mogła zostać oddana do użytku dopiero w roku 2025. Ze
względu na okres ważności pozwolenia na budowę (3 lata), niezbędne jest takie określenie ważności
pozwoleń na wznoszenie, aby nie istniało ryzyko wygaśnięcia tego pozwolenia jak i pozwolenia na
budowę, przed realną możliwością realizacji i przyłączenia morskiej farmy wiatrowej.
Biorąc pod uwagę, że czas eksploatacji morskiej farmy wiatrowej to ok 20 lat, niezbędne jest także
zagwarantowanie ważności pozwolenia w całym okresie eksploatacji od chwili uruchomienia, jeżeli
uruchomienie nastąpi później niż w 10 lat od wydania pozwolenia na wznoszenie, w trybie
wprowadzanych nowelizacją wydłużeń terminów na przygotowanie inwestycji.
Uzasadnienie:
Zaproponowana zmiana zapobiega wstrzymaniu rozwoju rynku morskiej energetyki wiatrowej
w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej, z powodu zbyt dużego ryzyka związanego
z przygotowaniem projektów MFW w reżimie czasowym nie uwzględniającym realiów systemowych
i rynkowych. Zapisany w ustawie o obszarach morskich i administracji morskiej okres 6 lat na
uzyskanie pozwolenia na budowę od momentu uzyskania PSZW okazał się zbyt krótki, nawet dla
najbardziej zaawansowanych i ambitnie realizowanych przedsięwzięć. Powodem są czynniki
zewnętrzne, na które podmioty realizujące projekty morskich farm wiatrowych nie mają wpływu,
a mianowicie
problemy z uzyskaniem warunków przyłączenia do krajowego systemu
elektroenergetycznego pozwalających na sprostanie terminom, o których mowa w art. 23 pkt 6
Ustawy, oraz przedłużający się okres prac nad systemem wsparcia dla odnawialnych źródeł energii
uniemożliwiający warunki do podejmowania racjonalnych decyzji ekonomicznych związanych
z ponoszeniem istotnych kosztów rozwoju projektu w sytuacji braku transparentności kluczowego
mechanizmu regulacyjnego, bez którego realizacja tego typu projektów nie jest możliwa
z ekonomicznego punktu widzenia.
Proces przygotowania projektu morskiej farmy wiatrowej jest bardzo długi (8-12 lat) i kosztowny
(100-300 mln zł) w porównaniu z innymi technologiami OZE. Kolejne etapy przygotowania projektu,
to:
1)
2)
3)
4)
Uzyskanie PSZW – koszt ok. 8% całości kosztów przygotowania projektu
Uzyskanie warunków przyłączenia do sieci – ok. 2% kosztów
Uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach – ok. 12% kosztów
Uzyskanie pozwolenia na budowę – 78% kosztów
Z powyższych względów, największe ryzyko przygotowania projektu morskiej farmy wiatrowej,
związane jest z bardzo dużymi kosztami badań geotechnicznych i projektowania, na etapie pomiędzy
uzyskaniem decyzji środowiskowej a pozwoleniem na budowę. Aby podjąć to ryzyko, inwestor musi
mieć zweryfikowaną możliwość realizacji inwestycji ze względu na uwarunkowania środowiskowe, na
to pozwala uzyskanie decyzji środowiskowej, i określone warunki finansowania inwestycji, na co
pozwoli uzyskanie gwarancji zakupu energii po ustalonej w aukcji cenie.
W polskich warunkach, realne terminy realizacji kolejnych etapów przygotowania morskich farm
wiatrowych, które uzyskały PSZW w latach 2012-2014, są następujące:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
Wykonanie badań środowiska na potrzeby oceny oddziaływania na środowisko – 2013-2016
Uzyskanie decyzji środowiskowej – 2015-2017
Uzyskanie wsparcia w aukcji – 2017-2020
Wykonanie badań geotechnicznych i projektowanie – 2017-2022
Uzyskanie pozwolenia na budowę – 2018-2023
Oddanie do użytku – 2021-2026
Zaproponowane zmiany, zapewniają możliwość takiego wydłużenia ważności PSZW aby realizacja
projektów w powyższych terminach była możliwa.
Bardzo duża liczba złożonych wniosków o wydanie pozwolenia na wznoszenie i wykorzystywanie
sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń dla morskich farm wiatrowych na polskich obszarach
morskich (PSZW) wskazuje na ogromne zainteresowanie inwestorów realizacją tego typu
przedsięwzięć. Niestety, przedłużające się prace nad systemem wsparcia dla OZE, oraz europejski
kryzys gospodarczy, spowodowały wycofanie się wielu inwestorów, zwłaszcza zagranicznych,
z planów przygotowania własnych projektów farm wiatrowych na polskich obszarach morskich.
Nadal jednak pozostali na rynku inwestorzy posiadający prawomocne pozwolenia (8 pozwoleń,
pozwalających na zainstalowanie ok 4 GW mocy). Za wydanie tych pozwoleń zostały wniesione opłaty
w wysokości ponad 100 mln zł. Zostały także wydane warunki przyłączenia dające możliwość
zainstalowanie 2,25 GW mocy w morskich farmach w latach 2020-25.
Daje to szanse na dynamiczny rozwój krajowego rynku morskiej energetyki wiatrowej i przemysłu
morskiego (stocznie, porty) obsługującego ten rynek. Aby to było możliwe, niezbędne jest jednak
zapewnienie inwestorom bezpieczeństwa w zakresie utrzymania ważności pozwoleń lokalizacyjnych,
podczas całego procesu przygotowania projektu.
Ocena skutków regulacji:
1. Skutki dla sektora finansów publicznych:
a. Wpływy do budżetu z tytułu opłaty za wydanie pozwoleń na wznoszenie
i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń na morzu
dla większej liczby projektów. Szacuje się że dzięki wprowadzonym zmianom,
zostaną podtrzymane decyzje inwestycyjne dla przygotowania projektów MFW
o łącznej mocy ok. 3 000 MW ponad wydane dotychczas PSZW, co pozwoli na
uzyskanie wpływów z tytułu opłat za wydanie PSZW w wysokości ok. 400 mln zł,
b. Wpływy do budżetu z tytułu podatku dochodowego, płaconych przez właścicieli
farm z tytułu przychodów ze sprzedaży energii oraz przychodów krajowego
przemysłu morskiego, który rozwinie się na potrzeby obsługi morskich farm
wiatrowych.
2. Wpływ na rynek pracy:
a. Aktywizacja rynku i nowe miejsca pracy w sektorach związanych
z przemysłem morskim, w tym zwłaszcza w sektorze stoczniowym, portowym,
budowlanym, transportowym, produkcji kabli. Szacuje się, na podstawie
doświadczeń zagranicznych oraz deklaracji przedstawicieli przemysłu, że w polskim
przemyśle morskim obsługującym krajowe morskie farmy wiatrowe może powstać
do 20 000 miejsc pracy.
b. Tworzenie nowych nisz rynkowych związanych z budową i obsługą morskich farm
wiatrowych.
3. Wpływ na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorstw:
a. Wprowadzenie polskiej gospodarki i polskich przedsiębiorstw na jeden
z najbardziej dynamicznych i przyszłościowych rynków energetycznych – morskiej
energetyki wiatrowej,
b. Zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego kraju, poprzez zwiększenie integracji
z systemami elektroenergetycznymi UE, rozbudowę infrastruktury wytwórczej
i przesyłowej,
c. Rozwój krajowej i lokalnej przedsiębiorczości związanej z morską energetyką,
d. Zmniejszenie emisyjności polskiej energetyki,
e. Uruchomienie procesów inwestycyjnych o wartości kilkunastu miliardów złotych
związanych z realizacją inwestycji oraz tworzeniem dla niej odpowiedniego
zaplecza,
f.
Stworzenie potencjału wytwórczego krajowego przemysłu, w sektorze urządzeń
i obsługi morskiej energetyki wiatrowej na morzach europejskich,
g. Tworzenie krajowego potencjału naukowego, badawczego i wdrożeniowego
w sektorze inwestycji morskich,
h. Import na krajowy rynek doświadczeń, wiedzy związanej z rozwojem morskiej
energetyki wiatrowej oraz międzynarodowego kapitału inwestycyjnego.
4. Wpływ na sytuację i rozwój regionalny:
a. Stworzenie podstaw dla rozwoju regionalnego przemysłu morskiego, związanego
z morską energetyką wiatrową,
b. Przyciągnięcie znaczącego kapitału inwestycyjnego na polskie obszary nadmorskie,
c. Tworzenie nowych miejsc pracy w przemyśle stoczniowym, portowym,
transportowym, turystycznym, a także w nauce, doradztwie i konsultingu,
d. Zwiększenie regionalnego bezpieczeństwa energetycznego poprzez rozwój sieci
elektroenergetycznych,