MONDATTAN – SKŁADNIA

MONDATTAN – SKŁADNIA
MONDAT – ZDANIE
-
A mondat fő részei – główne części zdania:
- alany – podmiot;
- állítmány – orzeczenie
-
Bővítmények – drugorzędne części zdania:
-
tárgy
határozó
– dopełnienie
- okolicznik
-
-
jelző
-
-
– okolicznik miejsca
– okolicznik czasu
– okolicznik sposobu
– okolicznik stopnia
– okolicznik miary
– okolicznik przyczyny
– okolicznik celu
– okolicznik warunku
– okolicznik przyzwolenia
– okolicznik względu
– okolicznik skutku
- przydawka
-
-
helyhatározó
időhatározó
módhatározó
fokhatározó
mértékhatározó
okhatározó
célhatározó
feltételt kifejező
megengedést kifejező
tekintethatározó
eredményhatározó
tulajdonságjelző
mennyiségjelző
birtokos jelző
értelmező jelző
jelzői értékű határozó
– przydawka przymiotna
– przydawka ilościowa
– przydawka dopełniaczowa
– przydawka dopowiedzeniowa
– przydawka okolicznikowa
MONDATFAJTÁK:
-
Kijelentő mondat
– zdanie oznajmiające
-
Felkiáltó mondat
– zdanie wykrzykniowe
-
Kérdő mondat
– zdanie pytajne
-
Tagadó mondat
– zdanie przeczące
Egyszerű mondat – zdanie pojedyncze
-
Tőmondat
– zdanie pojedyncze nierozwinięte
-
Bővített mondat
– zdanie pojedyncze rozwinięte
Összetett mondat – zdanie złożone
-
Főmondat
– zdanie główne
-
Mellékmondat
– zdanie poboczne
MELLÉRENDELT MONDAT – ZDANIE WSPÓŁRZĘDNE
-
Kapcsolatos mondat
– zdanie współrzędne łączne
-
Ellentétes mondat
– zdanie współrzędne przeciwstawne
-
Választó mondat
– zdanie współrzędne rozłaczne
-
Következtető mondat
– zdanie współrzędne wynikowe
ALÁRENDELT MONDAT – ZDANIE PODRZĘDNE
-
Alanyi mellékmondat
– zdanie podrzędne podmiotowe
-
Állítmányi mellékmondat – zdanie podrzędne orzecznikowe
-
Tárgyi mellékmondat
– zdanie podrzędne dopełnieniowe
-
Jelzői mellékmondat
– zdanie podrzędne przydawkowe
-
Határozói mellékmondat – zdanie podrzędne okolicznikowe
- Helyhatározói mellékmondat
– zdanie podrzędne okolicznikowe miejsca
- Időhatározói mellékmondat
– zdanie podrzędne okolicznikowe czasu
- Módhatározói mellékmondat
– zdanie podrzędne okolicznikowe sposobu
- Okhatározói mellékmondat
– zdanie podrzędne okolicznikowe przyczyny
- Hasonlító határozói mellékmondat – zdanie podrzędne okolicznikowe porownania
- Állítóhatározói mellékmondat – zdanie podrzędne okolicznikowe celu
EGYENES BESZÉD (MOWA NIEZALEŻNA) ↔ FÜGGŐ BESZÉD (MOWA ZALEŻNA)
SZÓREND – SZYK WYRAZÓW
Az eldöntendő kérdést mindig a czy kérdőszóval kezdjük, pl.:
czy masz czas? – van időd?
A lengyel nyelv nagyon következetsen megkjülönbözteti az iść (gyalog menni) és jechać
(járművön menni, utazni) fogalmakat. Ezért ugyanannak a magyar mondatnak két lengyel
megfelelője is lehet, pl.:
Eljössz hozzánk? – Czy przyjdziesz do nas? (ha tudjuk, hogy gyalog jön.)
– Czy przyjedziesz do nas? (ha tudjuk, hogy valamilyen járművön jön.)