001dok_biuletyn stref_marzec_2011_v3
Transkrypt
001dok_biuletyn stref_marzec_2011_v3
Marzec 2011 Czy odszkodowania osiągane przez firmy strefowe podlegają opodatkowaniu? Maciej Guzek* Podstawowym przywilejem firm, działających na terenie specjalnych stref ekonomicznych jest zwolnienie dochodów z podatku dochodowego. Nie zawsze pamięta się jednak, że zwolnienie to ma ściśle wytyczone granice, zdefiniowane w art. 17 ust 1 pkt 34 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej również: UPDOP). Zgodnie z tym przepisem, aby dany dochód korzystał ze zwolnienia z opodatkowania musi być, po pierwsze, uzyskiwany z działalności na terenie SSE, po drugie zaś, musi pochodzić z działalności gospodarczej, prowadzonej na terenie strefy na podstawie zezwolenia. To ostatnie kryterium w praktyce budzi pewne wątpliwości - jest bowiem szereg dochodów, jakie powstają "przy okazji" działania firmy na terenie strefy. Z jednej strony tego typu dochody nie są wprost wymienione w zezwoleniu, z drugiej jednak ich powstawanie bezpośrednio wynika z działalności prowadzonej w strefie na podstawie zezwolenia. Przykładem tego typu dochodów są wpływy z odszkodowań względnie lub umownych. Przyczyny, dla których odszkodowania/kary umowne są uiszczane, bywają rozmaite. Mogą to być odszkodowania wypłacane przez ubezpieczycieli w związku z uszkodzeniem lub zniszczeniem składników majątku, rekompensaty uiszczane przez pracowników za zniszczone mienie, czy też odszkodowania lub kary umowne, płacone przez kontrahentów (np. z tytułu wadliwie świadczonych usług, wad dostarczanych towarów czy też mających pokryć korzyści utracone przez odbiorcę odszkodowania w wyniku działań płacącego odszkodowanie). Podmioty, działające w strefie, które uzyskują tego rodzaju przysporzenia, mogą napotkać trudność z oceną, czy powinny one zostać włączone do przychodów zwolnionych czy też może zostać opodatkowane. Z jednej strony odszkodowanie/kara umowna nie jest przychodem uzyskiwanym z działalności operacyjnej, wprost wymienionej w zezwoleniu na prowadzenie działalności na terenie SSE. Z drugiej - nie sposób pominąć faktu, że wspomniane odszkodowania o ile ich uiszczenie dotyczy szkody powstałej w działalności strefowej, są de facto efektem tej działalności Tak będzie choćby w przypadku odszkodowań związanych z utratą składnika majątku, wykorzystywanego na terytorium strefy (brak działalności na terenie strefy spowodowałby, że dany podatnik w ogóle nie posiadałby tego składnika majątku, który dawałby tytuł do odszkodowania) lub w przypadku odszkodowania (kary umownej) mającego na celu zrekompensować utracone korzyści. Przysporzenia tego typu są bowiem spowodowane przez działanie przedsiębiorstwa w strefie i w ogóle by nie zaistniały, gdyby działalności tej nie prowadzono. Praktyka organów podatkowych nie daje jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, jak kwalifikować omawiane przychody Z jednej strony pojawiają się stanowiska korzystne dla podatników, takie jak choćby Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 18.06.2010 r.,sygn. ITPB3/423-135/10/MK. Zgodnie z tym stanowiskiem „skoro odszkodowanie otrzymane jest w związku z niezamówieniem wyrobów produkowanych na terenie strefy na podstawie zezwolenia, otrzymanie przez Spółkę środki będą stanowić przychód z działalności prowadzonej na terenie strefy objętej zezwoleniem”. Dominującym argumentem, jaki przewija się w korzystnych dla podatników stanowiskach organów podatkowych jest to, że dany przychód z odszkodowania jest nierozerwalnie związany samą działalnością strefową i jest niejako jej „efektem ubocznym” nie zaś celowo wywołanym przez przedsiębiorcę rezultatem. Pojawiają się jednak również stanowiska bardziej rygorystyczne, niekorzystne dla podatników. Przykładem może być niedawne stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 10 grudnia 2010 r., sygn. ILPB3/423-751/10-3/MM. Organ podatkowy odpowiadając na pytanie podatnika ws. kar umownych, uiszczanych przez kontrahenta, którego działanie naraziło spółkę, działającą na terenie SSE na szkodę (zmniejszeniu uległy przychody strefowe) uznał, że tego rodzaju przychody są przychodami opodatkowanymi. Organ uznał, że „zezwolenie spółki na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej nie obejmuje swym zakresem kar umownych (…) przychód z tego tytułu nie będzie podlegał zwolnieniu z podatku dochodowego od osób prawnych na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 34 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych”. W moim przekonaniu prawidłowe jest stanowisko przedstawione jako pierwsze, zgodnie z którym odszkodowania jako przychód w sposób nierozerwalnie związany z działalnością strefową powinny korzystać ze zwolnienia z podatku. Natomiast pogląd zaprezentowany przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu należałoby uznać za błędny i wydaje się być przejawem tzw. „nadmiernego fiskalizmu”. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, wydając bowiem komentowaną interpretację nie wziął pod uwagę szeregu istotnych argumentów. Po pierwsze, zignorował fakt, że to, iż do zezwolenia strefowego nie zostało wpisane uzyskiwanie kar umownych, nie jest wyrazem swobodnej decyzji spółki, lecz wynika z tego, że takiego zapisu w zezwoleniu poczynić by nie można. Uzyskiwanie kar czy odszkodowań nie może bowiem – co oczywiste – być Biuletyn Strefowy. Marzec 2011 uznane za rodzaj samodzielnej działalności gospodarczej – nie może więc zostać wpisane do zezwolenia. Przede wszystkim jednak sprzeciw budzi bardzo wąskie pojmowanie pojęcia „dochody z działalności gospodarczej prowadzonej na podstawie zezwolenia” – otóż moim zdaniem termin ten oznacza nie tylko te dochody, jakie wprost wynikają z działalności objętej zezwoleniem, ale również te, które, choć nie wpisane wyraźnie do zezwolenia, są jednak efektem aktywności podmiotu gospodarczego w strefie. Dodatkowo Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu nie wziął pod uwagę tego, że przedmiotowa kara umowna miała stanowić wyrównanie zaniżonego przychodu z działalności strefowej – jeśli szkoda by nie nastąpiła, to przychód z działalności podstawowej (który wówczas bez żadnej wątpliwości podlegałby zwolnieniu z opodatkowania) byłby wyższy. Podsumowując, moim zdaniem wszelkie odszkodowania oraz kary umowne, o ile są one związane z aktywnością przedsiębiorstwa na terenie specjalnej strefy ekonomicznej, która jest objęta zezwoleniem, winny korzystać ze zwolnienia z opodatkowania. Jednocześnie jednak przedsiębiorcy strefowi nie mogą zapominać o ryzyku, wynikającym z czasami zbyt rygorystycznego stanowiska zajmowanego przez organy podatkowe. * Autor jest doradcą podatkowym, menedżerem TPA Horwath W razie jakichkolwiek pytań prosimy o kontakt: Maciej Guzek Menedżer Doradca podatkowy TPA Horwath Sztuba Kaczmarek Sp. z o.o. Spółka Doradztwa Podatkowego ul. Żydowska 1 61-761 Poznań tel. (0-61) 851 38 60 fax. (0-61) 851 38 62 email: [email protected] www.tpa-horwath.pl Zastrzega się, iż powyższe informacje nie mają charakteru porad prawnych. Wyłączona jest jakakolwiek odpowiedzialność cywilnoprawna za treść powyższych informacji. Biuletyn Strefowy. Marzec 2011 3