Hospitalizacje cHorycH z padaczką I INTERWENCJE POGOTOWIA

177
Epileptologia, 2008, 16: 177-196
Hospitalizacje chorych z padaczką
i interwencje pogotowia ratunkowego
w okresie rocznej prospektywnej obserwacji
Hospitalizations of patients with epilepsy and emergency service
interventions within a one-year prospective observation period
Centrum Diagnostyki i Leczenia Padaczki, Fundacja Epileptologii, Warszawa
Streszczenie
Wprowadzenie. Badania dotyczące wskaźnika częstości (IR) hospitalizacji chorych z padaczką najczęściej są
oparte na retrospektywnej analizie liczby hospitalizacji
w stosunku do oczekiwanej liczby chorych w określonym terenie. Retrospektywność tych badań i krótki zwykle okres obserwacji obniżają ich wartość.
Cel. 1. Ustalenie częstości, czasu trwania i powodu hospitalizacji chorych z padaczką oraz określenie częstości interwencji pogotowia ratunkowego. 2. Ocena znaczenia czasu obserwacji i liczby obserwowanych chorych w aspekcie metodologicznym badania.
Materiał i metoda. Prospektywne badania przeprowadzono w 19 ośrodkach. Analizowano częstość i czas
trwania hospitalizacji w kwartałach roku oraz w 4 porach roku w grupie 969 pacjentów, u których rozpoczęto obserwację. Chorych podzielono na dwie podgrupy:
772 pacjentów z pełną roczną obserwacją (5 ankiet) (A)
oraz 857 – z niepełną 3-9-miesięczną obserwacją (B). Do
oceny statystycznej znamienności użyto testu KruskalaWallisa dla porównań średnich czasów trwania hospitalizacji. Jako poziom istotności dla testu ogólnego przyjęto 5%. Ze względu na wielokrotne porównania dla
testów parowych zastosowano poprawkę Bonfferoniego i jako poziom istotności dla każdego testu przyjęto
0,008. W analizie IR hospitalizacji posłużono się uogólnionym modelem regresji Poissona. Zależności od pory
roku lub kwartału wyrażono za pomocą ilorazu IR (IRR)
wraz z 95% przedziałem ufności.
Wyniki. W kolejnych kwartałach roku hospitalizowano
150 (19,4%) chorych w podgrupie A i w podgrupie B 167
(19,4%) chorych. Jednorazowa hospitalizacja dotyczyła
70,6%, a wielokrotna – 29,4% pacjentów. Liczba pacjentów hospitalizowanych w poszczególnych kwartałach
wykazuje prawie dwukrotną różnicę (4,55% do 9,1%),
przy czym nie ma istotnych różnic między podgrupą
A i B. W pierwszym kwartale badań liczba hospitalizacji była największa w porównaniu z drugim, trzecim
i czwartym kwartałem: IRR [95% CI] = 0,75 [0,56; 1,0], 0,52
Summary
Introduction. Studies on the hospitalization incidence
rate (IR) for patients with epilepsy is usually based on
retrospective analyses of the ratio of the number of hospitalizations to the expected number of patients within
a territory. The retrospective nature of this research and
its usually short duration reduce its value.
Objective. 1. to determine the frequency and duration
of, and causes for, hospitalization of patients with epilepsy and the frequency of emergency service interventions; 2. to assess the significance of observation time
and number of patients with respect to the research
methodology.
Material and method. A prospective design was chosen. The study was conducted in 19 centres. Frequency and duration of hospitalization in each quarter and
each of the four seasons were analysed for a period of
one year in group of 969 patients, in which observation
was started. Patients were divided into two subgroups:
772 patients (A) who underwent a complete, 12-month
observation (5 questionnaires) and 857 patients (B) who
were observed for 3-9 months. The Kruskal-Wallis statistic was used to determine significance of differences between mean hospitalization durations. A 5% level of significance was adopted. Since repeated comparisons for
paired tests were conducted, the Bonfferoni correction
was adopted and level of significance for each test was
set at 0,008. The generalised Poisson regression model was used to analyse hospitalization IR. Relations between IR and season or quarter were expressed in IR ratios (IRR) with a 95% range of confidence.
Results. In consecutive quarters, 150 (19.4%) patients
were hospitalized in subgroup A and 167 (19.4%) were
hospitalised in subgroup B; 70.6% patients once and
29.4% had multiple hospitalizations. Comparison of
the numbers of patients hospitalised in each quarter revealed an almost double difference (4.55% to 9.1%). Subgroups A and B did not differ significantly. The number
of hospitalizations was greater in the first quarter com-
Praca wpłynęła 01.09.2008 r.
Received September 1, 2008.
Prace oryginalne • Original papers
Beata Majkowska-Zwolińska, Jerzy Majkowski
178
Prace oryginalne • Original papers
Beata Majkowska-Zwolińska, Jerzy Majkowski
[0,37; 0,72] i 0,7 [0,52; 0,95]; p = 0,05, p < 0,001 i p = 0,022,
odpowiednio. Najwięcej hospitalizacji spośród 18 oddziałów było w oddziałach neurologicznych – 69 (32%)
i 74 (30,5%) w podgrupach A i B, odpowiednio, oraz
w oddziałach ginekologiczno-położniczych – 38 (17,6%)
i 42 (17,3%), odpowiednio. U 55,8% chorych powód hospitalizacji był związany z padaczką: w 20% przyczyny
były związane bezpośrednio z napadami i w 80% z diagnostyką i leczeniem. Średni czas pobytu we wszystkich
oddziałach wynosił 11 dni. Liczba hospitalizowanych jesienią była największa: 7,82% (A) (95% CI [5,85; 9,79%]
i 8,46% (B) 95% CI [6,46%; 10,45%] i najmniejsza wiosną 5,77% (A) (95% CI) [4,08%; 7,61%] i 5,85% (B) (95%
CI) [4,21%; 7,49%]. Łącznie częstość hospitalizacji była
o połowę większa jesienią niż wiosną i latem, IRR = 1.43,
1.49; p = 0,026 i 0,014, odpowiednio.
Wnioski. 1. Blisko 20% pacjentów z padaczką było hospitalizowanych. U ponad połowy powodem była padaczka. 2. Czas obserwacji i pora roku mają statystycznie
istotny wpływ na wyniki. 3. Częstość hospitalizacji była
największa jesienią. 4. Trzymiesięczny okres obserwacji
jest zbyt krótki dla oceny wyników, natomiast liczba chorych – w granicach 772 i 857 – nie ma znaczenia.
Słowa kluczowe: Padaczka – Częstość i czas trwania hospitalizacji – Wpływ pory roku i czasu obserwacji
Wprowadzenie
P
adaczka jest przewlekłym schorzeniem
neurologicznym, wymagającym stałej ambulatoryjnej opieki medycznej, ale
w szczególnych sytuacjach – hospitalizacji
w celach diagnostycznych, optymalizacji leczenia, skutków leczenia, a także nagłych interwencji pogotowia ratunkowego. Poznanie częstości hospitalizacji i kategorii szpitali jest istotne, gdyż stanowią one zróżnicowaną i największą część kosztów padaczki.
Przegląd piśmiennictwa omówiono w innej
pracy (Majkowski, 2005).
U blisko połowy pacjentów z padaczką współwystępuje co najmniej jedno inne
schorzenie (Majkowska-Zwolińska i wsp.,
2008). Dlatego też przyczyny hospitalizacji
u pacjentów z padaczką obejmują również
inne stany chorobowe, które mogą wykazy-
pared with quarters two, three and four: IRR [95% C.I.]
= 0.75 [0.56; 1.0], 0.52 [0.37; 0.72] and 0.7 [0.52; 0.95];
p = 0.05, p < 0.001 and p = 0.022, respectively. Of all
the hospital departments the largest number of hospitalizations was at neurological wards – 69 (32%) and 74
(30.5%) in subgroups A and B respectively and gynaecological-obstetric wards – 38 (17.6%) and 42 (17.3%), respectively. 55,8% of the patients were hospitalized for
epilepsy-related problems: 20% of these hospitalizations were directly related to seizures and 80% was related to diagnostics and treatment. Average duration of
hospitalization on all wards was 11 days. The number of
hospitalized patients was largest in autumn: 7.82% (A)
(95% C.I.) [5.85; 9.79%] and 8.46% (B) (95% C.I.) [6.46%;
10.45%] and smallest in spring: 5.77% (A) (95% C.I.)
[4.08%; 7.1%] and 5.85% (B) (95% C.I.) [4.21%; 7.49%]. All
in all, the number of autumn hospitalizations was double
the number of spring and summer hospitalizations: IRR
= 1.43, 1.49; p = 0.026 and 0.014, respectively.
Conclusions. 1. Nearly 20% of patients with epilepsy
were hospitalized. More than half of them were hospitalised for epilepsy. 2. Time of observation and season of
the year has a statistically significant effect on the results.
3. The number of hospitalizations was largest in autumn.
4. Three month observation period is too short for the
analysis of the results, but the number of patients 772
vs 857 does not have any effect on them.
Key words: Epilepsy – Frequency and duration of hospitalization – Effects of season and observation time
wać związek z padaczką (np. będąc konsekwencją stosowania leków przeciwpadaczkowych) lub też mogą być schorzeniami niezależnymi.
Hospitalizacje są odbiciem ciężkości schorzenia i wskazują na stopień wykorzystania
systemu ochrony zdrowia przez chorych
z określonym schorzeniem. Pacjenci z padaczką częściej korzystają z różnych form
opieki medycznej niż osoby zdrowe, ale również częściej niż pacjenci z innymi przewlekłymi schorzeniami (Wiebe i wsp., 1999; Gaitatzis i wsp., 2002). Dotyczy to częstszych
hospitalizacji, częstszych interwencji pogotowia ratunkowego, jak również częstszych
wizyt lekarskich i częściej wykonywanych
badań diagnostycznych.