PDF, 218.39 KB - Rada Podatkowa

Opinia w sprawie projektu z dnia 14 czerwca 2012 r. założeń ustawy o redukcji
niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce.
Poniższa opinia w sprawie projektu z dnia 14 czerwca 2012 r. założeń ustawy o redukcji
niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Projekt) dotyczy wyłącznie zagadnień
podatkowych oraz niektórych dotyczących innych danin publicznych.
Opinia zawiera obejmuje trzy części:
I) Stanowisko Rady Podatkowej PKPP Lewiatan
II) Wyniki konsultacji Projektu przeprowadzonych wśród mikro, małych i średnich
przedsiębiorstw
III) Dodatkowe postulaty
I Stanowisko Rady Podatkowej PKPP Lewiatan dotyczące Projektu.
Rada Podatkowa co do zasady popiera wszystkie propozycje podatkowe zawarte w Projekcie.
Należy jednak zauważyć, że założenia projektu ustawy z natury rzeczy mają charakter ogólny
i dlatego na obecnym etapie prac legislacyjnych Rada Podatkowa nie identyfikuje zagrożeń
związanych z propozycjami. Mając na uwadze jednak doświadczenia związane z procesem
legislacyjnym zdajemy sobie sprawę, że w momencie pojawienia się projektu przepisów –
takie zagrożenia mogą zostać zidentyfikowane.
Pomimo nie wnoszenia zasadniczych zastrzeżeń do Projektu pragniemy wstępnie zwrócić
uwagę na następujące zagadnienia:
Ad. 1.25 Zniesienie ograniczenia w rozliczaniu straty podatkowej w podatku dochodowym
Zdaniem Rady Podatkowej należy rozważyć możliwość w podatku dochodowym od osób
fizycznych rozliczania straty z pozarolniczej działalności gospodarczej z dochodami
z „pokrewnych” źródeł, np. ze źródła „kapitały pieniężne i prawa majątkowe”
Zasada pokrywania wysokości straty ze źródła przychodów dochodem uzyskanym z tego
samego źródła w podatku dochodowym od osób fizycznych jest w dużej mierze zasadą
sztuczną, ze względu na fakt, że kategoria „źródła podatkowego” ma charakter prawny i nie
zawsze w sposób adekwatny odzwierciedla istotę źródła dochodów w znaczeniu
ekonomicznym.
Ad. 1.26 Podniesienie maksymalnej wartości składnika z 3500 zł, do 6000 zł. – uprawniającej
do zaliczenia wydatku od razu do kosztów uzyskania przychodów
Zdaniem Rady Podatkowej kwota 6.000 zł. jest zbyt niska, w szczególności w odniesieniu od
urządzeń zaawansowanych technologicznie, których wartość początkowa jest relatywnie
wysoka, a które dosyć szybko tracą na wartości. Proponujemy aby kwota ta wynosiła 10.000
zł.
1
Uważamy również, że bardziej praktyczne byłoby wprowadzenie zamiast wartości składnika,
wzoru, z którego taka wartość mogłaby być wyliczona, co zapewniałoby automatyczną
waloryzację tej wartości.
Ad. 2.27 Wprowadzenie ryczałtu za użytkowanie samochodu służbowego
Propozycja nie określa wysokości stawki kilometrowej ani sposobu jej ustalenia. Dlatego
budzi ona obawy co do rzeczywistych skutków fiskalnych. Dalsze procedowanie tej regulacji
musi być uzależnione od doprecyzowania tego zagadnienia. Wątpliwości budzi też
propozycja wysokości ryczałtu kilometrowego. Zdaniem Rady Podatkowej powinna być
przewidziana alternatywnie możliwość prowadzenia indywidualnej ewidencji przebiegu
pojazdu.
Opis propozycji powinien uwzględniać też skutki w podatku od towarów i usług – tak aby
podatnicy analizujący tą propozycję mieli pełną świadomość skutków podatkowych (podatek
należny od przekazania towarów na potrzeby pracowników).
Zwracamy też uwagę, że w 2010 r. był przygotowany projekt Ministra Finansów, w którym
przewidziano inny sposób określania wartości dochodu związanego z nieodpłatnym
używaniem samochodu służbowego dla celów prywatnych, nawiązujący do wartości pojazdu.
Walorem tego projektu było bardziej sprawiedliwe rozłożenie obciążeń podatkowych
pomiędzy osoby korzystające z samochodów wysokiej klasy od pracowników korzystających
z samochodów o niższym standardzie.
Ad. 3.4 Wskazanie organu właściwego do dokonywania interpretacji prawa ubezpieczeń
społecznych
Zwracamy uwagę, że art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej dotyczy ponad
100 różnych danin publicznych. Zakres i treść regulacji w obszarze danin publicznych ulega
ciągłym zmianom (np. powstają nowe daniny, a reguły poboru dotychczasowych ulegają
modyfikacji). Każde zaniedbanie ustawodawcy w zakresie wskazania właściwego organu do
wydawania interpretacji, powoduje że w zakresie danej daniny powstaje problem
z efektywnym korzystaniem z możliwości przewidzianej wart. 10 ustawy o swobodzie
działalności gospodarczej.
Proponuje się dodanie w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej przepisu, że o ile
przepis szczególny nie określa organu właściwego dla interpretacji - właściwym organem
w sprawach interpretacji jest minister właściwy dla danego działu administracji zgodnie
z ustawą o działach administracji rządowej.
II Konsultacje Projektu w sektorze MMŚP w ramach kampanii Świadomy Podatnik
Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan realizuje projekt Świadomy
Podatnik współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu
Społecznego na podstawie umowy nr umowy nr UDA-POKL.02.01.02-00-002/10. Celem
projektu jest podniesienie świadomości podatkowej w sektorze mikro, małych i średnich
przedsiębiorstw.
2
Jednym z działań podjętych w ramach kampanii „Świadomy Podatnik” było przeprowadzenie
konsultacji wśród mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w zakresie Projektu. Ankietowani
otrzymali Projekt, uzasadnienie oraz specjalną ankietę z wyjaśnieniami dotyczącymi
niektórych propozycji zawartych w Projekcie.
1. Ocena Zbiorcza
Z Projektu zostało wybranych 48 propozycji które dotyczą systemu podatkowego oraz
ubezpieczeń społecznych.
Ankietowani mogli oceniać każdą z tych propozycji w skali od 0 do 10, gdzie wyższa nota
oznaczała wyższy poziom akceptacji proponowanej zmiany oraz wskazywała na większą
konieczność jej wprowadzenia.
Poniżej przedstawiono zbiorcze oceny nadane określonym propozycjom1.
Poz. Regulacja
Ocena
(w odniesieniu do pozycji oznaczonych wytłuszczoną czcionką przeprowadzono konsultacje szczegółowe)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Podniesienie limitów zwalniających z opodatkowania VAT prezentów o małej
wartości
Podniesienie maksymalnej wartości składnika z 3500 zł, do 6000 zł. –
uprawniającej do zaliczenia wydatku od razu do kosztów uzyskania
przychodów
Zniesienie ograniczenia w rozliczaniu straty podatkowej w podatku
dochodowym
Zniesienie ograniczenia w zwolnieniu VAT nieodpłatnego przekazywania
produktów spożywczych na rzecz organizacji pożytku publicznego z
przeznaczeniem na cele działalności charytatywnej
Zniesienie opłaty skarbowej za zgłoszenie rejestracyjne VAT-R
Umożliwienie legitymowania się pełnomocnictwem ogólnym we wszystkich
postępowaniach przed organami podatkowymi i skarbowymi
Wprowadzenie ujednoliconego terminu – maksymalnie 30 dni na zwrot
wszystkich podatków przez organy podatkowe
Zniesienie obowiązku sprawdzenia do 30 kwietnia prawidłowości danych
przekazanych do ZUS w miesięcznych raportach imiennych
Wskazanie organu właściwego do dokonywania interpretacji prawa
ubezpieczeń społecznych
Rozliczenie VAT w imporcie poprzez deklarację
Wydłużenie terminu na składanie informacji podsumowujących VAT UE
Skrócenie terminu uprawdopodobnienia nieściąganięcia wierzytelności w
podatku VAT
Brak sankcji za opóźnienie płatności składki na dobrowolne ubezpieczenia
społeczne raz na 6 miesięcy
Ujęcie kosztów transportu krajowego w podstawie opodatkowania zerową
10,00
9,79
9,62
9,62
9,18
9,04
8,87
8,66
8,63
8,45
8,42
8,18
7,9
7,66
1
pozycji o najwyższej średniej ocen nadano notę 10 a pozostałe przeskalowano w stosunku do najwyższej
pozycji
3
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
stawką VAT w sposób jednoznaczny
Wprowadzenie, jako zasady, 2-letniego okresu przechowywania kopii
dokumentów papierowych generowanych przez kasy fiskalne
Ujednolicenie terminu powstania obowiązku podatkowego w podatkach
dochodowych z podatkiem od towarów i usług dla zaliczek
ewidencjonowanych w kasie fiskalnej – w przypadku zaliczek o małej
wartości
Zapewnienie sukcesji podatkowej przy przekształcaniu osób fizycznych
prowadzących działalność gospodarczą w jednoosobową spółkę kapitałową
Rozszerzenie metody kasowej w podatku VAT
Zwolnienie pracowników z podatku dochodowego z tytułu świadczenia
dowozu do zakładu pracy na koszt pracodawcy
Podwyższenie rocznego progu przychodów uprawniających do
zastosowania ryczałtu ewidencjonowanego w podatku dochodowym
Podniesienie progu obrotów wymaganych dla małego podatnika
Uproszczenie zasad rozliczania najmu
Zniesienie uznaniowości administracyjnej dotyczącej możliwości ograniczenia
wysokości zaliczek płaconych przez podatników
Objęcie wszystkich podatników, korzystających z ryczałtu możliwością
kwartalnych rozliczeń podatku dochodowego
Wprowadzenie ryczałtu za użytkowanie samochodu służbowego
Zmiana stron w umowie leasingu w trakcie trwania podstawowego okresu
umowy leasingu
Wyłączenie z podatku VAT usług bezpłatnej pomocy prawnej oraz zwolnienie
otrzymującego pomoc z podatku dochodowego z tego tytułu
Wprowadzenie możliwości żądania odsetek podatkowych od zwrotu akcyzy
po terminie
Skrócenie wymogu minimalnego czasu trwania umowy leasingu
nieruchomości
Zniesienie obowiązku zgłoszenia do opodatkowania nieruchomości
Umocowanie agencji celnych do występowania w charakterze przedstawiciela
podatkowego
Przesądzenie, że zwrot podatku akcyzowego dotyczy samochodów osobowych
zarówno w procedurze eksportu jak i wewnątrzwspólnotowego wywozu
Zmiana sposobu liczenia terminu na złożenie korekty deklaracji podatkowej
Skuteczne przerwanie biegu terminu przedawnienia zobowiązania
podatkowego – zastosowanie środka egzekucyjnego po uprzednim
zawiadomieniu
Ustalenie wartości przedmiotu ponownego leasingu według jego wartości
rynkowej
Doprecyzowanie pojęcia definicji leasingu jako dostawy towarów
Umożliwienie objęcia umową leasingu użytkowania wieczystego
Rozszerzenie kręgu podmiotów mogących się ubiegać o zwrot zapłaconego
podatku akcyzowego
Zmniejszenie wymogów dla działalności z zakresu zwrotu VAT podróżnym
oraz umożliwienie zwrotu w dowolnej walucie
Wprowadzenie
zasady
umożliwiającej
wystawianie
pracownikom
tymczasowym rocznych informacji podatkowych
7,66
7,63
7,59
7,53
7,53
7,46
7,35
7,04
6,84
6,77
6,74
6,49
6,46
5,70
5,43
5,33
5,29
5,26
5,02
4,95
4,88
4,85
4,64
4,23
3,81
3,68
4
41
42
43
44
45
46
47
48
Wprowadzenie systemu tzw. zabezpieczeń ryczałtowych
Odstąpienie od zakazu przekazywania znaków akcyzy
Ujednolicenie warunków dla zezwoleń akcyzowych
Zniesienie ograniczeń dotyczących terminu ostatecznej zmiany wstępnego
zapotrzebowania na znaki akcyzy
Wydłużenie terminu na przekazywanie danych o wyrobach akcyzowych
Odstąpienie od obowiązku pisemnego powiadamiania w zakresie czynności
wyprowadzania ze składu podatkowego wyrobów akcyzowych
Ułatwienia w ewidencjonowaniu sprzedaży i nabyciu wyrobów węglowych
Odstąpienie od wymogu uzyskiwania nowego zezwolenia akcyzowego
3,51
2,68
2,10
1,68
1,62
1,51
1,31
0,58
33 propozycje (z 48) uzyskało ocenę powyżej „5”. Natomiast te, które nie uzyskały ocen
poniżej „5” należą głównie do kategorii niszowych dla MMŚP lub trudnych merytorycznie:
czyli przede wszystkim leasingu oraz podatku akcyzowego.
Mając na uwadze powyższe należy przyjąć, że propozycje zawarte w Projekcie są przez
sektor MMŚP ocenianie bardzo pozytywnie, a przedsiębiorcy z tego sektora wiążą duże
nadzieje z uchwaleniem ustawy.
Z Projektu wybrano 9 propozycji, które podlegały szczególnym konsultacjom. Wyniki tych
konsultacji przedstawiono poniżej.
2. Uwagi i preferencje sektora MMŚP w odniesieniu do 9 wybranych zagadnień
2.1. Podniesienie progu obrotów wymaganych dla małego podatnika
78 % ankietowanych popiera propozycję zawartą w Projekcie Ustawy dotyczącą
podniesienia progu obrotów wymaganych dla małego podatnika. Jednakże aż 20 %
uważa, że zmiana ta nie jest potrzebna.
2.2. Wprowadzenie ujednoliconego terminu – maksymalnie 30 dni na zwrot wszystkich
podatków przez organy podatkowe
83 % uznaje propozycję za właściwą. Natomiast 13 % ankietowanych gotowa byłaby
przyjąć rozwiązanie, w której ujednolicenie terminów nie obejmowałoby zwrotu podatku
VAT (z uwagi na skalę oszustw podatkowych w zakresie tego podatku).
Koncepcja ujednolicenia terminów zwrotu - stanowi propozycję, która uzyskała
najwyższy odsetek bezwzględnego poparcia wśród respondentów (spośród 9 propozycji
konsultowanych szczegółowo). Jest to też jedyna propozycja spośród analizowanych
szczegółowo w ramach konsultacji z sektorem MMŚP, która nie uzyskała żadnej
negatywnej odpowiedzi.
Należy zwrócić uwagę że w rankingu wskazanym w pkt 1 propozycja znalazła się dopiero
na 7 miejscu, poniżej dwóch innych propozycji (z pośród 9 konsultowanych szczegółowo)
tj. podniesienia maksymalnej wartości składnika z 3500 zł. do 6000 zł. – uprawniającej do
zaliczenia wydatku od razu do kosztów uzyskania przychodów oraz zniesienia
ograniczenia w rozliczaniu straty podatkowej w podatku dochodowym. Obydwie te
propozycje choć uznawane za szczególnie pożądane (poz. 2 i 3 w rankingu) nie są
5
oceniane tak jednoznacznie, i zdaniem wielu podatników powinny zostać uzupełnione
(patrz. 2.5. i 2.9.).
2.3. Rozszerzenie metody kasowej w podatku VAT
Propozycja budzi kontrowersje wśród podatników sektora MMŚP. 43 % podatników
uznaje propozycję za potrzebną i wystarczająca. 27 % uznaje jednak, że stosowanie
metody kasowej powinno być możliwe przez wszystkich podatników nie tylko małych. 16
% podatników uważa z kolei, ze propozycja nie jest wystarczająca, zwracając uwagę, że
zasadniczym problemem w stosowaniu metody kasowej, jest brak możliwości odliczenia
przez dużego podatnika podatku naliczonego w momencie otrzymania faktury - co
powoduje że duzi odbiorcy nie chcą współpracować z dostawcami stosującymi metodę
kasową. 13 % ankietowanych uważa że zmiana nie jest potrzebna.
2.4. Skrócenie terminu uprawdopodobnienia nieściąganięcia wierzytelności w podatku
VAT
70 % ankietowanych popiera propozycję i uznaje ją za odpowiednią. 19 % uważa jednak,
że należałoby znieść „ulgę na złe długi” i wprowadzić powszechna metodę kasową. To
pokazuje, biorąc pod uwagę odpowiedzi wskazane w pytaniu poprzednim – że ok. 2030% podatników uważa, że rozwiązaniem najlepszym byłoby zastąpienie metody
memoriałowej metodą kasową.
8 % uważa, że zmiana nie jest potrzebna.
2.5. Zniesienie ograniczenia w rozliczaniu straty podatkowej w podatku dochodowym
Sama koncepcja zmian w tym obszarze jest wskazywana jako bardzo pożądana (3 pozycja
w rankingu, o którym mowa w pkt. 1).
Jednak ponad 50 % ankietowanych nie uznaje propozycji za wystarczającą. Uważają m.in.
że w zakresie podatku PIT należy umożliwić rozliczanie straty z jednego źródła
z dochodami z innego źródła (np. stratę z działalności gospodarczej z dochodami
z kapitału) Z kolei 2,5 % ankietowanych chciałoby wydłużyć okres rozliczania straty, np.
do 10 lat (zrównanie z okresem amortyzacji nieruchomości).
38 % podatników ocenia propozycje jako potrzebną i wystarczającą (bez konieczności
uzupełnień), a 8 % jako nie potrzebną.
2.6. Podwyższenie rocznego progu przychodów uprawniających do zastosowania ryczałtu
ewidencjonowanego w podatku dochodowym
69 % ankietowanych uznaje propozycję za potrzebną i wystarczająca, natomiast 20 % za
niepotrzebną. Propozycja ta zebrała najwięcej negatywnych ocen (w grupie 9 zagadnień,
które były analizowane szczegółowo). 5 % uznaje, że ryczałt ewidencjonowany należy
znieść i wszystkich podatników opodatkować wg zasad ogólnych.
2.7. Wprowadzenie ryczałtu za użytkowanie samochodu służbowego
Kolejna propozycja, która nie jest jednoznacznie oceniana w sektorze MMŚP.
6
40 % ankietowanych uważa, że propozycja nie jest odpowiednia i należy raczej
wprowadzić wyraźne zwolnienie z podatku dochodu z tytułu nieodpłatnego używania
samochodu służbowego dla celów prywatnych.
16% ankietowanych uznaje propozycję za potrzebną i wystarczającą – o ile przebieg
pojazdu dla celów prywatnych mógłby być określany indywidualnie w oparciu
o ewidencję przebiegu (a nie jako ryczałt 300 km). Tyle samo podatników (16 %) popiera
propozycję – o ile stawka kilometrowa byłaby taka sama jak stosowana przy rozliczaniu
używania samochodu prywatnego dla celów służbowych.
Tylko 10 % uznaje propozycję za potrzebną i wystarczająca (bezwarunkowo). Taka sama
liczba respondentów uznaje, że propozycja jest potrzebna, ale należałoby kompleksowo
uregulować opodatkowanie mienia pracodawcy/przedsiębiorcy używanego dla celów
prywatnych, takiego jak samochody, telefony, komputery itp (wprowadzając odpowiednie
zryczałtowane metody obliczania przychodu lub zwolnienia z opodatkowania).
Pomimo wielu zastrzeżeń tylko 5 % uznaje, że nie należy nic zmieniać w przepisach.
2.8. Rozliczenie VAT w imporcie poprzez deklarację
Propozycja co do zasady jest oceniana pozytywnie. 68 % respondentów uznaje propozycję
za potrzebną i wystarczającą. Natomiast aż 29 % uznaje propozycja za potrzebną, ale zbyt
daleko idącą. Wg tych respondentów metoda ta nie powinna być dostępna dla wszystkich
ale tylko dla tych podatników, którzy spełniają określone standardy (lecz nie tak wysokie
jak wymagane obecnie przy stosowaniu procedury uproszczonej czy pojedynczego
pozwolenia). Tylko 3 % uznaje, że nie należy nic zmieniać w przepisach.
2.9. Podniesienie maksymalnej wartości składnika z 3500 zł. do 6000 zł. – uprawniającej
do zaliczenia wydatku od razu do kosztów uzyskania przychodów.
70 % respondentów uznaje propozycję za potrzebną i wystarczająca. Jednak, aż 24 %
ocenia propozycję jako potrzebną, ale uważają, że wartość powinna być określona na
wyższym poziomie (najczęściej wskazywany poziom to 10000 zł.). 5 % uznaje, że nie
należy zmieniać przepisów.
Generalnie zmiany w tym obszarze wskazywane są jako bardzo pożądane (2 pozycja
w rankingu, o którym mowa w pkt. 1).
II Postulaty dodatkowe
Rada Podatkowa proponuje dodanie do Projektu poniższych propozycji:
1.
Niedostateczna kapitalizacja a podatkowa grupa kapitałowa
Propozycja: Doprecyzowanie, że w transakcjach pomiędzy podmiotami wchodzącymi
w skład podatkowej grupy kapitałowej nie mają zastosowania restrykcje dotyczące tzw.
niedostatecznej kapitalizacji.
Uzasadnienie: Na podstawie obecnie obowiązujących przepisów ustawy o podatku
dochodowym od osób prawnych nie da się jednoznacznie stwierdzić, czy restrykcje
wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 tej ustawy mają zastosowanie do odsetek płaconych
z tytułu pożyczek udzielanych pomiędzy spółkami tworzącymi podatkową grupę kapitałową.
Biorąc pod uwagę fakt, że celem ustawodawcy było zachowanie neutralności wszelkich
7
transakcji pomiędzy spółkami wchodzącymi w skład podatkowej grupy kapitałowej,
proponuje się doprecyzowanie i potwierdzenie tego stanu rzeczy także w kontekście
niedostatecznej kapitalizacji, której restrykcje nie powinny mieć zastosowania w
podatkowych grupach kapitałowych, jeżeli neutralność ta miałaby być zachowana.
2.
Możliwość stosowania cen odbiegających od cen rynkowych w podatkowych
grupach kapitałowych również na gruncie podatku od towarów i usług
Propozycja: wskazanie wprost w ustawie o podatku od towarów i usług, że do transakcji
pomiędzy spółkami wchodzącymi w skład podatkowej grupy kapitałowej nie mają
zastosowania przepisy art. 32 tej ustawy.
Uzasadnienie: art. 11 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych umożliwia
spółkom wchodzącym w skład podatkowej grupy kapitałowej dowolnie kształtować ceny
w transakcjach pomiędzy nimi. Uprawnienie to – w odniesieniu do podatników świadczących
usług zwolnione od podatku od towarów i usług - jest jednak niweczone przez art. 32 ustawy
o podatku od towarów i usług. Przepis ten umożliwia bowiem organom podatkowym
określenie wysokości obrotu na podstawie wartości rynkowej pomniejszonej o kwotę
podatku, jeżeli okaże się, że strony transakcji pozostają w związkach, m.in. kapitałowych, i,
że związki takie miały wpływ na ustalenie wynagrodzenia z tytułu dostawy towarów lub
świadczenia usług. Należy również wskazać, że problem ten był już rozstrzygany w wyrokach
sądów administracyjnych, które przychylają się do stanowiska, że art. 32 ustawy o podatku od
towarów i usług – z uwagi na konieczność zachowania spójności systemu podatkowego - nie
powinien mieć zastosowania do transakcji pomiędzy spółkami tworzącymi podatkową grupę
kapitałową.
3.
Podatkowe odpisy aktualizujące i koszty wierzytelności odpisanych jako
nieściągalne dla podmiotów innych niż banki
Propozycja: Obecne uregulowania ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych
umożliwiają dokonywanie odpisów aktualizujących wartość udzielonych pożyczek /
kredytów wyłącznie bankom (art. 16 ust. 1 pkt 26 updop w zw. art. 38b ust. 1 updop).
Podobnie jest z możliwością zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności
pożyczkowych / kredytowych odpisanych jako nieściągalne (art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b updop).
Uzasadnienie: Biorąc pod uwagę coraz większą rolę tzw. instytucji parabankowych
w finansowaniu osób fizycznych, którymi z różnych względów nie są zainteresowane banki,
proponuje się przyznanie tym instytucjom (do których stosowane są przepisy o kredycie
konsumenckim) uprawnień banków wynikających z ustawy o podatku dochodowym od osób
prawnych w zakresie odpisów aktualizujących oraz wierzytelności odpisanych jako
nieściągalne.
4.
Przedterminowe rozliczenie kontraktów terminowych a koszty podatkowe
Propozycja: Obecne uregulowania ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie są
jasne, co do kwestii możliwości ujęcia jako koszty podatkowe wydatków (strat) związanych
z przedterminowym rozliczeniem instrumentów pochodnych. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8b
ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych „nie uważa się za koszty uzyskania
przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych - do
8
czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw
wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia - o ile wydatki te, stosownie do
art. 16g ust. 3 i 4, nie powiększają wartości początkowej środka trwałego oraz wartości
niematerialnych i prawnych”. Proponuje się wskazanie wprost w ustawie możliwości ujęcia
kosztów / strat z tytułu przedterminowego zakończenia transakcji terminowych, jako kosztów
podatkowych.
Uzasadnienie: Przedterminowe rozwiązanie i rozliczenie kontraktu terminowego ma zwykle
na celu ograniczenie rozmiaru strat, które podatnik poniósłby, gdyby oczekiwał na jego
terminowe zakończenie. Zachowanie podatnika jest zatem jak najbardziej racjonalne,
a ponadto ogranicza rozmiar wydatków, w stosunku do których – w sytuacji terminowego
rozliczenia kontraktu – nie ma wątpliwości, że mogą one stanowić koszty podatkowe.
5.
Zawieszenie biegu terminu przedawnienia ze względu na wszczęcie postępowania
w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe
17 lipca 2012 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Naczelnego Sądu
Administracyjnego w sprawie P 30/11 dotyczące zgodności z Konstytucją RP przepisu art. 70
§ 1 pkt 6 Ordynacji podatkowej i orzekł o niezgodności tego przepisu z Konstytucją RP.
Wyrok ten automatycznie nie usunął art. 70 § 1 pkt 6 z porządku prawnego i wymaga
odpowiedniego działania ustawodawcy. Ustawa deregulacyjna stanowi dobrą okazję do
wykonania wyroku Trybunału.
Propozycja: Wykreślenie ww. przepisu Ordynacji podatkowej.
6.
Modyfikacja zasad określania przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych
Propozycja: Odejście od określania progów, według których dany czyn zabroniony stanowi
wykroczenie skarbowe lub przestępstwo narażenia na uszczuplenie małej, dużej lub wielkiej
wartości w odniesieniu do minimalnego wynagrodzenia (art. 53 § 3, §14, § 15 i § 16 kodeksu
karnego skarbowego) i określenie ww. progów jako określonego % dochodów osiągniętych w
danym roku podatkowym, za który istnieje podejrzenie popełnienia przestępstwa lub
wykroczenia skarbowego.
Uzasadnienie: Takie działanie pozwoli na zrealizowanie wynikającej z art. 2 i art. 31 ust. 3
Konstytucji RP zasady proporcjonalności. Obecne uregulowania prowadzą do nadmiernych
obciążeń i nadużywania regulacji w stosunku do podatników osiągających znaczne obroty.
Tak samo jest bowiem traktowana osoba, która doprowadzi do narażenia na uszczuplenie
należności publicznoprawnej, jeżeli wysokość tego narażenia stanowi 10% jej przychodów
i podatnik, u którego ujawniono nieprawidłowości stanowiące 0,001% jego przychodów.
7.
Depenalizacja niektórych przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych
Propozycja: Depenalizacja niektórych przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych,
których popełnienie nie jest związane z narażeniem należności publicznoprawnej na
uszczuplenie i poddanie tych czynów wyłącznie sankcjom o charakterze administracyjnym
(o niskim lub średnim poziomie finansowym).
Tak rozumiana depenalizacja mogłaby dotyczyć następujących czynów niedozwolonych:
9
nie przechowywanie ksiąg w miejscu wykonywania działalności (art. 60 § 2 kks) i nie
zawiadomienie o prowadzeniu księgi przez podmiot zewnętrzny (art. 60 § 3 kks);
wadliwe prowadzenie ksiąg (art. 61 § 3 kks);
wadliwe wystawienie faktury lub rachunku (art. 62 § 1 kks);
nie wydanie paragonu z kasy rejestrującej (art. 62 § 4 kks);
wykazanie nadpłaty w korekcie deklaracji dołączonej do wniosku o stwierdzenie
nadpłaty (art. 76 § 1 kks);
nie wyznaczenie przez płatnika i inkasenta osoby, do której obowiązków należy
obliczanie i pobieranie podatków (art. 79 kks);
nie złożenie informacji podatkowej (art. 80 kks);
nie dokonanie zgłoszenia identyfikacyjnego lub aktualizacyjnego (art. 81 kks);
utrudnianie kontroli (art. 83 kks).
Uzasadnienie: Działanie takie pozwoli na skupienie się przez administrację skarbową na
karaniu tych czynów zabronionych, które mają wpływ na budżet państwa. W wielu
przypadkach przestępstwa lub wykroczenia skarbowe wskazane powyżej będą powiązane z
przestępstwem / wykroczeniem mającym skutek w postaci narażenia należności
publicznoprawnej na uszczuplenie – i wówczas i tak będą podlegać karze. W pozostałych
przypadkach czyny podlegające karze stanowią nadmierne obciążenia administracyjne.
8.
„Uniezależnienie” postępowań podatkowych od postępowań w sprawach
o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe
Propozycja: Modyfikacja zapisu art. 114a kks w ten sposób, aby nie było wątpliwości, że
postępowanie karne skarbowe zawiesza się do czasu zakończenia postępowania podatkowego
(celnego) ostateczną decyzją administracyjną lub prawomocnym postanowieniem
o umorzeniu postępowania, a jeśli decyzja administracyjna została zaskarżona do sądu
administracyjnego – do czasu uprawomocnienia się wyroku tego sądu.
Uzasadnienie: Ponieważ art. 114a kks w obecnym brzmieniu przewiduje fakultatywne
zawieszenie postępowania karnego skarbowego w sytuacji, w której równolegle toczy się w
odniesieniu do przedmiotowego zagadnienia postępowanie kontrolne, podatkowe, celne lub
sądowoadministracyjne, nagminną praktyką finansowych organów postępowania
przygotowawczego jest szybkie finalizowanie postępowań karnych skarbowych w drodze
dobrowolnego poddania się odpowiedzialności osoby podejrzanej. Istotne w sprawie jest to,
że zgoda na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności udzielana jest przez sąd powszechny
wyrokiem. W opinii wielu ekspertów specjalizujących się w postępowaniu karnym wyrok taki
jest wyrokiem skazującym (tak np. prof. Tomasz Grzegorczyk w Komentarzu do art. 148
kks). Z kolei, art. 11 ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi stanowi, że
„Ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do
popełnienia przestępstwa wiążą sąd administracyjny”. W praktyce oznacza to, że jeśli w
sprawie sąd powszechny wyda wyrok, w którym udzieli zgody na dobrowolne poddanie się
odpowiedzialności, sąd administracyjny uznaje, że jest takim wyrokiem związany w sprawie
podatkowej lub celnej. Tymczasem postępowanie karne skarbowe najczęściej toczy się bez
udziału podatnika (jeśli podatnikiem jest osoba prawna), co oznacza, że podatnik nie ma
żadnego wpływu na zawartość materiału dowodowego. Jest to zatem praktyka ze wszech miar
szkodliwa.
Rada Podatkowa PKPP Lewiatan 19.07.2012r.
10